Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 28, Bài 15: Sự phát triển kinh tế và văn hóa thời Trần (Tiết 2) - Năm học 2012-2013

Tuần 14
Tiết 28
Ngày soạn: 5/11/2012
Ngày dạy: 11/2012
BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ VĂN HOÁ THỜI TRẦN (tt)
II. SỰ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA
I.MỤC TIÊU BÀI HỌC
1.Kiến thức
- Đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân ta dưới thời Trần rất phong phú đa dạng
- Một nền văn hóa phong phú mang đậm bản sắc dân tộc làm rạng rỡ cho nền văn hóa Đại Việt
- Giáo dục, khoa học kĩ thuật thời Trần đạt tới trình độ cao, nhiều công trình nghệ thuật tiêu biểu
2.Kĩ năng: 
- Giúp HS nhìn nhận sự phát triển về xã hội và văn hóa qua phương pháp so sánh với thời kì trước
- Phân tích đánh giá nhận xét những thành tựu văn hóa đặc sắc 
3.Thái độ: Bồi dưỡng ý thức dân tộc và niềm tự hào về một thời lịch sử có nền văn hóa riêng mang đậm bản sắc dân tộc
II.PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
1.Chuẩn bị của giáo viên: 
- Tranh ảnh các thành tựu văn hóa thời Trần
- Sử dụng các H.35,36,37 - SGK
2.Chuẩn bị của HS: Học bài, soạn bài trước khi đến lớp
III.DỰ KIÊN PHƯƠNG PHÁP
1.Chủ đạo: vấn đáp, trực quan, động nảo, trình bày 1 phút.
2.Bổ trợ: gợi mở, diễn giải.
IV.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.
HOẠT HOẠT CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG
1.Ổn định lớp (1p): Kiểm tra sỉ số 
2.Kiểm tra bài củ (5p)
-H: Nêu đặc điểm kinh tế thời Trần sau chiến tranh ?
-H: Vẽ sơ đồ phân hóa các tầng lớp trong xã hội ?
3.Bài mới (39p): Giới thiệu bài mới:
*HĐ1: Đời sống văn hóa
-Gọi HS đọc SGK
-Giảng:. Thời Trần các tín ngưỡng cổ truyền vẫn phổ biến trong nhân dân
-H: kể tên một tín ngưỡng trong nhân dân ?
-H: Đạo Phật thời Trần so với thời Lý như thế nào ?
-H: Nêu những dẫn chứng chứng tỏ đạo Phật phát triển?
-Gọi HS đọc phần in nghiêng
-Giảng: Đạo Phật không trở thành quốc giáo và không ảnh hưởng tới chính trị. Chùa chiền không là nơi dạy học mà trở thành trung tâm sinh hoạt văn hóa. Thời kì này, Nho giáo cũng được sử dụng phổ biến
-H: So với đạo Phật, Nho giáo phát triển như thế nào ?
-Giảng: các nhà Nho giữ vị trí cao trong bộ máy nhà nước, nhiều nhà Nho được triều đình trọng dụng: trương Hán Siêu, Chu Văn AnTừ vua đến người dân lao động đều yêu thích các hoạt động văn nghệ, thể thao 
-H: Nêu những dẫn chứng về tập quán sống giản dị của nhân dân
-Giảng: Bên ngoài rất giản dị, nhưng ẩn chứa bên trong con người họ là tinh thần thượng võ, lòng yêu quê hương đất nước
-H: Nhận xét về các hoạt động sinh hoạt văn hóa dưới thời Trần
-Chuyển ý..
*HĐ2: Văn học 
-H: văn học thời Trần có đặc điểm gì ? 
-H: Kể tên một số tác phẩm mà em biết ?
-Tổng kết: văn học thời kì này rất phát triển bao gồm cả văn học chữ Hán và chữ Nôm. Các tác phẩm phản ánh niềm tự hào dân tộc về một thời hào hùng lịch sử
-Chuyển ý
*HĐ3:Giáo dục và khoa học kĩ thuật
 -Giảng: Do yêu cầu ngày càng tăng cao của nhân dân và nhu cầu tăng cường đội ngũ trí thức cho đất nước, giáo dục thời Trần rất được quan tâm: Quốc tử giám được mở rộng cho con em các quan lại, các trường công và tự mở ra càng nhiều, các kì thi tổ chức thường xuyên hơn
-H: Quốc sử viện có nhiệm vụ gì ?
-H: Quốc sử viện do ai đứng đầu và điều hành ?
-Giảng: Năm 1272, ông biên sọan bộ “ Đại Việt sử kí” gồm 30 quyển và được coi là bộ sử đầu tiên ở nước ta 
-H: Trong cuộc kháng chiến lần hai, ba chống quân Nguyên, ai là người chỉ huy các cuộc kháng chiến ? 
-Giảng: Ông là một nhà quân sự tài ba, đã viết “ BInh thư yếu lược”
-Các lĩnh vực như y học, thiên văn học, khoa họccũng phát triển. Cuối thế kỉ XIV, Hồ Nguyên Trừng đã chế tạo được súng thần cơ và biết đóng các loại thuyền lớn
-H:Nhận xét gì về tình hình giáo dục, khoa học, kĩ thuật thời Trần
-Chuyển ý 
*HĐ4: Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc
 -Giới thiệu cho HS các tranh ảnh về Tháp Phổ Minh, thành Tây Đô
-Giảng: Ở lăng mộ vua và quý tộc Trần có nhiều tượng các con vật làm bằng đá
-Giới thiệu cho HS H.38 nhận xét về tình hình đầu rồng so với các thời trước ?
( đối chiếu với h26 bài 12)
-H: Sinh hoạt văn hóa thời Trần được thể hiện như thế nào ?
4.Củng cố (4p)
-H: Nêu một dẫn chứng về sự phát triển của văn học, giáo dục, khao học kĩ thuật thời Trần ?
-H: Nét độc đáo của nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc thời Trần ?
5.Dặn dò (1p)
-Học bài 15 & chuẩn bị bài 16:
-Trình bày tóm tắt tình hình kinh tế xã hội nước ta nửa sau thế kỉ XIV
-Nhận xét về nhà Trần nửa cuối thế kỉ XIV
-Kể tên, địa bàn, thời gian các cuộc khởi nghĩa của nông dân và nô tì nửa cuối thế kỉ XIV
-Lớp trưởng báo cáo.
-Nông nghiệp 
-Thủ công nghiệp
-Thương nghiệp
-Lên bảng vẽ sơ đồ.
-Lắng nghe tích cực
-Đọc SGK mục 1
-Tiếp nhận thông tin.
-Thờ tổ tiên, thờ các anh hùng dân tộc, có công với đất nước
-Có phát triển, nhưng không mạnh bằng thời Lý
-Nhiều ngời đi tu kể cả những người thuộc giai cấp thống trị
-Chùa chiền mọc lên khắp nơi
-HS đọc phần in nghiêng
-Tiếp nhận thông tin.
-Nho giáo ngày càng được nâng cao và được chú ý hơn do nhu cầu xây dựng bộ máy nhà nước của giai cấp thống trị 
-Tiếp nhận thông tin.
-Đi chân đất, quần áo đơn giản, áp đen hoặc áo tứ thân, cạo trọc đầu 
-Tiếp nhận thông tin.
-Các hình thước sinh hoạt văn hóa
-Phong phú, mang bản sắc dân tộc, chứa đựng lòng yêu nước, tự hào nhân dân
+ Hịch tướng sĩ
+ Phò giá về kinh
+ Phú sông Bạch Đằng 
-Tiếp nhận thông tin.
-Cơ quan viết sử của nước ta
-Lê Văn Hưu đứng đầu
-Tiếp nhận thông tin.
-Trần Hưng Đạo
-Tiếp nhận thông tin.
-Phát triển mạnh trên mọi lĩnh vực và có nhiều đóng góp cho nền văn hóa dân tộc, tạo bước phát triển cao nền văn minh Đại Việt 
-Quan sát và lắng nghe.
-Tiếp nhận thông tin.
-Nghệ thuật ngày càng đạt trình độ tinh xảo rõ nét 
-Các hình thước sinh hoạt văn hóa: ca hát, nhảy múađược phổ biến
-Giáo dục: trường học mở ra ngày càng nhiều, các kì thi chọn người giỏi được tổ chức thường xuyên 
-Lập ra Quốc sử viện
-Năm 1272, bộ “ Đại Việt sử kí” ra đời
-Y học với thầy thuốc nổi tiếng Tuệ Tỉnh.
-Quân sự, khoa học kĩ thuật cũng đạt nhiều thành tựu
- Nhiều công trình kiến trúc có giá trịi ra đời: Tháp Phổ Minh, thành Tây Đô..
- Nghệ thuật chạm khắc tinh tế
-Ghi nhớ.
1. Đời sống văn hóa(10p)
-Các tín ngưỡng cổ truyền phổ biến trong nhân dân như thờ cúng tổ tiên và các vị anh hùng dân tộc.
-Cả đạo Phật và Nho giáo đều phát triển, Nho giáo phát triển mạnh do nhu cầu xây dựng bộ máy Nhà nước 
-Các hình thước sinh hoạt văn hóa: ca hát, nhảy múađược phổ biến
2. Văn học .(6p)
-Bao gồm cả văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm, chứa đựng nhiều nội dung phong phú và làm rạng rỡ văn hóa Đại Việt 
-Một số tác giả, tác phẩm tiêu biểu: Hịch tướng sĩ (T.Q.T); Phú sông Bạch Đằng (Trương Hán Siêu)
3. Giáo dục và khoa học kĩ thuật (10p)
-Giáo dục: trường học mở ra ngày càng nhiều, các kì thi chọn người giỏi được tổ chức thường xuyên 
-Lập ra Quốc sử viện
-Năm 1272, bộ “ Đại Việt sử kí” ra đời
-Y học với thầy thuốc nổi tiếng Tuệ Tỉnh.
-Quân sự, khoa học kĩ thuật cũng đạt nhiều thành tựu
4. Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc (8p)
- Nhiều công trình kiến trúc có giá trịi ra đời: Tháp Phổ Minh, thành Tây Đô..
- Nghệ thuật chạm khắc tinh tế
*Rút kinh nghiệm sau tiết dạy:
...................................
.......................