Giáo án Hình học 9 Tiết 62: Hình cầu - Diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu

Soạn 23-4-2008
Giảng 25-4-2008
Tiết 62
 Hình cầu - Diện tích mặt cầu và thể tích hình cầu
I- Mục tiêu:
HS nắm vững các khái niệm của hình cầu: tâm ,bán kính, đường kính, đường tròn lớn, mặt cầu
HS hiểu được mặt cắt của hình cầu bởi mặt phẳng luồn là một hình tròn.
Nắm vững công thức tính diện tích mặt cầu
Thấy được ứng dụng thức tế của hình cầu
II- Chuẩn bị
 GV: mô hình hình cầu, mô hình các mặt cắt hình cầu. Bảng phụ ghi sẵn đề bài và hình vẽ 
 	Thước thẳng com pa phấn mầu
 HS : chuẩn bị sẵn các vật có dạng hình cầu
 -thước thẳng , com pa, bút chì máy tính bỏ túi
hoạt động dạy và học
 Hoạt động của thầy - trò 
 Nội dung 
HĐ1: nghiên cứu về hình cầu(6’)
GV: Khi quay một hình chữ nhật một vòng quanh một canh cố định ta được hình gì?
HS : Ta được một hình trụ
-Khi quay một tam giác vuông một vòng quanh một cạnh góc vuông cố đinh ta được một hình gì?
HS : Ta được một hình nón
-Khi quay một nửa hình tròn tâm O bán kính R một vòng quanh đường kính AB cố định ta ta được một hình cầu.
Nửa đường tròn trong phép quay nói trên tạo nên mặt cầu 
điểm O được gọi là tâm, R là bán kính của hình cầu hay mặt cầu đó
GV: đưa hình 103 tr 121 SGK để HS quan sát
? em hãy lấy ví dụ thực tế về hình cầu mặt cầu
-Một HS lên chỉ tâm , bán kính mặt cầu 
HS Lấy ví dụ	
 HĐ2: (8’) Cắt hình cầu bởi một mặt cầu
-GV: dùng mô hình hình cầu bị cắt bởi mặt phẳng cho HS quan sát và hỏi 
? khi cắt mặt cầu bởi mặt phẳng thì mặt cắt là hình gì? 
HS : Khi cắt mặt cầu bởi mặt phẳng thì mặt cắt là hình tròn
GV: yêu cầu hoch sinh thực hiện ?1 tr 121 SGK
Đề nghi 1 HS lên bảng điền
- GV yêu cầu học sinh đọc nhận xét SGK
- Quan sát hình 104 ta thấy
đường tròn có bán kính bé hơn R nếu mặt phẳng không đi qua tâm. 
GV đưa hình 105 SGK giới thiệu 
Trái đất được xem như một hình cầu, xích đạo là một đường tròn lớn
HĐ3: Diện tích mặt cầu (10')
GV: bằng thực nghiệm người ta thấy diện tích mặt cầu gấp 4 lần diện tích hình tròn lớn của hình cầu 
 mà 2R = d 
Ví dụ 1: tính diện tích mặt cầu có đường kính 42cm
HS : Smặt cầu= =
 Ví dụ (SGK - 122)
Smặt cầu=36cm2 tính đường kính của một mặt cầu thứ hai có diện tích gấp ba lần diện tích mặt cầu này?
-GV: ta cần tính gì đầu tiên?
- nêu công thức tính đường kính mặt cầu
HĐ5 Luyện tập (10’)
Bài 31 tr 124 SGK
 Nửa lớp tính 3 ô đầu
Bán kính hình cầu
0,3mm
6,21dm
0,283m
100km
6hm
50dam
Diện tích mặt cầu
1,13mm2
484dm2
1,006m2
125663,7km2
452,39hm2
31415,9dam2
Nửa lớp tính 3 ô còn lại
Đề nghi HS nhận xét két quả
Bài 32 SGK- 12 
Đề bài và hình vẽ đưa lên bảng?
- Để tính diên tích bề mặt của khối gỗ còn lại ( cả trong lẫn ngoài) ta cần tính những diện tích nào?
- HS cần tính diện tích xung quanh của hình trụ và diện tích của hai mặt cầu.
-Nêu cách tính?
Bài 34 SGK - 125 
+ Gọi một HS đọc đề toán
 d =11m
tính Smặt cầu=?
Đề nghị một HS lên bảng trình bày.
Hướng dẫn học ở nhà: (1')
 Nắm vững khái niệm hình cầu
Nắm chắc công thức tính diện tích mặt cầu
Bài tập 33 tr 125 SGK (phần còn lại )
Bài 30; 34; 35;36 ( SGK - 125; 126) 
Hình cầu
	A’	A’
 0
 0
	B	B
2. Cắt hình cầu bởi một mặt cầu	
 Khi cắt mặt cầu bởi mặt phẳng thì mặt cắt là hình tròn
	Hình
H. trụ
H. cầu
Hình chữ nhật
Không
Không
Hình tròn bán kính R
có
có
Hình tròn bán kính < R
Không
có
 * Nhận xét SGK
 0 R RR
3. Diện tích mặt cầu
Công thức tính diện tích mặt cầu 
 hay 
Ví dụ (SGK - 122)
 cần tính diện tích mặt cầu thứ hai
 36.3=108(cm2)
 -Ta có
 Smặt cầu= hay 108 = 3,14.d2
 Luyện tập
Bài 31 SGK- 124
áp dụng công thức S = 4
Bài 32 SGK- 12 
r
 2r
-Diện tích xung quanh của hình trụ là
 Sxq= ( cm 2 )
Diện tích hai mặt cầu chính bằng diện tích mặt cầu
 Smặt cầu=
-Vậy diện tích bề mặt cả trong lẫn ngoài của khối gỗ là:
Sxq+Smặt cầu=+=8
Bài 34: (SGK - 125)
Diện tích mặt khinh khí cầu đó là
 Smặt cầu=
 =
* Rút kinh nghiệm:
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................