Giáo án Hóa học 11 cơ bản - Chương I: Sự điện li

 ( hoaëc NH4+) vaø anion goác axit.
- HS ñoïc ñònh nghóa muoái
- Phaân loaïi muoái
- Coù moät soá muoái trong goác axit vaãn chöùa Hidro nhöng laø muoái trung hoøa vì hidro khoâng coù tính axit.
Tieát 4: 
I. Axit 
1. Ñònh nghóa: Axit laø chaát khi tan trong nöôùc phaân li ra cation H+
Ví duï :
 HCl ® H+ + Cl-
 CH3COOH ® H+ + CH3COO-
2. Axit nhieàu naác:
Ví duï: 
H2SO4 ® H+ + HSO4- söï ñieän li maïnh
HSO4- ® H+ + SO42- Ka = 1,2. 10-2 (25oC)
II. Bazô:
 Ñònh nghóa: Bazô laø chaát khi tan trong nöôùc phaân li ra ion OH- .
Ví duï : 
 KOH ® K+ + OH- 
 NaOH ® Na+ + OH-
III. Hiñroâxit löôõng tính :
- Laø chaát khi tan trong nöôùc vöøa coù theå phaân li nhö axit vöøa coù theå phaân li nhö bazô .
Ví duï :
Zn(OH)2 ® Zn2+ + 2OH-
Zn(OH)2 ® ZnO22- + 2H+
- Moät soá hiñroâxit löôõng tính thöôøng gaëp :
Al(OH)3 , Zn(OH)2 , Pb(OH)2 , Cr(OH)3 , Sn(OH)2 , Be(OH)2
-Laø nhöõng chaát ít tan trong nöôùc , coù tính axit , tính bazô yeáu .
Tieát 5: 
IV/ Muoái:
1/ Ñònh nghóa:
- Muoái laø hôïp chaát khi tan trong nöôùc phaân li ra cation kim loaïi ( hoaëc NH4+) vaø anion goác axit .
Ví duï :
(NH4)2SO4 ® 2NH4+ + SO42-
 NaHCO3 ® Na+ + HCO3-
- Muoái trung hoaø : NaCl , Na2CO3 , (NH4)2SO4 
- Muoái axit : NaHCO3, NaH2PO4 , NaHSO4 
2/ Söï ñieän li cuûa muoái trong nöôùc:
- Haàu heát caùc muoái phaân li hoaøn toaøn 
 K2SO4 ® 2K+ + SO42-
 NaHSO3 ® Na+ + HSO3-
- Goác axit coøn H+ :
HSO3- ® H+ + SO32-
Cuûng coá : Baøi taäp 1, 2, 3 / sgk 10
Daën doø: BTVN: 4,5/10SGK + BT SBT
Ruùt kinh nghieäm:
.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Tieát 6: Baøi 3: SÖÏ ÑIEÄN LI CUÛA NÖÔÙC 
– pH – CHAÁT CHÆ THÒ AXIT, BAZÔ
I. MUÏC TIEÂU :
	1. Kieán thöùc :
-Bieát ñöôïc söï ñieän li cuûa nöôùc 
-Bieát ñöôïc tích soá ion cuûa nöôùc vaø yù nghóa cuûa ñaïi löôïng naøy .
-Bieát ñöôïc khaùi nieäm veà pH vaø chaát chæ thò axit , bazô .
	2. Kyõ naêng :
-Vaän duïng tích soá ion cuûa nöôùc ñeå xaùc ñònh noàng ñoä ion H+ vaø OH- trong dung dòch .
-Bieát ñaùnh giaù ñoä axit , bazô cuûa dung dòch döïa vaøo noàng ñoä H+ , OH- , pH vaø pOH .
-Bieát söû duïng moät soá chaát chæ thò axit , bazô ñeå xaùc ñònh tính axit , kieàm cuûa dung dòch .
	4. Troïng taâm :
 Naém ñöôïc caùc khaùi nieäm pH , pOH , tích soá ion cuûa nöôùc vaø vaän duïng ñeå giaûi baøi taäp .
II. PHÖÔNG PHAÙP :
 Tröïc quan – ñaøm thoaïi – neâu vaán ñeà 
III. CHUAÅN BÒ :
-Tranh veõ , aûnh chuïp .
-Hoaù chaát : Dd axit loaõng ( HCl hoaëc H2SO4 )
 Dd bazô loaõng ( NaOH hoaëc Ca(OH)2 )
 Dd phenolphtalein .
 Giaáy chæ thò axit , bazô vaïn naêng .
-Duïng cuï : oáng nghieäm , giaù ñôõ , oáng nhoû gioït .
IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :
	1. Kieåm tra :
 * Ñònh nghóa axit , bazô theo thuyeát Areâniut ? cho ví duï ?
 * Cho bieát ion naøo laø axit ? bazô ? löôõng tính ? 
 CH3COO- , SO32- , HSO3- , Zn2+ .
	2. Baøi môùi :
Hoaït ñoäng cuûa thaày
Hoaït ñoäng cuûa troø
Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi 
pH laø gì ? döïa vaøo ñaâu ñeå tính pH ? ta nghieân cöùu baøi môùi .
Hoaït ñoäng 2 : 
- Bieåu dieãn quaù trình ñieän li cuûa H2O theo thuyeát Areâniut.
Hoaït ñoäng 3 : 
- Vieát bieåu thöùc tính K ?
-Thoâng baùo : ñoä ñieän li raát yeáu neân [H2O] coi nhö khoâng ñoåi , goäp ñaïi löôïng naøy vôùi Kc seõ laø moät ñaïi löôïng khoâng ñoåi , kyù hieäu KH2O .
- Gôïi yù : Döïa vaøo caân baèng (1) vaø KH2O tính [H+] vaø [OH-] ?
- Gv keát luaän : Nöôùc laø moâi tröôøng trung tính neân moâi tröôøng trung tính coù
 [H+] = [OH-] = 10-7
Hoaït ñoäng 3 : 
-Thoâng baùo KH2O laø haèng soá ñoái vôùi taát caû dung moâi vaø dd caùc chaát .
Vì vaäy , neáu bieát [H+] trong dd seõ bieát ñöôïc [OH-] .
Caâu hoûi :
* Neáu theâm axit vaøo dd , caân baèng (1) chuyeån dòch theo höôùng naøo ?
* Ñeå KH2O khoâng ñoåi thì [OH-] bieán ñoåi nhö theá naøo ?
® Keát luaän .
- Ví duï :
Tính [H+] vaø [OH-] cuûa :
* Dd HCl 0,01M
* Dd NaOH 0,01M
® Gv toùm laïi .
Hoaït ñoäng 4 :
- pH laø gì ?
- Dd axit , kieàm , trung tính coù pH laø bao nhieâu ?
* Boå sung : ñeå xaùc ñònh moâi tröôøng cuûa dd , ngöôøi ta duøng chaát chæ thò : quyø , pp .
- Gv pha 3 dd : axit , bazô , vaø trung tính ( nöôùc caát )
-Gv keû saún baûng vaø ñaët caâu hoûi
-Gv boå xung : chaát chæ thò axit , bazô chæ cho pheùp xaùc ñònh giaù trò pH gaàn ñuùng .
Muoán xaùc ñònh pH ngöôøi ta duøng maùy ño pH .
I. Nöôùc laø chaát ñieän li raát yeáu :
1. Söï ñieän li cuûa nöôùc :
Theo Areâniut :
H2O ® H+ + OH- (1)
2. Tích soá ion cuûa nöôùc :
Töø phöông trình (1)
 K= 
- [H2O] laø haèng soá 
Ta coù :
KH2O = K[H2O] = [H+][OH-]
KH2O : Tích soá ion cuûa nöôùc 
- ÔÛ 25°C :
KH2O = 10-14 = [H+][OH-]
- Moâi tröôøng trung tính laø moâi tröôøng trong ñoù :
 [H+] = [OH-] = 10-7M
3. YÙ nghóa tích soá ion cuûa nöôùc :
a. Moâi tröôøng axit :
Moâi tröôøng axit laø moâi tröôøng trong ñoù : [H+] > [OH-]
 Hay : [H+] > 10-7M
Ví duï :
 Sgk
b. Moâi tröôøng kieàm :
Laø moâi tröôøng trong ñoù 
 [H+]≤ [OH-]
hay [H+] ≤ 10-7M
Keát luaän :
Neáu bieát [H+] trong dd seõ bieát ñöôïc [OH-] vaø ngöôïc laïi .
Toùm laïi :
Ñoä axit vaø ñoä kieàm cuûa dd coù theå ñaùnh giaù baèng [H+]
- Moâi tröôøng axit : [H+]>10-7M
- Moâi tröôøng kieàm :[H+]≤10-7M
- Moâi tröôøng trung tính :
 [H+] = 10-7M
II. Khaùi nieäm veà pH , chaát chæ thò axit , bazô :
1. Khaùi nieäm veà pH :
 [H+] = 10-pH M
 Hay pH = -lg [H+]
- Moâi tröôøng axit : pH < 7
- Moâi tröôøng bazô : pH > 7
- Moâi tröôøng trung tính : pH=7
2. Chaát chæ thò axit , bazô :
 sgk
 3.Cuûng coá : Baøi taäp 1,2,3 / sgk 14.
	4. Baøi taäp veà nhaø :
 4,5,6 / 14 sgk + bt sbt
V. RUÙT KINH NGHIEÄM :
..
Tieát 8 – Baøi 5: LUYEÄN TAÄP : AXIT – BAZÔ VAØ MUOÁI
I. MUÏC TIEÂU :
	1. Kieán thöùc :
- Cuûng coá khaùi nieäm axit , bazô theo thuyeát Areâniut 
- Cuûng coá caùc khaùi nieäm veà chaát löôõng tính , muoái .
- YÙ nghóa tích soá ion cuûa nöôùc
- Cuûng coá kieán thöùc veà phaûn öùng trao ñoåi xaûy ra trong dung dòch caùc chaát ñieän li
	2. Kyõ naêng :
- Reøn luyeän kyõ naêng tính pH cuûa dd axit , bazô .
- Vaän duïng thuyeát axit , bazô cuûa Areâniut ñeå xaùc ñònh tính axit , bazô hay löôõng tính .
- Vaän duïng tính noàng ñoä cuûa H+ vaø OH- .
- Söû duïng chaát chæ thò axit , bazô ñeå xaùc ñònh moâi tröôøng cuûa dd caùc chaát
- Reøn luyeän kyõ naêng vieát phöông trình phaûn öùng döôùi daïng ion vaø ion ruùt goïn
	3. Troïng taâm :
 Giaûi ñöôïc caùc baøi toaùn coù lieân quan ñeán pH
II. PHÖÔNG PHAÙP :
 Ñaøm thoaïi – neâu vaø giaûi quyeát vaán ñeà
III. CHUAÅN BÒ : Heä thoáng caâu hoûi vaø baøi taäp
IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG :
	1. Kieåm tra : Keát hôïp trong quaù trình luyeän taäp .
	2. Baøi môùi :
Hoaït ñoäng cuûa thaày
Hoaït ñoäng cuûa troø 
Hoaït ñoäng 1 :
Gv soaïn heä thoáng caâu hoûi :
- Axit laø gì theo Areâniut/ cho ví duï ?
- Bazô laø gì theo Areâniut ? theo Bronsted ? cho ví duï ?
- Hidroxit löôõng tính laø gì ? cho ví duï ?
- Muoái laø gì ? coù maáy loaïi ? cho ví duï ?
- Tích soá ion cuûa nöôùc laø gì ? yù nghóa cuûa tích soá ion cuûa nöôùc ?
- Moâi tröôøng cuûa dd ñöôïc ñaùnh giaù döïa vaøo noàng ñoä H+ vaø pH nhö theá naøo ?
- Chaát chæ thò naøo thöôøng ñöôïc duøng ñeå xaùc ñònh moâi tröôøng cuûa dd ? Maøu cuûa chuùng thay ñoåi nhö theá naøo ?
- Ñieàu kieän xaûy ra phaûn öùng trong dung dòch chaát ñieän li laø gì ? cho ví duï ?
- Phöông trình ion ruùt goïn coù yù nghóa gì ? neâu caùch vieát phöông trình ion ruùt goïn ?
Hoaït ñoäng 2 : Baøi taäp 
Baøi 1: Vieát phöông trình ñieän li cuûa caùc chaát sau: K2S, Na2HPO4, NaH2PO4, Pb(OH)2, HBrO, HF, HClO4
Baøi 2 :
a. Hoøa tan hoaøn toaøn 2,4g Mg trong 100ml d2 HCl 3M .Tính pH cuûa dung dòch thu ñöôïc .
b. Tính pH cuûa dung dòch thu ñöôïc sau khi troän 40ml dung dòch H2SO4 0,25M vôùi 60ml dung dòch NaOH 0,5 M .
Baøi 3
Tính pH cuûa dung dòch chöùa 1,46g HCl trong 400ml
Baøi 4 : Vieát phöông trình ion ruùt goïn cuûa caùc phaûn öùng sau (neáu coù) xaûy ra trong dung dòch :
a. MgSO4 + NaNO3 
 b. Pb(NO3)2 + H2S 
 c. Pb(OH)2 (r) + NaOH 
 d. Na2SO3 + H2O 
 e .Cu(NO3)2 + H2O 
h.Na2SO3+HCl i.Ca(HCO3)2 + HCl .
Baøi 5: Haõy choïn nhöõng yù ñuùng .
Phaûn öùng trao ion trong dung dòch caùc chaát ñieän li chæ xaûy ra khi : 
a. Caùc chaát tham gia phaûn öùng phaûi laø chaát deã tan .
b. Moät soá ion trong dung dòch keát hôïp ñöôïc vôùi nhau laøm giaûm noàng ñoä cuûa chuùng 
c. Taïo thaønh ít nhaát moät chaát ñieän ly yeáu hoaëc chaát ít tan .
d. Caùc chaát tham gia phaûn öùng phaûi laø nhöõng chaát ñieän li maïnh .
Baøi 6: Nhöõng hoùa chaát sau thöôøng ñöôïc duøng trong coâng vieäc noäi trôï : muoái aên ;giaám ; boät nôû NH4HCO3 ;pheøn chua K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O ; muoái ioát (NaCl+KI) . Haõy duøng caùc phaûn öùng caùc phaûn öùng hoùa hoïc ñeå phaân bieät chuùng .Vieát phöông trình ion ruùt goïn cuûa caùc phaûn öùng
Baøi 7 :Rau quûa khoâ ñöôïc baûo quaûn baèng khí SO2 thöôøng chöùa moät löôïng nhoû hôïp chaát coù goác SO32- . Ñeå xaùc ñònh söï coù maët ion SO-23 trong hoa quûa ,moät hoïc sinh ngaâm moät ít quûa ñaäu trong nöôùc .Sau moät thôøi gian loïc laáy dung dòch roài cho taùc duïng vôùi dung dòch H2O2 (chaát oxy hoùa ) , sau ñoù cho taùc duïng tieáp vôùi dung dòch BaCl2 .Vieát caùc phöông trình ion ruùt goïn theå hieän caùc quùa trình xaõy ra .
I. Kieán thöùc caàn nhôù :
Hs thaûo luaän theo nhoùm caùc caâu hoûi cuûa giaùo vie