Giáo án Hóa học 10 - Tiết 62, Bài 36: Tốc độ phản ứng hóa học

áo viên Soạn bài từ SGk,SBt,STK.
2. Học sinh: Học bài cũ, làm BT và chuẩn bị bài mới trước khi đến lớp
III. TIẾN TRÌNH BÀI GIẢNG
1.Bài cũ (0 phút):
2.Bài mới: (40’) 
BÀI 36: TỐC ĐỘ PHẢN ỨNG HOÁ HỌC
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY
HOẠT ĐỘNG CỦA TRÒ
NỘI DUNG
Hoạt động 1:
- GV hướng dẫn HS làm và quan sát TN, nhận xét hiện tượng TN.
- So sánh phản ứng nào xảy ra nhanh hơn?
- KL: Đánh giá mức độ xảy ra nhanh chậm của các phản ứng hoá học, gọi tắt là tốc độ phản ứng.
- Khi 1 phản ứng hoá học sảy ra, nồng độ các chất phản ứng và sản phẩm biến đổi như thế nào ?
- KL: Có thể dùng độ biến thiên CM làm thước đo tốc độ phản ứng.
*TN 1:$ xuất hiện ngay tức khắc
*TN2:Sau một thời gian thấy trắng đục S xuất hiện.
=>Nhận xét: Phản ứng (1) xảy ra nhanh hơn (2)
² Trong quá trình phản ứng CM các chất phản ứng giảm còn sản phẩm tăng.
² Trong cùng thời gian, CM các chất phản ứng giảm nhiều thì phản ứng sảy ra càng nhanh.
I) Khái niệm về tốc độ phản ứng hoá học
1) Thí nghiệm:
*Hoá chất: dd BaCl2, Na2S2O3, H2SO4 cùng nồng độ.
Ptpư: 
 BaCl2+H2SO4"BaSO4$+ 2HCl (1)
 => $ xuất hiện ngay tức khắc
Na2S2O3+H2SO4"S$+SO2+H2O+Na2SO4 (2)
 =>Sau một thời gian thấy trắng đục S xuất hiện.
2) Nhận xét:
- Phản ứng (1) xảy ra nhanh hơn (2)
- Tốc độ phản ứng là độ biến thiên CM của một trong các chất phản ứng hoặc sản phẩm phản ứng trong 1 đơn vị thời gian.
- Tốc độ trung bình: 
Hoạt động 2:
*GV hướng dẫn HS quan sát TN, nhận xét:
- GT: Điều kiện để các chất phản ứng nhau là chúng phải chạm nhau, tần số va chạm lớn thì tốc độ phản ứng lớn. Khi CM tăng, tần số va chạm tăng nên tốc độ phản ứng nhanh.
*Khi tăng hoặc giảm nồng độ chất pứ thì tốc độ pứ như thế nào?
->Tăng Cpứ=>Tốc độ pứ tăng
->Giảm Cpứ=>Tốc độ pứ giảm
II) Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng
1) Nồng độ:
- Khi tăng nồng độ chất phản ứng, nhiệt độ phản ứng tăng.
GV: Đối với chất khí, v,to không đổi thì P tỉ lệ với số mol chất.
- GV hướng dẫn HS quan sát?
2) Áp suất:
- Khi P tăng, CM chất khí tăng, nên tốc độ phản ứng tăng.
thí nghiệm, nhận xét?
- Gợi ý: phản ứng xảy ra nhanh nhờ sự va chạm của các chất phản ứng.
*Khi tăng hoặc giảm P chất pứ thì tốc độ pứ như thế nào?
->Tăng P=>Tốc độ pứ tăng
->Giảm P=>Tốc độ pứ giảm
2HI(k)àH2(k) + I2(k)
Khi PHI=1atm: v=1.22.10-8 mol/(l.s)
Khi PHI=2 atm: v=4.48.10-8 mol/(l.s)
-GV: Tăng nhiệt độ " chuyển động nhiệt độ tăng " tần số va chạm tăng. Tần số va chạm thuộc nhiệt độ. Tần số va chạm có hiệu quả giữa các chất phản ứng tăng " tốc độ phản ứng tăng.
*Khi tăng hoặc giảm nhiệt độ chất pứ thì tốc độ pứ như thế nào?
->Tăng T0=>Tốc độ pứ tăng
->Giảm T0=>Tốc độ pứ giảm
3) Nhiệt độ:
- Thời gian thực hiện cốc 1 > cốc 2
- Khi tăng nhiệt độ, tốc độ phản ứng tăng.
- GV hướng dẫm HS quan sát TN, nhận xét? Tại sao bọt khí cốc b thoát ra nhiều hơn cốc a?
*Khi tăng hoặc giảm S bề mặt chất pứ thì tốc độ pứ như thế nào?
->Tăng S bề mặt =>Tốc độ pứ tăng
->Giảm S bề mặt =>Tốc độ pứ giảm
4) Diện tích bề mặt:
- Khi tăng diện tích bề mặt chất phản ứng, tốc độ phản ứng tăng.
- GV : Chất xúc tác là gì?
-Lµm 2 thÝ nghiÖm : 
®èt bét KClO3 
®èt hçn hîp bét KClO3vµ MnO2
-Là chất làm tăng tốc độ pứ hoá học
NhËn xÐt:
- ë t/n 1 khÝ tho¸t ra Ýt h¬n ë t/n 2
Ptp: 2KClO3 2KCl +3O2
-sau ph¶n øng lîng MnO2 cßn nguyªn Þxóc t¸c MnO2 lµm t¨ng tèc ®é ph¶n øng 
5) Chất xúc tác:
-Chất xúc tác là chất làm tăng tốc độ phản ứng, nhưng còn lại sau khi phản ứng kết thúc.
Hoạt động 3: 
- Các yếu tố ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng được vận dụng trong đời sống, sản xuất.
 -Tại sao nhóm bếp than ban đầu phải quạt. Tại sao than tổ ong có nhiều lỗ.
V× sao khi sö dông nåi ¸p suÊt th× thøc ¨n nhanh chÝn h¬n?
 -T¹i sao khi nung v«i ngêi ta ph¶i ®Ëp nhá ®¸ v«i?
-Có nhiều vận dụng trong đời sống.
-Hs thảo luận trả lời.
III) Ý nghĩa: SGK 
M«i trưêng, tèc ®é khuÊy trén, t¸c dông cña c¸c tia bøc x¹,v.v còng ¶nh hưëng lín ®Õn tèc ®é ph¶n øng.
-Khi dïng nåi ¸p suÊt th× t¹o ra ¸p suÊt cao,tèc ®é ph¶n øng t¨ng nªn thøc ¨n nhanh chÝn h¬n
- §Ëp nhá ®¸ v«i lµm t¨ng diÖn tÝch tiÕp xóc,tèc ®é ph¶n øng nhanh h¬n
 3 Củng cố (3’):
*TIẾT 62: -Khi tăng nhiệt độ, Sbề mặt , chất xúc tác thì tốc độ pứ biến đổi như thế nào?
- Tốc độ pứ có ý nghĩa thực tiễn gì trong đời sống?
4. Hướng dẫn học sinh học và cho làm bài tập về nhà: (2')
C©u 1. Sù phô thuéc cña tèc ®é ph¶n øng ho¸ häc vµo nång ®é ®­îc x¸c ®Þnh bëi ®Þnh luËt t¸c dông khèi l­îng: tèc ®é ph¶n øng ho¸ häc tû lÖ thuËn víi tÝch sè nång ®é cña c¸c chÊt ph¶n øng víi luü thõa b»ng hÖ sè tû l­îng trong ph­ong tr×nh ho¸ häC. VÝ dô ®èi víi ph¶n øng:	N2 + 3H2 2NH3 
Tèc ®é ph¶n øng v ®­îc x¸c ®Þnh bëi biÓu thøc: v = k. [N2].[H2]3. Hái tèc ®é ph¶n øng sÏ t¨ng bao nhiªu lÇn khi t¨ng ¸p suÊt chung cña hÖ lªn 2 lÇn? Tèc ®é ph¶n øng sÏ t¨ng:
4 lÇn	B. 8 lÇn.	C. 12 lÇn	D.16 lÇn.
C©u 2 Cho ph­¬ng tr×nh ho¸ häc 
	 N2 (k) + O2(k) 2NO (k); 	DH > 0 
H·y cho biÕt nh÷ng yÕu tè nµo sau ®©y ¶nh h­ëng ®Õn sù chuyÓn dÞch c©n b»ng ho¸ häc trªn?
NhiÖt ®é vµ nång ®é. C. ¸p suÊt vµ nång ®é.
Nång ®é vµ chÊt xóc t¸c. D. ChÊt xóc t¸c vµ nhiÖt ®é.
C©u 3Tõ thÕ kû XIX, ng­êi ta ®· nhËn ra r»ng trong thµnh phÇn khÝ lß cao (lß luyÖn gang) vÉn cßn khÝ cacbon monoxit. Nguyªn nh©n nµo sau ®©y lµ ®óng?
Lß x©y ch­a ®ñ ®é cao. C. Thêi gian tiÕp xóc cña CO vµ Fe2O3 ch­a ®ñ.
NhiÖt ®é ch­a ®ñ cao. D. Ph¶n øng ho¸ häc thuËn nghÞch.
C©u 4Cho ph¶n øng ho¸ häc sau ®ang ë tr¹ng th¸i c©n b»ng. 
	 2SO2 (k) + O2(k) 2SO3 (k) DH = -192kJ
H·y ph©n tÝch c¸c ®Æc ®iÓm cña ph¶n øng ho¸ häc trªn, tõ ®ã ghÐp nèi c¸c th«ng tin ë cét A víi B sao cho hîp lÝ.
A
B
Thay ®æi ®iÒu kiÖn cña ph¶n øng ho¸ häc
C©n b»ng sÏ thay ®æi nh­ thÕ nµo
1. T¨ng nhiÖt ®é cña b×nh ph¶n øng
A. c©n b»ng chuyÓn dÞch theo chiÒu thuËn
2. T¨ng ¸p suÊt chung cña hçn hîp.
B. c©n b»ng chuyÓn dÞch theo chiÒu nghÞch
3. T¨ng nång ®é khÝ oxi
C. c©n b»ng kh«ng thay ®æi.
4. Gi¶m nång ®é khÝ sunfur¬. 
C©u 5 S¶n xuÊt amoniac trong c«ng nghiÖp dùa trªn ph­¬ng tr×nh ho¸ häc sau : 
	2N2(k) + 3H2(k) 2NH3(k) DH = -92kJ
H·y cho biÕt ®iÒu kh¼ng ®Þnh nµo sau ®©y lµ ®óng?
C©n b»ng hãa häc sÏ chuyÓn dÞch vÒ phÝa t¹o ra amoniac nhiÒu h¬n nÕu
gi¶m ¸p suÊt chung vµ nhiÖt ®é cña hÖ. C. gi¶m nång ®é cña khÝ nit¬ vµ khÝ hi®ro.
t¨ng nhiÖt ®é cña hÖ.	D. t¨ng ¸p suÊt chung cña hÖ.
C©u 6 Sù t­¬ng t¸c gi÷a hi®ro vµ iot cã ®Æc tÝnh thuËn nghÞch:
	H2 + I2 2HI
 Sau mét thêi gian ph¶n øng, tèc ®é ph¶n øng thuËn b»ng tèc ®é ph¶n øng nghÞch: vt = vn hay kt .[H2].[I2] = kn .[HI]2
Sau khi biÕn ®æi chóng ta x©y dùng ®­îc biÓu thøc h»ng sè c©n b»ng cña hÖ (Kcb).
[H2].[I2]
[HI]2
	Kcb = 
	Hái, nÕu nång ®é ban ®Çu cña H2 vµ I2 lµ 0,02mol/l, nång ®é c©n b»ng cña HI lµ 0,03mol/l th× nång ®é c©n b»ng cña H2 vµ h»ng sè c©n b»ng lµ bao nhiªu?
	A. 0,005 mol vµ 18.	B. 0,005 mol vµ 36.	 C. 0,05 mol vµ 18.	 	D. 0,05 mol vµ 36.
C©u 7 Cho ph­¬ng tr×nh ho¸ häc:
	2N2(k) + 3H2(k) 2NH3(k) 
NÕu ë tr¹ng th¸i c©n b»ng nång ®é cña NH3 lµ 0,30mol/l, cña N2 lµ 0,05mol/l vµ cña H2 lµ 0,10mol/l. H»ng sè c©n b»ng cña hÖ lµ gi¸ trÞ nµo sau ®©y?
36. B 360. C. 3600. D. 36000.
C©u 8 Trong c«ng nghiÖp, ®Ó ®iÒu chÕ khÝ than ­ít, ng­êi ta thæi h¬i n­íc qua than ®¸ ®ang nãng ®á. Ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra nh­ sau
	C (r) + H2O (k) CO(k) + H2(k)	DH = 131kJ
§iÒu kh¼ng ®Þnh nµo sau ®©y lµ ®óng?
A. T¨ng ¸p suÊt chung cña hÖ lµm c©n b»ng kh«ng thay ®ái.	B. T¨ng nhiÖt ®é cña hÖ lµm c©n b»ng chuyÓn sang chiÒu thuËn.
C. Dïng chÊt xóc t¸c lµm c©n b»ng chuyÓn sang chiÒu thuËn.	D. T¨ng nång ®é hi®ro lµm c©n b»ng chuyÓn sang chiÒu thuËn.
C©u 9. Clo t¸c dông víi n­íc theo ph­¬ng tr×nh ho¸ häc sau:
	Cl2(k) + H2O(l) HOCl + HCl
	Hai s¶n phÈm t¹o ra ®Òu tan tèt trong n­íc t¹o thµnh dung dÞch. Ngoµi ra mét l­îng ®¸ng kÓ khÝ clo tan trong n­íc t¹o thµnh dung dÞch cã mµu vµng lôc nh¹t gäi lµ n­íc clo. H·y chän lÝ do sai: N­íc clo dÇn dÇn bÞ mÊt mµu theo thêi gian, kh«ng b¶o qu¶n ®­îc l©u v×:
	A. clo lµ chÊt khÝ dÔ bay ra khái dung dÞch. 	B. axit hipoclor¬ (HOCl) lµ hîp chÊt kh«ng bÒn.
	C. hidroclorua (HCl) lµ chÊt khÝ dÔ bay h¬i.	D. ph¶n øng ho¸ häc trªn lµ thuËn nghÞch.
C©u 10. S¶n xuÊt v«i trong c«ng nghiÖp vµ ®êi sèng ®Òu dùa trªn ph¶n øng ho¸ häc:
	CaCO3(r) CaO(r) + CO2(k) DH = 178Kj (1 ). C©n b»ng (1)sÏ chuyÓn sang chiÒu thuËn khi
t¨ng nhiÖt ®é. C. ®Ëp nhá ®¸ v«i lµm t¨ng diÖn tÝch tiÕp xóc.
thæi kh«ng khÝ nÐn vµo lß ®Ó lµm gi¶m nång ®é khÝ cacbonic.	D. c¶ ba ph­¬ng ¸n A, B, C ®Òu ®óng.
C©u 11. Mét ph¶n øng ho¸ häc cã d¹ng:	2A(k) + B(k) 2C(k), DH > o
H·y cho biÕt c¸c biÖn ph¸p cÇn tiÕn hµnh ®Ó chuyÓn dÞch c©n b»ng ho¸ häc sang chiÒu thuËn?
A.T¨ng ¸p suÊt chung cña hÖ.	 B. Gi¶m nhiÖt ®é. C. Dïng chÊt xóc t¸c thÝch hîp.	 D. A, B ®Òu ®óng.
C©u 12 Cho c¸c ph¶n øng ho¸ häc
	C (r) + H2O (k) CO(k) + H2(k);	DH = 131kJ
	2SO2(k) + O2(k) 2SO3(k);	DH = -192kJ
T×m ph­¬ng ¸n sai trong sè c¸c kh¼ng ®Þnh sau ®©y ?
C¸c ®Æc ®iÓm gièng nhau cña hai ph¶n øng ho¸ häc trªn lµ:
A. To¶ nhiÖt. B. ThuËn nghÞch.	C. §Òu t¹o thµnh c¸c chÊt khÝ. 	D. §Òu lµ c¸c ph¶n øng oxi ho¸-khö.
C©u 13. Cho ph¶n øng tæng hîp amoniac:	 2N2(k) + 3H2(k) 2NH3(k) 
 Tèc ®é ph¶n øng ho¸ häc tæng hîp amoniac sÏ t¨ng bao nhiªu lÇn nÕu t¨ng nång ®é hi®ro lªn 2 lÇn?
 A. 2 lÇn.	 B. 4 lÇn.	C. 8 lÇn.	D. 16 lÇn.
Trong tÊt c¶ c¸c tr­êng hîp trªn, nhiÖt ®é cña ph¶n øng ®­îc gi÷ nguyªn.
C©u 14 . Ng­êi ta ®· sö dông nhiÖt cña ph¶n øng ®èt ch¸y than ®¸ ®Ó nung v«i, BiÖn ph¸p kÜ thuËt nµo sau ®©y kh«ng ®­îc sö dông ®Ó t¨ng tèc ®é ph¶n øng nung v«i?
§Ëp nhá ®¸ v«i víi kÝch th­íc kho¶ng 10cm. C.T¨ng nhiÖt ®é ph¶n øng lªn kho¶ng 9000C.
T¨ng nång ®é khÝ cacbonic.	 D. Thæi kh«ng khÝ nÐn vµo lß nung v«i.
C©u 15 H×nh vÏ nµo sau ®©y biÓu diÔn tr¹ng th¸i c©n b»ng ho¸ häc? 
 v	v v
 A.	B. C.
	 t(thêi gian)
C©u 16. Trong nh÷ng kh¼ng ®Þnh sau, ®iÒu nµo lµ phï hîp víi mét hÖ ho¸ häc ë tr¹ng th¸i c©n b»ng?
A. Ph¶n øng thuËn ®· kÕt thóc.	B. Ph¶n øng nghÞch ®· kÕt thóc.
C.Tèc ®é cña ph¶n øng thuËn vµ nghÞch b»ng nhau.	D. Nång ®é cña c¸c chÊt tham gia vµ t¹o thµnh sau ph¶n øng nh­ nhau.
C©u 17. Cho ph­¬ng tr×nh ho