Giáo án Hóa học 10 nâng cao - Tiết 18, Bài 11: Sự biến đổi một số đại lượng vật lý của các nguyên tố hóa học - Trương Văn Hường

Tiết 18. Bài 11
sự biến đổi một số đại lượng vật lý
của các nguyên tố hoá học
Ngày soạn: 15/10/2008
Giảng ở các lớp:
Lớp
Ngày dạy
Học sinh vắng mặt
Ghi chú
10a
I. Mục tiêu bài học:
1. Kiến thức:
- HS biết được quy luật biến đổi bán kính nguyên tử các nguyên tố trong một chu kì, trong một nhóm A.
- HS hiểu:
+ khái niệm năng lượng ion hoá và quy luật biến đổi năng lượng ion hoá thứ nhất của các nguyên tố trong một chu kì và trong một nhóm A.
+ khái niệm độ âm điện, biết thang độ âm điện Pau-linh. Quy luật biến đổi độ âm điện trong một chu kì và trong một nhóm A.
2. Kỹ năng:
- HS trình bày được các khái niệm về năng lượng ion hoá, độ âm điện và quy luật biến đổi bán kính nguyên tử, năng lượng ion hoá và độ âm điện.
- HS có kĩ năng hoạt động độc lập và cộng tác tốt.
3. Tư tưởng:
II. Phương pháp:
 Đàm thoại kết hợp khéo léo với thuyết trình.
III. Đồ dùng dạy học:
- GV phóng to các hình 2.1 ; 2.2 ; 2.3 và các bảng 2.2 ; 2.3 SGK.
- Máy chiếu Projector.
IV. Tiến trình bài giảng:
1. ổn định tổ chức lớp: (1')
2. Kiểm tra bài cũ: (5')
Bài 5/44.
3. Giảng bài mới:
Thời gian
Hoạt động của Giáo viên và Học sinh
Nội dung kiến thức cần khắc sâu
10'
15'
10'
* Hoạt động 1: Bán kính nguyên tử.
- GV: các em hãy nghiên cứu hình 2.1 SGK - 45 và cho biết quy luật biến đổi bán kính nguyên tử theo chu kỳ và nhóm?
=> HS: Trả lời như SGK
- GV: Tại sao?
=> HS:
+ Caực nguyeõn toỏ trong cuứng chu kỡ coự cuứng soỏ lụựp electron.
Trong cuứng chu kỡ ủi tửứ traựi sang phaỷi ủieọn tớch haùt nhaõn taờng daàn.
Do ủoự lửùc huựt cuỷa electron lụựp ngoaứi cuứng vụựi haùt nhaõn taờng leõn , vỡ vaọy baựn kớnh nguyeõn tửỷ giaỷm daàn .
+ Trong cuứng nhoựm A ủi tửứ treõn xuoỏng soỏ lụựp electron taờng neõn baựn kớnh nguyeõn tửỷ taờng (maởc duứ ủieọn tớch haùt nhaõn taờng.
- GV: Ta rút ra kết luận gì?
=> HS: trả lời.
* Hoạt động 2: Năng lượng ion hoá.
- GV: các em hãy nghiên cứu SGK và cho biết năng lượng ion hoá thứ nhất là gì?
=> HS: Trả lời
- GV: đơn vị của năng lượng ion hoá là gì?
=> HS: là KJ/mol.
- GV: hãy lấy 1 ví dụ?
=> HS: lấy ví dụ.
- GV: tương tự em hãy cho biết năng lượng ion hoá thứ 2, thứ 3 là gì?
=> HS: là năng lượng cần để tách electron thứ 2, thứ 3 ra khỏi các ion tương ứng.
- GV: các em lưu ý là năng lượng ion hóa càng lớn thì càng khó tách electron và ngược lại.
=> HS: ghi TT.
- GV: các em nghiên cứu bảng 2.2 trong SGK và cho thày biết sự biến đổi năng lượng ion hoá của các nguyên tố trong từng nhóm và từng chu kỳ?
=> HS: trả lời.
- GV: từ đó em rút ra kết luận gi?
=> HS: trả lời.
- GV: hãy giải thích?
=> HS: Giaỷi thớch sửù bieỏn ủoồi naờng lửụùng ion hoaự dửùa vaứo sửù bieỏn ủoồi lửùc lieõn keỏt giửừa haùt nhaõn vaứ electron ngoaứi cuứng.
* Hoạt động 3: Độ âm điện.
- GV: các em nghiên cứu SGK và cho biết độ âm điện là gì?
=> HS: trả lời.
- GV: ẹoọ aõm ủieọn coự lieõn quan nhử theỏ naứo vụựi tớnh kim loaùi vaứ phi kim?
=> HS: ẹoọ aõm ủieọn tổ leọ thuaọn vụựi tớnh phi kim vaứ tổ leọ nghũch vụựi tớnh kim loaùi.
- GV: Trong chương trình Hoá học có nhiều bảng độ âm điện, nhưng chúng ta thường dùng bảng độ âm điện của Pau - linh.
=> HS: quan sát bảng 2.3 SGK.
- GV: từ bảng 2.3 SGK em hãy cho biết sự biến đổi độ âm điện của nguyên tử các nguyên tố theo chu kỳ và theo nhóm A?
=> HS: trả lời.
- GV: ta có thể rút ra kết luận gì?
=> HS: trả lời.
I. bán kính nguyên tử:
- Trong moọt chu kỡ ủi tửứ traựi sang phaỷi theo chieàu taờng cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn , baựn kớnh nguyeõn tửỷ giaỷm daàn
- Trong cuứng nhoựm A ủi tửứ treõn xuoỏng theo chieàu taờng cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn, baựn kớnh nguyeõn tửỷ taờng daàn
- Vaọy baựn kớnh nguyeõn tửỷ cuỷa caực nguyeõn toỏ nhoựm A bieỏn ủoồi tuaàn hoaứn theo chieàu taờng cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn .
II. Năng lượng ion hoá:
- KN: Naờng lửụùng ion hoaự thửự nhaỏt ( I1) cuỷa nguyeõn tửỷ laứ naờng lửụùng toỏi thieồu ủeồ taựch electron thửự nhaỏt ra khoỷi nguyeõn tửỷ ụỷ traùng thaựi cụ baỷn.
- Vớ duù:
ẹeồ taựch moọt mol electron ra khoỷi 1 mol nguyeõn tửỷ hyủroõ theo phửụng trỡnh
H H+ + e
Thỡ phaỷi tieõu toỏn moọt naờng lửụùng laứ 1312kJ/mol.
- Lưu ý: năng lượng ion hóa càng lớn thì càng khó tách electron và ngược lại.
- Trong moọt chu kỡ ủi tửứ traựi sang phaỷi ,naờng lửụùng ion hoaự cuỷa caực nguyeõn tửỷ taờng daàn
- Trong cuứng nhoựm A ủi theo chieàu taờng cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn, naờng lửụng ion hoaự giaỷm daàn.
- Vậy: Naờng lửụùng ion hoaự thửự nhaỏt cuỷa caực nguyeõn toỏ nhoựm A bieỏn ủoồi tuaàn hoaứn theo chieàu taờng cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn.
III. Độ âm điện: (: Kapa)
- KN: ẹoọ aõm ủieọn cuỷa moọt nguyeõn tửỷ ủaởc trửng cho khaỷ naờng huựt electron cuỷa nguyeõn tửỷ ủoự khi taùo thaứnh lieõn keỏt hoaự hoùc.
- Bảng độ âm điện của Pau - linh: coi độ âm điện của F là lớn nhất (3,98).
- Trong moõt chu kỡ theo chieàu taờng daàn cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn , ủoọ aõm ủieọn cuỷa nguyeõn tửỷ caực nguyeõn toỏ thửụứng taờng daàn .
- Trong cuứng nhoựm A, theo chieàu taờng cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn ,ủoọ aõm ủieọn cuỷa nguyeõn tửỷ caực nguyeõn toỏ thửụứng giaỷm daàn.
- Vaọy ủoọ aõm ủieọn cuỷa nguyeõn tửỷ caực nguyeõn toỏ nhoựm A bieỏn ủoồi tuaàn hoaứn theo chieàu taờng cuỷa ủieọn tớch haùt nhaõn.
4. Củng cố bài giảng: (3')
Trong moọt chu kỡ ủi tửứ traựi sang phaỷi baựn kớnh nguyeõn tửỷ bieỏn ủoồi nhử theỏ naứo?
Trong moọt nhoựm A ủi tửứ treõn xuoỏng baựn kớnh nguyeõn tửỷ bieỏn ủoồi nhử theỏ naứo?
Cho bieỏt sửù bieỏn ủoồi naờng lửụùng ion hoaự thửự nhaỏt cuỷa caực nguyeõn tửỷ trong cuứng chu kỡ vaứ nhoựm , giaỷi thớch?trong baỷng tuaàn hoaứn nguyeõn tửỷ cuỷa nguyeõn toỏ naứo coự ủoọ aõm ủieọn lụựn nhaỏt?
5. Hướng dẫn học sinh học và làm bài tập về nhà: (1')
 Bài 1 đến bài 7 SGK - 49
V. Tự rút kinh nghiệm sau bài giảng:
............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................