Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 25, Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên (Thế kỷ XIII) (Tiết 3) - Lê Thị Nguyện

Tuaàn: 13	Ngaøy soaïn: 02/ 11/ 2014
Tieát : 25 Ngaøy daïy: 11/ 11/ 2014
Bài 14 : BA LẦN KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG – NGUYÊN (Thế kỷ XIII) (Tiết 3)
I. MỤC TIÊU 
 1. Kiến thức: Giúp học sinh :
Âm mưu quyết tâm xâm lược Đại việt lần thứ ba của nhà Nguyên.
Vua tôi nhà Trần quyết tâm tiến hành cuộc kháng chiến chống nhà Nguyên với các trận đánh lớn : Vân Đồn, Bạch Đằng và giành thắng lợi vẻ vang.
 2. Thái độ:
Bồi dưỡng cho học sinh lòng căm thù giặc và tự hào về truyền thống hào hùng của dân tộc.
Giáo dục học sinh có ý thức bảo vệ nguồn nước, bảo vệ môi trường.
3. Kỹ năng:
 - Rèn kỹ năng sử dụng lược đồ để tóm tắt sự kiện lịch sử.
II. CHUẨN BỊ.
1. Giáo viên:
 Giáo án, Lược đồ cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên.
Lược đồ chiến thắng Bạch Đằng năm 1288.
2. Học sinh:	
Sách giáo khoa.Vở bài soạn, vở bài học.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Ổn định:(1’) 7A17A2.7A3
 7A47A5.7A6.
 1. Kiểm tra bài cũ: (5’)
 - Nhà Trần chuẩn bị chống quân nguyên xâm lược ra sao ? Nêu những sự kiện chứng tỏ tinh thần quyết chiến của quân và dân ta ?
- Trình bày diễn biến cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần 2 bằng lược đồ 
 2. Giới thiệu bài mới: 
Sau thất bại thảm hại trong hai lần xâm lược, vua Nguyên rất tức tối, quyết tâm xâm lược bằng được nước ta để rửa nhục và thực hiện tham vọng mở rộng ách đô hộ đối với các quốc gia phía Nam Trung Quốc. Cuộc xâm lược của nhà Nguyên đối với Đại Việt như thế nào, quân dân Đại Việt đã đối phó ra sao chúng ta cùng tìm hiểu ở bài học hôm nay.
3. Bài mới:
III. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THƯ BA CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC 
 NGUYÊN ( 1287 – 1288 )
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS
NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động 1:Tìm hiểu nhà Nguyên xâm lược Đại Việt 
?Sự quyết tâm xâm lược nước ta lần ba của vua Nguyên thể hiện ở những điểm nào? (Hãy nêu dẫn chứng về việc quân Nguyên chuẩn bị cho cuộc xâm lược?)
Hs : dựa vào sgk trả lời
? Em có nhận xét gì về việc chuẩn bị cho lần xâm lược thứ ba cuả nhà Nguyên đối với nước ta?
Hs : dựa vào sgk trả lời
? Trước nguy cơ xâm lược đó, vua tôi nhà Trần đã đưa ra kế sách gì?
Hs : dựa vào sgk trả lời
Gv: hướng dẫn hs bằng lược đồ
? Tại sao Thoát Hoan không tiến quân thẳng vào Thăng Long mà lại chiếm đóng Vạn Kiếp?
GV: sử dụng câu hỏi gợi mở: 
? Ở hai lần trước xâm lược nước ta đến Thăng Long, quân Mông – Nguyên đã gặp phải khó khăn gì?
Hs: trả lời
Gv: phân tích
Hoạt động 2:Tìm hiểu trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ:	
? Tại sao Ô Mã Nhi lại ngược sông Bạch Đằng kéo đến Vạn Kiếp để hội quân với Thoát Hoan?
Hs : trả lời
GV: Giải thích chú giải trên lược đồ, sau đó yêu cầu một HS khá lên trình bày diễn biến, đồng thời tổ chức hướng dẫn, tập trung sự chú ý của các học sinh khác, sau đó yêu cầu HS khác bổ sung, sửa những chổ còn thiếu hay chưa đúng. 
GV chốt lại diễn biến
Yêu cầu HS đọc hai dòng in ngiêng trong SGK
? Vì sao nhà Trần lại quyết định đánh đoàn thuyền chở lương?
GV: sử dụng câu hỏi gợi mở
? Chiến thắng Vân Đồn có ý nghĩa gì đối với cuộc kháng chiến của ta?
GV: Chiến thắng Vân Đồn làm cho quân giặc lâm vào thế bị động và gặp rất nhiều khó khăn. Còn đâu câu ca kiêu hãnh của đoàn kị binh Mông Nguyên:
Về phía ta, sau chiến thắng Vân Đồn, ta chuyển sang thế chủ động, có nhiều thuận lợi và đây là thời cơ để quân dân nhà Trần mở cuộc phản công tiêu diệt giặc.
Hoạt động 3:Tìm hiểu chiến thắng Bạch Đằng
? Vì sao ta thực hiện kế hoạch "Thăng Long vườn không, nhà trống"?
Hs: suy nghĩ trả lời
? Trước cảnh kinh thành Thăng Long hoang vắng quân lính Thoát Hoan đã làm gì?
-> Đốt phá kinh thành
+ Đuổi 2 vua Trần 
+ Tàn sát dân chúng cướp lương thực
+ Khai quật lăng mộ họ Trần...
? Tại sao Trần Quốc Tuấn quyết định tấn công giặc vào thời điểm ấy – thời điểm khi giặc đã rút chạy?
-> Tiêu diệt tận gốc ý chí xâm lược của kẻ thù.
? Tại sao Trần Quốc Tuấn lại chọn sông Bạch Đằng để chặn đánh giặc?
-> ảnh hưởng của thuỷ triều; Ta hiểu rõ cửa sông này; Ta thạo thuỷ chiến hơn địch.
GV: Giải thích chú giải, gợi mở cho HS trình bày diễn biến trên lược đồ. 
HS: Trình bày diễn biến trên lược đồ, bổ sung để hoàn thiện
GV: Chốt diễn biến
Thảo luận cặp:
?So sánh cách đánh giặc của quân dân nhà Trần năm 1288 với cách đánh giặc của Ngô Quyền năm 938 trên sông Bạch Đằng? ( điểm giống nhau? Khác nhau?)
? Kết quả :
Hs: trả lời
? Ý nghĩa
Hs: trả lời
HS thảo luận nhóm:
?So sánh cách đánh giặc của nhà Trần trong cuộc kháng chiến chống Mông -Nguyên lần 3 với lần 2?
? Vì sao cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên của quân dân nhà Trần giành thắng lợi?
GV: tổ chức cho HS thảo luận (sử dụng các câu hỏi gợi mở cho các câu hỏi trên)
1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt :
- Hoàn cảnh: vua Nguyên quyết tâm cho quân xâm lược lần III.
à Nhà Trần khẩn trương chuẩn bị kháng chiến.
- Diễn biến : 
 +12/1287 : Quân Nguyên ồ ạt tấn công Đại Việt.
 + Đầu 1288 : Thoát Hoan chọn Vạn Kiếp làm căn cứ.
2. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ:
- Trần Khánh Dư cho quân mai phục và tấn công dữ dội đoàn thuyền lương của địch ở Vân Đồn.
- Kết quả: phần lớn thuyền lương bị đắm, số còn lại bị quân nhà Trần chiếm.
3. Chiến thắng Bạch Đằng :
a. Hoàn cảnh: 
+ 1/1288: Thoát Hoan cho quân chiếm đóng TLong.
 + Triều đình thực hiện kế hoạch “vườn không nhà trống” => quân Nguyên tuyệt vọng quyết định rút về nước.
=> quân ta chọn sông Bạch Đằng làm trận quyết chiến tiêu diệt giặc.
b. Diễn biến: 
- T4/ 1288, đoàn thuyền của Ô Mã Nhi rút về theo đường sông Bạch Đằng.
- Ta nhử địch vào trận địa mai phục khi nước rút ta bất ngờ đánh ra từ hai phía phá vỡ đội hình giặc.
c.Kết quả: Toàn bộ thuỷ binh của địch bị tiêu diệt, tướng Ô Mã Nhi bị bắt sống.
d.Ý nghĩa: Đập tan mộng xâm lược của nhà Nguyên và giành thắng lợi vẻ vang.
 4. Củng cố(2’)
 - Nêu hoàn cảnh và diễn biến cuộc xâm lược Đại Việt lần III của quân Nguyên ?
 - Cho HS lên bảng tường thuật lại diễn biến chiến thắng Bạch Đằng trên lược đồ
 5. Hướng dẫn học tập ở nhà :(1’)
Học bài kết hợp Sgk trả lời các câu hỏi 1, 2 trang 65.
Soạn phần IV. Nguyên nhân thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của ba lần kháng chiến chống Mông – Nguyên.
IV. RÚT KINH NGHIỆM(2’)
..
..
 .