Giáo án Hóa học 9 - Tiết 30 đến tiết 69

phaõn tửỷ (daùng roóng) cuỷa axetilen.
a. Hoựa chaỏt: 	
	- ẹaỏt ủeứn
	- Dung dũch brom.
	- Nửụực.
b. Duùng cuù:
	- Boọ thớ nghieọm ủieàu cheỏ axetilen.
	- Bỡnh thuỷy tinh coự nuựt nhaựm.
	- OÁng vuoỏt.
	- ẹeứn coàn.
III- PHệễNG PHAÙP :
1. Phửụng phaựp trửùc quan : Duứng thớ nghieọm ủeồ chửựng minh cho suy ủoaựn cuỷa hoùc sinh.
2. Hoùc sinh laứm vieọc theo nhoựm : khoaỷng 8 – 10 hoùc sinh.
IV- CAÙC BệễÙC LEÂN LễÙP :
1. OÅn ủũnh toồ chửực :
– Kieồm tra sú soỏ.
– Kieồm tra baứi taọp cuỷa hoùc sinh.
2. Kieồm tra baứi cuừ :
- HS1: Neõu caỏu taùo phaõn tửỷ vaứ tớnh chaỏt hoựa hoùc ủaởc trửng cuỷa mtan.
- HS2: Neõu caỏu taùo phaõn tửỷ vaứ tớnh chaỏt hoựa hoùc ủaởc trửng cuỷa etilen.
3. Tieỏn trỡnh baứi giaỷng :
AXETILEN
CTPT : 	C2H2 
PTK : 	26
28
29
Hoaùt ủoọng 1 :
HS quan saựt bỡnh ủửùng C2H2 vaứ hỡnh veừ veà caựch thu axetilen.
HS nhaọn xeựt tớnh chaỏt vaọt lớ cuỷa C2H2.
I. TÍNH CHAÁT VAÄT LÍ :
- Chaỏt khớ khoõng maứu, khoõng muứi, ớt tan trong nửụực.
- Nheù hụn khoõng khớ.
d = 	= 0,965
Hoaùt ủoọng 2 :
HS laộp gheựp moõ hỡnh caỏu taùo phaõn tửỷ vaứ nhaọn xeựt.
II. CAÁU TAẽO PHAÂN TệÛ :
H – C º C – H hoaởc HC º CH
ẹaởc ủieồm :
- Giửừa 2 nguyeõn tửỷ cacbon coự lieõn keỏt ba.
- Trong lieõn keỏt ba coự hai lieõn keỏt keựm beàn, deó dửựt laàn lửụùt trong caực phaỷn ửựng hoựa hoùc.
Hoaùt ủoọng 3 :
Dửù ủoaựn axetilen coự chaựy khoõng ?
Cho HS kieồm chửựng baống thớ nghieọm : GV ủoỏt chaựy khớ C2H2. HS nhaọn xeựt vaứ vieỏt PTHH.
III. TÍNH CHAÁT HOÙA HOẽC :
1. Axetilen coự chaựy khoõng ?
2C2H2 + 5O2 đ 4CO2 + 2H2O
Phaỷn ửựng toỷa nhieọt
Hoaùt ủoọng 4 :
Yeõu caàu HS dửùa vaứo caỏu taùo, dửù ủoaựn xem axetilen coự laứm maỏt maứu dung dũch brom khoõng ?
- GV laứm thớ nghieọm, HS quan saựt neõu nhaọn xeựt.
- GV goùi HS leõn vieỏt phửụng trỡnh hoựa hoùc.
 GV hửụựng daón HS suy luaọn : phaõn tửỷ saỷn phaồm mụựi sinh ra coứn lieõn keỏt ủoõi (gioỏng etilen) neõn coự theồ coọng tieỏp vụựi moọt phaõn tửỷ brom nửừa. HS vieỏt phửụng trỡnh hoựa hoùc.
+ So saựnh : Phaỷn ửựng coọng cuỷa axetilen vụựi brom so vụựi phaỷn ửựng coọng cuỷa etilen vụựi brom (coọng toỏi ủa 2 phaõn tửỷ).
2. Axetilen coự laứm maỏt maứu dung dũch brom khoõng ?
(Phaỷn ửựng coọng)
- Axetilen laứm maỏt maứu dung dũch brom.
	 H 	 H
HC ºCH +Br-Br đ Br-CH = C-Br
	 maứu da cam 	khoõng maứu
vieỏt goùn C2H2 + Br2 đ C2H2Br2
 H H 	 H H
Br – C = C – Br + Br – Br đ Br – C - C – Br
	 Br Br
Hoaùt ủoọng 5 :
- GV hửụựng daón HS quan saựt hỡnh aỷnh ủeứn xỡ. GV ủaởt vaỏn ủeà : Taùi sao axetilen ủửụùc duứng laứm nhieõn lieọu cho ủeứn xỡ ?
+ GV cho HS quan saựt moọt soỏ maóu vaọt duùng tửứ nhửùa PVC (voỷ daõy ủieọn, oỏng daón nửụực, thaỷm,...)
IV- ệÙNG DUẽNG :
- Laứm nhieõn lieọu trong ủeứn xỡ oxi – axetilen ủeồ haứn caột kim loaùi.
- Laứ nguyeõn lieọu ủeồ saỷn xuaỏt nhửùa PVC (poli vinylclorua), cao su, axit axetic vaứ nhieàu hụùp chaỏt khaực.
Hoaùt ủoọng 6 :
- GV laứm thớ nghieọm ủieàu cheỏ axetilen tửứ ủaỏt ủeứn. GV giụựi thieọu veà duùng cuù ủeứn ủaỏt.
- GV coự theồ giụựi thieọu theõm PTHH nhieọt phaõn metan ủieàu cheỏ axetilen.
V- ẹIEÀU CHEÁ :
+ Trong phoứng thớ nghieọm :
CaC2 + 2H2O đ C2H2 + Ca(OH)2
canxi cacbua 	 axetilen 	canxi hidroxit
+ Trong coõng nghieọp :
Nhieọt phaõn metan ụỷ nhieọt ủoọ cao.
4. Cuỷng coỏ : HS thaỷo luaọn theo nhoựm caực caõu 1, 2, 3 trong Phieỏu hoùc taọp.
5. Baứi taọp : 1, 2, 3 trang 141 SGK vaứ caõu 4 trong Phieỏu hoùc taọp.
Tieỏt 47. BENZEN
Ngaứy soaùn: ..........................
Ngaứy daùy: ...........................
Tuaàn: ...................................
Tieỏt: ....................................
I- MUẽC TIEÂU :
Kieỏn thửực
– HS bieỏt caỏu taùo phaõn tửỷ benzen, tửứ ủoự hieồu ủửụùc caực tớnh chaỏt hoựa hoùc cuỷa benzen.
Kyừ naờng 
– Reứn luyeọn kú naờng quan saựt thớ nghieọm, tửứ caực hieọn tửụùng thớ nghieọm ruựt ra tớnh chaỏt.
– Reứn luyeọn kú naờng vieỏt phửụng trỡnh hoựa hoùc cuỷa phaỷn ửựng theỏ cuỷa benzen vụựi brom vaứ tieỏp tuùc cuỷng coỏ kú naờng laứm baứi taọp.
– Lieõn heọ vụựi thửùc teỏ, moọt soỏ ửựng duùng cuỷa benzen.
II- CHUAÅN Bề :
1. Caực thớ nghieọm :
- Quan saựt tớnh chaỏt vaọt lớ cuỷa benzen.
- Benzen khoõng laứm maỏt maứu dung dũch brom.
- Phaỷn ửựng chaựy cuỷa benzen.
Hoựa chaỏt: 	- C6H6
	- H2O
	- Dung dũch brom.
	- Daàu aờn.
Duùng cuù:	- OÁng nghieọm 16 chieỏc.
	- ẹeỏ sửự giaự thớ nghieọm.
	- Keùp goó : 5 chieỏc
	- Dieõm.
2. Duùng cuù khaực :
- Boọ laộp gheựp caỏu taùo phaõn tửỷ.
- Hỡnh veừ veà phaỷn ửựng theỏ cuỷa benzen vụựi brom loỷng.
- Tranh veừ: Moọt soỏ ửựng duùng cuỷa benzen.
- Tranh veừ: Moõ hỡnh phaõn tuỷ benzen (daùng ủaởc).
III- PHệễNG PHAÙP :
– Thớ nghieọm trửùc quan tửứ thớ nghieọm ruựt ra tớnh chaỏt.
– Phửụng phaựp neõu vaỏn ủeà : Tửứ caỏu taùo cuỷa benzen, cho hoùc sinh laứm thớ nghieọm vụựi dung dũch brom, ủeồ xuaỏt hieọn tỡnh huoỏng coự vaỏn ủeà.
IV- CAÙC BệễÙC LEÂN LễÙP :
1. OÅn ủũnh toồ chửực :
– Kieồm tra sú soỏ hoùc sinh.
– Kieồm tra baứi taọp.
2. Kieồm tra baứi cuừ :
HS1: Neõu caỏu taùo phaõn tửỷ, ủaởc ủieồm lieõn keỏt, tớnh chaỏt hoựa hoùc cuỷa metan.
HS2: Neõu caỏu taùo phaõn tửỷ, ủaởc ủieồm lieõn keỏt, tớnh chaỏt hoựa hoùc cuỷa etilen, axetilen.
3. Tieỏn trỡnh baứi giaỷng :
- GV giụựi thieọu baứi.
BENZEN
- CTPT: 	C6H6
- PTK : 	78
Hoaùt ủoọng 1 :
- GV hửụựng daón HS quan saựt traùng thaựi maứu saộc cuỷa benzen vaứ laứm thớ nghieọm.
- Cho benzen vaứo nửụực.
- Cho vaứi gioùt daàu aờn vaứo benzen.
* Goùi HS nhaọn xeựt veà traùng thaựi, maứu saộc, tớnh chaỏt tan,... vaứ neõu moọt soỏ tớnh chaỏt vaọt lớ cuỷa benzen.
I. TÍNH CHAÁT VAÄT LÍ :
- Benzen laứ chaỏt loỷng, khoõng maứu, khoõng tan trong nửụực.
- Nheù hụn nửụực.
- Hoứa tan daàu aờn vaứ nhieàu chaỏt khaực nhau nhử neỏn, cao su, ioỏt,...
- Benzen ủoọc.
C
C
C
C
C
C
H
H
H
H
H
H
HC
HC
CH
CH
CH
CH
hoaởc
Hoaùt ủoọng 2 :
II. CAÁU TAẽO PHAÂN TệÛ :
hoaởc
* ẹaởc ủieồm :
Saựu nguyeõn tửỷ cacbon lieõn keỏt vụựi nhau taùo thaứnh voứng 6 caùnh kheựp kớn, ủeàu.
- Coự 3 lieõn keỏt ủoõi xen keừ 3 lieõn keỏt ủụn.
Hoaùt ủoọng 3 :
Cho HS laứm baứi taọp soỏ 2 trang 146 SGK. HS thaỷo luaọn nhoựm. ẹaùi dieọn nhoựm phaựt bieồu. GV phaõn tớch choùn ủaựp aựn ủuựng.
(ủuựng : a, b, d)
Fe, t0
loỷng, khoõng maứu
loỷng, 
maứu ủoỷ
brombenzen
loỷng, khoõng maứu
+ Br2
Fe
t0
HC
CH
CH
HC
CH
CH
HC
C – Br
CH
HC
CH
CH
+ HBr
Hoaùt ủoọng 4 :
- Dửùa vaứo caỏu taùo phaõn tửỷ cuỷa benzen, caực nhoựm thaỷo luaọn ủeồ dửù ủoaựn xem benzen coự tớnh chaỏt hoựa hoùc nhử theỏ naứo ?
(Benzen coự tớnh chaỏt gioỏng metan hay gioỏng etilen va axetilen)
- Goùi HS phaựt bieồu 
- GV laứm thớ nghieọm ủoỏt chaựy vaứ goùi hoùc sinh nhaọn xeựt (coự muoọi than).
- Tửứ caỏu taùo phaõn tửỷ (coự 3 lieõn keỏt ủoõi) yeõu caàu HS dửù ủoaựn : benzen coự laứm maỏt maứu dung dũch brom khoõng ?
GV laứm thớ nghieọm. HS quan saựt hieọn tửụùng roài suy nghú ủeồ giaỷi thớch.
(Caỏu taùo cuỷa benzen khaực etilen vaứ axetilen ụỷ ủieồm naứo ?)
III. TÍNH CHAÁT HOÙA HOẽC :
1. Benzen coự chaựy khoõng ?
- Benzen deó chaựy taùo ra CO2, H2O. Khi benzen chaựy trong khoõng khớ, ngoaứi CO2, H2O coứn sinh ra muoọi than.
Hoaùt ủoọng 5 : Vaọy benzen coự tớnh chaỏt hoựa hoùc naứo ?
- GV giụựi thieọu cho hoùc sinh hỡnh veừ veà thớ nghieọm cuỷa benzen vụựi brom loỷng (coự boọt saột). Lieõn heọ phaỷn ửựng cuỷa metan vụựi clo ủeồ suy ra saỷn phaồm cuỷa phaỷn ửựng.
- HS nhaọn xeựt, vieỏt phửụng trỡnh hoựa hoùc cuỷa phaỷn ửựng.
C6H6 + Br2 	 C6H5Br + HBr
Hoaùt ủoọng 6 :
HS ủoùc SGK cho bieỏt tớnh chaỏt coọng hidro cuỷa benzen.
Luyeọn taọp : HS laứm caõu 1 trong phieỏu hoùc taọp (theo nhoựm).
3. Benzen coự phaỷn ửựng coọng khoõng? 
C6H6 + 3H2 	C6H12
t0, xt
Hoaùt ủoọng 7 :
Cho HS quan saựt tranh veừ veà ửựng duùng cuỷa benzen roài ủoùc SGK, toựm taột.
IV. ệÙNG DUẽNG :
Saựch giaựo khoa
4. Cuỷng coỏ
5. Baứi taọp : 1, 3, 4 trang 146 SGK.
Tieỏt 48. DAÀU MOÛ 
VAỉ KHÍ THIEÂN NHIEÂN
Ngaứy soaùn: ..........................
Ngaứy daùy: ...........................
Tuaàn: ...................................
Tieỏt: ....................................
I- MUẽC TIEÂU :
Kieỏn thửực
– HS bieỏt ủửụùc tớnh chaỏt vaọt lớ, traùng thaựi tửù nhieõn cuỷa daàu moỷ.
– Bieỏt phửụng phaựp khai thaực, cheỏ bieỏn daàu moỷ.
– Bieỏt ủửụùc daàu moỷ cuỷa Vieọt Nam coự ủaởc ủieồm thaứnh phaàn nhử theỏ naứo ? Coự ụỷ nhửừng ủaõu ?
– Hieồu ủửụùc theỏ naứo laứ phửụng phaựp crackinh.
Kyừ naờng 
– Bieỏt caựch sửỷ duùng ủuựng caực loaùi nhieõn lieọu, bieỏt caựch phoứng choỏng chaựy xaờng daàu.
II- CHUAÅN Bề :
– Maóu daàu moỷ.
– Sụ ủoà caực saỷn phaồm cheỏ bieỏn daàu moỷ.
III- PHệễNG PHAÙP :
– ẹaứm thoaùi.
– Dieón giaỷng.
IV- CAÙC BệễÙC LEÂN LễÙP :
1. OÅn ủũnh toồ chửực :
2. Kieồm tra baứi cuừ :
- Neõu ủaởc ủieồm caỏu taùo, tớnh chaỏt hoựa hoùc cuỷa benzen.
3. Tieỏn trỡnh baứi giaỷng :
Hoaùt ủoọng 1 :
- GV cho HS ủoùc SGK vaứ quan saựt maóu daàu moỷ (coự theồ ngửỷi) tửứ ủoự neõu traùng thaựi maứu saộc cuỷa daàu moỷ.
- Cho daàu moỷ vaứo nửụực, ruựt ra tớnh tan cuỷa daàu moỷ.
I- DAÀU MOÛ :
1. Tớnh chaỏt vaọt lớ :
- Daàu moỷ laứ chaỏt loỷng, saựnh, maứu naõu ủen, khoõng tan trong nửụực, nheù hụn nửụực.
Hoaùt ủoọng 2 :
- Theo em, daàu moỷ coự ụỷ ủaõu ?
2. Traùng thaựi tửù nhieõn, thaứnh phaàn cuỷa daàu moỷ
- Caỏu taùo moỷ daàu ?
GV giụựi thieọu vaứ giaỷi thớch cho HS sụ ủoà caỏu taùo moỷ daàu.
- Daàu moỷ ủửụùc khai thaực nhử theỏ naứo?
GV giụựi thieọu sụ ủoà khai thaực daàu moỷ trong SGK.
+ Daàu moỷ ụỷ saõu trong loứng ủaỏt taùo thaứnh caực moỷ daàu.
+ Moỷ daàu thửụứng coự 3 lụựp :
- Khớ daàu moỷ (khớ ủoàng haứnh)
- Daàu loỷng
- Lụựp nửụực maởn.
- Muoỏn khai thaực, ngửụứi ta phaỷi khoan gieỏng daàu.
Hoaùt ủoọng 3 :
GV thuyeỏt trỡnh : Caực saỷn phaồm cheỏ bieỏn tửứ daàu moỷ.
GV thuyeỏt trỡnh phửụng phaựp craờc kinh
3. Caực saỷn phaồm cheỏ bieỏn tửứ daàu moỷ :
a. Khi chửng caỏt daàu moỷ, ngửụi ta thu ủửụùc caực saỷn phaồm chớnh :
- Xaờng
- Daàu lửỷa
- Daàu diezen
- Daàu nhụứn
- Daàu mazut
- Nhửùa ủửụứng
b. ẹeồ taờng lửụùng xaờng, ngử