Giáo án Hóa học 9 - Tiết 38, Bài 30: Silic. Công nghiệp Silicat - Bùi Thị Như Hoa

Tuần : 20 Ngày soạn:	07/01/2013
Tiết : 38 Ngày dạy : 09/01/2013	 BÀI 30 : SILIC. CÔNG NGHIỆP SILICAT
I. MỤC TIÊU: 
1. Kiến thức: Sau bài này HS phải biết được: 
- Silic là phi kim hoạt động yếu(tác dụng được với oxi, không phản ứng trực tiếp với hiđro),SiO2 là một oxit axit(tác dụng với kiềm,muối cacbonat kim loại kiềm ở nhiệt độ cao). 
- Một số ứng dụng quan trọng của silic,silic đioxit và muối silicat.
- Sơ lược về thành phần và các công đoạn chính sản xuất thuỷ tinh,đồ gốm,xi măng. 
2. Kĩ năng: 
- Đọc và tóm tắt được thông tin về Si, SiO2, muối silicat, sản xuất thuỷ tinh,đồ gốm,xi măng.
- Viết được các phương trình hoá học minh hoạ cho tính chất của Si,SiO2,muối silicat.
3. Thái độ: Rèn luyện tính cẩn thận và tạo hứng thú học tập,yêu thích bộ môn.
4. Trọng tâm: Si, SiO2 và sơ lược về đồ gốm, sứ, xi măng, thủy tinh. 
II. CHUẨN BỊ:
1. Đồ dùng dạy học: 
a. GV: Giáo án + Các mẫu vật như : đồ gốm, sứ, thuỷ tinh, xi măng, đất sét, cát trắng. 
b. HS: Làm bài tập về nhà + Đọc bài mới trước khi lên lớp.
2. Phương pháp: Đàm thoại + vấn đáp + thảo luận nhóm + trực quan .
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY - HỌC:
1. Ổn định lớp(1’): 9A4/ 
2. Kiểm tra bài cũ (15’):
 HS1: Em hãy nêu tính chất hoá học của muối cacbonat.
 HS2,3 : Gọi 2 hs lên bảng làm bài tập 3,4 SGK/91.
3. Bài mới: 
a. Giới thiệu bài(1’): Bài trước chúng ta đã tìm hiểu về tính chất và ứng dụng của muối cacbonat. Hôm nay,chúng ta sẽ cùng tìm hiểu một chất mới cũng có rất nhiều ứng dụng trong đời sống của chúng ta đó là Silic và ngành công nghiệp silicat. 
b. Các hoạt động chính:
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Tìm hiểu về Silic (7’)
-GV: Yêu cầu HS đọc SGK/ 92 và cho biết trạng thái tự nhiên và tính chất của silic?
- GV nhận xét và bổ sung thêm.
- GV: Yêu cầu HS quan sát các mẫu vật và thảo luận nhóm về tính chất vật lí của Silic?
- GV: Si là 1 phi kim,vậy các em có dự đoán gì về tính chất hoá học của Si?Y/C các nhóm viết PTHH minh họa.
- GV giới thiệu: Si được dùng làm vật liệu bán dẫn trong kĩ thuật điện tử và được dùng để chế tạo pin mặt trời.
- HS: Đọc SGK và trả lời:
+ Chiếm ¼ khối lượng vỏ quả đất.
+ Tồn tại ở cát trắng, đất sét.
- HS: Lắng nghe.
- HS: Quan sát,tiến hành thảo luận nhóm và trả lời vào bảng.
- HS thảo luận nhóm,suy nghĩ và trả lời .
- HS: Nghe giảng
I. Silic 
1. Trạng thái tự nhiên 
- Silic là nguyên tố phổ biến thứ 2 sau Oxi , chiếm ¼ khối lượng vỏ quả đất.
- Trong thiên nhiên,silic không tồn tại ở dạng đơn chất mà chỉ ở dạng hợp chất.
- Các hợp chất của Silic tồn tại nhiều là cát trắng, đất sét(cao lanh).
2. Tính chất
a. Tính chất vật lí
- Silic là chất rắn màu xám, khó nóng chảy, có vẻ sáng của kim loại, dẫn điện kém, là chất bán dẫn 
b. Tính chất hoá học 
- Là phi kim hoạt động hoá học yếu hơn C, Cl2.
- Tác dụng với O2 ở nhiệt độ cao 
Si + O2 SiO2
Hoạt động 2: Tìm hiểu về Silic đioxit (5’)
- Y/C các nhóm thảo luận và trả lời các câu hỏi sau:
+ SiO2 thuộc loại hợp chất nào? Vì sao? Tính chất hoá học của nó?
- GV: Nhận xét 
-HS:Nghiên cứu SGK,thảo luận và trả lời câu hỏi.
- HS: Lắng nghe
II. Silic đioxit( SiO2 )
a. Tác dụng với kiềm (ở nhiệt độ cao)
SiO2 + 2NaOHNa2SiO3 +H2O
b. Tác dụng với oxit bazơ
SiO2 + CaO CaSiO3 
*Lưu ý:SiO2 không tác dụng với nước. 
Hoạt động 3: Tìm hiểu sơ lược về công nghiệp Silicat(15’)
- GV giới thiệu: Công nghiệp Silicat gồm sản xuất đồ gốm, thuỷ tinh, xi măng từ những hợp chất thiên nhiên của silic (như cát, đất sét).
-GV: Yêu cầu nhóm quan sát mẫu vật,tranh ảnh rồi kể tên các sản phẩm của ngành công nghiệp sản xuất đồ gốm,sứ.
- GV:Yêu cầu các nhóm thảo luận và ghi vào bảng các nội dung sau:
a. Nguyên liệu để sản xuất?
b. Các công đoạn chính?
c. Hãy kể tên các cơ sở sản xuất 
+ Nhóm 1,4 : Đồ gốm sứ
+ Nhóm 2 : Ximăng
+ Nhóm 3 : thuỷ tinh
- GV : Gọi các nhóm treo bảng kết quả lên bảng.
- GV: Nhận xét và đánh giá.
- HS: Nghe giảng 
- HS: Quan sát
- HS: Thảo luận nhóm và ghi nội dung vào bảng.
- HS: Báo cáo kết quả.
- HS: Lắng nghe.
III . Sơ lược công nghiệp silicat
1. Sản xuất đồ gốm, sứ
a. Nguyên liệu chính
- Đất sét, thạch anh, fenpat
b. Các công đoạn chính 
- Nhào đất sét +Thạch anh+fenpat tạo thành khối dẽo tạo hình và sấy khô.
-Nung các đồ vật trong lò ở nhiệt độ cao.
c. Cơ sở sản xuất 
- Bát tràng Hà Nội,công ty sứ Hảo Dương,Đồng Nai,Sông Bé.
2. Sản xuất xi măng: 
a. Nguyên liệu chính :Đất sét, đá vôi 
b. Các công đoạn chính 
- Nghiền nhỏ hỗn hợp đá vôi và đất sét rồi trộn với cát và nước ở dạng bùn. 
- Nung hỗn hợp trong lò quayClanhke rắn.
- Nghiền Clanhke+phụ giaXi măng.
c. Cơ sở sản xuất : Nhà máy xi măng Hải Dương, Hải Phòng, Hà Tiên
3. Sản xuất thuỷ tinh 
a. Nguyên liệu chính
- Cát thạch anh, đá vôi, sô đa 
b. Các công đoạn chính
- Trộn cát + đá vôi+ sôđa.
- Ngung hỗn hợp trong lò. 
- Làm nguộiép thổi thủy tinh thành các đồ vật. 
c. Cơ sở sản xuất 
Nhà máy sản xuất thuỷ tinh ở Hải Phòng, Hà Nội, Bắc Ninh
4. Cũng cố - Dặn dò về nhà
a. Cũng cố (5’) : Cho HS đọc phần ghi nhớ SGK.
b. Dặn dò về nhà (3’): + Bài tập về nhà:1,2,3,4/ 95. 
 + Chuẩn bị bài Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học .
IV. RÚT KINH NGHIỆM: