Giáo án Hóa học 10 - Bài 17: Phản ứng oxi hóa - khử - Trương Văn Hường

ng của HS
Nội dung
10'
10'
10'
10'
* Hoaùt ủoọng 1
 Giaựo vieõn cho hoùc sinh vieỏt phửụng trỡnh phaỷn ửựng giửừa Na vaứ O2 
 Cho hoùc sinh xaực ủũnh soỏ oxi hoaự cuỷa caực chaỏt trong phaỷn ửựng.
 Haừy nhaọn xeựt soỏ oxi hoaự cuỷa caực chaỏt trửụực vaứ sau phaỷn ửựng.
 Chaỏt coự soỏ oxi hoaự taờng ủửụùc goùi laứ chaỏt gỡ?
 Chaỏt coự soỏ oxi hoaự giaỷm sau phaỷn ửựng goùi laứ chaỏt gỡ?
Keỏt luaọn gỡ veà phaỷn ửựng oxi hoaự - khửỷ.
* Hoaùt ủoọng 2
Haừy vieỏt phửụng trỡnh phaỷn ửựng cuỷa saột vụứi dung dũch CuSO4?
 Haừy xaực ủũnh soỏ oxi hoaự cuỷa caực chaỏt trửụực vaứ sau phaỷn ửựng.
Keỏt luaọn ủieàu gỡ ?
* Hoaùt ủoọng 3
 Haừy xaực ủũnh soỏ oxi hoaự cuỷa caực nguyeõn toỏ trửụực vaứ sau phaỷn ửựng.
 Phaỷn ửựng treõn khoõng coự sửù tham gia cuỷa oxi coự ủửụùc goùi laứ phaỷn ửựng oxi hoaự khửỷ ủửụùc khoõng? Taùi sao?
 Cho bieỏt vai troứ cuỷa caực chaỏt trong phaỷn ửựng?
* Hoaùt ủoọng 4
 Tửứ caực phaỷn ửựng treõn haừy cho bieỏt: 
 Theỏ naứo laứ chaỏt khửỷ, sửù oxi hoaự? 
 Theỏ naứo laứ chaỏt oxi hoaự, sửù khửỷ?
 Tửứ caực phaỷn ửựng treõn ủũnh nghúa theỏ naứo laứ phaỷn ửựng oxi hoaự – khửỷ ?
 Giaựo vieõn hửụựng daón hoùc sinh ủũnh nghúa ủuựng phaỷn ửựng oxi hoaự khửỷ.
* Hoaùt ủoọng 1
 Hoùc sinh vieỏt phửụng trỡnh phaỷn ửựng giửừa Na vaứ O2 vaứ caõn baống phửụng trỡnh.
 Hoùc sinh dửùa vaứo kieỏn thửực ủaừ hoùc xaực ủũnh soỏ oxi hoaự caực chaỏt trong phaỷn ửựng.
 Hoùc sinh nhaọn xeựt veà sửù thay ủoồi cuỷa caực chaỏt trửụực vaứ sau phaỷn ửựng.
 Chaỏt coự soỏ oxi hoaự taờng goùi laứ chaỏt khửỷ. Sửù laứm taờng soỏ oxi hoaự goùi laứ sửù oxi hoaự.
 Chaỏt coự soỏ oxi hoaự giaỷm laứ chaỏt oxi hoaự. Sửù laứm giaỷm soỏ oxi hoaự goùi laứ sửù khửỷ.
Coự sửù thay ủoồi soỏ oxi hoaự cuứa moọt soỏ nguyeõn toỏ sau phaỷn ửựng.
* Hoaùt ủoọng 2	
 Hoùc sinh vieỏt phửụng trỡnh phaỷn ửựng cuỷa saột vụựi dung dũch CuSO4:
Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu
 Hoùc sinh xaực ủũnh soỏ oxi hoaự cuỷa caực chaỏt trửụực vaứ sau phaỷn ửựng vaứ vieỏt sửù nhửụứng nhaọn electron.
Keỏt luaọn: Fe laứ chaỏt khửỷ, ion Cu2+ laứ chaỏt oxi hoaự.
* Hoaùt ủoọng 3
 Hoùc sinh xaực ủũnh soỏ oxi hoaự vaứ nhaọn xeựt sửù thay ủoồi soỏ oxi hoaự 
Keỏt luaọn: Laứ phaỷn ửựng oxi hoaự khửỷ vỡ coự sửù thay ủoồi soỏ oxi hoaự cuỷa caực nguyeõn toỏ trửụực vaứ sau phaỷn ửựng.Trong ủoự:
 H2 laứ chaỏt khửỷ.
 Cl2 laứ chaỏt oxi hoaự.
* Hoaùt ủoọng 4
 Hoùc sinh dửùa cuù theồ vaứo ba phaỷn ửựng treõn 
ẹũnh nghúa chaỏt oxi hoaự, sửù khửỷ? Chaỏt khửỷ, sửù oxi hoaự?
 Dửùa vaứo quaự trỡnh oxi hoaự, quaự trỡnh khửỷ treõn
Hoùc sinh neõu ủũnh nghúa phaỷn ửựng oxi hoaự khửỷ.
I. Phaỷn ửựng oxi hoaự – khửỷ:
 1. Phaỷn ửựng cuỷa Natri vụựi Oxi:
 Sửù oxi hoaự
 0 0 +1 0
 4Na + O2 2Na2O
	Sửù khửỷ
 Na Na+ + 1e
1s22s22p63s1 1s22s22p6
 0 -2
 O + 2e O 
1s22s22p4 1s22s22p6
 -Nguyeõn tửỷ Na nhửụứng e, laứ chaỏt khửỷ. Sửù nhửụứng e cuỷa Na ủửụùc goùi laứ sửù oxi hoaự nguyeõn tửỷ Na(Soỏ oxi hoaự taờng).
 -Nguyeõn tửỷ O nhaọn e, laứ chaỏt oxi hoaự. Sửù nhaọn e cuỷa O ủửụùc goùi laứ sửù khửỷ nguyeõn tửỷ O (Soỏ oxi hoaự giaỷm).
 Vaọy coự theồ noựi, trong phaỷn ửựng oxi -hoaự khửỷ coự sửù cho – nhaọn electron hay coự sửù thay ủoồi soỏ oxi hoaự cuỷa moọt soỏ nguyeõn toỏ.
 2. Phaỷn ửựng cuỷa saột vụựi dung dũch muoỏi sunfat:
 0 +2 +2 0
 Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu
 -Nguyeõn tửỷ saột nhửụứng e, laứ chaỏt khửỷ. Sửù nhửụứng e cuỷa Fe ủửụùc goùi laứ sửù oxi hoaự nguyeõn tửỷ Fe (Soỏ oxi hoaự taờng).
 -Ion Cu2+ nhaọn e, laứ chaỏt oxi hoaự. Sửù nhaọn e cuỷa ion Cu2+ ủửụùc goùi laứ sửù khửỷ ion ủoàng (Soỏ oxi hoaự giaỷm).
 Phaỷn ửựng cuỷa Fe vụựi dung dũch CuSO4 cuừng laứ phaỷn ửựng oxi hoaự- khửỷ vỡ toàn taùi ủoàng thụứi sửù oxi hoaự vaứ sửù khửỷ.
 3. Phaỷn ửựng cuỷa hiủroõ vụựi Clo:
 0 0 +1 -1
 H2+Cl2 HCl
 Lieõn keỏt trong phaõn tửỷ HCl laứ lieõn keỏt coọng hoaự trũ neõn khoõng coự sửù nhửụứng nhaọn electron. Tuy nhieõn, soỏ oxi hoaự cuỷa caực chaỏt trong phaỷn ửựng coự thay ủoồi. 
 -Soỏ oxi hoaự cuỷa H taờng, H2 laứ chaỏt khửỷ
Sửù oxi hoaự nguyeõn tửỷ hiủroõ.
 -Soỏ oxi hoaự cuỷa Clo giaỷm, Cl2 laứ chaỏt oxi hoaự.
Sửù khửỷ nguyeõn tửỷ Clo.
 Trong phaỷn ửựng cuỷa hiủro vụựi clo xaỷy ra ủoàng thụứi sửù oxi hoaự vaứ sửù khửỷ. ẹoự cuừng laứ phaỷn ửựng oxi hoaự – khửỷ .
 4. ẹũnh nghúa:
 -Chaỏt khửỷ laứ chaỏt nhửụứng electron hay laứ chaỏt coự soỏ oxi hoaự taờng sau phaỷn ửựng.
 Chaỏt khửỷ coứn ủửụùc goùi laứ chaỏt bũ oxi hoaự
 -Chaỏt oxi hoaự laứ chaỏt nhaọn electron hay laứ chaỏt coự soỏ oxi hoaự giaỷm sau phaỷn ửựng.
 Chaỏt oxi hoaự coứn ủửụùc goùi laứ chaỏt bũ khửỷ.
 -Sửù oxi hoaự(QT oxi hoaự) moọt chaỏt laứ laứm cho chaỏt ủoự nhửụứng electron hay laứm taờng soỏ oxi hoaự cuỷa chaỏt ủoự.
 -Sửù khửỷ (QT khửỷ) moọt chaỏt laứ laứm cho chaỏt ủoự nhaọn electron hay laứm giaỷm soỏ oxi hoaự cuỷa chaỏt ủoự.
 * ẹũnh nghúa:Phaỷn ửựng oxi hoaự- khửỷ laứ phaỷn ửựng hoaự hoùc trong ủoự coự sửù chuyeồn electron giửừa caực chaỏt phaỷn ửựng; Hay phaỷn ửựng oxi hoaự- khửỷ laứ phaỷn ửựng hoaự hoùc trong ủoự coự sửù thay ủoồi soỏ oxi hoaự cuỷa moọt soỏ nguyeõn toỏ.
4. Củng cố tiết giảng: (3')
Bài 1/82
5. Hướng dẫn học sinh học và làm bài tập về nhà: (1')
Bài 2/82 đến Bài 6/83
Tiết 30
Giảng ở các lớp:
Lớp
Ngày dạy
Học sinh vắng mặt
Ghi chú
10c1
10a - tt
10b - tt
10c - tt
1. ổn định tổ chức lớp: (1')
2. Kiểm tra bài cũ: Trong giờ học
3. Giảng bài mới:
Thời
gian
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
20'
10'
10'
* Hoaùt ủoọng 5
 Thoõng thửụứng ủeồ caõn baống moọt phaỷn ửựng hoaự hoùc ta thửụứng laứm nhửừng bửụực naứo?
 Giaựo vieõn ủửa ra nhửừng phaỷn ửựng phửực taùp cho hoùc sinh caõn baống roài giaựo vieõn ủửa ra thoõng tin: Coự nhieàu caựch laọp phửụng trỡnh phaỷn ửựng oxi hoaự – khửỷ, thoõng thửụứng goàm hai giai ủoaùn:
 -Xaực ủũnh coõng thửực chaỏt tham gia vaứ taùo thaứnh ủeồ vieỏt sụ ủoà phaỷn ửựng.
 - Choùn heọ soỏ cho caực chaỏt trong phaỷn ửựng.
Giụựi thieọu phửụng phaựp thaờng baống electron.
 Giaựo vieõn giụựi thieọu phửụng phaựp caõn baống phaỷn ửựng oxi hoaự – khửỷ baống phửụng phaựp thaờng baống electron. 
 Haừy xaực ủũnh soỏ oxi hoaự cuỷa nhửừng nguyeõn toỏ coự soỏ oxi hoaự thay ủoồi.
Haừy vieỏt quaự trỡnh oxi hoaự, quaự trỡnh khửỷ cuỷa phaỷn ửựng treõn vaứ tỡm heọ soỏ caõn baống thớch hụùp cho caực quaự trỡnh treõn.
 Haừy hoaứn thaứnh phửụng trỡnh phaỷn ửựng treõn
* Hoaùt ủoọng 6
 Haừy laọp phửụng trỡnh hoaự hoùc cuỷa phaỷn ửựng oxi hoaự – khửỷ giửừa MnO2 vaứ HCl.
* Hoaùt ủoọng 7
 Haừy tỡm nhửừng phaỷn ửựng oxi hoaự – khửỷ ủửụùc sửỷ duùng trong ủụứi soỏng, trong kú thuaọt keứm theo sửù coự ớch vaứ coự haùi cuỷa caực phaỷn ửựng ủoự.
Tửứ nhửừng phaỷn ửựng oxi hoaự khửỷ oự lieõn quan ủeỏn thửùc teỏ giaựo vieõn giaựo duùc hoùc sinh veà vieọc baỷo veọ moõi trửụứng .
* Hoaùt ủoọng 5
 Hoùc sinh traỷ lụứi caựch caõn baống phaỷn ửựng thoõng thửụứng
Hoùc sinh tieỏp nhaọn thoõng tin veà phaỷn ửựng oxi hoaự khửỷ.
 Hoùc sinh tieỏp nhaọn caực bửụực caõn baống phaỷn ửựng oxi hoaự khửỷ baống phửụng phaựp thaờng baờng baống electron.
Hoùc sinh xaực ủũnh soỏ oxi 
hoaự nhử sau:
+3 +2 0 +4
Fe2O3+COFe+CO2 
 Hoùc sinh dửùa vaứo khaựi nieọm veà quaự trỡnh oxi hoaự, quaự trỡnh khửỷ vieỏt nhử sau:
 +2 +4
3 x C C + 2e
 +3 0
2 x Fe + 3e Fe
 Hoùc sinh ủửa heọ soỏ vaứo phửụng trỡnh, kieồm tra laùi phửụng trỡnh ủeồ hoaứn thaứnh.
* Hoaùt ủoọng 6
 Hoùc sinh dửùa treõn cụ sụỷ vớ duù 1 laọp phửụng trỡnh hoaự hoùc cuỷa phaỷn ửựng oxi hoaự – khửỷ treõn nhử sau:
 +4 -1 +2 0
MnO2 +HClMnCl2 + Cl2 
 +H2O
 -1 0
 2 x Cl Cl +1e
 +4 +2
 1 x	Mn +2e Mn
MnO2+2HClMnCl2+ Cl2 
 +H2O
MnO2 +4HClMnCl2+Cl2 
	 +2H2O
* Hoaùt ủoọng 7
 Hoùc sinh giụựi thieọu moọt soỏ phaỷn ửựng oxi hoaự – khửỷ coự lieõn quan ủeỏn ủụứi soỏng, kú thuaọt.
Taực haùi vaứ lụùi ớch cuỷa phaỷn ửựng.
 Tửứ sửù giaựo duùc cuỷa giaựo vieõn, hoùc sinh nhaọn thửực vaứ coự thaựi ủoọ ủuựng ủaộn vụựi vieọc baỷo veọ moõi trửụứng.
II. Laọp phửụng trỡnh hoaự hoùc cuỷa phaỷn ửựng oxi hoaự khửỷ:
 Coự nhieàu phửụng phaựp ủeồ laọp phửụng trỡnh hoaự hoùc cuỷa phaỷn ửựng oxi hoaự – khửỷ. Sau ủaõy ta seừ laứm quen vụựi moọt trong caực phửụng phaựp ủoự laứ phửụng phaựp thaờng baống electron. Phửụng phaựp naứy dửùa treõn nguyeõn taộc: Toồng oỏ electron do chaỏt khửỷ nhửụứng phaỷi ủuựng baống toồng soỏ electron maứ chaỏt oxi hoaự nhaọn.
 ẹeồ laọp phửụng trỡnh hoaự hoùc cuỷa phaỷn ửựng oxi hoaự – khửỷ theo phửụng phaựp thaờng baống electron, ta thửùc hieọn caực bửụực:
 Vớ duù 1: Laọp phửụng trỡnh hoaự hoùc cuỷa phaỷn ửựng oxi hoaự – khửỷ sau:
 Fe2O3 + CO Fe + CO2 
 Bửụực 1: Xaực ủũnh soỏ oxi hoaự cuỷa nhửừng nguyeõn toỏ coự soỏ oxi hoaự thay ủoồi.
 +3 +2 0 +4 
 Fe2O3+COFe+CO2 
 Bửụực 2: Vieỏt quaự trỡnh oxi hoaự vaứ quaự trỡnh khửỷ, caõn baống moói quaự trỡnh.
 +2 +4
 3 x C C + 2e
 +3 0
 2 x Fe + 3e Fe
 Bửụực 3: Tỡm heọ soỏ thớch hụùp sao cho toồng soỏ electron do chaỏt khửỷ nhửụứng baống toồng soỏ oxi hoaự do chaỏt oxi hoaự nhaọn.
 +2 +4
 3 x C C + 2e
 +3 0
 2 x Fe + 3e Fe
 Bửụực 4: ẹaởt heọ soỏ cuỷa chaỏt oxi hoaự vaứ chaỏt khửỷ vaứo sụ ủoà phaỷn ửựng. Hoaứn thaứnh phửụng trỡnh hoaự hoùc
Fe2O3 + 3CO 2Fe + 3CO2 
Vớ duù 2: Laọp phửụng trỡnh hoaự hoùc cuỷa phaỷn ửựng oxi hoaự – khửỷ sau:
MnO2 + HCl MnCl2 + Cl2 + H2O
 Bửụực 1:
 +4 -1 +2 0 
 MnO2 + HCl MnCl2 + Cl2 + H2O
 Bửụực 2: -1 0
 Cl Cl +1e
 +4 +2
	Mn +2e Mn
 Bửụực 3: -1 0
 2 x Cl Cl +1e
 +4 +2
	1 x	Mn +2e Mn
 Bửụực 4:
MnO2 + 2HCl MnCl2 + Cl2 + H2O
 Kieồm tra:
MnO2 + 4HCl MnCl2 + Cl2 + 2H2O
III. YÙ nghúa cuỷa phaỷn ửựng oxi hoa - khửỷ:
 -Phaỷn ửựng oxi hoaự- khửỷ laứ moọt trong nhửừng quaự trỡnh quan troùng cuỷa thieõn nhieõn nhử: Sửù hoõ haỏp, quaự trỡnh thửùc vaọt haỏp thuù khớ CO2 giaỷi phoựng O2, sửù trao ủoồi chaỏt . . .
 -Sửù ủoỏt chaựy nhieõn lieọu trong caực ủoọng cụ, caực phaỷn ửựng xaỷy ra trong Pin, luyeọn kim, cheỏ taùo hoaự chaỏt . . .
4. Củng cố tiết giảng: (3')
 -Haừy nhaộc laùi qui taộc tỡm soỏ oxi hoaự?
 -Theỏ naứo laứ chaỏt khửỷ, chaỏt oxi hoaự, quaự trỡnh khửỷ, quaự trỡnh oxi hoaự?
 -Cho phaỷn ửựng: KMnO4 + HCl KCl + MnCl2 + Cl2 + H2O
Haừy laọp phửụng trỡnh hoaự hoùc cuỷa phaỷ