Giáo án Lịch sử 7 - Bài 20: Nước Đại Việt thời Lê Sơ (1428-1527) - Tiết 44: Một số danh nhân văn hóa xuất sắc của dân tộc - Năm học 2009-2010

n 29/1/2010	Ngày giảng: 1/2 /2010: 7B	 4/2/2010 :7A
Bài 20: 	 NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÊ SƠ(1428 - 1527)
TIẾT 44
IV - MỘT SỐ DANH NHÂN VĂN HOÁ XUẤT SẮC CỦA DÂN TỘC
1. Mục tiêu cần đạt 
a. Kiến thức: 
Học sinh nắm được sơ lược về cuộc đời và những cống hiến to lớn của 1 số danh nhân văn hoá, Tiêu biểu là Nguyễn Trãi Lê Thánh Tông và đối với sự nghiệp của nước đại Việt thế kỷ XV
b. Kỹ năng: Rèn luyện kỹ năng phân tích, đánh giá các sự kiện lịch sử
c. Thái độ:
Giáo dục cho học sinh niềm tự hào và biết ơn những bậc danh nhân thời Lê Sơ từ đó hình thành ý thức trách nhiệm giữ gìn và phát huy truyền thống văn hoá dân tộc.	b Kỹ năng: 
2. Chuẩn bị:
a. Thầy: Soạn giáo án, Chuẩn bị các ảnh về nhận vật di tích lịch sử thời kỳ này câu chuyện dân gian thời kỳ này 
 b.Trò: Học bài cũ, chuẩn bị bài mới 
3. Tiến trình bài dạy: 
a. Kiểm tra bài cũ: ( 4 Phút )
Câu Hỏi ? Giáo dục thi cử thời Lê Sơ đạt được những thành tựu gì? vì sao lại có được những thành tự như vậy?
b. Đáp án: 
Lê Thái Tổ cho dựng lại Quốc Tử Giám, mở nhiều trường học. Nho giáo chiếm địa vị độc tôn. Thi cử chặt chẽ với 3 kỳ => Giai đoạn 1428 - 1527 có 989 tiễn sĩ
(1460 - 1497) có 501 tiến sĩ và 9 trạng nguyên.
 để đạt được những thành tựu đó vua Lê đặc biệt là Lê Thánh Tông đã có những chính sách khuyến khích rất hợp lý để tuyển chọn nhân tài.
* Giới thiệu bài mới( 1phút) 
Những thành tựu đồ sộ về văn học nghệ thuật, khoa học giáo dục mà các em đã tìm hiểu ở những tiết trước, phải kể đến công lao của các danh nhân văn hoá, các danh nhân ấy ở đâu như thế nào ta sẽ tìm hiểu trong tiết học ngày hôm nay.
b.Bài mới:
Hoạt động của thầy
Hoạt động của trò
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
? 
?
?
?
?
?
 Trước khi vào tìm hiểu chúng ta cần hiểu được. Danh nhân văn hoá ---> là người có tài có đức được sử sách ghi công, nhân dân truyền tụng
 Giới thiệu hình ảnh ông.
HS quan sát H.47
Trước khi vào tìm hiểu nêu hiểu biết về Nguyễn Trãi ?
về các lĩnh vực, chính trị quân sự, văn sử địa lí, 
- Là nhà quân sự đại tài, nên ông có vài trò rất to lớn trong khởi nghĩa Lam sơn
Chân dung có toát lên tính cách gì không?)
(Những nét hiền hòa đượm rõ ưu tư sâu lắng, mái tóc bạc phơ và đôi mắt tinh anh)
- Ông đã từng đỗ tiến sĩ năm 1400, Làm quan thời nhà Hồ. 
 Nguyễn Trãi có vai trò gì trong khởi nghĩa Lam Sơn ?
 Ông là cố vấn cho phong trào, tổ chức và lãnh đạo dâng kế sách đánh cho nghĩa quân lam sơn đánh đuổi giặc minh giành thắng lợi.
Sau cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, ông có những đóng góp gì đối với đất nước?
-Viết nhiều tác phẩm có giá trị:
Giáo viên ghi bảng động: 
 Em hãy kể tên những tác phẩm văn học của Nguyễn Trãi mà em biết?
Bài côn sơn ca
Các tác phẩm của ông phản ánh nội dung tư tưởng gì?
- Tư tưởng nhân đạo sâu sắc tài năng đức độ sáng chói, yêu nước thương . 
Công lao của ông đã được Vua LTT nhận xét.
 Đọc chữ in nghiêng sgk 102?
Nhưng bên cạnh đó vì tính thẳng thắn của ông mà ông đã bị vu oan tội giết vua Thái Tông, bị tru di tam tộc, 20 năm sau Lê Thánh Tông minh oan cho ông
 Năm 1980 ông được tổ chức Unét Cô thế giới công nhận là danh nhân văn hoá thế giới
Ngày nay nhân dân nhớ công ơn ông đã xây dựng đền thờ tại làng nhị khê quê ông
GV Bên cạnh sự tài ba của Nguyễn Trãi thì Lê Thánh Tông được coi là ông vua đức độ tài ba 
 Nêu hiểu biết của mình về vua Lê thánh Tông?
- Quê ở Thanh Hoá là vị Vua anh minh, có tài năng xuất sắc, trên nhiều lĩnh vực 
Ta khảng định tài năng của ông như vậy thì chúng ta sẽ lần lượt tìm hiểu từng lĩnh vực cụ thể. Nhưng trước tiên ta sẽ tìm hiểu về đời tư của Vị vua này đã.
Ông có những đóng góp gì cho việc phát triển kinh tế, văn hóa?
-Quan tâm phát triển kinh tế phát triển nông nghiệp, công thương nghiệp, Đê Hồng Đưộc, Luật Hồng Đức. 
Phát triển giáo dục và văn hóa.
-Lập Hội tao đàn. 
-Nhiều tác phẩm văn học có giá trị gồm văn thơ chữ hán và chữ nôm.
 Sau khi lên ngôi vua trị vì đất nước được 38 năm thọ 56 tuổi có nhiều vợ và nhiều con: có 14 con trai, 20 con gái trong khi trị vì đất nước thay đổi niên hiệu 2 lần 
 - Lần 1 Quang Thuận 
- Lần 2 Hồng đức 
Làm được rất nhiều việc muôn dân phải kính nể.
Văn thơ văn của Lê Thánh Tông , phản ánh nội dung ntn?
Ông đã từng viết:
 Lòng vì thiên hạ những sơ âu 
 Thay việc trời giám trễ đâu 
 Trống rời canh còn đọc sách
 Chiêng xế bóng chửa thôi chầu
Chính vì lòng ông như vậy mà có người đã nhận xét về ông như sau:
 "Vua Tư Trời cao siêu, anh minh quyết đoán, có hùng tài đại lược, võ giỏi văn hay, mà thánh học rất chăm, tay không lúc nào rời khỏi quyển sách. Các sách kinh sử lịch toán, các việc thánh thần, cái gì cũng tinh thông,"
 Cùng Nguyễn Trãi Lê Thánh Tông, thì trong thời gian này còn có Ngô Sĩ Liên ông có vài trò rất lớn trong lịch sử nước ta mà sử sách đã ghi danh 
Hãy nêu những thông tin mà em biết về Ngô sĩ Liên?
Quê nay giọi là xã trúc xuyên, huyện Trương mĩ TP Hà Nội ( ngày xưa giọi là trúc liên, trúc lý Hà Tây)
Khi nhắc đến ông thành tựu nổi bật của ông là gì?
Chép chi tiết từ đời hồng bàng (nhà nước văn lang) đến năm 1427 (thời Lê Sơ) có nghĩa là tiếp tục trang sử về vang mà Lê văn Hưu chép còn thiếu có tên là đại việt sử ký sau này ông đã hoàn thiện và đặt tên là đại việt sử ký toàn thư
Bộ sử đại việt sử ký toàn thư được lưu danh đến ngày nay có ý nghĩa gì?
Vì sao một số trường lại còn mang tên ông?( điều này có ý nghĩa gì?)
Nếu như Ngô Sĩ Liên nổi tiếng nhất là nhà sử học thì Lương Thế vinh lại là người được coi là thần đồng trong trí nhớ về toán học.
 Em biết những gì về Lương thế Vinh?
Quê ở Nam Định, năm 1463 ông đỗ trạng nguyên và nổi tiếng là người học rộng tài trí.
từ nhỏ ông nổi tiếng là thần đồng thông minh, năm 1463 đỗ trạng nguyên, lúc đó ông mới 22 tuổi, làm quan trong viện hàn lâm thời Lê Thánh Tông. Học rộng tài trí về các lĩnh vực toán học và phật học và nhiều tác phẩm nghệ thuật 
Về Toán học ông đạt được những thành tựu gì?
 1 lần khác mọi người bàn tán với nhau không biết làm thế nào để cần được con voi ông bèn nói cho voi xuồng thuyền đo ngấn nước dâng lên mạn thuyền, sau đó cho đá hộc xuống thuyền đo mực nước như lần trước và cân từng hòn đá cộng lại là ra sức nặng của voi.
Phật học ông đạt được thành tựu gì?
 Ghi bảng động: 
+ Phật học có thiền môn giáo khoa
Về nghệ thuật ông đã soạn thảo bộ hí phường vả lục, đây là công trình lịch sử nghệ thuật sân khấu 
Với những tài ba đó đến nay người ta còn giọi ông là trạng lường , người có tài
 Thảo luận ( 3phút)
Ngày nay nhân dân đã làm gì để nhớ ơn các danh nhân này và nhắc con cháu đời sau luân nhớ?
Lấy ý kiến các nhóm?
Giống như nguyễn trãi Lê thánh tông, Ngô sĩ Liên, lương Thế Vinh nhân dân ta tưởng nhở bằng cách đặt tên các trường học và những con đường mang tên những danh nhân này VD trường dân lập lương Thế vinh ......trường nguyễn trãi SL hội tụ HS giỏi...
12
10
8
7
1. Nguyễn Trãi 1380- 1442) 
- Quê ở Hải Dương là nhà chính trị, quân sự tài ba, anh hùng dân tộc danh nhân văn hoá thế giới. Hiệu là ức Trai, con của nguyễn phi Khanh lúc đầu ông ở Hải Dương sau ông chuyển đến huyện thường tín, Hà Tây và là người học rộng biết nhiều
-Là nhà chính trị quân sự đại tài anh hùng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới.
- Viết nhiều tác phẩm có giá trị:
+Văn học:Bình Ngô đại cáo
+Sử học,địa lí học:Quân trung từ mệnh tập,Dư địa chí
 - Bình Ngô đại cáo
 Quân trung từ mệnh tập,Dư địa chí
- Nội dung thể hiện tư tưởng nhân đạo,yêu nước thương dân. 
2- Lê Thánh Tông( 1442- 1497)
- Tên huý hay còn gọi là tên cúng cơm, là Lê Tư Thành sinh ngày 20 tháng 7 năm nhâm tuất ( tức 22 /8/1442 âm lịch, là con thứ 4 cũng là út của vua Lê Thái Tông, mẹ ngô thị ngọc Giao, con giái của thái Bảo Ngô Từ,là công thần khai quốc thời Lê .
-Quan tâm phát triển kinh tế , giáo dục và văn hóa.pháp luật 
-Lập Hội tao đàn. 
-Nhiều tác phẩm văn học có giá trị gồm văn thơ chữ hán và chữ nôm.
Ca ngợi quê hương đất nước triều đình.
3.Ngô Sĩ Liên (Thế kỷ XV)
Là nhà sử học nổi tiếng. 
-1442 đỗ tiến sĩ.
- Quê ở Hà nội,
Ông đã từng đỗ tiến sĩ năm 1442, làm chức vụ hàn lâm viện phó đô ngự sử, 
-Tác giả cuốn “Đại Việt sử ký toàn thư " gồm 15 quyển.
- Có ý nghĩa vô cùng to lớn nó được coi như 1 kho tàng vật báu, cho con cháu đời sau biết đến những việc đã làm và chưa làm được.
- Muốn nhắc nhở con cháu thể hiện vai trò học tập tốt , xứng đáng với tên tuổi của vị danh nhân văn hoá của dân tộc 
4. Lương Thế Vinh( 1442 ....?)
Là nhà toán học nổi tiếng. 
-1463 đỗ trạng nguyên.
-Tác giả bộ “Đại thành toán pháp”,
Bộ “Hỉ phường phả lục”.
+ Toán học ông có công trình " Đại Thành toán pháp" 
Từ nhỏ ông được nhân dân rất thán phục có 1 lần ông bị rơi quả bưởi xuống hố hẹp và sâu không lấy lên được ông bèn nghĩ ra cách đổ đầy nước vào hổ cho bưởi nổi lên, lúc ấy sứ nhà minh nhìn thấy vô cùng kinh ngạc, 
- Đặt tên đường tên trường tên phố.....
	c. Củng cố: ( 2phút) 
 ? Hãy cho cô giáo biết 4 nhân vật này đều sống và phát triển nhất ở triều đại nào?
	 TL Nhà Lê Sơ 
	? Vì sao 4 nhân vật này lại được coi là danh nhân văn hoá xuất sắc của dân tộc?
	 TL Vì 4 Nhân vật đã hội tụ các yếu tố đức trí tiêu biểu nhất thời đó
	GV để khắc sâu thêm phần bài học cô giáo có bài tập sau? 
	Giáo viên ghi bảng 
	Bài Tập: hãy điền từ còn thiếu vào chỗ chấm ....?
	a. Ngô Sĩ Liên 	b. Lương Thế Vinh 
	Là nhà . sử học	.	Là nhà .toán học 
Tác giả của Đại việt sử ký toàn thư	 Tác giả của: Đại thành toán pháp
Bài tập 2 bảng phụ 
Nguyễn Trãi đã để lại cho chúng ta những tác phẩm tiêu biểu nào? hãy khoanh tròn vào những tác phẩm đó ?
a. Nam quốc Sơn Hà 
(b). Quân trung từ mệnh tập 
(c.) Bình Ngô đại cáo 
(d). Quốc âm thi tập 
GV vậy các em vừa tìm hiểu các danh nhân văn hoá của nước ta và hiểu được vì sao người ta lại dùng những tên như thế đặt cho trường học hoặc con đường hoặc thôn xóm, hoặc xây dựng những đền chùa làm nơi thời cúng 
	d. Hướng dẫn học và chuẩn bị ( 1phút) 
	 Sưu tầm những tranh ảnh về các danh nhân 
	Tìm những câu chuyện về các danh nhân này 
	Chuẩn bị ôn tập lại toàn bộ triều đại lê Sơ 
	Chuẩn bị thống kê những thành tựu đã là được và chưa là