Giáo án Hóa học lớp 11 - Tiết 37, 38 - Bài 25: Ankan

uùng:
	- Laọp daừy ủoàng ủaỳng, vieỏt caực ủoàng phaõn.
	- Vieỏt vaứ xaực ủũnh ủửụùc caực phaồm chớnh cuỷa phaỷn ửựng theỏ. Goùi ủửụùc teõn caực ankan cuừng 	nhử saỷn phaồm taùo ra trong caực saỷn phaồm ủoự
	3. Tư tưởng:
II. Phương pháp:
	Đàm thoại kết hợp khéo léo với thuyết trình.
III. Đồ dùng dạy học:
GV: Moõ hỡnh phan tửỷ butan; baọt lửỷa gas duứng ủeồ bieồu dieón thớ nghieọm phaỷn ửựng chaựy.
HS: OÂn laùi lớ thuyeỏt veà ủoàng ủaỳng, ủoàng phaõn, loaùi phaỷn ửựng vaứ caựch vieỏt.
IV. Tiến trình bài giảng:
Tiết 37:
Giảng ở các lớp:
Lớp
Ngày dạy
Học sinh vắng mặt
Ghi chú
11a
	1. ổn định tổ chức lớp: (1')
	2. Kiểm tra bài cũ: Trong giờ học
	3. Giảng bài mới:
Thời gian
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung
15'
* Hoạt động 1:
- GV neõu heọ thoỏng caực caõu hoỷi giuựp HS khaộc saõu KN ủoàng ủaỳng.
- Neỏu bieỏt chaỏt ủoàng ủaỳng ủaàu tieõn cuỷa daừy ankan laứ CH4, em haừy laọp coõng thửực caực chaỏt ủoàng ủaờng tieỏp theo.
- GV Vaọy CT chung cuỷa daừy ủoàng ủaỳng ankan laứ nhử theỏ naứo?
- Chổ soỏ n coự giaự trũ nhử theỏ naứo?
GV cho HS quan saựt moõ hỡnh phaõn tửỷ buta. Giuựp HS ruựt ra ủửụùc caực nhaọn xeựt.
GV nhaỏn maùnh theõm veà caực goực:
CCH, HCH vaứo khoaỷng 109,50.
GV cho HS xem bảng 5.1 SGK trang 111 đủeồ bieỏt caực thoõng tin teõn goùi vaứ goỏc ankyl
- HS tham khaỷo SGK vaứ traỷ lụứi caõu hoỷi cuỷa GV.
- HS vaọn duùng khaựi nieọm ủoàng ủaỳng ủeồ xaõy dửùng daừy ủoàng ủaỳng cuỷa CH4 ( hụn, keựm CH2)
- HS 
n
Nguyeõn tửỷ C taùo ủửụùc 4 lieõn keỏt ủụn hửụựng tửứ nguyeõn tửỷ C ra 4 ủổnh cuỷa moọt tửự dieọn ủeàu. Caực NT C khoõng cuứng naốm trong moọt ủửụứng thaỳng (laứ ủửụứng gaỏp khuực, trửứ C2H6).
I. ẹOÀNG ẹAÚNG, ẹOÀNG PHAÂN, DANH PHAÙP:
1. Daừy ủoàng ủaỳng cuỷa ankan.
- Metan (CH4) vaứ caực chaỏt ủoàng ủaỳng cuỷa noự laọp thaứnh daừy ủoàng ủaỳng ankan ( hay parafin):
 CH4, C2H6,C3H8, C4H10, 
- Coõng thửực toồng quaựt: CnH2n + 2 vụựi n . 
CH4
C2H6
C3H8
C4H10
butan
C4H10
Izobutan
10'
* Hoạt động 2:
GV ủaởt caõu hoỷi: Vụựi ba chaỏt ủaàu daừy ủoàng ủaỳng, em haừy vieỏt CTCT cho caực chaỏt ủoự. Caực chaỏt naứy coự moọt hay nhieàu CTCT maùch hụỷ?
GV tửụng tửù. GV yeõu caàu HS vieỏt CTCT cho caực chaỏt C4H10, C5H12 
GV hửụựng daón HS phaõn bieọt caực traọt tửù saộp xeỏp caỏu truực cuỷa chaỏt ủoự ( lửu yự HS traựnh vieỏt caực caỏu truực truứng laởp nhau, chuự yự ủeỏn trỡnh tửù vieỏt CTCT caực ủoàng phaõn)
Y/C HHS
Ba chaỏt ủaàu daừy ủoàng ủaỳng cuỷa ankan, moói chaỏt duy nhaỏt coự moọt CTCT.
HS vieỏt caực ủp caỏu taùo coự theồ coự cuỷa C4H10 vaứ C5H12
2. ẹoàng phaõn.
Khi soỏ nguyeõn tửỷ C caứng lụựn thỡ soỏ ủp maùch C caứng nhieàu ( Goàm moọt ankan maùch khoõng nhaựnh vaứ caực ankan maùch coự nhaựnh khaực nhau). Cuù theồ tửứ C4H10 ( 2ủp), C5H12 (3 ủp)
Vớ duù:
C4H10 coự 2 ủp caỏu taùo:
CH3 –CH2- CH2- CH3
15'
* Hoạt động 3:
- GV giụựi thieọu baỷng 5.1 SGK trang 111.
- GV giụựi thieọu HS qui taộc goùi teõn theo SGK ủaàu trang 112.
GV cho thớ duù veà maùch C coự nhieàu nhaựnh:
3-etyl-2,3 –ủimetylpentan
CHUÙ YÙ:
( theo thửự tửù vaàn A, B, C, soỏ tieỏp soỏ baống daỏu phaồy, soỏ caựch chửừ baống gaùch – chửừ lieàn chửừ, coự duứng chửừ ủi, tri vaứ teõtra cho 2 hoaởc 3 nhaựnh gioỏng nhau).
- HS ruựt ra nhaọn xeựt veà ủaởc ủieồm trong teõn goùi cuỷa ankan vaứ goỏc ankyl.
- HS ủoùc teõn ủoỏi vụựi:
 vaứ 
3. Danh phaựp.
a- Teõn goùi caực ankan maùch C khoõng coự nhaựnh.
( baỷng 5.1 SGK trang 111)
b- Danh phaựp thoõng thửụứng:
" Coự moọt nhoựm CH3 ụỷ C thửự 2 ủoùc laứ iso thớ duù:
 isobutan
" coự hai nhoựm CH3 ụỷ C thửự 2 ủoùc laứ neothớ duù:
 neopentan
c. Danh phaựp thay theỏ.
- AÙp duùng cho ankan maùch C coự nhaựnh.
Caực bửụực:
Bửụực 1: Choùn maùch C daứi nhaỏt, nhieàu nhaựnh nhaỏt laứm maùch chớnh.
Bửụực 2: ẹaựnh soỏ nguyeõn tửỷ C maùch chớnh baột ủaàu tửứ phớa, nhaựnh gaàn nhaỏt.
Bửụực 3: ẹoùc: soỏ vũ trớ nhaựnh – teõn nhaựnh teõn ankan tửụng ửựng cuỷa maùch chớnh.
Thớ duù: (!)
d- Baọc C: Tớnh baống soỏ lieõn keỏt cuỷa C ủoự vụựi C xung quanh:
Thớ duù:
	4. Củng cố bài giảng: (3')
	GV khaộc saõu kieỏn thửực cho HS nhửừng noọi dung sau:
+ Y/C hs nhaộc laùi veà coõng thửực chung vaứ ủaởc ủieồm caỏu taùo cuỷa ankan.
 + Caựch xaực ủũnh ủoàng phaõn ankan ( Chớ coự maùch khoõng nhaựnh, maùch nhaựnh)
	+ Caực teõn goùi caực ankan theo danh phaựp thoõng thửụứng.
	+ Caực bửụực tieỏn haứnh goùi teõn caực ankan coự nhaựnh.
	+ Baọc cacbon laứ gỡ?
	5. Hướng dẫn học sinh học và làm bài tập về nhà: (1')
	Bài 1 vaứ 2 SGK trang 115.
Gợi ý:
	Bài 1: Theỏ naứo laứ hiủrocacbon no, ankan, xicloankan?
Hiủrocacbon no laứhiủrocacbon maứ phaõn tửỷ chổ coự lieõn keỏt ủụn: ( coự 2 loaùi):
Ankan ( hay prafin) laứ nhửừng hiủrocacbon no khoõng coự maùch voứng.
Xicloankan laứ nhửừng hiủrocacbon no coự maùch voứng.
 	Bài 2: Theo SGK. Goỏc " phaõn tửỷ.
 Cuù theồ: - CH3 " CH4 , 
 - C3H7 " C3H8,
 - C6H13 " C6H14
Tiết 38:
Giảng ở các lớp:
Lớp
Ngày dạy
Học sinh vắng mặt
Ghi chú
11a
	1. ổn định tổ chức lớp: (1')
	2. Kiểm tra bài cũ: (5')
	3. Giảng bài mới:
Thời gian
Hoạt động của Giáo viên
Hoạt động của Học sinh
Nội dung
5'
* Hoạt động 4:
GV dửùa vaứo SGK, GV yeõu caàu HS thoỏng keõ caực ủaởc ủieồm cuỷa ankan:
GV nhaỏn maùnh laùi toựm taột SGK.
HS thoỏng keõ caực ủaởc ủieồm cuỷa ankan:
Traùng thaựi.Tnc, T soõi, 
khoỏi lửụùng rieõng
Khi phaõn tửỷ khoỏi taờng.
II. TÍNH CHAÁT VAÄT LÍ 
Traùng thaựi
Tửứ C1 " C4 : chaỏt khớ.
Tửứ C5 " C17 : ch/loỷng.
Tửứ C18 chaỏt raộn.
Khi phaõn tửỷ khoỏi taờng, Tnc, T soõi, khoỏi lửụùng rieõng cuừng taờng theo. Caực ankan ủeàu nheù hụn nửụực vaứ khoõng tan trong nửụực, tan nhieàu trong caực dung moõi hửừu cụ.
10'
* Hoạt động 5:
GV yeõu caàu HS ủoùc SGK vaứ ủửa ra nhửừng nhaọn xeựt chung veà ủaởc ủieồm caỏu taùo vaứ tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa ankan.
GV lửu yự cho HS phaỷn ửựng ủaởc trửng cuỷa ankan laứ phaỷn ửựng theỏ.
GV yeõu caàu HS nhaộc laùi khaựi nieọm phaỷn ửựng theỏ vaứ neõu qui taộc theỏ trong phaõn tửỷ metan: Thay theỏ laàn lửụùt tửứng nguyeõn tửỷ H.
GV Y/C HS xaực ủũnh baọc C trong phaõn tửỷ propan vaứ vieỏt PTHH p/ửự theỏ keứm theo % caực chaỏt saỷn phaồm.
NX: H ụỷ C baọc cao deó bũ thay theỏ hụn H ụỷ C baọc thaỏp.
HS ủoùc SGK vaứ ủửa ra nhửừng nhaọn xeựt chung veà ủaởc ủieồm caỏu taùo vaứ tớnh chaỏt hoaự hoùc cuỷa ankan.
HS vieỏt caực phửụng trỡnh phaỷn ửựng theỏ cuỷa metan.
HS xaực ủũnh baọc C trong propan CH3-CH2- CH3 vaứ vieỏt phaỷn ửựng keứm theo % caực chaỏt saỷn phaồm. Tửứ vieọc so saựnh % saỷn phaồm "HS ruựt ra nhaọn xeựt: (SGK tr113)
III. TÍNH CHAÁT HOAÙ HOẽC
1. Phaỷn ửựng theỏ bụỷi halogen.
(HS vieỏt)
CH4 + Cl2 CH3Cl + HCl
 clometan (metyl clorua)
CH3Cl + Cl2 CH2Cl2 + HCl
 ủiclo metan (mrtylen clrrua)
CH2Cl2 + Cl2 CHCl3 + HCl
 triclometan (clorofom)
CHCl3 + Cl2 CCl4 + HCl
 tetra clometan (cacbon tetra clorua)
+ Caực phaỷn ửựng halogen hoaự taùo ra caực daón xuaỏt halogen cuỷa hiủrocacbon ( saỷn phaồm theỏ).
10'
* Hoạt động 6:
GV giuựp HS coự theồ vieỏt ủửụùc caực phaỷn ửựng taựch trong caực thớ duù maứ GV ủửa ra.
Sau khi ủửa ra caực thớ duù veà C2H6, C3H8 vaứ C4H10: "
GV gụùi yự HS ủửa ra CTTQ: 
ẹK: x2 y0 x+ y = n
 khi x = n thỡ y = 0
 x = n – 1 thỡ y = 1
 x = n – 2 thỡ y = 2.
HS nghieõn cửựu vaứ vieỏt ủửụùc caực phaỷn ửựng taựch trong caực thớ duù maứ GV ủửa ra.
HS vieỏt p/ửự vụựi propan vaứ butan.
2. Phaỷn ửựng taựch.
ð Caực ankan coự phaõn tửỷ khoỏi nhoỷ ( t0, xt thớch hụùp) " hiủrocacbon khoõng no tửụng ửựng + H2
Thớ duù:
CH3- CH3CH2 = CH2 + H2
ð Caực an kan Coự M lụựn ( t0, xt thớch hụùp) coứn phaõn caột maùch C taùo caực ankan coự M nhoỷ hụn.
Thớ duù : ( theo SGK tr 114) 
CH3CH2CH2CH3 C4H8 + H2
 C3H6 + CH4
 C2H4 + C2H6
5'
* Hoạt động 7:
GV ủửa thoõng tin gas laứ hoón hụùp nhieàu hiủrocacbon no khaực nhau.
GV laứm thớ nghieọm baọt lửỷa gas.
GV cho HS so saựnh soỏ mol CO2 vụựi soỏ mol H2O taùo thaứnh vaứ keỏt luaọn.
GV cho HS vieỏt moọt soỏ p/ửự cuù theồ: ủuỷ, dử oxi ( chaựy hoaứn toaứn) hoaởc thieỏu oxi ( chaựy khoõng hoaứn toaứn).
2CH4 + 3O2 thieỏu " 2CO + 4H2O
CH4 + O2 thieỏu " C + 2H2O
HS nhaọn xeựt:
- Maứu ngoùn lửỷa
- Saỷn phaồm taùo thaứnh: (muứi, traùng thaựi).
HS vieỏt phaỷn ửựng chaựy dửụựi daùng toồng quaựt.
HS vieỏt moọt soỏ p/ửự cuù theồ:
3. Phaỷn ửựng oxi hoaự.
- Phaỷn ửựng chaựy, toaỷ nhieàu nhieọt:
CnH2n+2 + O2 nCO2 + (n+1)H2O
" Trong trửụứng hụùp O2 dử hoaởc ủuỷ.
Phaỷn ửựng chaựy ankan coự:
nCO2 < (n+1) H2O
Thớ duù:
CH4 + 2 O2 ủuỷ, dử " CO2 + 2H2O
Caực ankan khoõng laứm maỏt maứu dung dũch brom vaứ thuoỏc tim.
5'
* Hoạt động 8:
GV vieỏt PTHH ủieàu cheỏ CH4 baống caựch nung noựng natri axetat khan vụựi voõi toõi xuựt.
Hoaởc GV ủửa ra caõu hoỷi: Dửùa vaứo SGK ngửụứi cho bieỏt ủ/c CH4 baống caựch gỡ?
GV thoõng baựo: Chửng caỏt phaõn ủoaùn daàu moỷ thu ủửụùc caực ankan ụỷ caực phaõn ủoaùn khaực nhau. 
Tửứ khớ thieõn nhieõn vaứ khớ moỷ daàu cuừng thu ủửụùc caực ankan.
HS dửùa vaứo SGK traỷ lụứi caõu hoỷi cuỷa GV.
HS xem hỡnh veừ SGK tr 114.
HS ủoùc theõm SGK.
IV. ẹIEÀU CHEÁ 
1. Trong phoứng thớ nghieọm.
CH3COONa + NaOH CH4 + Na2CO3
2. Trong coõng nghieọp.
- Chửng caỏt phaõn ủoaùn daàu moỷ.
- Tửứ khớ thieõn nhieõn vaứ khớ moỷ daàu.
5'
* Hoạt động 9:
GV cho HS nghieõn cửựu SGK, keỏt hụùp vụựi nhửừng kieỏn thửực thửùc tieón cuỷa ủụứi soỏng ủeồ thaỏy ủửụùc ửựng duùng cuỷa ankan.
HS nghieõn cửựu SGK, keỏt hụùp vụựi nhửừng kieỏn thửực thửùc tieón cuỷa ủụứi soỏng ủeồ thaỏy ủửụùc ửựng duùng cuỷa ankan trong 2 lúnh vửùc: Laứm nguyeõn lieọu saỷn xuaỏt vaứ laứm nhieõn lieọu cung caỏp naờng lửụùng phuùc vuù cho ủụứi soỏng vaứ saỷn xuaỏt.
- HS xem hỡnh SGK trang 115.
 V. ệÙNG DUẽNG CUÛA ANKAN.
a/ Laứm nguyeõn lieọu saỷn xuaỏt.
b/ Laứm nhieõn lieọu cung caỏp naờng lửụùng phuùc vuù cho ủụứi soỏng vaứ saỷn xuaỏt.
	4. Củng cố bài giảng: (3')
	GV khaộc saõu kieỏn thửực cho HS nhửừng noọi dung sau:
	+ Phaỷn ửựng ủaởc trửng cuỷa ankan laứ phaỷn ửựng theỏ.
	+ ệÙng duùng quan troùng cuỷa ankan: duứng laứm nguyeõn lieọu vaứ nhieõn lieọu.
	5. Hướng dẫn học sinh học và làm bà