Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 27, Bài 15: Sự phát triển kinh tế, văn hóa thời Trần (Tiết 1: Sự phát triển kinh tế) - Phạm Thị Bích Lệ

Ngày soạn: 20 – 11 – 2011
Ngày dạy: 23 – 11 –2011
Tuần: 14
Tiết: 27
BÀI 15: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ, VĂN HÓA THỜI TRẦN 
TIẾT 1: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ
I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC.
1/ Kiến thức : Giúp học sinh :
- Một số nét chủ yếu về tình hình kinh tế, xã hội của nước ta sau chiến thắng quân Mông – Nguyên.
- Một số thành tựu phản ánh sự phát triển của nền kinh tế.
 2/ Tư tưởng.
- Tự hào về nền văn hóa thời Trần.
- Bồi dưỡng ý thức giữ gìn và phát huy nền văn hóa dân tộc.
 3/ Kỹ năng.
- Nhận xét, đánh giá các thành tựu kinh tế.
- So sánh sự phát triển giữa thời Lý và thời Trần.
II/ CHUẨN BỊ.
1/ Giáo viên:
- Tranh ảnh các thành tựu văn hóa thời Trần.
- Bản đồ làng nghề dưới thời Trần.
- Phiếu học tập.
2/ Học sinh	
- Sách giáo khoa.
- Vở bài soạn, vở bài học.
III/ TIẾN TRÌNH DẠY VÀ HỌC.
 1/ Kiểm tra 15 phút.
 a. Đề kiểm tra:
Câu 1:Vì sao cuộc kháng chiến chống quân Mông – Nguyên của nhân dân ta giành thắng lợi ?
Câu 2:Ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Nguyên ?
b. Đáp án và biểu điểm:
Câu 1:( 5đ)
- Trong ba lần kháng chiến, tất cả các tầng lớp nhân dân và thành phần dân tộc đều tham gia đánh giặc. 
- Nhà Trần chuẩn bị rất chu đáo về mọi mặt, quan tâm đến sức dân, tạo thành khối đại đoàn kết toàn dân.
- Trần Quốc Tuấn là vị tướng tài ba, yêu nước, thương dân.
- Tinh thần hy sinh, quyết chiến, quyết thắng của toàn dân mà nòng cốt là quân đội nhà Trần.
- Nhờ áp dụng những chiến lược, chiến thuật đúng đắn, sáng tạo.
Câu 2: (5đ)
*Trong nước:
- Đập tan tham vọng và ý chí xâm lược nước ta của nhà Nguyên -> bảo vệ độc lập, chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ quốc gia.
- Khẳng định sức mạnh của dân tộc Việt Nam, nâng cao lòng tự hào, tự cường, củng cố niềm tin cho nhân dân.
- Góp phần xây đắp nên truyền thống quân sự Việt Nam.
- Để lại bài học vô cùng quý báu : 
+ Củng cố khối đoàn kết toàn dân trong xây dựng, bảo vệ tổ quốc.
+ Dùng mưu trí và dựa vào dân để đánh giặc.
* Quốc tế: Ngăn chặn sự xâm lược của nhà Nguyên sang các nước khác.
 2/Giới thiệu bài : Các cuộc xâm lược của nhà Nguyên đã để lại nhiều hậu quả nặng nề cho quốc gia Đại Việt. Sau các cuộc kháng chiến này, nhà Trần đã làm gì để khôi phục hậu quả của chiến tranh và kết quả của các chính sách đó đối với tình hình kinh tế => bài mới.
 3/ Bài mới. 
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ
GHI BẢNG
Hoạt động 1: Tìm hiểu tình hình kinh tế thời Trần sau chiến tranh.
? Sau chiến tranh, nông nghiệp thời Trần có đặc điểm gì ?
? Vì sao nông nghiệp lại được phục hồi và phát triển nhanh chóng ? 
? Khuyến khích sản xuất, mở rộng diện tích trồng trọt -> bằng cách nào ? 
HS: + Khai khẩn đất hoang.
 + Mở rộng thành lập làng, xã.
 + Củng cố đê điều.
? Ruộng đất dưới thời Trần như thế nào ?
? Tại sao ruộng đất tư dưới thời Trần lại ngày càng nhiều ? 
HS:( Chính sách khai hoang, lập điền trang, nhà nước ban cấp ruộng đất )
? Em có nhận xét gì về tình hình kinh tế nông nghiệp của Đại Việt sau chiến tranh ? 
HS: ( phát triển mạnh mẽ hơn trước )
? Tình hình thủ công nghiệp dưới thời Trần như thế nào ?
? Em hãy kể tên các nghề thủ công nghiệp dưới thời Trần ? ( dệt, gốm, đúc đồng )
HS: quan sát hình 35 , 36 so sánh với hình 23 Sgk trang 47 -> nhận xét ? ( có nhiều hoa văn nỗi )
? Điểm mới về thủ công nghiệp thời kỳ này là gì ?
GV nhấn mạnh: ngòai các nghề thủ công truyền thống có 2 ngành mới : đóng thuyền lớn và chế tạo các lọai súng.
? Thương nghiệp sau chiến tranh có đặc điểm gì ?
Hoạt động 2: Tìm hiểu tình hình xã hội sau chiến tranh.
GV: gọi học sinh nhắc lại các tầng lớp xã hội dưới thời Lý ?
HS: + Thống trị.
 + Bị trị.
 + Nô tì.
HS thảo luận 3 phút: xã hội thời Trần có những tầng lớp nào ?
? Sự phân hóa các tầng lớp xã hội dưới thời Trần có nét gì khác so với thời Lý ?
HS: ( Phân hóa sâu sắc hơn, địa chủ ngày càng đông, nông nô – nô tì ngày càng nhiều )
? Em hãy nêu đời sống của các tầng lớp xã hội dưới thời Trần ?
GV: hướng dẫn học sinh vẽ sơ đồ phân hóa các tầng lớp xã hội dưới thời Trần.
I/ Sự phát triển kinh tế.
 1.Tình hình kinh tế sau chiến tranh.
 a.Nông nghiệp.
- Được phục hồi và phát triển nhanh chóng.
- Ruộng đất có hai hình thức sở hữu :
 + Ruộng đất công : chiếm phần lớn.
 + Ruộng đất tư : của vương hầu , qúy tộc , địa chủ.
 b. Thủ công nghiệp
- Rất phát triển do nhà nước quản lí gồm nhiều ngành nghề khác nhau.
- Thủ công cổ truyền phổ biến và phát triển.
- Thành lập làng nghề và phường nghề.
- Sản phẩm đa dạng, trình độ kỷ thuật cao.
c.Thương nghiệp.
- Trao đổi buôn bán trong và ngòai nước được đẩy mạnh.
- Nhiều trung tâm kinh tế được mở rộng : Thăng Long, Vân Đồn.
2.Tình hình xã hội sau chiến tranh.
- Xã hội ngày càng bị phân hóa sâu sắc gồm :
 + Tầng lớp thống trị : Vua, vương hầu, qúy tộc, địa chủ, quan lại.
 + Tầng lớp bị trị : Thương nhân , thợ thủ công, nông dân tá điền.
 + Tầng lớp : Nông nô, nô tì.
	Sơ kết bài học.
- Sau chiến tranh, kinh tế nhà Trần được phục hồi và phát triển nhanh chóng, đạt được nhiều thành tựu rực rỡ.
- Xã hội thời Trần sau chiến tranh bị phân hóa sâu sắc.
4/ Củng cố:
Khoanh tròn vào câu đúng nhất : Ở thời Trần bộ phận ruộng đất nào đem lại thu nhập chính cho nhà nước ?
	Câu 1:
a. Ruộng đất điền trang.
b. Ruộng đất tư của nhân dân.
c. Ruộng đất công làng xã.
d. Ruộng đất của địa chủ.
Câu 2: Thời Trần, ruộng đất của vương hầu, Quí tộc do vua ban gọi là:
	a. Điền Trang
	b. Thái ấp
	c. Ruộng đất công
	d. Tịch điền
Câu 3: XH thời Trần bao gồm những tầng lớp nào?
	a. Vương hầu, Quí tộc, Nông dân
	b. Vương hầu, Quí tộc, Nông nô, nô tì, Thợ thủ công
	c. Vương hầu, Quí tộc, Nông nô, nô tì
	d. Vương hầu, Quí tộc, Địa Chủ, Nông dân, Nông nô, nô tì, Thợ thủ công 
 5/ Hướng dẫn học tập ở nhà:
Học bài theo câu hỏi 1, 2 Sgk trang 70.
Vẽ sơ đồ sự phân hóa xã hội vào vở học.
Chuẩn bị bài phần II:
+ Tìm hiểu về đời sớng văn hóa.
+ Văn học, giáo dục, KH – KT thời Trần có gì giống và khác so với thời Lý?.
+ Nghệ thật kiến trúc, điêu khắc thời Trần có gì mới?
IV. Rút kinh nghiệm: