Giáo án Lịch sử 6 - Tiết 9, Bài 8: Thời nguyên thủy trên đất nước ta

Ngày soạn : 20/10/2009
Ngày dạy: 23/10/2009
PHẦN II
LỊCH SỬ VIỆT NAM
CHƯƠNG I BUỔI ĐẦU LỊCH SỬ NƯỚC TA
TIẾT : 9 BÀI :8 
THỜI NGUYÊN THUỶ TRÊN ĐẤT NƯỚC TA
 1 . MỤC TIÊU 
 a. Về kiến thức 
Giúp HS
 - Trên đất nước ta từ xa xưa đã có con người sinh sống 
 - Trải qua hàng chục vạn năm con người đã chuyển dần từ người tối cổ - đến người Tinh khôn 
 - Thông qua sự quan sát các công cụ giúp HS phân biệt và hiểu được giai đoạn phát triển của người nguyên thuỷ trên đất nước ta 
b. Về kĩ năng
- Rèn luyện cách quan sát, nhận xét và bước đầu biết so sánh các sự kiện LS 
	c. Về thái độ
 - Bồi dưỡng cho HS ý thức về :
 + Lịch sử lâu đời của đất nước ta 
 + Lao động xây dựng sản xuất 
 2. CHUẨN BỊ CỦA GV & HS
a. Chuẩn bị của GV : Nghiên cứu soạn giảng + Bản đồ Việt Nam + công cụ đã phục chế 
 - Soạn giáo án
 	b. Chuẩn bị của HS : Đọc và tìm hiểu bài theo câu hỏi SGK
 3. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY (45’)
a. kiểm tra bài cũ (5’)
 1>Câu hỏi : Đặc điểm khác nhau giữa người tối cổ và người tinh khôn ?
 2>Đáp án : a .Con người 
* Người tối cổ : ( xuất hiện 4 đến 7 triệu năm)
 	 - Dáng đứng thẳng, hai tay giải phóng 
 	 - Trán thấp vát ra sau, u lông mày nổi cao 
 	- Xương hàm bạnh nhô ra phía trước 
 	- Hộp sọ và thể tích não nhỏ hơn, có lớp lông 
* Người tinh khôn 
 	- Dáng đứng thẳng xương nhỏ nhắn hơn 
 	- Tay khéo léo hơn, trán cao mặt phẳng 
 	- Họp sọ thể tích não lớn hơn 
 	 - cơ thể gọn, linh hoạt hơn, không còn lớp lông 
 	b . Công cụ lao động 
* Người tối cổ 
 Công cụ bằng đá ghè dẽo thô sơ => mài 1 bên : mảnh tước đá, rừu tay ghè dẽo mài 1 mặt, cuốc thuổng 
* Người tinh khôn 
 	- Công cụ đá mài tinh xảo hơn : cuốc, rừu, mai, thuổng 
 	- Công cụ bằng đồng : cuốc, liềm, mai ,thuổng 
 	- Đồ trang sức : đá, đồng ,vòng đeo cổ, đeo tay 
 	c . Tổ chức xã hội 
 	 - Người tối cổ sống theo bầy 
 	 - Người tinh khôn sống thành các thi tộc 
*Giới thiệu bài : 
Qua phần LS thế giới, chúng ta đã nắm bắt được khái quát về các giai đoạn phát triển của loài người từ khi xuất hiện trên trái đất cho đến thời cổ đại .Việt Nam chúng ta là quốc gia châu á gần gũi với những vùng quê hương của loài người cũng như những quốc gia cổ đại,do đó cũng có 1 lịch sử lâu đời, cũng có những thành tựu văn hoá đáng tự hào .Bài học hôm nay mở đầu với thời kì đầu tiên trong lịch sử xã hội nguyên thuỷ 
b. Dạy nội dung bài mới (36’)
H
?
H
?
H
?
H
?
H
?
H ?
H
?
H
?
?
H
?
H
G
?
G
?
?
H
?
H
?
H
?
H
?
G
H
?
H
?
H
G
?
H
?
H
?
H
?
H
?
H
G
Hoạt động của thầy,trò
Nội dung cần đạt
Đọc SGK
Nước ta nằm ở vi trí nào trên thế giới ?
=> Đông Nam lục địa châu á, phía Bắc giáp Trung Quốc, phía Tây giáp Lào, Cam-pu-chia, phía Đông giáp biển Đông 
Điều kiện tự nhiên nước ta có những đặc diểm gì ?
=> Rừng rậm rạp, nhiều hang động, nhiều sông suối ,vùng ven biển dài : sông Hồng, sông Cửu Long 
=> Khí hậu hai mùa rõ rệt 
=> Đất đai màu mỡ, đồng bằng phì nhiêu, phù xa màu mỡ 
Với điều kiện tự nhiên nước ta như vậy sẽ có ảnh hưởng ( tác động ) gì đến cuộc sống con người và muôn thú ?
=> Đó là những điều kiện thuận lợi cho cuộc sống của con người 
Tại sao thực trạng cảnh quan đó lại rất cần thiết đói với người nguyên thuỷ ?
=> Vì đời sống dựa vào thiên nhiên 
Vào năm 60-65 các nhà khảo cổ học đã phát hiện ra điều gì ?
=>Phát hiện hàng loạt di chỉ của người tối cổ 
Nguời tối cổ là người như thế nào ?
=> Cách đây khoảng 4- 5 triệu năm 1 loài vượn cổ từ trên cây chuyển xuống dưới đất kiếm ăn, biết dùng những hoàn đá để ghè đẽo vào nhau tạo thành mảnh tước để đào bới thức ăn, giải phóng hai chi trước. Đó là mốc đánh dấu người tối cổ ra đời .
=> Cuộc sống hoàn toàn phụ thuộc vào thiên nhiên 
 Di tích người tối cổ được tìm thấy ở đâu trên đất nước ta ? Họ tìm thấy những gì ?
=> Hang thẩm hai ,Thẩm Khuyên - Bình Gia -Lạng Sơn, trong lớp đất đá chứa nhiều than xương động vật cổ cách đây 40- 30 vạn năm người ta phát hiện ra những chiếc răng của người tối cổ =>răng này vừa có đặc điểm của răng vượn vừa có đặc điểm răng người vì họ còn ăn sống nuốt tươi 
Ngoài di chỉ Lạng Sơn người tối cổ còn cư chú ở những địa phương nào trên đất nước ta?
chỉ trên lược đồ ?
Việc tìm thấy những chiếc răng của người tối cổ ở Lạng Sơn, những công cụ đá ở Thanh Hoá- Đồng Nai đã nói lên điều gì ?
Xem lược đồ 
Em có nhận xét gì về địa điểm sinh sống của người tối cổ trên đất nước ta ?
=>Sinh sống trên mọi miền đất nước chủ yếu ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ (vùng rừng núi )
Chuyển ý :
Người tối cổ phát triển 1 bước thành người tinh khôn => người tinh khôn sống như thế nào ?
Đọc SGK 
Người tối cổ trở thành người tinh khôn từ bao giờ trên đất nước ta ?
Giai đoạn đầu người tinh khôn sống như thế
 nào ?
Xem hình 19, 20 so sánh công cụ ( một số công cụ bằng đá đã phục chế ) rút ra nhận xét ?
=> Thời Núi Đọ : ghè đẽo thô sơ nhiều chỗ 
=> Thời sau : được ghè đẽo ở phần lưỡi, chế tác tinh sảo hơn, gọn hình thù rõ ràng sác bén hơn 
Qua đây em có nhận xét gì về việc chế tác công cụ lao động ?
sự tiến bộ của con người trong chế tác công cụ lao động
Tác dụng của công cụ ?
Tăng nguồn thức ăn 
Dấu tích của người tinh khôn được tìm thấy ở đâu trên đất nước ta ?
Chuyển ý :trong cuộc sống người tinh khôn có gì mới ?
Đọc SGK
Những dấu tích của người tinh khôn được tìm thấy ở đâu trên đất nước ta ?
=>Hoà Bình, Bắc Sơn ( Lạng Sơn )
 Quỳnh Văn ( Nghệ An )
Bàu Tró ( Quảng Bình )
So sánh địa bàn sinh sống của người tinh khôn?
=>Trong quá trình kiếm sống ở vùng núi gỗ đá con người đã nghĩ ra làm công cụ tốt hơn 
- Vì vậy dấu tích để lại thể hiện sự tiến bộ này 
=>Bằng phương pháp phóng xạ các bon người ta đã xác định địa điểm sinh sống của người tinh khôn khoảng 10000- 4000 năm cách ngày nay =>Gọi tắt giai đoạn này : Giai đoạn Hoà Bình Bắc Sơn 
Xem hình 20, 21, 22, 23, so sánh công cụ hình 20 – với hình 21,22,23 có gì khác ?
=>Khác trước : hình thù rõ ràng hơn. Nguyên liệu gồm nhiều loại đá Đặc biệt mài đá ban đầu ở lưỡi rìu
Rìu mài lưỡi tiến bộ hơn ghề đẽo ở chỗ nào?
=>Sắc nhọn dễ cầm, đẹp => Hiệu quả lao động cao hơn 
Mài đá có phải là một phát minh không ?
Thảo luận 
=> Đúng vì muốn mài cần phải có tảng đá làm bàn mài NTN cho nhanh 
Tại sao lại có sự tiến bộ đó ?
=> Do lao động sản xuất =>chế tác công cụ lao động =>sự cố gắng của người tinh khôn
 Giá tri của sự tiến bộ đó ?
=> Tạo điều kiện mở rộng sản xuất nâng cao dần, cuộc sống thay đổi 
ở giai đoạn này có đặc điểm gì mới ?
=>Công cụ cải tiến, dùng nhiều loại đá khác nhau 
=> Trong chế tác công cụ lao động họ biết mài cho sắc 
=> Ngoài ra còn có công cụ bằng xương, sừng, đồ gốm 
Thời nguyên thuỷ trên đất nước ta trải qua 2 giai đoạn 
Người tối cổ ( cách đây hàng triệu năm )
Người tinh khôn cách đây hàng vạn năm 
1 / những dấu tích của người tối cổ được tìm thấy ở đâu ? ( 13’)
- Hang Thẩm Hai, Thẩm Khuyên
( Lạng Sơn )=>Tìm thấy răng của người tối cổ 
- Núi Đọ, Quan Yên (Thanh Hoá)
Xuân Lộc ( Đồng Nai )
=>Tìm thấy công cụ đá ghè đẽo thô sơ
=> Việt Nam cũng là một trong những quê hương của loài người 
2 / Giai đoạn đầu người tinh khôn sống như thế nào ? ( 10 ‘ )
- Cách đây khoảng 2-3 vạn năm người tối cổ chuyển dần thành người tinh khôn
- Họ cải tiến dần việc chế tác công cụ đá => tăng nguồn thức ăn 
- Dấu tích: Mái đá Ngườm (Thái Nguyên), Sơn Vi ( Phú Thọ )
- Lai Châu,Sơn La,Thanh Hoá, Nghệ An 
3 / Giai đoạn phát triển của người tinh khôn có gì mới ?( 13’)
- Chỗ ở lâu dài 
- Cải công cụ lao động : nhiều loại hình công cụ lao động mới – mài lưỡi 
- Làm đồ gốm 
c. Củng cố, luyện tập (3’)
Đọc câu nói của Bác và giải thích ?
 - Người VN phải biết LSVN, biết quá trình phát triển của các giai đoạn để hiểu và rút ra kinh nghiệm của quá khứ . Sống trong hiện tại tốt đẹp và tương lai tươi sáng 
 - HS lập bảng thống kê các giai đoạn phát triển thời nguyên thuỷ : Thời gian, địa điểm công cụ 
d. hướng dẫn học sinh tự học ở nhà (1’)
- Nắm chắc nội dung bài học 
- Hoàn thiện bài tập trong vở bài tập 
- Chuẩn bị bài : Đời sống của người nguyên thuỷ trên đất nước ta theo câu hỏi SGK