Giáo án Hình học 11 - Nâng cao - Tiết 1: Mở đầu về phép biến hình

Ngày soạn : 10/9/2007 Ngày giảng: 13/9/2007
Chương 1 : Phép dời hình và phép đồng dạng trong mặt phẳng
Tiết 1 : Mở đầu về phép biến hình
I. Mục tiêubài dạy.
1.Về kiến thức:
	 - Khái niệm phép biến hình.
	- Liên hệ được với những phép biến hình đã học ở lớp dưới.
2.Về kĩ năng:
	- Phân biệt được các phép các phép biến hình
	- Hai phép biến hình khác nhau khi nào.
	- Xác định được ảnh của một điểm, của một hình qua một phép biến hình.
3.Về thái độ
	- Rèn luyện cho học sinh khả năng tư duy logic, tư duy trừu tượng	
 	- Cẩn thận, chính xác, trong tính toán,lập luận.
	 - Hiểu và vận dụng liên hệ được với nhiều vấn đề trong thực tế.
II. Chuẩn bị phương tiện dạy học
 1. Đối với giáo viên:
	- Hình vẽ 1, hình 2 trang 4SGK
	- Thước kẻ, phấn mầu ( Máy chiếu....)
 - Đồ dùng học tập : thước kẻ, bút, giấy nháp
 	- Bảng trong và bút dạ cho hoạt động cá nhân và hoạt động khác. 
 - Đồ dùng dạy học : thước
2. Đối với học sinh :
 	- Đọc trước bài ở nhà, có liên hệ các phép biến hình đã học ở lớp dưới.
3. Về phương pháp Dạy học:
 	 - Gợi mở vấn đáp
 	 - Phát hiện giải quyết vấn đề đan xen hoạt động nhóm.
III. Tiến trình bài học và các hoạt động
 A. Đặt vấn đề
Câu hỏi 1. 
	Cho hình bình hành ABCD, O là giao điểm của hai đường chéo. Qua O hãy xác định mối quan hệ của A và C; B và D; AB và CD.
GV: Cho học sinh trả lời hướng đến khái niệm phép đối xứng tâm
Câu hỏi 2.
Cho một véc tơ và một điểm A.
Hãy xác định B sao cho 
Hãy xác định B’ sao cho 
Nêu mối quan hệ giữa B và B’ 
GV: Cho HS trả lời hướng đến khái niệm phép tịnh tiến
B. Bài mới.
	 Hoạt động 1: 
Phép biến hình
Mục đích: Thông qua các ví dụ, đi đến khái niệm phép biến hình.
Ngược lại thông qua các ví dụ và bài tập để cngr cố khái niệm đó.
GV nêu các câu hỏi sau:
H1? Nhắc lại khái niệm hàm số.
H2? Hãy tìm một qui tắc để xác định A’ mà trong đó A và cho trước
GV cho học sinh nêu một số qui tắc đã học ở lớp dưới như hai điểm đối xứng nhau qua O, qua đường thẳng,.
GV nêu định nghĩa
Phép biến hình trong mặt phẳng là một qui tắc để với mỗi điểm M thuộc mặt phẳng, xác định được một điểm duy nhất M’ thuộc mặt phẳng ấy. Điểm M’ gọi là ảnh của điểm M quaphép biến hình.
	 Hoạt động 2
Ví dụ
* Thực hiện VD 1 trong 2 phút 
HĐ của GV
HĐ của học sinh 
Câu hỏi 1
M, M’ quan hệ với d như thế nào?
Câu hỏi 2
Có bao nhiêu điểm M’
Câu hỏi 3
Phép xác định M’ như vậy có là phép biến hình không.
Gợi ý trả lời câu hỏi 1.
MM’ ^ d
Gợi ý trả lời câu hỏi 2.
M’ là duy nhất
Gợi ý trả lời câu hỏi 3.
Là một phép biến hình
GV nêu khái niệm phép biến hình này.
Phép biến hình này gọi là phép chiếu ( vuông góc) lên đường thẳng d.
Thực hiện ví dụ 2 trong 2 phút. Sử dụng hình 2
HĐ của GV
HĐ của học sinh 
Câu hỏi 1
So sánh 
Câu hỏi 2
Có bao nhiêu điểm M’
Câu hỏi 3
Phép xác định M’ như vậy có là phép biến hình không.
Gợi ý trả lời câu hỏi 1.
Hai véc tơ bằng nhau
Gợi ý trả lời câu hỏi 2.
M’ là duy nhất
Gợi ý trả lời câu hỏi 3.
Là một phép biến hình
GV nêu khái niệm phép biến hình này.
Phép biến hình này gọi là phép đồng nhất.
Hoạt động 3
Khái niệm và thuật ngữ
GV Nêu khái niệm phép biến hình:
Nếu ta kí hiệu một phép biến hình nào đó là F và M’ là ảnh của M qua phép biến hình F thì ta viết M’= F(M), hoặc F(M) = M’. Khi đó ta còn nói phép biến hình F biến điểm M thành điểm M’ . 
Với mỗi hình ( H), ta gọi (H’) gồm các điểm M’ = F(M), trong đó M ẻ (H), là ảnh của (H) qua phép biến hình F, và viết (H’) = F(H).
Thực hiện @1 trong 2 phút
HĐ của GV
HĐ của học sinh 
Câu hỏi 1
Hãy vẽ một đường tròn và một đường thẳng d rồi vẽ ảnh của đường tròn qua phép chếu lên d.
Câu hỏi 2
Hãy vẽ một véc tơ và một tam giác ABC rồi lần lượt vẽ ảnh A’B’C’ của các đỉnh A, B, C’ qua phép tịnh tiến theo véc tơ .
Có nhận xét gì về hai tam giác ABC và A’B’C’?
Gợi ý trả lời câu hỏi 1.
Vẽ hai tiếp tuyến của đường tròn vuông góc với d và lần lượt cắt d tại A, B
ảnh của đường tròn là đoạn thẳng AB
Gợi ý trả lời câu hỏi 2.
Hai tam giác ABC và A’B’C’ bằng nhau vì có các cạnh tương ứng song song và bằng nhau
Hoạt động 4: Tóm tắt bài học
Phép biến hình trong mặt phẳng là một qui tắc để với mỗi điểm M thuộc mặt phẳng, xác định được một điểm duy nhất M’ thuộc mặt phẳng ấy. Điểm M’ gọi là ảnh của điểm M quaphép biến hình.
 Với mỗi hình ( H), ta gọi (H’) gồm các điểm M’ = F(M), trong đó M ẻ (H), là ảnh của (H) qua phép biến hình F, và viết (H’) = F(H).
Hoạt động 5. 
3. Hướng dẫn HS học ở nhà:
	- Ôn lại các khái niệm trong bài.
	- Giải BT trong SGK
	- Đọc trước bài mới Phép tịnh tiến và phép dời hình.