Giáo án Hóa học 11 - Vấn đề 3: Nitơ - Photpho và một số hợp chất của N, P

cả KL đứng sau H) + HNO3 đặc ® M(NO3)n + NO2 ­nâu đỏ + H2O
 HNO3 loãng ® NO ­ không màu, hóa nâu 
 hoặc/ và N2O, N2:­ không màu
 NH4NO3 muối tan/dd	
 (n: hóa trị cao nhất của KL) 
 Al, Fe, Cr bị thụ động trong dd HNO3 đặc, nguội.
 VD: Cu + HNO3 (lõang) ® ... + NO + ...
 Cu + HNO3 (đặc) ® ... + NO2 + ...
 Mg + HNO3 (lõang) ® ... + ... + ... (không tạo khí)
 + Với phi kim (C, S, P) ® CO2, H2SO4, H3PO4 
 S + HNO3 (đặc, nóng) ® H2SO4 + NO2 + H2O
 + Với hợp chất có tính khử ( FeO, Fe3O4), nhiều hợp chất hữu cơ (vải, giấy):
 VD: FeO + HNO3 (loãng) ®  +  + 
- Điều chế HNO3:
 + Trong PTN: NaNO3 + H2SO4 ® HNO3 + NaHSO4 
 + Trong CN: 4NH3 + 5O2 4NO + 6H2O
 2NO + O2 ® 2 NO2
 4NO2 + O2 + 2H2O ® 4HNO3
5) MUỐI NITRAT: là muối của axit nitric (NO3-)
- Tính chất:
 + Dễ tan, điện li mạnh.
 + Dễ bị nhiệt phân:
 ( Li ...Na) nitrat NO3- ® nitrit NO2- + O2 
 ( Mg ...Cu) nitrat NO3- ® Oxit kim loại + NO2 + O2 
 ( Hg, Ag ... ) nitrat NO3- ® Kim loại + NO2 + O2
- Nhận biết ion nitrat: 3Cu + 8H+ + 2NO3- ® 3Cu2+ (dd màu xanh) + 2NO ­ + 4H2O
 2NO + O2 (không khí) ® 2NO2 ­ (nâu đỏ)
---------------------------------------------------------------
BÀI TẬP
BT1: Chọn câu sai:
A. Cấu hình e của N: 1s2 2s2 2p3, nitơ là nguyên tố p 
B. Nguyên tử nitơ có 2 lớp e và lớp ngoài cùng có 3e 
C. 3e ở phân lớp p của nguyên tử nitơ có thể tạo 3 liên kết cộng hoá trị với các nguyên tử khác
D. Nitơ có tính phi kim mạnh hơn photpho
BT2: Khi có tia lửa điện ở các dụng cụ điện trong nhà hoặc khi có sấm chớp trong khí quyển, chất khí nào được sinh ra?
A. CO B. NO 	C. NO2 D. NH3
BT3: Chọn câu đúng :
Trong phản ứng: N2 + O2 2NO, nitơ thể hiện tính oxi hóa và số oxi hóa của nitơ tăng từ 0 lên +2
Khi tác dụng với kim loại hoạt động, nitơ thể hiện tính khử
Nitơ không duy trì sự hô hấp và sự cháy vì nitơ là chất khí ở điều kiện thường
Khi phản ứng với kim loại, HNO3 loãng không cho khí H2 bay ra 
BT4: Cho caùc p/ö sau: a) 4NH3 + Cu2+ ® [Cu(NH3)4]2+ 
 b) 2NH3 + 3CuO ® N2 + 3Cu + 3H2O
 c) NH3 + H2O ® NH4+ + OH- 
 d) 2NH3 + FeCl2 + 2 H2O ® 2NH4Cl + Fe(OH)2 
NH3 theå hieän tính khöû trong p/ö naøo? 
	A. P/ö c. 	B. P/ö b. 	C. P/ö a. 	D. P/ö d. 
BT5: Caân baèng N2 + 3H2 2NH3 seõ dòch chuyeån theo chieàu thuaän neáu chòu caùc taùc ñoäng naøo sau? 
	A. Giaûm aùp suaát, giaûm nhieät ñoä 	B. Taêng aùp suaát, giaûm nhieät ñoä 	
 C. Taêng aùp suaát, taêng nhieät ñoä 	 D. Giaûm aùp suaát, taêng nhieät ñoä 
BT6: Dung dòch NH3 coù theå phaûn öùng vôùi caùc chaát naøo cho sau? 
	A. P2O5 , FeO , dd BaCl2 , CaO 	B. CO2, CuO, dd FeCl2 , Cl2 	
	C. HCl, CO, dd CuCl2 , O2 	D. HNO3 , Na2O, dd AgNO3, SO2 
BT7: Soá oxi hoaù cuûa nitô ñöôïc xeáp theo thöù töï taêng daàn nhö sau:
A. NH3 < NO < N2O < NO2 < N2O5	 B. NH4+ < N2 < N2O < NO < NO2- < NO3-
C. NO < N2 < NH4+ < NH3 < NO2-	 D. NH4+ < NO2- < N2 < N2O < NO < NO3-
BT8: Khí nitơ có thể được tạo thành từ phản ứng hoá học nào sau đây:
A. Phân huỷ AgNO3 khi đun nóng 	B. Đốt cháy NH3 trong oxy
C. Phân huỷ NH4NO3 khi đun nóng 	 D. Phân huỷ NH4Cl khi đun nóng
BT9: Phöông phaùp naøo sau ñaây duøng ñeå ñieàu cheá N2 trong phoøng thí nghieäm? 
 A. Nhieät phaân muoái amoni nitrit 	B. Phaân huyû amoniac baèng tia löûa ñieän 	
 C. Cho Zn taùc duïng vôùi HNO3 raát loaõng 	D. Ñoát chaùy NH3 trong oxi roài laøm ngöng tuï nöôùc 
BT10: Coù 4 loï chöùa 4 dung dòch rieâng bieät sau: 1. NH3 2. FeSO4 3. BaCl2 4. HNO3 . Caùc caëp dung dòch naøo coù theå phaûn öùng vôùi nhau? 
	A. 1 vaø 4; 2 vaø 3; 2 vaø 4; 1 vaø 2 	B. 1 vaø 3; 2 vaø 3; 3 vaø 4; 1 vaø 2 
	C. 1 vaø 4; 2 vaø 3; 3 vaø 4; 1 vaø 2 	D. 1 vaø 3; 1 vaø 4; 2 vaø 4; 1 vaø 2 
BT11: Cho dd KOH dư vào 50 ml dd (NH4)2SO41M. Đun nhẹ, thể tích khí thoát ra (đkc) là: 
A. 0,112 lit 	 B. 1,12 lit 	C. 2,24 lit 	D. 4,48 lit 
BT12: Khi đốt khí amoniac trong khí clo, khói trắng bay ra là:
A. HCl 	 B. Cl2 	C. NH4Cl D. N2
BT13: Cặp oxit và axit nào tương ứng với nhau:
A. SO3 và H2SO3 B. N2O5 và HNO3 C. SO2 và H2SO4 D. NO và HNO2 
BT14: Haõy cho bieát soá oâxi hoùa cuûa N trong NH4NO3 laø bao nhieâu? 
 A. -3 vaø +5 B. +5 C. +3 vaø +5 D. +1 
BT15: Thể tích NH3 cần để điều chế 6300kg HNO3 nguyên chất là
A. 2240m3 B. 2240 lit 	C. 1120 dm3 D. 4448 lit
BT16: Đưa tàn đóm còn than hồng vào bình đựng KNO3 ở nhiệt độ cao thì có hiện tượng nào ?
A. Tàn đóm tắt ngay 	B. Tàn đóm cháy sáng 
C. Không có hiện tượng gì 	 D. Có tiếng nổ
BT17: Nhiệt phân AgNO3 thu được chất nào?
 A. Ag2O, NO2 B. Ag2O, NO2 , O2 C. Ag2O , O2 D. Ag, NO2 , O2 
BT18: Saûn phaåm khi nhieät phaân ñeán hoaøn toaøn hoãn hôïp goàm Ba(NO3)2 vaø Cu(NO3)2 laø gì? 
	A. Moät muoái, moät oâxit vaø 2 chaát khí 	B. Hai oâxit vaø hai chaát khí 	
 C. Moät muoái, moät kim loaïi vaø 2 chaát khí 	D. Moät oâxit, moät kim loaïi vaø moät chaát khí 
BT19: Nung hoøan toaøn 180 g saét (II) nitrat thì thu ñöôïc bao nhieâu lít khí ôû ñieàu kieän tieâu chuaån? 
	A. 67,2 	B. 44,8 	C. 56 	D. 50,4 
BT20: Cho 19,2 g kim loaïi M tan hết trong dung dòch HNO3 thì thu ñöôïc 4,48 lit NO( ñktc). Vaäy M laø: 
	A. Mg 	B. Cu 	C. Zn 	D. Fe 
BT21: Hoøa tan 1,86g hôïp kim cuûa Mg vaø Al trong dd HNO3 loaõng dö thu ñöôïc 560 ml khí N2O (ñkc). Dd thu ñöôïc khi ñun vôùi NaOH dö khoâng coù khí bay ra. Xaùc ñònh % khoái löôïng cuûa Mg trong hôïp kim? 
A. 56,45% 	B. 77,42% 	C. 25,8% 	D. 12,9% 
BT22: Muoái B coù caùc ñaëc ñieåm sau:
- B bò nhieät phaân thì taïo ra moät chaát khí duy nhaát.
- Hoøa tan B vaøo nöôùc roài cho vaøo dung dich ñoù moät ít axit clohidric vaø vaøi vuïn ñoàng thì thaáy coù khí maøu naâu bay ra ñoàng thôøi dung dòch töø khoâng maøu chuyeån thaønh maøu xanh.
Vaäy B là? 
	A. CaCO3 	B. Cu(NO3)2 	C. Al(NO3)3 	D. NaNO3 
BT23: Axit nitric ñaëc coù theå phaûn öùng ñöôïc vôùi caùc chaát naøo sau ñaây ôû ñieàu kieän thöôøng? 
	A. Fe, MgO, CaSO3 , NaOH 	B. Al, K2O, (NH4)2S , Zn(OH)2 	
	C. Au, SiO2 , NaHCO3, Al(OH)3 	D. Cu, Fe2O3, Na2CO3, Fe(OH)2 
BT24: Chaát naøo sau ñaây khoâng phaûn öùng ñöôïc vôùi HNO3 ? 
	A. Fe2(SO4)3 	B. S 	C. FeCl2 	D. C 
BT25: Dung dòch HNO3 loaõng phaûn öùng vôùi caùc chaát naøo sau ñaây thì khoâng taïo ra khí NO ? 
	A. Fe2O3 	B. Fe3O4 	C. Fe(OH)2 	D. FeO 
BT26: Dung dòch X chöùa saét(II) clorua vaø axit clohidric. Theâm vaøo X moät it kali nitrat thaáy giaûi phoùng ra 100 ml(ñktc) moät chaát khí khoâng maøu bò hoùa naâu trong khoâng khí. Tính khoái löôïng muoái saét ñaõ p/ö? 
	A. 1,270 gam 	B. 0,75 gam 	C. 1,805 gam 	D. 1,701 gam 
BT27: Đun nóng 1 lượng Cu(NO3)2 , sau 1 thời gian dừng lại để nguội, đem cân thấy khối lượng giảm 54g. Khối lượng Cu(NO3)2 đã bị nhiệt phân là:
 A. 94 g 	 B. 50 g 	 C. 98 g 	 D. 49 g 
BT28: Khi nung 54,2 g hoãn hôïp muoái nitrat cuûa kali vaø natri thu ñöôïc 6,72 lit khí (ñktc). Xaùc ñònh thaønh phaàn % khoái löôïng cuûa NaNO3? 
 A. 52,73% B. 72,73% 	 C. 62,73% 	D. 37,27% 
BT29: Trong phòng thí nghiệm, để làm khô khí NH3 người ta dùng hóa chất nào sau đây:
 A. H2SO4 đặc 	B. CaO 	 C. P2O5 	 D. CuSO4
BT30: Cho Fe(III) oxit tác dụng với axit nitric thì sản phẩm thu được là:
A. Fe(NO3)3, NO và H2O 	 B. Fe(NO3)2, NO2 và H2O 
C. Fe(NO3)2, N2 	 	 D. Fe(NO3)3 và H2O
BT31: Khí N2 có lẫn khí CO2, có thể dùng chất nào sau đây để loại bỏ CO2.
A. Nước Br2 	B. Nước vôi trong 	C. Dung dịch thuốc tím 	D. Nước clo
BT32: Để điều chế 2 lít NH3 từ N2 và H2 với hiệu suất 25% thì thể tích N2 cần dùng ở đktc là:
A. 8 lít 	B. 2 lít 	C. 4 lít 	D. 1 lít
BT33: Cho HNO3 đậm đặc vào than nung đỏ có khí bay ra là:
A. CO2 	B. NO2 	C. Hỗn hợp khí CO2 và NO2 	D. không có khí nào bay ra
BT34: Ñeå nhaän bieát 4 dung dòch ñựng trong boán loï bò maát nhaõn laø: KOH , NH4Cl , Na2SO4 , (NH4)2SO4, ta coù theå chæ duøng moät thuoác thöû naøo trong caùc thuoác thöû sau ñaây:
A. dd AgNO3	B. dd BaCl2 	C. dd NaOH	D. dd Ba(OH)2
BT35: Bình kín chöùa 0,5 mol H2 vaø 0,5 mol N2. Khi phaûn öùng ñaït caân baèng trong bình coù 0,02 mol NH3 ñöôïc taïo thaønh. Hieäu suaát cuûa phaûn öùng toång hôïp amoniac laø: 
A. 4% 	B. 2% 	C. 6% 	D. 5% 
BT36: Cho phaûn öùng : Al + HNO3 ® Al(NO3)3 + NH4NO3 + H2O
 Coù heä soá caân baèng các chất tham gia laàn löôït laø :
 A. 4 ,12	B. 6, 30 	C. 9, 42	D. 8, 30
BT37: Tìm phaûn öùng nhieät phaân sai:
A. 2AgNO3 2Ag + 2NO2 + O2	 	 B. 2NaNO3 2NaNO2 +O2
C. 2Zn(NO3)2 2ZnO +4NO2 + O2	 D. Cu(NO3)2 Cu + 2NO2 + O2	
BT38: Cho sô ñoà phaûn öùng sau NH3NH4ClNH4NO3 NH3 
 Caùc chaát A,B,C laàn löôït laø:
 A. HCl, AgNO3, t0c	B. HCl, AgNO3, NaOH(t0c)	
 C. HCl, HNO3, NaOH (t0c)	D. HCl, AgNO3, Zn(OH)2 (t0c)	
BT39: Tổng thể tích của H2 và N2 (đktc) cần để điều chế 51 gam NH3, biết hiệu suất phản ứng đạt 25% là ;
A. 134,4 lít	B. 403,2 lít	C. 537,6 lít	D. 716,8 lít
BT40: Cho 6,4 gam ñoàng taùc duïng vôùi dung dòch HNO3 ñaëc , ñun noùng. Theå tích khí NO2 thu ñöôïc ôû ñieàu kieän chuaån laø:
A. 2,24 lit B. 4,48 lit 	C. 1,12 lit 	D. 3,36 lit
BT41: Thực hiện 2 thí nghiệm:
- Cho 3,84 g Cu pư với 80 ml dd HNO3 1M thoát ra V1 lit khí NO. 
- Cho 3,84 g Cu pư với 80 ml dd HNO3 1M và H2SO4 0,5M thoát ra V2 lit khí NO
Biết NO là sản phẩm khử duy nhất, các thể tích khí ño ôû cuøng ñieàu kieän. Quan hệ giữa V1và V2 là: 
A. V2= 2V1 	B. V1= V2 	C. V2 =2,5V1 	D. V2 = 1,5V1 
 ( ĐH –CĐ khối B- 2007)
II. Photpho và hợp chất của Photpho: 
1) PHOTPHO: có nhiều dạng thù hình, quan trọng là: 
 - P trắng: mềm, trông như sáp, tinh thể phân tử P4 liên kết yếu , rất độc, phát quang trong bóng tối.
 - P đỏ: bột màu đỏ, có cấu trúc polime bền, không phát quang trong bóng tối.
 P trắng P đỏ 
 - Số oxi hóa P: -3, 0, +3, +5
 - Tính oxi hóa:
 	 2P + 3Ca Ca3P2 : canxi photphua
 - Tính khử:
 	3O2 + 4P 2P2O3 : điphotpho trioxit
 5O2 + 4P 2P2O5 : điphotpho pentaoxit
 3Cl2 + 2P 2PCl3 : photpho triclorua
 5Cl2 + 2P 2PCl5 : photpho pentaclorua
 3S + 2P P2S3
 - Điều chế: nung hh quặng photphorit Ca3(PO4)2 hoặc apatit 3Ca3(PO4)2. CaF2 , cát và than cốc ở 1200oC trong lò điện.
2) AXIT PHOTPHORIC: tinh thể rắn trong suốt, rất háo nước, tan trong nước theo bất kì tỉ lệ nào. 
- CTPT: H3PO4	
- CTCT: H-O
 H-O P=O 
 H-O