Giáo án Hóa học 9 - Tiết 37, Bài 29: Axit cacbonic và muối cacbonat - Bùi Thị Như Hoa

Tuần : 20 Ngày soạn: 06/01/2013
Tiết : 37 Ngày dạy: 08/01/2013
Bài 29 : AXIT CACBONIC VAØ MUOÁI CACBONAT
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức: Sau bài này HS phải biết được: 
- Axit Cacbonic laø axit yeáu, khoâng beàn.
- Tính chaát hoùa hoïc cuûa muoái cacbonat ( taùc duïng vôùi dung dịch axit, vôùi dung dòch muoái khaùc , vôùi dung dòch bazo, bò nhieät phaân huûy )
- Chu trình cuûa cacbon trong töï nhieân vaø vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng.
2. Kĩ năng:
- Quan saùt thí nghieäm, hình aûnh thí nghieäm vaø ruùt ra tính chaát hoùa hoïc cuûa muoái cacbonat.
- Nhaän bieát moät soá muoái cacbonat cuï theå.
- HS vieát PTHH phaân huûy CaCO3, NaHCO3
3. Thái độ : 
- Bieát ñöôïc tính chaát höõu ích cuûa muoái cacbonat vaø söû duïng ñuùng luùc; kích thích loøng ham muoán tìm hieåu veà hoùa hoïc.
4. Trọng tâm: 
- Tính chất hóa học của Axit cacbonic và muối cacbonat.
II. CHUẨN BỊ:
1. Đồ dùng dạy học: 
a.GV : baûng phuï, phieáu hoïc taäp, tranh H3.17 (chu trình C trong töï nhieân).
+ Hoùa chaát: NaHCO3, Na2CO3 , HCl, K2CO3, Ca(OH)2, CaCl2
+ Duïng cuï:oáng nghieäm, ñeøn coàn, giaù saét, oáng daãn khí, thìa laáy hoùa chaát, oáng nhoû gioït, coác thuûy tinh.
b. HS: ñoïc trước baøi ôû nhaøvaø xem laïi tính chaát hoùa hoïc cuûa muoái.(ñaõ hoïc ôû baøi 9).
2. Phương pháp: Trực quan - Giảng giải – Vấn đáp - Thảo luận nhóm 
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định lớp (1’): 9A4: / 
2. Kiểm tra bài cũ (5’):
HS1: söûa baøi taäp 1 SGK / 87.
HS2: Nêu TCHH của CO2 ,viết caùc phöông trình phaûn öùng minh họa. 
3. Bài mới: 
a.Giới thiệu bài (1’): Bài học hôm trước chúng ta đã làm quen với Axit cacbonic và muối cacbonat thông qua TCHH của CO2.Hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu 2 loại hợp chất này.
b. Các hoạt động chính: 
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1: Tìm hiểu Axit cacbonic (5’)
- GV: khí CO2 coù hoøa tan trong nöôùc khoâng?Vôùi tyû leä theå tích baèng bao nhieâu ?
- GV củng cố: nöôùc töï nhieân, nöôùc möa coù hoøa tan CO2 , moät phaàn taïo thaønh dd H2CO3, phaàn lôùn vaãn toàn taïi ôû daïng phaân töû.
GV: caùc em haõy chöùng minh axit H2CO3 laø axit yeáu vaø khoâng beàn?
- GV: chốt lại nội dung.
- HS :CO2 tan ñöôïc trong nöôùc taïo thaønh dd H2CO3, vôùi tæ leä laø 
- HS: Lắng nghe
HS: trình baøy: 
+ Laø axit yeáu: laøm quyø tím ñoû nhaït; (làm TN chứng minh)
+ Laø axit khoâng beàn: khoâng toàn taïi trong saûn phaåm phaûn öùng hoùa hoïc maø phaân huûy thaønh CO2 vaø H2O
- HS lắng nghe.
I. Axit cacbonic (H2CO3)
1. Traïng thaùi töï nhieân vaø tính chaát vaät lyù
- CO2 tan ñöôïc trong nöôùc taïo thaønh dd H2CO3, vôùi tæ leä laø 
 - Nöôùc töï nhieân, nöôùc möa coù hoøa tan CO2 , moät phaàn taïo thaønh dd H2CO3, phaàn lôùn vaãn toàn taïi ôû daïng phaân töû.
2. Tính chaát hoùa hoïc
-Laø axit yeáu:laøm quyø tím ñoû nhaït.
 - Laø axit khoâng beàn: H2CO3 taïo thaønh trong caùc phaûn öùng bò phaân huûy ngay thaønh CO2 vaø H2O.
Hoạt động 2. Tìm hiểu về Muối cacbonat (20’)
GV giới thiệu muoái cacbonat laø muoái cuûa axit cacbonic,trong phaân töû coù chöùa goác =CO3, - HCO3
- GV : Yêu cầu HS tìm hiểu trong SGK và trình bày cách phân loại.
-GV Cho sinh quan saùt baûng tính tan . Döïa vaøo baûng treân haõy cho bieát tính tan trong nöôùc cuûa muoái cacbonat?
- Döïa vaøo tính chaát hoùa hoïc cuûa muoái haõy döï ñoaùn tính chaát hoùa hoïc chung cuûa muoái cacbonat
- GV : gọi 2 HS lên làm TN1 và nêu hiện tượng và lên bảng viết PTHH.
- GV làm TN2.Yêu cầu HS nhận xét hiện tượng và viết PTHH.
- GV löu yù: muoái hidro cacbonat taùc duïng vôùi dung dòch bazô taïo thaønh muoái cacobnat trung hoøa vaø nöôùc.
- GV : gọi 2 HS lên làm TN3 và nêu hiện tượng và lên bảng viết PTHH
- GV mô tả TN như hình 3.16.Yêu cầu HS nhận xét hiện tượng và viết PTHH.
- GV kết luận : muoái hidro cacbonat ñeàu bò nhieät phaân huûy thaønh muoái cacbonat, khí CO2 vaø H2O
- GV: yêu cầu HS nghiên cứu SGK tìm hiểu ứng dụng muối cacbonat.
- GV yêu cầu các e quan sát H3.17 và trình bày moái quan heä cuûa chu trình theå hieän söï kheùp kín cuûa noù.
-HS : nghe giảng.
- Nghiên cứu trong SGK và trình bày.
- HS nghiên cứu bảng tính tan và trả lời.
- Dự đoán : tác dụng với kim loại,axit,bazo,muối.
- HS: thực hiện.
Hieän töôïng: coù giaûi phoùng khí, taïo thaønh dd trong suoát khoâng maøu.
NaHCO3+HCl"NaCl+CO2+H2O
CaCO3+2HCl"CaCl2+CO2+H2O
- HS quan sát và trả lời.
Hieän töôïng: coù chaát raén maøu traéng xuaát hieän.
- PTHH: K2CO3 + Ca(OH)2" CaCO3 $ + 2KOH
- HS nghe giảng.
- HS nêu hieän töôïng: coù chaát raén maøu traéng xuaát hieän.
- PTHH: Na2CO3 + CaCl2 " CaCO3$ + 2NaCl
- HS nêu hiện tượng : xuaát hieän gioït nöôùc ôû thaønh oáng vaø nöôùc voâi trong bò vaån ñuïc.
2NaHCO3Na2CO3 +CO2 # +H2O
- HS nghe giảng.
- HS nghiên cứu SGK và trả lời.
- HS nghiên cứu trả lời.
II. Muối cacbonat
1. Phaân loaïi:
Coù 2 loaïi muoái:
-Muoái cacbonat trung hoøa: Na2CO3, CaCO3
-Muoái cacbonat axit: NaHCO3, Ca(HCO3)2
2. Tính chaát
a) Tính tan:
- Ña soá caùc muoái Cacbonat khoâng tan trong nöôùc, tröø muoái Cacbonat cuûa kim loaïi kieàm nhö: Na2CO3, K2CO3
- Haàu heát caùc muoái Hiñrocacbonat ñeàu tan trong nöôùc.
b) Tính chaát hoùa hoïc:
+ Taùc duïng vôùi dung dòch axit:
- PTHH:
NaHCO3 + HCl " NaCl + CO2 +H2O
CaCO3 + 2 HCl " CaCl2 + CO2 +H2O
- Vaäy: muoái cacbonat taùc duïng vôùi axit maïnh taïo thaønh muoái môùi, nöôùc vaø giaûi phoùng khí CO2
+ Taùc duïng vôùi dung dòch bazô:
PTHH: 
 K2CO3 + Ca(OH)2 "CaCO3 $ + 2KOH
ô Löu yù: muoái hidrocacbonat taùc duïng vôùi dung dòch bazô taïo thaønh muoái cacbonat trung hoøa vaø nöôùc.
PTHH:
NaHCO3+ NaOH " Na2CO3 +H2O
KHCO3 + NaOH " NaKCO3 + H2O
+ Taùc duïng vôùi dung dòch muoái:
- PTHH: Na2CO3 + CaCl2 " CaCO3$ + 2NaCl
- Vaäy: hai dd muoái taùc duïng vôùi nhau taïo thaønh 2 muoái môùi.
+ Bò nhieät phaân huûy:
- Muoái hidro cacbonat ñeàu bò nhieät phaân huûy thaønh muoái cacbonat, khí CO2 vaø H2O
PTHH: 2NaHCO3 Na2CO3 + CO2 # +H2O
- Haàu heát caùc muoái cacbonat ( tröø K2CO3, Na2CO3) bò nhieät phaân huûy thaønh oxit vaø khí CO2
PTHH: CaCO3 CaO + CO2
3. Öùng duïng:
- Ñaù voâi: laøm nguyeân lieäu saûn xuaát voâi, xi maêng
- Na2CO3:duøng ñeå naáu xaø phoøng, thuûy tinh
- NaHCO3: duøng laøm döôïc phaåm, hoùa chaát
III. Chu trình cacbon trong tự nhiên
- Trong töï nhieân luoân coù söï chuyeån hoùa C töø daïng naøy sang daïng khaùc. Söï chuyeån hoùa naøy dieãn ra thöôøng xuyeân , lieân tuïc vaø taïo thaønh chu trình kheùp kín.
4. Củng cố - Dặn dò về nhà(13’)
a. Cũng cố: (10’)
Bài tập1: haõy cho bieát caùc caëp chaát sau, caëp naøo coù theå taùc duïng vôùi nhau?
a) H2SO4 vaø KHCO3 b) Na2CO3 vaø KCl
c) BaCl2 vaø K2CO3 d) Ba(OH)2 vaø Na2CO3
b.Dặn dò về nhà (3’):
-Xem trước bài 30 : Silic.Công nghiệp Silicat.
- Bài tập về nhà:3,4 /SGK trang 91.
IV. RÚT KINH NGHIỆM: