Giáo án Lịch sử 6 - Tiết 11: Những chuyển biến về xã hội - Lương Thị Phương

Tiết: 11.	NHỮNG CHUYỂN BIẾN VỀ XÃ HỘI
Tuần: 11 	 
Mục tiêu:
Kiến thức:
- Do tác động của sự phát triển kinh tế, xã hội nguyên thuỷ có những biến chuyển 
trong quan hệ giữa người với người ở nhiều lĩnh vực.
- Sự nảy sinh những vùng VH trên khắp ba miền đất nước chuẩn bị bước sang 
thời kì dựng nước, trong đó đáng chú ý nhất là VH Đông Sơn.
Kỹ năng:
Bồi dưỡng kĩ năng nhận biết, so sánh sự việc, bước đầu sử dụng bản đồ
Thái độ:
Bồi dưỡng ý thức về cội nguồn DT.	
Trọng tâm:
- Do tác động của sự phát triển kinh tế, xã hội nguyên thuỷ có những biến chuyển 
trong quan hệ giữa người với người ở nhiều lĩnh vực.
- Sự nảy sinh những vùng VH trên khắp ba miền đất nước chuẩn bị bước sang 
thời kì dựng nước, trong đó đáng chú ý nhất là VH Đông Sơn.
Chuẩn bị:
3.1 Giáo viên: - Bản đồ với những địa danh liên quan.
 - Tranh ảnh và những đồ dùng phục chế.
3.2 Học sinh: Đọc kĩ và trả lời câu hỏi bài 11.
Tiến trình dạy học:
4.1.Ổn định tổ chức và kiểm diện: kiểm tra sĩ số.
4.2.Kiểm tra miệng: 
5 Nêu những chuyển biến trong đời sống kinh tế của người Phùng Nguyên – Hoa Lộc ?
¢ Nhờ sự phát triển của nghề làm gốm, Người Phùng Nguyên – Hoa Lộc đã phát minh ra thuật luyện kim - nghề đúc đồng.
- Cư dân Việt cổ sống định cư ở đồng bằng ven các con sông lớn -> Nghề trồng lúa nước ra đời.
4.3 Giảng bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
Hoạt động 1: Vào bài:
Thuật luyện kim và nghề trồng lúa nước ra đời đã đánh dấu sự chuyển biến lớn trong đời sống kinh tế của người nguyên thuỷ. Sự chuyển biến về kinh tế là điều kiện dẫn đến sự chuyển biến về đ/sống xã hội. Xã hội có gì mớiChúng ta tìm hiểu bài học hôm nay.
Hoạt động 2: Sự phân công lao động được hình thành như thế nào?
H: Đọc 1 -SGK
5 Em có nhận xét gì về việc đúc một đồ đồng hay làm 1 bình bằng đất nung so với việc làm 1 công cụ bằng đá ?
GV đưa ra : - 1 rìu đá (phục chế)
 - 1 công cụ bằng đồng.
¢ Công cụ bằng đồng đòi hỏi kỹ thuật cao, vì nó phức tạp hơn, nhưng nhanh chóng hơn, sắc bén hơn => năng xuất lao động cao hơn.
5 Có phải trong xã hội ai cũng biết đúc công cụ bằng đồng ?
¢ Chỉ có một số người biết luyện kim đúc đồng -> có chuyên môn và kĩ thuật cao (phải biết đồng làm thế nào, nhiệt độ bao nhiêu thì chảy. VD: 800 -> 100 độ).
è Không phải ai cũng biết thuật luyện kim đúc đồng và tự mình đúc 1 công cụ bằng đồng, trong khi đó sản xuất nông nghiệp ai cũng làm được.
5 Trong trồng trọt, muốn có thóc lúa, người dân cần phải làm những gì ? 
¢ Cày, bừa, làm đất, gieo hạt, chăm bón, thu hoạch.
5Ai là người cày bừa, cấy lúa, chế tác công cụ đúc đồng ?
¢ Đàn ông cày bừa, làm công cụ, đàn bà cấy
à Số người làm nông nghiệp tăng, cần có người làm ở ngoài đồng, người làm ở trong nhà lo việc ăn uống=> Cần có sự phân công lao động.
5 Trong XH đã có sự phân công lao động ntn ?
¢ Nữ làm việc nhẹ, nam làm việc nặng & khó, đòi hỏi chuyên môn và sức khoẻ nhiều hơn.
è K.tế phát triển, lao động càng phức tạp, cần phải phân công lao động theo giới tính, theo nghề nghiệp. Sự phân công lao động phức tạp hơn nhưng đó là 1 chuyển biến cực kỳ quan trọng trong XH.
à Phân công lao động làm cho kinh tế phát triển thêm 1 bước, tất nhiên cũng tạo ra sự thay đổi các mối quan hệ giữa người với người (quan hệ xã hội).
Hoạt động 3: Xã hội có gì đổi mới ?
HS: Đọc 2, SGK – 33.
5 Trước kia xã hội phân chia theo tổ chức nào ?
¢ Thị tộc.
5Nay cuộc sống của cư dân ở lưu vực các sông như thế nào ?
¢ Dân số tăng lên, nhiều thị tộc ở cùng một vùng, cùng làm cùng hưởng -> Từ đó hình thành chiềng (làng) , chạ (bản), rồi bộ lạc.
5 Bộ lạc được ra đời như thế nào?
5 Người đứng đầu thị tộc, bộ lạc được gọi là gì 
5 Lao động nặng nhọc ai làm là chính ? 
(Đàn ông).
5 Vị trí của người đàn ông trong gia đình, làng bản thay đổi ntn ?
¢ Vị trí của người đàn ông ngày càng tăng lên. Người đứng đầu cả thị tộc, bộ lạc là nam giới, ko phải là phụ nữ như trước nữa.
5 Vì sao phải bầu người quản lí làng bản ?
¢ Để chỉ huy sản xuất, lễ hội, giải quyết mối quan hệ trong làng bản, và giữa các làng với nhau trong bộ tộc-> những người này được chia phần thu hoạch lớn hơn => các mộ cổ khác nhau.
5 Em có suy nghĩ gì về sự khác nhau giữa các ngôi mộ ? 
è Đời sống ổn định, hình thành chiềng chạ, bộ lạc, chế độ phụ hệ thay thế chế độ mẫu hệcó sự phân chia giàu nghèo.
Hoạt động 4: Bước phát triển mới về xã hội ?
HS: Đọc 3.
 5 Các nền văn hoá đã hình thành tên đất nước ta vào thời gian nào và ở đâu ?
¢ Khắp trên cả nước, tập trung ở Bắc, Bắc Trung Bộ.
à Tuy nhiên có khu vực p.triển cao hơn và rộng hơn đó là Bắc, Bắc Trung Bộ, Đông Sơn là 1 vùng đất ven sông Mã thuộc đất Thanh Hoá, nơi p.triển hàng loạt đồ đồng tiêu biểu cho giai đoạn p.triển cao hơn của người nguyên thuỷ thời đó. Do đó được dùng để gọi chung nền văn hoá đồng thau ở Bắc VN chúng ta.
HS: Quan sát H 31, 32, 33, 34 miêu tả và nhận xét.
5 So sánh với thời Phùng Nguyên – Hoa Lộc có gì khác?
¢ Đa dạng, tiến bộ, kỹ thuật tinh sảo, đẹp hơn trước, mới chỉ dừng lại ở dây đồng, dùi đồng .
HS: Thảo luận nhóm (3’)
1. Đến thời kỳ văn hoá Đông Sơn, công cụ chủ yếu được chế tác bằng nguyên liệu gì ? (Đồng)
2. Theo em những công cụ nào góp phần tạo nên bước chuyển biến trong xã hội ?
¢ Công cụ đồng thay thế công cụ đá: vũ khí đồng, dao găm đồng, lưỡi liềm đồngđặc biệt là lưỡi cày đồng.
à Do sự p.triển của nông nghiệp trên vùng đồng bằng sông lớn, sự phân công lao động -> Sự p.triển kinh tế, xã hội nước ta hình thành những nền văn hoá, đăc biệt là văn hoá Đông Sơn. Cư dân ở vùng văn hoá Đông Sơn gọi là Lạc Việt.
è Trên cơ sở những phát minh lớn trong kỹ thuật, quan hệ xã hội có nhiều chuyển biến tạo điều kiện hình thành những khu vực văn hoá lớn: óc eo, Sa Huỳnh và đăc biệt là văn hoá Đông Sơn ở vùng Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ mà cư dân được gọi chung là người Lạc Việt.
1. Sự phân công lao động được hình thành như thế nào?
- Sự phát triển sản xuất dẫn đến sự phân công lao động.
- Thủ công nghiệp tách khỏi nông nghiệp dẫn đến sự phân công lao động trong xã hội.
+ Phụ nữ: làm việc nhà, tham gia vào sản xuất nông nghiệp như cấy, hái, dệt vải, làm gốm...
+ Nam giới: làm nông nghiệp, săn bắt, đánh cá; Một số chuyên chế tác công cụ, đồ trang sức (nghề thủ công).
2. Xã hội có gì đổi mới ?
- Hình thành hàng loạt làng bản.
- Nhiều làng bản trong một vùng có quan hệ chặt chẽ với nhau gọi là bộ lạc .
- Đứng đầu thị tộc là tộc trưởng (già làng ). Đứng đầu bộ lạc là tù trưởng.
- Chế độ mẫu hệ chuyển sang chế độ phụ hệ.
- Xã hội đã có sự phân chia giàu nghèo (nhưng chưa lớn).
3. Bước phát triển mới về xã hội ?
- Từ thế kỷ VIII đến thế kỷ I TCN đã hình thành các nền văn hoá phát triển: Óc eo (An Giang), Sa Huỳnh (Quảng Ngãi, tập trung hơn là văn hoá Đông Sơn (Bắc bộ và Bắc Trung Bộ).
- Công cụ sản xuất, đồ đựng, đồ trang sức đều phát triển hơn trước .
- Đồng gần như thay thế đá:
+ Công cụ đồng : Lưỡi cày , lưỡi rìu.
+ vũ khí đồng : lưỡi giáo , mũi tên.
- Cư dân của văn hoá Đông Sơn gọi chung là Lạc Việt.
4.4 Củng cố và luyện tập.
Bài tập: Điền dấu đúng sai vào ô trống sau.
- Xã hội có gì đổi mới ?
*Bài tập: Điền dấu đúng sai vào ô trống sau.
 	 Đàn bà dệt vải. Đ
	 Đàn ông săn bắn. Đ
	 Đàn bà làm đồ trang sức. S
	 Đàn ông làm việc nhà . S
	 Đàn bà chế tác công cụ sản xuất. S
4.5 Hướng dẫn học sinh tự học ở nhà.
- Đối với bài học ở tiết học này:
Học thuộc bài, xem kĩ nội dung SGK và trả lời các câu hỏi cuối bài.
- Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
- Đọc trước bài 12, tập vẽ sơ đồ nhà nước Văn Lang (bài12 ).
5. Rút kinh ngiệm:
Nội dung:
Phương pháp:
Sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học: