Giáo án Lịch sử 7 - Tiết 23, Bài 14: Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên (Thế kỉ XIII) - Nguyễn Văn Nguyên

Tuần: 12
Ngày soạn: 06 / 11 / 2010
Tiết: 23
Ngày dạy: 11 / 11 / 2010
Bài 14
Ba lần kháng chiến chống quân xâm lược mông - nguyên (thế kỉ XIII)
I – cuộc kháng chiến lần thứ nhất chống quân xâm lược mông cổ (1258)
a- mục tiêu bài học:
1- Kiến thức:
Giúp học sinh nắm được:
- Âm mưu xâm lược Đại Việt của quân Mông Cổ.
- Chủ trương, chính sách và những việc làm của vua quan nhà Trần để đối phó với quân Mông Cổ.
2- Kĩ năng:
- Đọc và vẽ bản đồ lịch sử.
- Phân tích, nhận xét, đánh giá các sự kiện lịch sử.
3- Tư tưởng, tình cảm, thái độ:
- Giáo dục cho học sinh ý trí kiên cường, bất khuất, mưu trí, dũng cảm của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến.
- Giáo dục lòng tự hàovề truyền thống dân tộc ta.
b- Thiết bị, đồ dùng và tài liệu dạy học:
- Lược đồ diễn biến cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông Cổ.
- Tư liệu Lịch sử 7.Tài liệu chuẩn kiến thức.
- Hỏi - Đáp Lịch sử 7.
- Bài tập Lịch sử 7.
c- Tiến trình tổ chức dạy và học:
* Kiểm tra bài cũ:
 ? Nhà Trần đã làm gì để xây dựng quân đội và củng cố quốc phòng?
 ? Để phục hồi và phát triển kinh tế nhà Trần đã làm gì?
* Bài mới:
- Hoạt động 1:Giới thiệu bài:
+, Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho học sinh
Sau khi nắm chính quyền, nhà Trần đã bắt tay ngay vào công cuộc xây dựng bộ máy nhà nước, phục hồi sản xuất. Vua tôi nhà Trần còn phải chuẩn bị nhiều mặt để đối phó với qâm mưu xâm lược của bọn phong kiến Mông Nguyên. đầu năm 1258, 3 vạn quân Mông Cổ tràn vào nước ta. Vậy cuộc chiến đấu diễn ra như thế nào?
Hoạt động của Thày
Hoạt động của Trò
-Hoạt động 2: 
+. Mục tiêu: HS nắm được những nét chính về Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ.
1 - Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ.
- GV dùng lược đồ giới thiệu ĐQ Mông Cổ.
- Giới thiệu H. 29 SGK.
? Qua hình 29 giúp em hiểu gì về quân Mông Cổ?
? Tại sao quân Mông Cổ cho quân đánh Đại Việt trước?
? Trước khi kéo vào nước ta, tướng Mông Cổ đã làm gì?
? Vua Trần đã làm gì khi các sứ giả đến?
GV kết luận: ĐV trước nguy cơ xâm lược của quân MC là không thể tránh khỏi.
- Đầu thé kỉ XIII nhà nước phong kiến Mông Cổ được thành lập. Lực lương quân sự manh và hiếu chiến , quân Mông Cổ đã liên tiếp xâm lược và thống trị nhiều nước và gieo rắc nỗi kinh hoàng cho Châu á và Châu Âu.
- Năm 1257 Mông Cổ tiến đánh Nam Tống nhằm xâm chiếm toàn bộ Trung Quốc.
- “Vó ngựa của quân Mông Cổ đi đến đâu cỏ không mọc được đến đó”
- Quân đội rất lớn mạnh có tổ chức, trang bị tốt. 
- Chiếm đóng và thống trị nước ta.
- Làm bàn đạp đánh lên phía Nam Trung Quốc, thực hiện kế hoạch “gọng kìm” tiêu diệt Nam Tống.
- Cho sứ giả đưa thư đe doạ và dụ hàng
- Bắt tống giam vào ngục
- 1279 Nam Tống bị tiêu diệt , Trung Quốc hoàn toàn bị thống trị.(1271 Hốt Tất Liệt lập ra nhà Nguyên)
-Hoạt động 3: 
+. Mục tiêu: HS nắm những nét chính về sự chuẩn bị kháng chiến và đánh bại quân Mông Cổ của nhà Trần.
2- Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến và đánh bại quân Mông Cổ.
Hoạt động của Thầy
Hoạt động của Trò
? Trước nguy cơ xâm lược và trước sức mạnh của quân MC, thái độ của vương triều Trần và nhân dân ĐV?
- GV sử dụng lược đồ
? Hãy tóm tắt diễn biến của cuộc kháng chiến chống quân MC?
? Kế sách “Vườn không nhà trống” có ý nghĩa gì?
- Đưa giặc vào thế khó khăn
? Dựa vào thế địch khó khăn quân ta đã làm gì?
- GV trích câu nói của TTĐ “ đầu tôi,đừng lo”
? Kết quả?
? Vì sao quân ta đánh bại quân MC?
? Em có nhận xét gì về cách đánh của quân dân ta trong cuộc kháng chiến?
- Bắt tống giam sứ giả vào ngục.
* Sự chuẩn bị:
- Vua Trần ban lệnh cả nước sắm sửa vũ khí.
- Thành lập các đội dân binh và ngày đêm luyện tập võ nghệ.
* Diễn biến:
- Tháng 1- 1258, 3 vạn quân MC do Ngột Lương Hợp Thai chỉ huy tiến vào xâm lược nước ta.
- Ta thực hiện kế sách “Vườn không nhà trống” khiến cho giặc vào Thăng Long bị thiếu lương thực, thực phẩm.
- Ta mở cuộc phản công lớn ở Đông Bộ Đầu (phố Hàng Than – HN).
* Kết quả: quân MC rút khỏi Thăng Long chạy về nước (29/1/1258).
* Nguyên nhân TL:
- Cách đánh thông minh, biết chớp thời cơ.
- Cách đánh sáng tạo “lấy ít thắng nhiều, lấy yếu thắng mạnh”
* Củng cố bài học:
? Quân MC xâm lược Đại Việt nhằm mục đích gì?
? Diễn biến của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược MC trên bản đồ?
* Hướng dẫn về nhà:
- Học bài nắm chắc âm mưu xâm lược Đại Việt của quân MC, diễn biến của cuộc kháng chiến chống quân xâm lược MC.
- Đọc và chuẩn bị bài 14 phần II “ Cuộc kháng chiến lần thứ hai chống quân xâm lược Nguyên” tìm hiểu nội dung bài theo các câu hỏi cuối mục, cuối bài.