Giáo án Hóa học 11 - Bài 1 đến bài 13
I. MỤC TIÊU :
1. Kiến thức :
- Ôn lại một số kiến thức cơ bản về hoá học .
- Ôn lại cáckiến thức đã học ở lớp 10
* Cấu hình electron , sư phân bố electron vào các obitan .
* Phản ứng oxh khử
* Nhóm halogen .
* Nhóm ôxi lưu huỳnh
2. Kỹ năng :
Rèn Luyện một số kỹ năng
* Cân bằng phản ứng oxi hoá khử bằng p[hương pháp thăng bằng electron
* Giải bài toán dựa vào phương trình phản ứng , dựa vào C% , CM , D
4. Trọng tâm :
- Cân bằng phản ứng oxi hoá khử
- Giải bài tập
II. PHƯƠNG PHÁP :
Quy nạp , đàm thoại gợi mở
III. CHUẨN BỊ :
Hệ thống câu hỏi và một số bài tập vận dụng
IV. THIẾT KẾ CÁC HOẠT ĐỘNG :
1. Kiểm tra : kết hợp trong quá trình ôn tập
2. Bài mới :
. Mg(OH)2 + 2H+ ® Mg2+ + H2O b. Phaûn öùng taïo thaønh axit yeáu : * Thí nghieäm 2 : - Gv laøm thí nghieäm : CH3COONa + HCl ® -Hs ngöûi muøi cuûa saûn phaåm taïo thaønh , giaûi thích? - Vieát phöông trình phaûn öùng döôùi daïng phaân töû vaø ion ruùt goïn -Hoïc sinh ruùt ra nhaän xeùt CH3COONa + HCl ® NaCl + CH3COOH - Phöông trình ion ruùt goïn : CH3COO- + H+ ® CH3COOH - Nhaän xeùt : baûn chaát cuûa phaûn öùng laø do sö keát hôïp giöõa cation H+ vaø anion CH3COO- taïo thaønh axit yeáu CH3COOH . Hoaït ñoäng 4: 3. Phaûn öùng taïo thaønh chaát khí * Thí nghieäm : Sgk - Gv laøm thí nghieäm : HCl + Na2CO3 ® - Hoïc sinh quan saùt , giaûi thích vaø vieát phöông trình phaûn öùng . * Giaûi thích : 2HCl + Na2CO3 ®2NaCl + H2O + CO2 2H+ + 2Cl- + 2Na+ + CO32- ® 2Na+ + 2Cl- + H2O + CO2 - Neâu baûn chaát cuûa phaûn öùng ? - Baûn chaát cuûa phaûn öùng laø do söï keát hôïp giöõa ion H+ vôùi CO32- taïo thaønh chaát khí . - Phöông trình ion ruùt goïn : 2H+ + CO32- ® H2O + CO2 - Gv gôïi yù , höôùng daãn hoïc sinh ruùt ra keát luaän chung . II. Keát luaän : - Phaûn öùng xaûy ra trong dung dòch caùc chaát ñieän li laø phaûn öùng giöõa caùc ion . - Phaûn öùng trao ñoåi trong dung dòch chaát ñieän li chæ xaûy ra khi coù ít nhaát moät trong caùc ñieàu kieän sau : * Taïo thaønh chaát keát tuûa * Taïo thaønh chaát khí * Taïo thaønh chaát ñieän li yeáu . 3. Cuûng coá : Vieát phöông trình phaân töû , phöông trình ion vaø phöông trình ion ruùt goïn : FeCl3 + KOH , Fe(OH)3 + H2SO4 , K2SO3 + HCl . Neâu baûn chaát cuûa caùc phaûn öùng ño ? 4. Baøi taäp veà nhaø : Caâu 1 : Trong 3 dung dòch coù caùc ion sau : Ba2+ , Mg2+ , Na+ , SO42- , CO32- , NO3- , moãi dung dòch chæ chöùa 2 ion khoâng truøng laëp , Xaùc ñònh 3 dung dòch muoái ñoù ? Caâu 2 : Troän laãn nhöõng dung dòch sau ñaây , cho bieát tröôøng hôïp naøo xaûy ra phaûn öùng ? vieát phöông trình phaân töû vaø ion ruùt goïn : a.KCl + AgNO3 b.Al2(SO4)3 + Ba(NO3)2 c.Na2S + HCl d.BaCl2 + KOH ; e.FeSO4 + NaOH . Baøi 6 : PHAÛN ÖÙNG TRAO ÑOÅI ION TRONG DUNG DÒCH CAÙC CHAÁT ÑIEÄN LI (SGK Hoaù hoïc 11 naâng cao) I. TROÏNG TAÂM : - Vieát ñöôïc phöông trình ion ruùt goïn cuûa phaûn öùng trong dung dòch chaát ñieän li. - Nhaän bieát ñöôïc moâi tröôøng cuûa dung dòch muoái - Vieát ñöôïc phöông trình thuyû phaân cuûa muoái . - Giaûi moät soá baøi taäp cô baûn . II. PHÖÔNG PHAÙP : Tröïc quan sinh ñoäng , ñaøm thoaïi gôïi môû . III. CHUAÅN BÒ : - Duïng cuï : Giaù oáng nghieäm, oáng nghieäm, giaù ñôõ - Hoaù chaát : Caùc dung dòch Na2SO4 , BaCl2 , HCl , Na2CO3, CH3COOH. Caùc dung dòch Fe(NO3)3 , dd CH3COONa , dd NaHCO, nöôùc caát, quyø tím . IV. THIEÁT KEÁ CAÙC HOAÏT ÑOÄNG : 1. Kieåm tra : 2. Baøi môùi : Hoaït ñoäng cuûa thaày Hoaït ñoäng cuûa troø Noäi dung Hoaït ñoäng 1 : Vaøo baøi Baûn chaát cuûa phaûn öùng trao ñoåi trong dd caùc chaát ñieän li laø gì ? Ñieàu kieän xaûy ra phaûn öùng ? ta ñi tìm hieåu baøi môùi . Hoaït ñoäng 2 : Ñieàu kieän xaûy ra phaûn öùng - Gv laøm thí nghieäm : Cho dd BaCl2 + Na2SO4 - Gv höôùng daãn HS vieát phöông trình phaûn öùng döôùi daïng ion vaø ion ruùt goïn . - Gv yeâu caàu Hs vieát phaûn öùng phaân töû , pt ion ruùt goïn cuûa caùc phaûn öùng sau : CuSO4 + NaOH ® CO2 + Ca(OH)2 ® => Nhaän xeùt veà baûn chaát cuûa phaûn öùng ? * Löu yù : Chaát keát tuûa , chaát khí , chaát ñieän li yeáu , H2O vieát döôùi daïng phaân töû . Hoaït ñoäng 3 : - Yeâu caàu Hs vieát phöông trình phaân töû vaø phöông trình ion thu goïn cuûa phaûn öùng cuûa NaOH vaø HCl . - Neâu baûn chaát cuûa phaûn öùng ? - Töông töï cho hoïc sinh vieát phöong trình phaân töû vaø ion ruùt goïn cuûa phaûn öùng : Mg(OH)2 + HCl . - Gv laøm thí nghieäm : CH3COONa + HCl ® Hoaït ñoäng 4 : - Gv laøm thí nghieäm HCl + Na2CO3 ® -Neâu baûn chaát cuûa phaûn öùng ? - Gv gôïi yù , höôùng daãn hoïc sinh ruùt ra keát luaän chung. Hoaït ñoäng 5 : - Gv laøm thí nghieäm : Cho quyø tím vaøo dd ñöng CH3COONa vaø vaøo dd Fe(NO3)3 -Gv neâu vaán ñeà : taïi sao quyø ñoåi maøu ? ñeå giaûi thích ñöôïc ñieàu naøy ta nghieân cöùu söï thuyû phaân cuûa muoái . Hoaït ñoäng 6 : - GV höôùng daãn hoïc sinh laøm thí nghieäm : Oáng 1 : Ñöïng nöôùc caát Oáng 2 : Ñöïng dd Fe(NO3)3 Oáng 3 : Ñöïng dd CH3COONa Oáng 4 : Ñöïng dd NaCl . Nhuùng quyø vaøo 4 oáng nghieäm treân . Hoaït ñoäng 7 : - Gv laøm thí nghieäm : Gioáng thí nghieäm trong hoaït ñoäng 1 * Löu yù : caùc goác cuûa bazô maïnh vaø axit maïnh khoâng bò thuyû phaân . - Nhaän xeùt thaønh phaàn cuûa caùc muoái CH3COONa , Fe(NO3)3? -vaäy vôùi muoái laø saûn phaåm cuûa axit yeáu vaø bazô yeáu thì pH thay ñoåi nhö theá naøo ? => Keát luaän : Nhö vaäy khi hoaø tan moät soá muoái vaøo nöôùc laøm cho pH thay ñoåi chöùng toû coù phaûn öùng giöõa muoái vôùi H2O Hoaït ñoäng 8 : Cho hoïc sinh laøm moät soá ví duï vaân duïng Baøi 1: dung dòch caùc chaát sau laø moâi tröôøng axit , bazô hay trung tính ? NaF , Al(NO3)3 , KI ?giaûi thích - Hs quan saùt hieän töôïng vaø vieát phöông trình phaûn öùng BaCl2 + Na2SO4 ® BaSO4 + 2NaCl - Phöông trình ion ruùt goïn : Ba2+ + SO42- ® BaSO4 - Hs vieát phöông trình : CuSO4 + 2NaOH ®Na2SO4 + Cu(OH)2 Cu2+ + 2OH- ® Cu(OH)2 CO2 + Ca(OH)2 ® CaCO3+ H2O CO2 + Ca2+ + 2OH- ® ® CaCO3 + H2O => Baûn chaát cuûa phaûn öùng treân laø söï keát hôïp cuûa ion Cu2+ vaø OH- taïo ra Cu(OH)2 - Vieát phöông trình phaûn öùng : NaOH + HCl ® NaCl + H2O H+ + OH- ® H2O -Baûn chaát cuûa phaûn öùng laø taïo thaønh chaát ñieän li yeáu laø H2O - Hoïc sinh leân baûng vieát phöông trình phaûn öùng -Hs ngöûi muøi cuûa saûn phaåm taïo thaønh , giaûi thích - Vieát phöông trình phaûn öùng döôùi daïng phaân töû vaø ion ruùt goïn -Hoïc sinh ruùt ra nhaän xeùt . - Hoïc sinh quan saùt , giaûi thích vaø vieát phöông trình phaûn öùng ® Neâu baûn chaát cuûa phaûn öùng . - Hs quan saùt hieän töôïng , Vieát phöông trình phaûn öùng daïng phaân töû vaø ion ruùt goïn . ® Neâu baûn chaát cuûa phaûn öùng . -Döïa vaøo caùc thí nghieäm quan saùt ñöôïc vaø söï höôùng daãn cuûa giaùo vieân ruùt ra keát luaän chung . Hoïc sinh quan saùt thí nghieäm . - Hoïc sinh leân baûng laøm thí nghieäm -Nhaän xeùt : Oáng 1 : Quyø khoâng ñoåi maøu Oáng 2 : Chuyeån sang maøu ñoû Oáng 3 : Chuyeån sang maøu xanh Oáng 4 : Quyø khoâng ñoåi maøu . - Hoïc sinh döïa vaøo söï gôïi yù cuûa giaùo vieân ñeå giaûi thích . - Leân baûng vieát phöông trình thuyû phaân cuûa ion CH3COO- . - Hs laøm thí nghieäm chöùng minh Fe(NO3)3 coù pH < 7 . - Leân baûng vieát phöông trình thuyû phaân cuûa ion Fe3+ . =>CH3COONa laø saûn phaåm giöõa bazô maïnh vaø axit yeáu neân coù moâi tröôøng bazô . - Fe(NO3)3 laø saûn phaåm cuûa axit maïnh vaø bazô yeáu neân coù moâi rtöôøng cuûa axit . d2 Fe(NO3)3 coù pH < 7 vì: Fe3+ + HOH Fe(OH)2+ + H+ =>Ruùt ra keát luaän chung . -Laáy ví duï cho moãi tröôøng hôïp . I. Ñieàu kieän xaûy ra phaûn öùng trao ñoåi ion trong dd caùc chaát ñieän li : 1. Phaûn öùng taïo thaønh chaát keát tuûa : a. Thí nghieäm : sgk b. Giaûi thích : Na2SO4 ® 2Na+ + SO42- BaCl2 ® Ba2+ + 2Cl- - Baûn chaát cuûa phaûn öùng laø : Ba2+ + SO42- ® BaSO4 ¯ - Phöông trình ion ruùt goïn cho bieát baûn chaát cuûa phaûn öùng trong dung dòch caùc chaát ñieän li 2. Phöông trình taïo thaønh chaát ñieän li yeáu : a. Phaûn öùng taïo thaønh nöôùc : * Thí nghieäm 1 : Sgk * Giaûi thích : Thöïc chaát cuûa phaûn öùng laø söï keát hôïp giöõa cation H+ vaø anion OH- , taïo neân chaát ñieän li yeáu laø H2O . b. Phaûn öùng taïo thaønh axit yeáu : * Thí nghieäm 2 : CH3COONa + HCl ® NaCl + CH3COOH - Phöông trình ion ruùt goïn : CH3COO- + H+ ® CH3COOH - Nhaän xeùt : Thöïc chaát cuûa phaûn öùng laø do sö keát hôïp giöõa cation H+ vaø anion CH3COO- taïo thaønh axit yeáu CH3COOH . 3. Phaûn öùng taïo thaønh chaát khí * Thí nghieäm : Sgk * Giaûi thích : 2HCl + Na2CO3 ®2NaCl + H2O + CO2 2H+ + 2Cl- + 2Na+ + CO32- ® 2Na+ + 2Cl- + H2O + CO2 - Phöông trình ion ruùt goïn : 2H+ + CO32- ® H2O + CO2 Keát luaän : - Phaûn öùng xaûy ra trong dung dòch caùc chaát ñieän li laø phaûn öùng giöõa caùc ion . - Phaûn öùng trao ñoåi trong dung dòch chaát ñieän li chæ xaûy ra khi coù ít nhaát moät trong caùc ñieàu kieän sau : * Taïo thaønh chaát keát tuûa * Taïo thaønh chaát khí * Taïo thaønh chaát ñieän li yeáu. II. Phaûn öùng thuyû phaân cuûa muoái : 1. Khaùi nieäm söï thuyû phaân cuûa muoái : Phaûn öùng trao ñoåi giöõa muoái hoaø tan vaø nöôùc laøm cho pH bieán ñoåi laø phaûn öùng thuyû phaân cuûa muoái . 2. Phaûn öùng thuyû phaân cuûa muoái : a. Ví duï 1: - Dung dòch CH3COONa coù pH >7 laø do : CH3COONa® Na+ + CH3COO- - Ion CH3COO- phaûn öùng vôùi nöôùc : CH3COO- + H2O CH3COOH+ OH- - Caùc ion OH- ñöôïc giaûi phoùng neân moâi tröôøng coù pH > 7 . b. Ví duï 2 : - Dung dòch Fe(NO3)3 coù moâi tröôøng pH < 7 laø do : Fe(NO3)3 ® Fe3+ + 3NO3- - Ion Fe3+ bò thuyû phaân : Fe3+ + HOH Fe(OH)2+ + H+ c. Ví duï 3 : - Ñoái vôùi dd Fe(CH3COO)3 trong nöôùc , caû 2 ion Fe3+ vaø CH3COO- ñeàu bò thuyû phaân , moâi tröôøng axit hay kieàm phuï thuoäc vaøo ñoä thuyû phaân cuûa 2 ion ñoù . d. Ví duï 4 : - Nhöõng muoái nhö NaHCO3 , KH2PO4 , K2HPO4 khi hoaø tan trong nöôùc phaân li ra caùc ion HCO3- , H2PO4- , HPO42- , caùc ion naøy laø caùc chaát löôõng tính , chuùng cuõng phaûn öùng vôùi H2O laøm bieán ñoåi pH , moâi tröôøng cuøa dd coøn phuï thuoäc vaøo baûn chaát cuûa ion . Keát luaän : a. Muoái trung hoaø taïo bôûi goác bazô maïnh vaø goác axit yeáu , khi tan trong nöôùc goác axit yeáu bò thuyû phaân , moâi tröôøng cuûa dd laø moâi tröôøng kieàm ( pH > 7 ) ví duï : CH3COONa , K2S b. Muoái trung hoaø taïo bôûi goác bazô yeáu vaø goác axit maïnh , khi tan trong nöôùc , goác bazô bò thuyû phaân laøm cho dd coù tính axit (pH < 7 ) Ví duï : Fe(NO3)3 , NH4Cl , ZnBr2 c. Muoái trung hoaø taïo bôûi goác bazô maïnh vaø goác axit maïnh , khi tan trong nöôùc khoâng bò thuyû phaân , moâi tröôøng cuûa dung dòch vaãn trung tính ( pH = 7 ) Ví duï :
File đính kèm:
- chuong 1,2.doc