Giáo án Lịch sử 7 - Tuần 6 - Năm học 2009-2010

 nhiều vị trí quan trọng trên khắp đất nước, liên tiếp đánh lẫn nhau -> đất nước loạn lạc -> là điều kiện thuận lợi cho giặc ngoại xâm tấn công đất nước.
Chuyển KQ: Các sứ quân ra sức mộ quân, xây thành đắp luỹ -> làm tổn hao rất nhiều sức người, sức của của dân.
- Cuộc chiến tranh thôn tính lẫn nhau diễn ra giữa các sứ quân diễn ra liên miên, người dân phải hứng chịu mọi hậu quả của chiến tranh (người chết, SX đình đốn,  cuộc sống lâm vào cảnh cùng cực
- Việc cát cứ của các sứ quân đã chia cắt đất nước thành nhiều vùng, do vậy với sức mạnh của đất nươc thống nhất bị giảm đi rất nhiều. Giữa lúc đó thì ở TQ, nhà Tống thành lập mối đe doạ đánh chiếm nước ta ngày càng trở nên nguy hiểm => lúc này sự sống còn của dân tộc đòi hỏi phải nhanh chóng chấm dứt loạn 12 sứ quân để khôi phục quốc gia thống nhất đất nước là y/c cấp bách. Vậy ai sẽ là người đứng ra hoàn thành nhiệm vụ LS này?
Em hãy khái quát lại tình hình đất nước dưới thời Ngô
- Loạn 12 sứ quân -> chia cắt, loạn lạc
- Thời gian này 960 ở TQ nhà Tống thành lập bắt đầu mở rộng thế lực xuống phía Nam. Nguy cơ ngoại xâm lại xuất hiện đe doạ. Đất nước trước 1 thử thách lớn
Sơ lược vài nét về Đinh Bộ Lĩnh (Đinh Bộ Lĩnh là ai?)
Giới thiệu trong SGK
- GV nói thêm: Mặc dầu là con 1 thứ sử nhưng ĐBL lại lớn lên trong lòng ND, được ND yêu mến, chính ND đã giúp ông tự đào tạo thành 1 vị tướng có tài, có ý chí giúp nước và sau đó ủng hộ ông hoàn thành sự nghiệp đánh tan các sứ quân.
Ông đã làm gì để chuẩn bị dẹp yên 12 sứ quân? Lập căn cứ ở đâu?
- Ông cùng các bạn thân như: Đinh Điền, Nguyễn Bặc tổ chức lực lượng rèn vũ khí, XD lực lượng, căn cứ
- Được ND ủng hộ.
Lược thuật quá trình thống nhất đất nước của ĐBL trên lược đồ
- Với 1 lực lượng quân sự mạnh, là 1 sứ quân có tài. ĐBL đánh đâu thắng đấy, tự xưng Vạn Thắng Vương. Cùng với các tướng: Đinh Điền- Nguyễn Bặc, Lưu Cơ, Lê Hoàn  ĐBL đánh chiếm nhiều vùng xung quanh Hoa Lư rồi kéo quân đánh Đằng Châu. Sứ quân Phạm Bạch Hổ xin đem lực lượng cua rmình theo ĐBL. Tiếp đó ông đánh sang Thanh Oai, chiếm giữ Đỗ Động Giang của sứ quân Đỗ Cảnh Thạc, rồi chia 2 cánh quân đánh sang Giao Châu và đánh lên Tiên Du. Nguyễn Thủ Tiệp thua to, phải bỏ đất Tiên Du mà chạy. Sứ quân Ngô Nhật Khánh chống không nổi, xin hàng. ĐBL lại tiến đánh Kiều Công Hãn, sứ quân này thua, bỏ chạy về Trường Châu rồi mất ở đó các sứ quân khác lần lượt bị đánh tan.
- Cuối 967, đất nước trở lại bình yên thống nhất.
Vì sao ĐBL lại dẹp yên được các sứ quân (vì sao ĐBL có thể hoàn thành nhiệm vụ LS thống nhất đất nước)
- Người có tài đánh đâu thắng đấy
- Được ND ủng hộ
Việc ĐBL dẹp loạn 12 sứ quân thống nhất đất nước có ý nghĩa gì?
(HS thảo luận)
- Đánh lại các thế lực cát cứ, lập lại hoà bình trong cả nước, tạo điều kiện thuận lợi cho công cuộc XD đất nước sau này
- Thống nhât lãnh thổ, thống nhất lực lượng nhằm tạo được sức mạnh cần thiết khi có kẻ thù đến XL.
1/ Ngô Quyền dựng nền độc lập (12’)
Năm 939 Ngô Quyền lên ngôi vua
Đóng đô ở Cổ Loa
Bỏ bộ máy cai trị cũ của họ Khúc -> thiết lập bộ máy chính quyền mới.
Bộ máy nhà nước
Vua đứng đầu triều đình 
Đặt các chức quan: Văn, võ
Cử tướng có công giữ các châu.
Vua
Quan văn
Quan võ
Thứ sử các châu 
Đất nước bình yên
2/ Tình hình chính trị dưới thời Ngô (12’)
- 944: Ngô Quyền mất -> Dương Tam Kha cướp ngôi -> triều đình lục đục -> các phe phái nổi dậy khắp nơi
950: Ngô Xương Văn lật đổ Dương Tam Kha -> mâu thuẫn nội bộ
965: Ngô Xương Văn chết -> loạn 12 sứ quân
=> Đất nước bị chia cắt loạn lạc
3/ Đinh bộ lĩnh thống nhất đất nước (12’)
Tình hình đất nước:
Đất nước chia cắt loạn lạc
Nhà Tống có âm mưu xâm lược
Quá trình thống nhất:
- ĐBL lập căn cứ ở Hoa Lư (Ninh Bình)
- Liên kết với sứ quân Trần Lãm
- Đánh bại các sứ quân
- Cuối 967 đất nước thống nhất.
c. Củng cố, luyện tập (3’)
 ? Em hãy cho biết những biểu hiện về ý thức tự chủ của NQ trong việc XD đất nước
H- Xưng vương, chọn đất đóng đô, bỏ bộ máy cai trị cũ của họ Khúc, thiết lập bộ máy chính quyền mới, cử người tâm phúc coi giữ nơi quan trọng.
? Tại sao lại xảy ra loạn 12 xứ quân?
H- Dương Tam Kha không vì nghĩa lớn, mưu lợi riêng, nhân khi các con của NQ còn nhỏ đã chiếm ngôi. Các quan lại trong triều đình địa phương phản đối. Sau khi nhà Ngô giành lại được ngôi báu, uy tín của triều đình đã giảm sút, hệ thống cai trị thiếu chặt chẽ, quan hệ TW, địa phương lỏng lẻo, các thế lực chống đối trong nước nổi dậy.
? Em hãy trình bày công lao của NQ và ĐBL đối với nước ta trong buổi đầu độc lập?
H- NQ đặt nền móng XD chính quyền độc lập.
- ĐBL: Chấm dứt “loạn 12 sứ quân”, thống nhất quốc gia.
d. hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (1’)
Học
Đọc lại SGK
Làm BT trong vở BT
Tìm hiều bài 9 theo câu hỏi SGK trang 31
Ngày soạn : 05/09/2009
Ngày dạy: 08/10/2009
TIẾT 12- BÀI 9:
NƯỚC ĐẠI CỒ VIỆT THỜI ĐINH- TIỀN LÊ
 	1 . MỤC TIÊU 
a. Về kiến thức 
Giúp HS
 Thời Đinh- Tiền Lê, bộ máy nhà nước đã được XD tương đối hoàn chỉnh không còn đơn giản như thời NQ
Nhà Tống xâm lược nước ta, nhưng chúng đã bị quân dân ta đánh đại bại
Nhà Đinh và nhà Tiền Lê đã bước đầu XD được nền KT, VH phát triển.
b. Về kĩ năng
Bồi dưỡng kĩ năng vẽ sơ đồ, lập biểu đồ, kĩ năng sử dụng bản đồ khi học bài.
Trả lời câu hỏi kết hợp với XĐ trên bản đồ và điền kí hiệu vào vị trí cần thiết.
	c. Về thái độ
Lòng tự hào, tự tôn DT, ý thức độc lập, tự chủ trong XDKT. Quý trọng các truyền thống VH của ông cha
Sự biết ơn đối với những người có công XD, bảo vệ đất nước trong thời kì đầu giành độc lập.
2. CHUẨN BỊ CỦA GV & HS
a. Chuẩn bị của GV : lược đồ cuộc kháng chiến chống Tống lần 1	
 Tranh ảnh di tích LS về đền thờ vua Đinh- Tiền Lê.
 - Soạn giáo án
b. Chuẩn bị của HS : SGK, vở, tìm hiểu ND bài: Sưu tầm tranh ảnh, chuyện có liên quan đến bài 
3. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY (45’)
a. kiểm tra bài cũ (5’)
Câu hỏi: Trình bày tình hình nước ta cuối thời Ngô và quá trình thống nhất đất nước của ĐBL
Trình bày công lao của NQ và ĐBL đối với nước ta trong buổi đầu độc lập.
Đáp án: 
- Loạn 12 sứ quân, đất nước bị chia cắt loạn lạc, âm mưu xâm lược của nhà Tống 
Quá trình thống nhất:
ĐBL lập căn cứ ở Hoa Lư
Liên kết với sứ quân Trần Lãm
Đánh bại các sứ quân
Cuối 967 đất nước thống nhất.
Công lao của NQ- ĐBL
NQ đặt nền móng XD chính quyền độc lập
ĐBL: Chấm dứt loạn lạc 12 sứ quân thống nhất đất nước.
*Giới thiệu bài : Sau khi dẹp yên 12 sứ quân, đất nước lại được thanh bình, thống nhất. ĐBL lên ngôi vua, tiếp tục công cuộc XD 1 quốc gia vững mạnh mà NQ đã đặt nền móng.
b. Dạy nội dung bài mới (36’) 
Hoạt động của thầy, trò
Nội dung cần đạt
?
H
?
H
?
?
H
?
H
?
H
?
G
?
H
?
H
?
H
?
?
G
?
H
?
H
?
H
?
?
H
?
H
?
H
?
H
?
H
G
G
?
?
H
Sau khi thống nhất đất nước, ĐBL đã làm gì?
Năm 968 công cuộc thống nhất đất nước đã hoàn thành ĐBL lên ngôi Hoàng đế
Tại sao ĐBL không xưng vương mà lại xưng đế (ý nghĩa)
- Hoàng đế là tước hiệu của vua nước lớn mạnh, có nhiều nước thần phục (là người Việt đầu tiên xưng đế)
- Vương là tước hiệu của vua nước nhỏ chịu thần phục nước khác.
ĐBL sau khi lên ngôi Hoàng đế đã làm gì?
Tại sao ĐTH lại lấy tên nước là Đại Cồ Việt
- Đại: Là lớn, Cồ: là lớn -> khẳng định nước Việt to lớn có ý đặt ngang hàng với Trung Hoa.
Tại sao ĐTH lại chọn Hoa Lư làm đất đóng đô?
- Là quê hương của ĐTH, đất hẹp, nhiều đồi núi thuận lợi cho việc phòng thủ.
- GV: giải thích phần chữ nhỏ SGK
Việc nhà Đinh đặt tên nước và không dùng niên hiệu của Hoàng đế TQ đã nói lên điều gì? (thảo luận)
Nhằm khẳng định người dân Việt có giang sơn, bờ cõi riêng, nước Đại Cồ Việt độc lập ngang hàng với TQ chứ không phải là nước phụ thuộc.
Theo em tại sao ĐTH xưng đế nhưng vẫn sai sứ sang giao hảo với nhà Tống?
- Như vậy so với thời NQ, ĐBL đã tiến thêm 1 bước trong việc XD chính quyền độc lập, tự chủ, khẳng định chủ quyền quốc gia DT. Mặc dù ĐBL xưng Hoàng đế nhưng ông đã ý thức được mối quan hệ bang giao rất quan trọng giữa nước ta với TQ.
=> GV nói thêm: Tình hình nước ta sau CTBĐ 938 NQ đã giành lại được độc lập cho TQ nhưng vẫn nhận thức rằng mối quan hệ bang giao giữa nước ta và TQ rất quan trọng nên ông thận trọng chỉ xưng vương chưa lên ngôi Hoàng đế để tránh khỏi sự đối đầu với PKPB khi nền ĐL của ta còn non trẻ.
ĐTH còn áp dụng biện pháp gì để XD đất nước
- Phong vương cho con
- Cử tướng lĩnh thân cận: Đinh Điền, Nguyễn Bặc, Phạm Hạp, Lê Hoàn,  nắm giữ các chức vụ chủ chốt.
- Ông cho XD cung điện, đúc tiền để tiêu dùng trong nước
- Những kẻ phạm tội dùng những hình phạt nghiên khắc: Ném vào vạc dầu đang sôi, vứt vào chuồng hổ,  -> chưa có pháp luật cụ thể (mục đích răn đe kẻ phản loạn)
So với thời Ngô ĐN có tiến bộ gì?
- Đất nước đã tiến thêm 1 bước trong việc XD chính quyền ĐL, tự chủ khẳng định chủ quyền quốc gia DT
Những việc làm của ĐBL có ý nghĩa gì?
- ổn định đời sống XH làm cơ sở để XD phát triển đất nước.
Đọc đoạn 1 SGK
Nhà Lê đã được thành lập trong hoàn cảnh nào?
- Cuối 979 ĐTH và con trưởng là Đinh Liễn bị 1 viên quan nhỏ trong triều là Đỗ Thích giết chết (viên quan này nằm mơ thấy có 1 ngôi sao rơi vào mồm, cho là điềm mình sắp làm vua nên tìm cách giết vua Đinh). Được tin đó nhà Tống gấp rút chuẩn bị đem quân xâm lược nước ta tình thế hết sức nguy ngập. Lúc này vua mới là Đinh Toàn tuổi còn nhỏ (6 tuổi). Do vậy thái hậu Dương Vân Nga cùng các quan lại đồng lòng cử Lê Hoàn lên ngôi Hoàng đế để chuẩn bị đối phó với quân Tống XL => Nhà Lê thành lập sử cũ gọi là nhà Tiền Lê để phân biệt với nhà Lê của Lê Lợi sau này.
Vì sao các tướng lĩnh lại suy tôn Lê Hoàn lên ngôi vua
- SGK (chữ nhỏ)
-> Được lòng người quy phục.
Việc thái hậu Dương Vân Nga trao áo bào cho Lê Hoàn nói lên điều gì? (HS thảo luận)
- Trước tình thế nguy ngập của đất nước hành động đó của bà là đúng đắn, thông minh, quyết đoán bà đã biết hi sinh quyền lợi của 1 dòng họ để bảo vệ quyền lợi của cả 1 DT là điều đáng khen => Vượt lên quan niệm PK để bảo vệ lợi ích DT.
- Chính vì nghĩa cử cao đẹp đó DTVN đã có được sức mạnh đánh bại cuộc xâm lăng c