Giáo án Hình học 9 - Tiết 41, 42, 43 - Nguyễn Thị Kim Nhung

im Nhung – Tr­êng THCS Tiªn Yªn
113
Gi¸o ¸n h×nh häc 9 – n¨m häc 2009 – 2010
b) T­¬ng tù quan s¸t h×nh ®Ĩ ph¸t hiƯn tam gi¸c ®ång d¹ng vµ nªu lÝ do 
Cho HS ho¹t ®éng theo nhãm, c¸c nhãm 
ch½n gi¶i tr­êng hỵp ®iĨm M n»m bªn trong ®­êng trßn, nhãm lÏ lµm bµi trong tr­êng hỵp cßn l¹i.
Bµi 21- tr. 76- SGK
GV vÏ h×nh lªn b¶ng vµ yªu cÇu HS vÏ h×nh vµo vë.
? Dù ®o¸n tam gi¸c BMN lµ tam gi¸c g×?
? Muèn chøng minh BMN c©n ta cã thĨ chøng minh hai gãc nµo b»ng nhau ?
? Hai gãc ®ã lµ hai gãc liªn quan thÕ nµo ®Õn ®­êng trßn ?
? Hai gãc néi tiÕp b»ng nhau khi nµo ?
Gäi HS ®øng t¹i chç tr¶ lêi.
T­¬ng tù, MAD ∽ MCB (g.g).
Suy ra
hay MA . MB = MC . MD.
Hai nhãm ®ång thêi lªn b¶ng gi¶i trong hai tr­êng hỵp. 
Bµi 21
HS vÏ h×nh vµo vë.
HS: tam gi¸c BMN lµ tam gi¸c c©n.
- Gãc BMN = gãc BNM.
- Lµ hai gãc néi tiÕp.
Chøng minh:
Hai ®­êng trßn (O) vµ (O’) b»ng nhau nªn hai cung nhá AB b»ng nhau ( V× cïng c¨ng d©y AB). 
Suy ra = nªn tam gi¸c BMN c©n t¹i B.
Ho¹t ®éng 3: cịng cè (5 phĩt)
Các câu sau đúng hay sai ?
a) Góc nội tiếp là góc có đỉnh nằm trên đường tròn và có cạnh chứa dây cung của đường tròn .
b) Góc nội tiếp luôn có số đo bằng nửa số đo của cung bị chắn .
c) Hai cung chắn giữa hai dây song song thì bằng nhau .
d) Nếu hai cung bằng nhau thì hai dây căng hai cung sẽ song song .
HS:
 a) Sai .
b) Đúng .
c) Đúng .
d) Sai .
Ho¹t ®éng 4: H­íng dÉn vỊ nhµ (2phĩt)
- ¤n tập kĩ định lí và hệ quả của góc nội tiếp .
- Làm các bài tập : 24,25, 26 tr 76 SGK.
 16, 17, 23 tr 76 – 77 SBT.
Ng­êi thùc hiƯn : NguyƠn ThÞ Kim Nhung – Tr­êng THCS Tiªn Yªn
114
Gi¸o ¸n h×nh häc 9 – n¨m häc 2009 – 2010
Ngày so¹n:28 th¸ng 1 n¨m 2010
 Ngµy d¹y :30 th¸ng 1 n¨m 2010
TiÕt 42
Gãc t¹o bëi tia tiÕp vµ d©y cung 
I. Mơc tiªu : 
 - NhËn biÕt ®­ỵc gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung .
 - Ph¸t biĨu vµ chøng minh ®­ỵc ®Þnh lý vỊ sè ®o cđa gãc t¹o bëi tia tiÕp vµ d©y cung ( 3 tr­êng hỵp ) .
 - BiÕt ¸p dơng ®Þnh lý vµo gi¶i bµi tËp .
 - RÌn suy luËn l«gic trong chøng minh h×nh häc
II. ChuÈn bÞ:
 - GV : Th­íc th¼ng , b¶ng phơ , compa , th­íc ®o gãc .
 - HS : Th­íc th¼ng , compa , th­íc ®o gãc .
III. c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc :
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cđa häc sinh
Ho¹t ®éng 1: KiĨm tra bµi cị (7 phĩt)
? Định nghĩa góc nội tiếp .
? Phát biểu định lí về góc nội tiếp .
Ch÷a bài tập 24 tr 76 SGK.
GV : Mối quan hệ giữa góc và đường tròn đã thể hiện qua góc ở tâm, góc nội tiếp. Bài học hôm nay ta xét tiếp mối quan hệ đó qua góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung .
HS : Phát biểu định nghĩa, định lí về góc nội tiếp .
Ch÷a bài tập 24 tr 76 SGK.
·
M
A
B
K
O
R
N
Gọi MN = 2R là đường kính của đường tròn chứa cung tròn AMB.
Từ kết quả bài tập 23 tr 76 SGK có :
KA.KB = KM.KN
KA.KB = KM.( 2R – KM )
AB = 40m => KA = KB = 20m
=> 20.20 = 3.(2R – 3) 
6R = 400 + 9 => 
Ho¹t ®éng 2 : Kh¸i niƯm gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung 
(13 phĩt)
Ng­êi thùc hiƯn : NguyƠn ThÞ Kim Nhung – Tr­êng THCS Tiªn Yªn
115
Gi¸o ¸n h×nh häc 9 – n¨m häc 2009 – 2010
GV ®­a h×nh vÏ 22 lªn b¶ng phơ.
 GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh vÏ 
 GV: - xy lµ tiÕp tuyÕn cđa ®­êng trßn (O) t¹i A, tiÕp ®iĨm A lµ gèc chung cđa hai tia ®èi nhau .Mçi tia ®ã lµ mét tia tiÕp tuyÕn 
- Mét gãc cã ®Ønh n»m trªn(O) , cã mét c¹nh lµ mét tia tiÕp tuyÕn cßn c¹nh kia chøa mét d©y cung AB .
Ta gäi mét gãc nh­ vËy lµ gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung ,
b) Cho HS lµm ? 1 SGK :(GV ®­a h×nh vÏ lªn b¶ng phơ)
O
O
O
O
Cho HS lµm ? 2
GV vÏ h×nh 
? Cho =900, tÝnh s® cung AB’ vµ so s¸nh víi s® cung bÞ ch¾n.
? Cho = 300, tÝnh gãc BAB’ suy ra s® cung BB’ ? s® cung AB.
? Cho = 1200, tÝnh gãc B”AB’ suy ra s® cung B”B’ ? s® cung AB”.
HS quan s¸t h×nh vÏ vµ nhËn biÕt ®­ỵc :
 hoỈc lµ gãc t¹o bëi tiÕp tuyÕn vµ d©y cung 
- D©y AB c¨ng hai cung . Cung n»m bªn trong gãc lµ cung bÞ ch¾n , gãc BAx cã cung bÞ ch¾n lµ cung nhá AB , gãc BAy cã cung bÞ ch¾n lµ cung lín AB .
HS vÏ h×nh vµo vë.
? 1 §ã kh«ng ph¶i lµ gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung v× c¸c gãc ®ã kh«ng ph¶i do mét tia tiÕp tuyÕn vµ mét c¹nh chøa mét d©y cung cđa (O) vµ ®Ønh n»m trªn (O) t¹o thµnh .
?2 
HS vÏ h×nh 
HS: 1800; s® gãc b»ng 1/2s® cung bÞ ch¾n.
 = 600, s® BB’ = 1200, s® AB = 600
 = 300,s® = 600, s® = 2400
Ho¹t ®éng 3: §Þnh lý (23 phĩt)
? Ph¸t biĨu ®Þnh lÝ vỊ sè ®o gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung ?
HS : Sè ®o cđa gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung b»ng nưa sè ®o cđa cung bÞ ch¾n 
Ng­êi thùc hiƯn : NguyƠn ThÞ Kim Nhung – Tr­êng THCS Tiªn Yªn
116
Gi¸o ¸n h×nh häc 9 – n¨m häc 2009 – 2010
Yªu cÇu HS vÏ h×nh..
GV: Tr­êng hỵp t©m O n»m trªn c¹nh chøa d©y cung, ta ®· chøng minh ë phÇn trªn.
GV: Tr­êng hỵp t©m O n»m bªn ngoµi gãc, ta cã s® gãc ë t©m b»ng s® cung bÞ ch¾n, vËy ®Ĩ chøng minh s® gãc xAB b»ng 1/2 s® cung bÞ ch¾n, ta chøng minh s® gãc xAB b»ng 1/2 s® gãc ë t©m cïng ch¾n 1 cung.
? Chøng minh =.
? Suy ra ®iỊu cÇn chøng minh ?
GV: Tr­êng hỵp t©m O n»m bªn trong HS vỊ nhµ chøng minh 
GV ®­a h×nh vÏ 28 lªn b¶ng phơ vµ cho HS lµm ?3
y
x
O
C
B
A
? Ph¸t biĨu nhËn xÐt ?
GV : §ã chÝnh lµ hƯ qu¶ cđa ®Þnh lý.
HS vÏ h×nh, ghi GT, KL cđa ®Þnh lý.
Chøng minh 
a) T©m O n»m trªn c¹nh chøa d©y cung AB :
Ta cã : = 900 vµ s® = 1800.
NghÜa lµ : = s®
b)T©m O n»m bªn ngoµi :
HS: KỴ ®­êng cao OH cđa tam gi¸c c©n OAB.
HS: = ( cïng phơ víi gãc OAB )
HS: OH lµ ®­êng cao cđa DOAB c©n t¹i O ta cã
=(OH lµ ph©n gi¸c )
 =(cïng phơ víi gãc OAB) 
=> = mµ = s® 
=> = s® 
c) T©m O n»m bªn trong :
HS : Trong mét ®­êng trßn , gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung vµ gãc néi tiÕp cïng ch¾n mét cung th× b»ng nhau
Ho¹t ®éng 4: H­íng dÉn vỊ nhµ (2phĩt)
- Häc thuéc ®Þnh lý, hƯ qu¶, xem l¹i c¸ch chøng minh ®Þnh lý.
- Lµm c¸c bµi tËp 28. 29, 30 – tr. 79 – SGK.
Ng­êi thùc hiƯn : NguyƠn ThÞ Kim Nhung – Tr­êng THCS Tiªn Yªn
117
Gi¸o ¸n h×nh häc 9 – n¨m häc 2009 – 2010
 Ngày so¹n: 1 th¸ng 2 n¨m 2010
 Ngµy d¹y : 3 th¸ng 2 n¨m 2010
TiÕt 43
LuyƯn tËp 
I. Mơc tiªu : 
- Nắm v÷ng kh¸i niƯm ,®Þnh lÝ , hƯ qu¶ vỊ sè ®o cđa gãc néi tiÕp vµ hƯ qu¶ cđa nã 
- Vận dụng thành thạo ®Þnh lÝ vµ hƯ qu¶ trªn trong giải to¸n
 - Cã khả năng tư duy, suy luận trong chứng minh h×nh học
II. ChuÈn bÞ:
 - GV : Th­íc th¼ng , b¶ng phơ , compa , th­íc ®o gãc .
 - HS : Th­íc th¼ng , compa , th­íc ®o gãc .
III. c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc :
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cđa häc sinh
Ho¹t ®éng 1: KiĨm tra bµi cị (6 phĩt)
? Nh¾c l¹i ®Þnh nghÜa, ®Þnh lý hƯ qu¶ gãc t¹o bëi tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung ?
 GV : cho HS ch÷a bµi 32a- tr 80- SGK .
Ta cã = 1/2 s® . ( ®lý gãc gi÷a tia tiep tuyÕn vµ d©y ) .
Mµ =1/2s® ( gãc ë t©m )
Do ®ã = 2
MỈt kh¸c : 
 +=900
( V× = 900)
VËy +2 =900
Ho¹t ®éng 2: LuyƯn tËp (37 phĩt)
Bµi 30- SgK,tr79
GV yªu cÇu HS ®äc ®Ị bµi 30 yªu cÇu HS vÏ h×nh 
? Ph¸t biĨu ®Þnh lý vỊ s® gãc t¹o bëi tia tuyÕp tuyÕn vµ d©y cung?
? Ph¸t biĨu mƯnh ®Ị ®¶o?
GV: §ã chÝnh lµ néi dung bµi tËp 30
GV nªu c©u hái ph©n tÝch ®i lªn:
Ax lµ tia tiÕp tuyÕn cđa ®­êng trßn
 Ý
 OA ^ Ax
 Ý
 ¢ 2 + ¢ 1 = 900 
 Ý
 ¢ 2 = ¤1
HS ®äc ®Ị bµi.
VÏ h×nh vµo vë.
Gi¶i: VÏ OH ^ AB, theo GT ta cã
 = 1/2 s® 
suy ra ¢ 2 = ¤1
Mµ ¢ 1 + ¤1= 900 nªn ¢ 2 + ¢ 1 = 900 tøc lµ OA ^ Ax
Ng­êi thùc hiƯn : NguyƠn ThÞ Kim Nhung – Tr­êng THCS Tiªn Yªn
118
Gi¸o ¸n h×nh häc 9 – n¨m häc 2009 – 2010
Bài 33 - tr 80, SGK .
(GV : Đưa đề bài lên bảng phụ )
·
C
B
A
N
d
O
M
GV : Hướng dẫn HS phân tích bài .
 AB. AM = AC.AN.
Ý
Ý
 DABC ∽ DANM 
Vậy cần chứng minh DABC ∽ DANM 
Bµi 34 – SGK, tr 80 . 
GV : Quan s¸t h×nh vÏ, h·y chøng minh MT2= MA.MB
 GV : Yªu cÇu HS ph©n tÝch s¬ ®å .
MT2 = AM.BM
Ý
Ý
 DTMA ∽ DBMT
Một HS đọc đề bài .
Một HS lên bảng vẽ hình và viết GT, KL 
HS cả lớp vẽ hình vào vở .
GT Cho đường tròn (O) 
 A, B, C Ỵ (O) . Tiếp tuyến At
 d // At ; d Ç AC = ; 
 d Ç AB = 
KL AB. AM = AC.AN.
chứng minh .
Theo đề bài ta có :
 ( hai góc so le trong v× d // AC )
 ( góc nội tiếp và góc giữa tia tiếp tuyến và dây cùng chắn cung AB )
Þ .
DAMN và DACB có :
 chung 
 (cmt) 
Nên DAMN ∽ DACB (g.g)
 hay AB. AM = AC.AN.
Bµi 34
HS chứng minh :
Xét DTMA và DBMT có 
 chung 
 ( cùng chắn cung TA )
Þ DTMA ∽ DBMT ( g.g)
·
T	t
A	t
M	t
O	t
B	t
Ng­êi thùc hiƯn : NguyƠn ThÞ Kim Nhung – Tr­êng THCS Tiªn Yªn
119
Gi¸o ¸n h×nh häc 9 – n¨m häc 2009 – 2010
GV : KÕt qu¶ cđa bµi nµy ®­ỵc coi nh­ mét hƯ thøc l­ỵng trong ®­êng trßn .
 GV : Cho HS lµm bµi tËp 
Cho h×nh vÏ cã AC, BD lµ ®­êng kÝnh, xy lµ tiÕp tuyÕn t¹i A cđa (O). H·y t×m trªn h×nh nh÷ng gãc b»ng nhau ?
HS: Ta cã = = 
( Gãc nt, gãc gi÷a tt vµ d©y cïng ch¾n cung ) .
=; =( Gãc ®¸y cđa c¸c tam gi¸c c©n ) .
Þ=== = 
T­¬ng tù : == 
Cã === =900.
Ho¹t ®éng 3 . H­íng dÉn vỊ nhµ ( 2 phĩt)
- ¤n l¹i c¸c kh¸i niƯm, ®Þnh lý, hƯ qu¶ ®· häc ë tiÕt tr­íc .
- HS kh¸, giái lµm bµi tËp 26; 27/77; 78 – SBT
Ng­êi thùc hiƯn : NguyƠn ThÞ Kim Nhung – Tr­êng THCS Tiªn Yªn
120
Gi¸o ¸n h×nh häc 9 – n¨m häc 2009 – 2010
 Ngày so¹n: 4 th¸ng 2 n¨m 2010
 Ngµy d¹y : 6 th¸ng 2 n¨m 2010
TiÕt 44
gãc cã ®Ønh ë bªn trong ®­êng trßn
Gãc cã ®Ønh ë bªn ngoµi ®­êng trßn
I. Mơc tiªu : 
- NhËn biÕt ®­ỵc gãc cã ®Ønh ë bªn trong hay bªn ngoµi ®­êng trßn.
- Ph¸t biĨu vµ chøng minh ®­ỵc ®Þnh lý vỊ sè ®o cđa gãc cã ®Ønh ë bªn trong hay bªn ngoµi ®­êng trßn.
- Chøng minh ®ĩng, tr×nh bµy chøng minh râ rµng.
II. ChuÈn bÞ:
 - GV : Th­íc th¼ng , b¶ng phơ , compa , th­íc ®o gãc .
 - HS : Th­íc th¼ng , compa , th­íc ®o gãc .
III. c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc :
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cđa häc sinh
Ho¹t ®éng 1 : KiĨm tra bµi cị ( 6 phĩt)
? Cho h×nh vÏ, nªu tªn gäi c¸c gãc ch¾n cung nhá AB, viÕt biĨu thøc liªn hƯ sè ®o c¸c gãc ®ã . 
 GV : §V§ : Chĩng ta ®· häc vỊ gãc ë t©m, gãc néi tiÕp, gãc gi÷a tia tiÕp tuyÕn vµ d©y cung . H«m nay chĩng ta tiÕp tơc nghiªn cøu vỊ gãc cã ®Ønh ë bªn bªn trong ®êng trßn, gãc cã ®Ønh ë bªn ngoµi ®­êng