Giáo án Hóa học 10 nâng cao - Tiết 19,20. Bài 12: Sự biến đổi tính kim loại, tính phi kim của các nguyên tố hóa học. Định luật tuần hoàn - Trương Văn Hường

yên tố hoá học. Quy luật biến đổi tính kim loại, phi kim trong một chu kì và trong một nhóm A.
Quy luật biến đổi hoá trị cao nhất với oxi và với hiđro.
Quy luật biến đổi tính axit, bazơ của oxit và hiđroxit của các nguyên tố nhóm A
2. Kỹ năng:
HS có kĩ năng vận dụng các kiến thức đã học để giải các bài tập trong SGK.
Biết các kĩ năng công nghệ thông tin để có thể xây dựng bài trình diễn Powerpoint và tìm kiếm tư liệu trên mạng internet.
3. Tư tưởng:
II. Phương pháp:
Đàm thoại kết hợp khéo léo với thuyết trình.
III. Đồ dùng dạy học:
Phóng to các bảng 2.4 ; 2.5 làm đồ dùng dạy học.
Chuẩn bị máy tính, máy chiếu đa năng ở nơi có điều kiện.
IV. Tiến trình bài giảng:
Tiết 1
Giảng ở các lớp:
Lớp
Ngày dạy
Học sinh vắng mặt
Ghi chú
10a
1. ổn định tổ chức lớp: (1')
2. Kiểm tra bài cũ: (5')
- Trỡnh baứi qui luaọt bieỏn ủoồi baựn kớnh nguyeõn tửỷ cuỷa caực nguyeõn toỏ trong cuứng chu kỡ vaứ cuứng nhoựm A?giaỷi thớch?
- Naờng lửụùng ion hoaự laứ gỡ?cho vớ duù?Bieỏn ủoồi naờng lửụùng ion hoaự cuỷa caực nguyeõn toỏ trong baỷng tuaàn hoaứn nhử theỏ naứo?
- Neõu khaựi nieọm ủoọ aõm ủieọn?bieỏt ủửụùc ủoọ aõm ủieọn cuỷa moọt nguyeõn toỏ coự theồ dửù ủoaựn tớnh chaỏt cuỷa nguyeõn toỏ ủoự ủửụùc khoõng? cho vớ duù?
3. Giảng bài mới:
Thời gian
Hoạt động của Giáo viên và Học sinh
Nội dung kiến thức cần khắc sâu
15'
10'
5'
10'
* Hoaùt ủoọng 1:
- GV: Vieỏt caỏu hỡnh electron cuỷa caực nguyeõn tửỷ :
Na(Z=11) , Mg( Z= 12) , Al(Z= 13).
=> HS:
Na: 1s2 2s2 2p6 3s1
Mg: 1s2 2s2 2p6 3s2
Al: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p1
- GV: ẹeồ ủaùt tụựi caỏu hỡnh electron beàn vửừng nhử khớ hieỏm thỡ caực nguyeõn tửỷ naứy coự xu hửụựng gỡ?
=> HS: ẹeồ ủaùt tụựi caỏu hỡnh electron beàn vửừng nhử khớ hieỏm thỡ caực nguyeõn tửỷ naứy coự xu hửụựng nhửụứng electron
- GV: So saựnh khaỷ naờng nhửụứng electron cuỷa caực nguyeõn tửỷ?
=> HS: Na deó nhửụứng hụn Mg ,Mg deó nhửụứng electron hụn Al
- GV: Caực nguyeõn tửỷ caứng deó nhửụứng electron thỡ tớnh kim loaùi caứng maùnh
=> HS: Ghi TT
- GV: Tửụng tửù vieỏt caỏu hỡnh electron cuỷa N(Z=7) , O(Z=8), F( Z=9). So saựnh khaỷ naờng nhaọn electron cuỷa caực nguyeõn tửỷ treõn.
=> HS: Hoùc sinh vieỏt caỏu hỡnh electron cuỷa caực nguyeõn tửỷ N(Z=7) , O(Z=8), F( Z=9), nhaọn xeựt khaỷ naờng nhaõn electron cuỷa caực nguyeõn tửỷ
* Hoaùt ủoọng 2:
- GV: tớnh kim loaùi, phi kim bieỏn ủoồi nhử theỏ naứo trong 1 chu kỡ?
=> HS: traỷ lụứi.
- GV: So saựnh tớnh kim loaùi phi kim cuỷa caực nguyeõn toỏ chu kỡ 3?
=> HS: Trong chu kỡ 3 
Tớnh kim loaùi Na > Mg >Al
Tớnh phi kim Si < P < S < Cl
- GV: Trong chu kỡ 3 ủi tửứ traựi sang phaỷi .
Na( Z=11) 3s1 laứ kim loaùi kieàm raỏt maùnh,
 Mg ( Z=12) 3s2 laứ kim loaùi maùnh nhửng yeỏu hụn Na
Al (Z=13) 3s2 3p1 laứ moọt kim loaùi yeỏu hụn Mg, hyủroõxit cuỷa noự coự tớnh chaỏt lửụừng tớnh. 
Si (Z=14) 3s2 3p2 laứ moọt phi kim
Qui luaọt naứy laọp laùi sau moừi chu kỡ
=> HS: ghi TT
- GV: Giaỷi thớch ?
=> HS: Tửứ traựi sang phaỷi trong cuứng chu kỡ baựn kớnh nguyeõn tửỷ giaỷm daàn.
Baựn kớnh nguyeõn tửỷ caứng nhoỷ thỡ khaỷ naờng nhửụứng electron caứng khoự vaứ khaỷ naờng nhaọn electron caứng deó.
- GV: vaọy ta ruựt ra keỏt luaọn gỡ?
=> HS: traỷ lụứi.
* Hoaùt ủoọng 3:
- GV: Haừy so saựnh baựn kớnh nguyeõn tửỷ cuỷa caực nguyeõn toỏ trong cuứng nhoựm ?
=> HS: Trong cuứng nhoựm theo chieàu taờng ủieọn tớch haùt nhaõn baựn kớnh nguyeõn tửỷ taờng daàn.
- GV: Laỏy VD?
=> HS: Laỏy VD.
- GV: Sửù khaực nhau veà baựn kớnh nguyeõn tửỷ ủoự aỷnh hửụỷng nhử theỏ naứo ủeỏn khaỷ naờng nhaọn eletron cuỷa caực nguyeõn tửỷ thuoọc caực nguyeõn toỏ trong cuứng nhoựm?
=> HS: Baựn kớnh nguyeõn tửỷ caứng lụựn thỡ caứng deó nhửụứng electron vaứ khoự nhaọn electron vaứo.
- GV: Qui luaọt naứy laọp ủi laọp laùi trong moói nhoựm A vaứ trong moói chu kỡ.
=> HS: ghi TT
- GV: ta coự keỏt luaọn gỡ?
=> HS: traỷ lụứi.
* Hoaùt ủoọng 4: 
- GV: Nhaộc laùi sửù bieỏn ủoồi tuaàn hoaứn electron lụựp ngoaứi cuứng cuỷa caực nguyeõn toỏ nhoựm A trong cuứng chu kỡ ?
=> HS: Trong cuứng chu kỡ ủi tửứ traựi sang phaỷi theo chieàu taờng ủieọn tớch haùt nhaõn soỏ electron lụựp ngoaứi cuứng taờng daàn tửứ 1 ủeỏn 8.
- GV:
+ Cho vớ duù veà caực hụùp chaỏt vụựi oxi cuỷa caực nguyeõn toỏ chu kỡ 3 nhử :Na2O ,MgO , Al2O3 , SiO2 , P2O5 , SO3 , Cl2O7 .Xaực ủũnh hoaự trũ caực nguyeõn toỏ trong caực hụùp chaỏt treõn ?
+ Cho vớ duù hụùp chaỏt vụựi hyủroõ cuỷa caực nguyeõn toỏ chu kỡ 3 nhử: SiH4 , PH3 , H2S , HCl
+ Xaực ủũnh hoaự trũ cuỷa caực nguyeõn toỏ Si , P ,S ,Cl trong caực hụùp chaỏt treõn ?
Nhaọn xeựt gỡ veà sửù bieỏn ủoồi hoaựtrũ cuỷa caực nguyeõn toỏ trong hụùp chaỏt vụựi oxi vaứ hyủroõ?
=> HS: + Hoùc sinh xaực ủũnh hoaự trũ caực nguyeõn toỏ trong chu kỡ 3 trong caực hụùp chaỏt vụựi oxi.
Na(1) , Mg(2) , Al(3) , Si(4) , P(5) , S(6) , Cl(7).
 Hoaự trũ cuỷa caực nguyeõn toỏ Si , P ,S ,Cl trong caực hụùp chaỏt vụựi H laàn lửụùt laứ :4 , 3 ,2 , 1 .
	 + Hoùc sinh neõu nhaọn xeựt sửù bieỏn ủoồi hoa trũ caực nguyeõn toỏ trong hụùp chaỏt vụựi oxi vaứ caực phi kim vụựi hyủroõ.
- GV: Cho hoùc sinh xem baỷng bieỏn ủoồi tuaàn hoaứn hoaự trũ caực nguyeõn toỏ treõn maựy chieỏu
=> HS: Xem baỷng phoựng to treõn maựy chieỏu.
I. Sệẽ BIEÁN ẹOÅI TÍNH KIM LOAẽI , TÍNH PHI KIM CUÛA CAÙC NGUYEÂN TOÁ:
1. Tớnh Kim Loaùi, tớnh Phi Kim:
- Tính kim loại: Laứ tớnh chaỏt cuỷa moọt nguyeõn toỏ maứ nguyeõn tửỷ cuỷa noự deồ nhửụứng electron ủeồ trụỷ thaứnh ion dửụng.
- Tính phi kim: Laứ tớnh chaỏt cuỷa moọt nguyeõn toỏ maứ nguyeõn tửỷ cuỷa noự deồ thu electron ủeồ trụỷ thaứnh ion aõm
2. Sửù bieỏn ủoồi tớnh kim loaùi , phi kim:
a. Trong cuứng moọt chu kỡ:
- Trong cuứng moọt chu kỡ ủi tửứ traựi qua phaỷi theo chieàu taờng cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn, tớnh kim loaùi cuỷa caực nguyeõn toỏ giaỷm daàn ủoàng thụứi tớnh phi kim taờng daàn .
- VD: Trong chu kỡ 3 
Tớnh kim loaùi Na > Mg >Al
Tớnh phi kim Si < P < S < Cl
- Vaọy: Trong cuứng chu kỡ ủi tửứ traựi sang phaỷi tớnh kim loaùi giaỷm ủoàng thụứi tớnh phi kim taờng daàn .
b. Trong cuứng nhoựm A:
- Trong moọt nhoựm A theo chieàu taờng cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn ,tớnh kim loaùi cuỷa caực nguyeõn toỏ taờng daàn ủoàng thụứi tớnh phi kim giaỷm daàn.
- Vớ duù:
Trong nhoựm IA 
Tớnh kim loaùi 
Li < Na < K < Rb < Cs 
Trong nhoựm VIIA 
 Tớnh phi kim 
F > Cl > Br > I 
- Vaọy: Trong cuứng nhoựm A ủi tửứ treõn xuoỏng tớnh kim loaùi taờng daàn ủoàng thụứi tớnh phi kim yeỏu daàn .
* KEÁT LUAÄN: 
Tớnh kim loaùi , phi kim cuỷa caực nguyeõn toỏ nhoựm A bieỏn thieõn tuaàn hoaứn theo chieàu taờng cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn .
II . Sệẽ BIEÁN ẹOÅI HOAÙ TRề CUÛA CAÙC NGUYEÂN TOÁ:
- Trong moọt chu kỡ ủi tửứ traựi sang phaỷi theo chieàu taờng cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn hoaự trũ cao nhaỏt cuỷa caực nguyeõn toỏ trong hụùp chaỏt vụựi oxi taờng laàn lửụùt tửứ 1 ủeỏn 7 , coứn hoaự trũ cuỷa caực phi kim trong hụùp chaỏt vụựi hyủroõ giaỷm tửứ 4 ủeỏn 1	
- Cho hoùc sinh veà nhaứ cheựp noọi dung baỷng bieỏn ủoồi tuaàn hoaứn hoaự trũ caực nguyeõn toỏ ( baỷng 2.4 SGK naõng cao trang 53)
4. Củng cố tiết giảng: (3')
Bài 1 (SGK - 55)
5. Hướng dẫn học sinh học và làm bài tập về nhà: (1')
Bài 2, Bài 3, Bài 4 (SGK - 55).
Tiết 2
Giảng ở các lớp:
Lớp
Ngày dạy
Học sinh vắng mặt
Ghi chú
10a
1. ổn định tổ chức lớp: (1')
2. Kiểm tra bài cũ: (5')
Bài 4 (SGK - 60)
3. Giảng bài mới:
Thời gian
Hoạt động của Giáo viên và Học sinh
Nội dung kiến thức cần khắc sâu
30'
* Hoaùt ủoọng 5:
- GV: Vieỏt caực oxit vaứ hyủroõxit tửụng ửựng cuỷa caực nguyeõn toỏ chu kỡ 3?
=> HS: Hoùc sinh phaỷi vieỏt ủửụùc Na2O ,MgO , Al2O3 , SiO2 , P2O5 , SO3 , Cl2O7 tửứ ủoự suy ra coõng thửực hyủroõxit tửụng ửựng.
- GV: Tớnh bazụ cuỷa caực oxit vaứ hyủroõxit bieỏn ủoồi gioỏng nhử tớnh kim loaùi trong moọt chu kỡ
	Tớnh axit cuỷa caực oxit vaứ hyủroõxit bieỏn ủoồi gioỏng nhử tớnh phi kim trong moọt chu kỡ
=> HS: Dửù ủoaựn sửù bieỏn ủoồi tớnh axit bazụ cuỷa caực oxit vaứ hyủroõxit tửụng ửựng cuỷa caực nguyeõn toỏ nhoựm A trong cuứng moọt chu kỡ theo sửù hửụựng daón cuỷa giaựo vieõn.
- GV: Cho hoùc sinh xem baỷng 2.5(sửù bieỏn ủoồi tớnh axit bazụ)
=> HS: quan sát.
- GV: Keỏt luaọn veà ủũnh luaọt tuaàn hoaứn.
=> HS: Ruựt ra keỏt luaọn veà sửù bieỏn ủoồi tuaàn hoaứn tớnh chaỏt caực nguyeõn toỏ , ủụn chaỏt cuừng nhử thaứnh phaàn tớnh chaỏt caực hụùp chaỏt do chuựng taùo neõn .
III. Sệẽ BIEÁN ẹOÅI TÍNH AXIT – BAZễ CUÛA OXIT VAỉ HYẹROÂXIT TệễNG ệÙNG:
- Trong moọt chu kỡ ủi tửứ traựi sang phaỷi theo chieàu taờng cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn, tớnh bazụ cuỷa caực oxit vaứ hyủroõxit tửụng ửựng giaỷm daàn ủoàng thụứi tớnh axit cuỷa chuựng taờng daàn.
- Trong moọt nhoựm A theo chieàu taờng cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn , tớnh bazụ cuỷa caực oxit vaứ hyủroõxit tửụng ửựng taờng daàn ủoàng thụứi tớnh axit cuỷa chuựng yeỏu daàn
- Keỏt Luaọn 
Tớnh axit , bazụ cuỷa caực oxit vaứ hyủroõxit tửụng ửựng cuỷa caực nguyeõn toỏ bieỏn ủoồi tuaàn hoaứn theo chieàu taờng cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn.
IV. ẹềNH LUAÄT TUAÀN HOAỉN:
Tớnh chaỏt cuỷa caực nguyeõn toỏ vaứ ủụn chaỏt , cuừng nhử thaứnh phaàn vaứ tớnh chaỏt cuỷa caực hụùp chaỏt taùo neõn tửứ caực nguyeõn toỏ ủoự bieỏn ủoồi tuaàn hoaứn theo chieàu taờng cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn
4. Củng cố tiết giảng: (8')
Cho bieỏt qui luaọt bieỏn ủoồi tớnh kim loaùi , phi kim cuỷa caực nguyeõn toỏ trong moọt chu kỡ vaứ trong moọt nhoựm A?
Cho bieỏt sửù bieỏn ủoồi tớnh axit bazụ cuỷa caực oxit vaứ hyủroõxit tửụng ửựng cuỷa caực nguyen toỏ trong baỷng tuaàn hoaứn.
Cho caực nguyeõn toỏ X , Y , Z coự soỏ hieọu nguyeõn tửỷ laàn lửụùt laứ : 9 , 16 ,17.
	+ Xaực ủũnh vũ trớ cuỷa chuựng trong baỷng tuaàn hoaứn?
	+ Saộp xeỏp caực nguyeõn toỏ naứy theo chieàu taờng tớnh phi kim?
5. Hướng dẫn học sinh học và làm bài tập về nhà: (1')
 Bài 5, Bài 6. Bài 7 (SGK - 55)
V. Tự rút kinh nghiệm sau bài giảng:
............................................................................................................................................................................