Giáo án Lịch sử 6 - Tiết 24, Bài 22: Khởi nghĩa Lý Bí nước Vạn Xuân (Tiếp) - Tòng Văn Hợp

 Giáo án lịch sử 6 Năm học 2009 – 2010
Ngày soạn: /02/2010 Ngày dạy: /02/2010 Lớp 6A
 Ngày dạy: /02/2010 Lớp 6B
Tiết: 24 – Bài: 22 KHỞI NGHĨA LÝ BÍ, NƯỚC VẠN XUÂN
(Tiếp)
 1. Mục tiêu.
 a. kiến thức : Học sinh nắm được 
 - Khi cuộc khởi nghĩa Lý Bí bùng nổ, thế lực phong kiến trung Quốc (triều đại nhà Lương và sau đó là nhà Tùy) đã huy động lực lượng lớn sang xâm lược nước ta hòng lập lại chế độ cũ.
- Cuộc kháng chiến của nhân dân ta chống quân Lương trải qua 2 thời kỳ: thời kỳ do Lý Bí lãnh đạo và thời kỳ do Triệu Quang Phục lãnh đạo, đây là cuộc chiến đấu không cân sức, Lý Bí phải rút lui dần và trao quyền cho Triệu Quang Phục. Triệu Quang Phục đã xây dựng căn cứ Dạ Trạch và sử dụng cách đánh du kích đánh đuổi quân xâm lược, giành lại chủ quyền đất nước 
- Đến thời hậu Lý Nam Đế, nhà Tùy huy động lực lượng lớn sang xâm lược cuộc kháng chiến của nhà Lý thất bại, nước Vạn Xuân lại rơi vào ách đô hộ của phong kiến phương Bắc .
 b. Về kỹ năng:
 - Sử dụng ký hiệu trên bản đồ câm để diễn tả trận đánh.
 - Rèn luyện kỹ năng phân tích và kỹ năng đọc bản đồ lịch sử.
 c. Thái độ:
- Học tập tinh thần chiến đấu chống ngoại xâm ,bảo vệ tổ quốc của cha ông ta .
- Giáo dục ý chí kiên cường ,bất khuất của dân tộc 
 2. chuẩn bị của thầy và trò.
a thầy: soạn giáo án, sử dụng lược đồ “khởi nghĩa Lý Bí” và dự kiến trước những ký hiệu để diễn tả diễn biến chính của cuộc khởi nghĩa 
b. Trò: Học bài cũ, đọc trước SGK ở nhà 
3 Tiến trình bài dạy 
* ổn định tổ chức: 6A 6B 
a. kiểm tra bài cũ: 
* Hỏi: ?Em hãy trình bày diễn biến của cuộc khởi nghĩa Lý Bí?
* Đáp án:
- mùa xuân năm 542, Lý Bí phất cờ khởi nghĩa, hào kiệt khắp nơi kéo về hưởng ứng 
- Trong vòng chưa đầy 3 tháng, nghĩa quân đã chiếm được hầu hết các quận huyện 
- Tháng 4-542, nghĩa quân kéo lên phía bắc, đánh bại quân Lương sang đàn áp, giải phóng thêm Hoàng Châu .
- Đầu năm 543 quân Lương huy động lực lượng lớn để sang đàn áp lần thứ 2, quân ta đón đánh ở Hợp Phố, quân Lương đại bại 
 * Giới thiệu: (1’) Năm 545 phong kiến phương Bắc lúc này là triều đình nhà Lương và sau đó là nhà Tùy đã mang quân sang xâm lược trở lại nước ta, đây là cuộc chiến đấu không cân sức. Nhân dân ta đã chiến đấu rất dũng cảm, nhưng cuối cùng không tránh khỏi thất bại, chúng ta tìm cùng hiểu 
b. Dạy bài mới 
GV
?Tb
GV
?Kh
GV
?Kh
GV
?Tb
GV
?Kh
?Tb
GV
?Tb
?Tb
GV
?Tb
GV
?Kh
?Kh
Gọi HS đọc phần 3 sgk 
Năm 545, nhà Lương đã có âm mưu xâm lược nước ta như thế nào?
Tháng 5-545 vua Lương cử Dương Phiêu làm thứ sử Giao Châu,cùng với tướng Trần Bá Tiên một tên tướng già, lắm mưu nhiều kế hiểm độc chỉ huy một đội quân lớn theo 2 đường thủy bộ tiến xuống Vạn Xuân .
Treo bản đồ “cuộc kháng chiến chống quân lương xâm lược” (giới thiệu bản đồ)
- Đường thủy chúng theo đường biển tiến vào cửa sông Bạch Đằng " tiến vào đất liền 
- Đường bộ chúng men theo bờ biển tiến xuống sông Thương vào phía Đông Bắc nước ta.
Em hãy tường thuật toàn bộ diễn biến cuộc kháng chiến do Lý Nam Đế lãnh đạo?
- Quân địch mạnh, ta kiên quyết kháng chiến nhưng phải rút lui về nhiều điểm, địch đuổi theo và cuối cùng bị thất bại 
Vừa giảng vừa ghi bảng.
- Giặc bao vây thành Gia Ninh sau, sau vài tháng cầm cự đến năm 546 quân lương chiếm được thành Gia Ninh ,Lý Nam Đế phải chạy đến miền núi phú thọ ,được sự ủng hộ của nhân dân, Lý Nam Đế tập hợp được nhiều nghĩa quân ,sau đó đem quân ra đóng ở hồ Điển Triệt 
- Gọi HS đọc phần chữ in nghiêng trong SGK
Đóng ở hồ Điển Triệt, quân Lý Nam Đế có những lợi thế như thế nào? điểm yếu là gì?
- Quân giặc chỉ có một đường tiến vào, quân ta dễ bề phòng bị, nhưng khi không phòng bị nổi thì lại khó rút lui.
- Nghĩa quân đóng nhiều thuyền bè đậu đầy mặt hồ, Trần Bá Tiên thúc quân tiến đánh ,lý Nam Đế không kịp phòng bị, quân ta tan vỡ, Lý Nam Đế phải chạy vào động Khuất Lão ( Tam Nông - Phú Thọ)
- Cuộc kháng chiến của Lý Nam Đế không phải là hoàn thất bại vì cuộc chiến đấu của nhân dân ta còn tiếp diễn dưới sự lãnh đạo của Triệu Quang Phục 
- Cuộc kháng chiến do Triệu Quang Phục lãnh đạo diễn ra như thế nào chúng ta tìm hiểu trong phần 4 
Gọi HS đọc mục 4 trong SGK 
Em biết gì về Triệu Quang Phục ?
- Triệu Quang Phục (con của Triệu Túc) là người có công lớn trong cuộc khởi nghĩa và được Lý Bí rất tin cậy, sau thất bại ở hồ Điển Triệt, ông được Lý Bí trao quyền chỉ huy cuộc kháng chiến chống quân Lương, Triệu Quang Phục đem quân về đóng ở Đầm Dạ Trạch (Hưng Yên) để kháng chiến lâu dài.
Cho HS đọc phần mô tả về vùng Dạ Trạch trong SGK
Theo em vì sao Triệu Quang Phục chọn Dạ Trạch làm căn cứ kháng chiến và phát triển lực lượng?
-ảniệu Quang Phục là người vùng Chu Diên, rất thông thạo thủy thổ vùng này và cả vùng Giao Châu, ông đã phát hiện những ưu điểm của vùng Dạ Trạch (đầm lầy rộng mênh mông, lau sậy um tùm) rất lợi hại cho chiến tranh du kích và phát triển lực lượng. 
Cách đánh địch của nghĩa quân như thế
nào ?
- ban ngày tắt hết khói lửa, im hơi lặng tiếng, đêm đến chèo thuyền đánh úp trại giặc.
- Theo sử cũ , Triệu Quang Phục đã bí mật đem quân đóng trên bãi nổi ... lương thực .
Mặc dù quân địch có lực lượng mạnh nhưng không thể tấn công tiêu diệt vì đường vào bãi rất kín đáo ... khó khăn mới tới được .
- Về sau nhân dân gọi Triệu Quang Phục là Dạ Trạch Vương 
Cuộc kháng chiến diễn ra như thế nào ?
- Quân lương tăng cường lực lượng bao vây Dạ Trạch và cố sức tấn công
- Nghĩa quân anh dũng chống trả, tình thế giằng co kéo dài 
- Đến năm 550 nhà Lương có loạn, Trần Bá Tiên phải bỏ về nước 
- Triệu Quang Phục phản công đánh tan quân xâm lược, kháng chiến kết thúc thắng lợi
Em hãy nêu nguyên nhân thắng lợi của cuộc kháng chiến chống quân lương xâm lược do TQP lãnh đạo ?
- Được nhân dân ủng hộ, biết tận dụng ưu thế của căn cứ Dạ trạch để tiến hành chiến tranh du kích và xây dựng lực lượng , quân lương chán nản, luôn bị động trong chiến đấu 
Gọi HS đọc mục 5 Sgk 
Sau khi đánh bại quân Lương, Triệu Quang Phục đã làm gì?
- Sau khi đánh bại quân Lương Tiệu Quang Phục lên ngôi vua (Triệu Việt Vương) tổ chức lại chính quyền 
- 20 năm sau Lý Phật Tử cướp ngôi và lên làm vua (hậu Lý Nam Đế )
 Năm 571 Lý Phật Tử đánh úp Triêu Việt Vương chiếm lấy cả nước hành động đó của Lý Phật Tử làm suy yếu đất nước.
Gọi là Hậu Lý Nam Đế vì khi lên làm vua Lý Phật Tử cũng xưng là (Lý Nam Đế)
- Năm 589 nhà Tùy diệt nhà Lương, thống nhất Trung Quốc, nhà Tùy âm mưu đặt lại ách đô hộ trên miền đất nước ta, vua Tùy đòi Lý Phật tử sang chầu, nhưng Lý Phật Tử thoái thác không đi, tăng thêm quân ở các thành trọng yếu ...
Theo em vì sao nhà Tùy lại đòi Lý Phật Tử sang chầu, vì sao Lý Phật Tử không sang?
- Việc vua Tùy đòi Lý Phật Tử sang chầu là để nhân đó có thể bắt ông, lập lại chính quyền cai trị ở nước ta như trước, Lý Phật T
Tại sao Lý Phật Tử đã lo bố phòng trước nhưng vẫn bị thất bại ?
- Lực lượng xâm lược của quân Tùy rất mạnh 
- Lý Phật Tử không được lòng dân vì đã cướp ngôi của Triệu Việt Vương 
3. Chống quân Lương xâm lược (10’) 
- Tháng 5 năm 545, vua Lương cử Dương Phiêu và tướng Trần Bá Tiên chỉ huy một đạo quân lớn theo 2 đường thủy bộ tiến vào nước ta 
- Quân Lương mạnh, tấn công ồ ạt.
- Quân ta vừa chống cự, vừa rút lui về Tô Lịch (Hà Nội) ->Gia Ninh (Việt Trì - Phú Thọ)" 
" Miền núi Phú Thọ và đóng quân ở hồ Điển Triệt
" Khuất Lão (Tam nông - Phú Thọ) năm 548, Lý Nam Đế mất 
4. Triệu Quang Phục đánh bại quân Lương như thế nào? (20’) 
- Triệu Quang Phục được Lý Bí trao quyền chỉ huy chống quân Lương.
- Chọn Dạ Trạch làm căn cứ kháng chiến 
- Quân lương tăng cường lực lượng bao vây dạ Trạch và cố sức tấn công
- Nghĩa quân anh dũng chống trả, tình thế giằng co kéo dài 
- Đến năm 550 nhà Lương có loạn, Trần Bá Tiên phải bỏ về nước 
- Triệu Quang Phục phản công 
đánh tan quân xâm lược, kháng chiến kết thúc thắng lợi
5. Nước Vạn Xuân độc lập đã kêt thúc như thế nào ( 10’)
- Sau khi đánh bại quân Lương Tiệu Quang Phục lên ngôi vua (Triệu Việt Vương) tổ chức lại chính quyền 
- 20 năm sau Lý Phật Tử cướp ngôi và lên làm vua (hậu Lý Nam Đế)
- Không sang chầu, Lý Phật Tử tăng thêm quân ở những vùng trọng yếu
- Năm 603, mười vạn quân Tùy tấn công, Lý Phật Tử bị vây hãm ở Cổ Loa rồi bị bắt giải về Trung Quốc.
c. củng cố, luyện tập (5’) 
- năm 545, nhà lương cho quân sang xâm lược nước ta, Lý Bí chống cự rất quyết liệt nhưng không nổi, trước khi mất triệu quang Phục đã trao quyền cho Triệu Quang Phục chỉ huy kháng chiến chống quân Lương và giàng thắng lợi nhưng sau Lý Phật Tử cướp ngôi, rồi nhà Tuỳ xâm lược nước Vạn Xuân kết thúc
- Bài tập: Hãy khoanh tròn vào chữ cái đứng trước câu trả lời mà em cho là đúng nhất. Triệu Quang Phục đã đánh bại được quân Lương vì:
A. được nhân dân ủng hộ 
B. có căn cứ hiểm yếu 
C. có cách đánh phù hợp 
 (Đáp án đúng: A)
d. Hướng dẫn học ở nhà (1’)
học thuộc , nắm vững những nội dung cơ bản của bài .
Đọc trước bài 23 Những cuộc khởi nghĩa lớn trong các thế kỷ VII- IX 
============* * *============