Giáo án Lịch sử Khối 6 - Năm học 2011-2012

Tiết 19
Chương III
THỜI KÌ BẮC THUỘC V ĐẤU TRANH GIÀNH ĐỘC LẬP
Bài 17. CUỘC KHỞI NGHĨA HAI BÀ TRƯNG (năm 40)
I) Mục tiu bi học:
1. Kiến thức
- Sau thất bại của An Dương Vương, đất nước ta bị phong kiến phương Bắc thống trị (thời kì Bắc thuộc). Sự thống trị tn bạo của phong kiến phương Bắc là nguyên nhân chính dẫn đến cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng.
- Cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng được toàn dân ủng hộ, thắng lợi nhanh chóng, đất nước giành được độc lập.
2. Kĩ năng
Rn luyện cho HS biết tìm nguyn nhn v mục đích của sự kiện lịch sử.
3. Tư tưởng
Giáo dục cho HS ý thức căm thù quân xâm lược, ý thức tự ho, tự tơn dn tộc.
Gio dục cho cc em lịng biết ơn Hai Bà Trưng và tự hào về truyền thống phụ nữ Việt Nam.
II) Chuẩn bị của GV và HS :
GV :Lược đồ KN Hai bà Trưng , Đền thở Hai bà Trưng (SGK) và một số tranh ảnh về hội đền thờ Hai bà Trưng được tổ chức vào mùng 6 tháng giêng âm lịch hàng năm 
HS :Tham khảo nội dung bài , dự kiến trả lời các câu hỏi , tập ghi kí hiệu (mũi tên )đường tiến quân của khởi nghĩa Hai bà Trưng và quân Tô Định tháo chạy 
III) Hoạt động dạy – học:
1) Ổn định tổ chức lớp 
2) Kiểm tra bài cũ 
GV: Giới thiệu chương III
3)Giảng bài mới:
* Giới thiệu bài (1’)
 Trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Triệu Đà, ADV do chủ quan, thiếu phòng bị nên đãc thất bại , từ đó đất nước ta bị phong kiến phương Bắc đô hộ, Nhân dân đứng lên chống cuộc chiến tranh xâm lược đó, tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa Hai bà Trưng. Bước đầu rèn luyện kĩ năng cho HS biết vẽ và đọc bản đồ lịch sử.
Ho¹t ®ng cđa thÇy vµ trß
Ni dung cÇn ®¹t
 Hoạt 1
GV gọi HS đọc mục 1 trang 47 SGK.
*GV: Sau cuộc kháng chiến của An Dương Vương chống Triệu Đà thất bại, dân tộc ta đ ở vo tình trạng như thế nào?
 Dân tộc ta bước vào tình trạng hơn 1000 năm Bắc thuộc.
*GV: Sau khi nhà Hán, đánh bại nhà Triệu, chúng đ thực hiện chính sch gì ở nước ta?
GV dùng bản đồ Nam Việt và Âu Lạc thế kỉ III TCN để học sinh thấy r chính sách thâm độc của nhà Hán (biến nước ta thành quận, huyện của Trung Quốc).
*GV: Sau khi nhà Hán chiếm nước ta, chúng đ thực hiện chính sách cai trị như thế no?
1. Nước Âu Lạc từ thế kỉ II TCN đến thế kỉ I có gì đổi thay?
- Năm 179 TCN, Triệu Đà sáp nhập u Lạc vo Nam Việt, biến u Lạc thnh 2 quận của Trung Quốc l Giao Chỉ v Cửu Chn.
- Năm 111 TCN nhà Hán thay nhà Triệu thống trị: Âu Lạc, biến nước ta thành 3 quận:
Giao Chỉ, Cửu Chn, Nhật Nam (từ Quảng Nam trở ra).
Chng hợp nhất 3 quận của ta với 6 quận của Trung Quốc thnh chu Giao.
-Đứng đầu cầu là Thứ sử người Hán. Đứng đầu quận là thái thú coi việc chính trị và đô uý coi việc quân sự (đều là người Hán).
Đứng đầu huyện là Lạc tướng (người Việt).
Từ huyện trở xuống bộ máy như cũ.
Sơ đồ tổ chức bộ máy châu Giao 
Chu Giao
(Thứ sử)
Quận
(Thái thú, Đô uý)
Quận
(Thái thú, Đô uý)
Quận
(Thái thú, Đô uý)
Huyện
(Lạc tướng)
Huyện
(Lạc tướng)
Huyện
(Lạc tướng)
Ho¹t ®ng cđa thÇy vµ trß
Ni dung cÇn ®¹t
*GV: Nh Hn gộp u Lạc với 6 quận của Trung Quốc thnh chu Giao nhằm m mưu gì? Em cĩ nhận xt gì về cch đặt quan lại cai trị của nh Hn?
*HS:
*GVKL: 
*GV: Chính sch cai trị của nh Hn đối với nhn dn ta như thế no?
*HS:
GV giải thích thm: Chng thực hiện chính sch đồng hĩa đối với dn ta, bắt dn ta ăn, mặc, ở sinh hoạt giống người Hn, cho người Hn di cư sang nước ta lập nghiệp, bắt phụ nữ nước ta lấy người Hn...
*GV: Em biết gì về Thi th Tơ Định (người Hn) ở nước ta?
*GV: Nhn dn chu Giao bị nh Hn bĩc lột như thế no? Nh Hn đưa người Hn sang ở chu Giao nhằm mục đích gì?
*HS:
.Ho¹t ®ng 2
GV yu cầu HS đọc mục 2 trang 48 SGK.
*GV: Vì sao cuộc khởi nghĩa Hai B Trưng bng nổ?
GV yu cầu học sinh nĩi r hơn thn thế của Hai B Trưng.
*HS:
*GV: Cuộc khởi nghĩa Hai B Trưng diễn ra như thế no?
Tương truyền ngy lm lễ tế cờ (xuất qun) Trưng Trắc đ đọc 4 cu thơ:
“Một xin rửa sạch nước th,
Hai xin đem lại nghiệp xư họ Hng,
Ba kẻo oan ức lịng chồng,
Bốn xin vẹn vẹn sở cơng lnh ny."
*GV: Với 4 cu thơ đó, em hiểu như thế no về mục tiu của cuộc khởi nghĩa?
*HS ph©n tÝch:
*GV nhn xÐt:
*Cuộc khởi nghĩa pht triển như thế no?
GV dng lược đồ khởi nghĩa Hai B Trưng đ phĩng to để cc em dễ theo di, sau đó yu cầu HS điền cc danh tướng của Hai B Trưng ở khắp nơi ko qun về tụ nghĩa.
_*GV: Em hy nu tn một số lực lượng của nhn dn ta lc đó ko về M Linh tụ nghĩa với Hai B Trưng.
GV gip cc em đánh dấu vo bản đồ (cm).
*HS b¸m SGK tr¶ li:
*GV: Theo em, việc khắp nơi đều ko qun về M Linh nĩi ln điều gì?
*GV: Kết quả của cuộc khởi nghĩa ra sao?
*HS tr¶ li:
*GVKL ghi b¶ng:
-Chng thực hiện chính sch p bức bĩc lột nặng nề (thuế muối, thuế sắt..sừng tê, ngà voi, ngọc trai, đồi mồi....)
-Bắt dn ta phải theo phong tục của Hn.
Năm 34 Tơ Định được cử lm Thi th quận Giao Chỉ. Hắn rất gian c tham lam, khiến cho dn ta vơ cng cực khổ.
2. Cuộc khởi nghĩa Hai B Trưng bng nổ
Nguyn nhn:
-Do chính sch p bức, bĩc lột tn bạo của nh Hn.
-Thi Sch chồng Trưng Trắc bị giết.
Diễn bin 
Ma xun năm 40 Hai B Trưng đ dựng cờ khởi nghĩa ở Ht Mơn (H Ty).
-Nghĩa qun lm chủ M Linh, nhanh chĩng tiến xuống Cổ Loa v Luy Lu.
Kết quả:
-Tơ Định hoảng hốt bỏ thnh m chạy. Hắn phải cắt tĩc, cạo ru chạy trốn về nước.
- Cuộc khởi nghĩa thắng lợi hồn tồn.
IV. Củng cố bi
GV yu cầu HS trả lời những cu hỏi cuối bi:
1. Đất nước và nhân dân Âu Lạc dưới thời thuộc Hán có gì thay đổi?
2. Diễn biến của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng?
3. Em cĩ suy nghĩ gì về nhận xt của L Văn Hưu.
V. Dặn dị học sinh
Cc em học theo cu hỏi cuối bi.
Trình by diễn biến của khởi nghĩa bằng bản đồ.
Ý nghĩa lịch sử cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng.
Tuần 21
Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 20
Bài 18. TRƯNG VƯƠNG VÀ CUỘC KHÁNG CHIẾN 
CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC HÁN
I) Mục tiu bi học:
1. Kiến thức
- Sau khi cuộc khởi nghĩa thắng lợi, Hai Bà Trưng đ tiến hnh cơng cuộc xây dựng đất nước, giữ gìn độc lập dân tộc vừa giành được, đó là những việc làm thiết thực đưa lại quyền lợi cho nhân dân, tạo nên sức mạnh để tiến hành cuộc kháng chiến chống.quân xâm lược Hán.
- Học sinh cần thấy r ý chí kin cường, bất khuất của nhân dân ta chống quân xâm lược Hán (42 - 43).
2. Kĩ năng
- Rèn luyện cho HS kĩ năng đọc bản đồ lịch sử.
- HS bước đầu làm quen với kể chuyện lịch sử
3. Tư tưởng
- Học sinh cần hiểu r tinh thần bất khuất của dn tộc.
- Mi mi ghi nhớ cơng lao của các vị anh hùng dân tộc thời Hai Bà Trưng.
II) Chuẩn bị của GV và HS :
GV :Lược đồ kháng chiến chống quân xâm lược Hán . ảnh đền thờ Hai Bà Trưng .
HS :Quan sát lượpc đồ kháng chiến chống quân xâm lược Hán – đọc SGK và trả lời các câu hỏi SGK
III) Hoạt động dạy-học:
1) Ổn định tổ chức lớp(1’):
2) Kiểm tra bài cũ :(4’)
a) Câu hỏi :
* Nguyên nhân nào khởi nghĩa hai Bà Trưng?mục tiêu cuộc khởi nghĩa của Hai Bà ?
3)Giảng bài mới:
*Giới thiệu bài mới :Các em vừa rồi tìm hiểu nguyên nhân của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng, gìanh được độc lập Hai Bà Trưng đã làm rất nhiều việc , sau đó phải đương đầu với nhà Hán lần nữa cụ thể vào bài .
Ho¹t ®ng cđa thÇy vµ trß
Ni dung cÇn ®¹t
Ho¹t ®ng 1
*GV: Sau khi đánh đuổi qun Đông Hn, Hai B Trưng đ lm gì để giữ vững độc lập dn tộc?
*HS:
*GVKL ghi b¶ng:
*GV: Được tin cuộc khởi nghĩa Hai B Trưng thắng lợi, vua Hn đ lm gì?
*HS tr¶ li.
*GVKL.
GV yu cầu HS đọc mục 2 trang 50, 51 SGK.
sNăm 42, qun Đông Hn đ tấn cơng vo nước ta như thế no?
GV gọi 1 HS vừa trả lời vừa dng bản đồ để minh họa.
Giải thích Hợp Phố (Quảng Chu-Trung Quốc ngy nay), v chỉ địa danh ny trn lược đồ để HS xc định r (Hợp Phố nằm trong chu Giao).
sTại sao M Viện lại được chọn lm chỉ huy đạo qun xm lược?
M Viện l một vin tướng cĩ nhiều kinh nghiệm chinh chiến ở phương Nam.
sSau khi qun M Viện chiếm được Hợp Phố chng đ tiến vo nước ta như thế no?
GV sử dụng lược đồ cm trình by đến đâu, gắn cc địa danh v cc mũi tiến qun của M Viện tới đó.
(Sơng Lục Đầu l nơi gặp gỡ của 6 dịng sơng ở vng Chí Linh-Hải Dương).
(Lng Bạc l vng phía đông Cổ Loa gần Chí Linh-Hải Dương).
sSau khi qun M Viện vo nước ta, nghĩa qun của Hai B Trưng đ chống đỡ như thế no? (GV dng lược đồ cầm về cuộc khng chiến chống qun xm lược Hn hình 44 SGK đ phĩng to) trình by tiếp.
GV giải thích thm về sự hy sinh anh dũng của Hai B Trưng, sử sch cịn ghi lại.
“Cấm Kh đến lc hiểm ngho,
Chị em thất thế phải liều với sơng"
Tuy vậy về sự hy sinh của Hai B Trưng cĩ sch lại nĩi hai b đ hy sinh anh dũng trong cuộc giao chiến với qun Đông Hn.
sĐể tưởng nhớ cơng lao to lớn của Hai B Trưng, nhn dn ta đ lập hơn 200 đền thờ ở khắp nơi trn tồn quốc.
GV hướng dẫn HS xem hì.hình 45. Đó l đền thờ Hai B Trưng ở huyện M Linh, qu hương của Hai B Trưng l nơi hai b dấy nghĩa.
1. Hai B Trưng đ lm gì sau khi ginh lại được độc lập?
- Trưng Trắc được suy tơn lm vua lấy hiệu l Trưng Vương đóng đô ở M Linh.
Phong chức tước cho những người cĩ cơng.
- Lập lại chính quyền.
- Cc Lạc tướng được quyền cai quản cc huyện.
- X thuế 2 năm cho dn.
- Xố bỏ chế độ lao dịch v binh php cũ.
2. Cuộc khng chiến chống qun xm lược Hn (42- 43) đ diễn ra như thế no?
- Năm 42, M Viện chỉ huy đạo qun xm lược gồm: 2 vạn qun tinh nhuệ 2000 xe, thuyền v nhiều dn phu, tấn cơng ta ở Hợp Phố Nhn dn ta ở Hợp Phố đ anh dũng chống lại.
- Sau khi chiếm được Hợp Phố, M Viện đ chia qun thnh 2 đạo thủy v bộ tiến vo nước ta.
- Đạo qun bộ, men theo đường biển qua Quỷ Mơn Quan (Tin Yn-Quảng Ninh) xuống vng Lục Đầu.
- Đạo qun thủy từ Hải Mơn vượt biển vo sơng Bạch Đông, rồi theo sơng Thi Bình, ngược ln Lục Đầu. - Tại đây, 2 cnh qun thủy, bộ gặp nhau ở Lng Bạc.
- Lc đó Hai B Trưng ko qun từ M Linh về Lng Bạc nghnh chiến rất quyết liệt.
- Thế của giặc mạnh, ta phải li về giữ Cổ Loa v M Linh.
- M Viện đuổi theo ro riết, ta phải li về Cấm Kh (Ba Vì -H Ty), nghĩa qun kin quyết chống trả.
- Thng 3 năm 43 (ngy 6 thng 2 m lịch) Hai B Trưng đ hy sinh ở Cấm Kh.
- Sau khi Hai B Trưng hy sinh, cuộc khng chiến vẫn tiếp tục đến thng 11 năm 43.
IV. Củng cố bi
- Yu cầu HS trình by diễn biến của cuộc khng chiến chống quân xâm lược Đông Hán (HS trình by diễn biến bằng bản đồ hình 44 SGK).
- Yêu cầu HS trả lời câu h