Giáo án Đại số 11 Cơ bản tiết 17: Thực hành sử dụng máy tính giải toán

Tuần:06.
Tiết:17.
Ngày soạn:03/09/2009.
THỰC HÀNH SỬ DỤNG MÁY TÍNH GIẢI TOÁN
I. MỤC TIÊU: 
1. Kiến thức :
Biết được dạng và cách giải phương trình : bậc nhất bằng máy tính.
Cách đổi từ Radian sang độ.
2. Kỹ năng :
Giải được phương trình các dạng trên .
3. Tư duy : 
Nắm được dạng và cách giải các phương trình đơn giản .
4. Thái độ : 
Cẩn thận trong tính toán và trình bày.
Qua bài học HS biết được một số bài toán có thể giải bằng máy tính.
II. CHUẨN BỊ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
Giáo án, SGK, STK, phấn màu.
Máy tính CASIO fx -500MS, 570MS hoặc VN - 500MS, 570MS.
III. PHƯƠNG PHÁP: 
Thuyết trình và Đàm thoại gợi mở.
IV. TIẾN TRÌNH BÀI HỌC & CÁC HOẠT ĐỘNG:
Ho¹t ®éng 1: (KiĨm tra bµi cị)
Bµi to¸n 1: Chän c©u tr¶ lêi ®ĩng:
NghiƯm d­¬ng nhá nhÊt cđa ph­¬ng tr×nh sinx + sin2x = cosx + 2cos2x lµ:
a) b) c) d) 
Ho¹t ®éng cđa häc sinh
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn
Bỉ sung
- C¸c nhãm häc sinh thùc hiƯn nhiƯm vơ cđa gi¸o viªn giao vµ b¸o c¸o kÕt qu¶ b»ng c¸ch ghi lªn b¶n trong ®Ĩ tr×nh chiÕu qua m¸y chiÕu 
- Dïng ch­¬ng tr×nh CALC trªn m¸y tÝnh 570 MS ®Ĩ tÝnh to¸n: 
 §Ĩ m¸y ë chÕ ®é tÝnh theo ®¬n vÞ ®o b»ng ra®ian, viÕt quy tr×nh Ên phÝm ®Ĩ tÝnh:
 sin ALPHA A + sin ( 2 
ALPHA A ) - cos ALPHA 
A - 2 ´ ( cos ALPHA A ) 
x2 CALC 
LÇn l­ỵt nhËp c¸c gi¸ trÞ cđa x ®· cho ®Ĩ tÝnh to¸n (thay tõ nhá ®Õn lín, nÕu ®ĩng th× phÐp thư dõng). Kq: x=
Chia häc sinh thµnh 5 nhãm gi¶i theo 5 c¸ch:
+ Nhãm 1: Gi¶i b»ng phÐp to¸n th«ng th­êng
+ Nhãm 2: Thay c¸c gi¸ trÞ ®· cho vµo ph­¬ng tr×nh ®Ĩ nghiƯm l¹i
+ Nhãm 3: Thay c¸c gi¸ trÞ ®· cho vµo ph­¬ng tr×nh b»ng m¸y tÝnh ®Ĩ nghiƯm l¹i
+ Nhãm 4: Thay c¸c gi¸ trÞ ®· cho vµo ph­¬ng tr×nh b»ng c¸ch sư dơng ch­¬ng tr×nh CALC trªn m¸y
+ Nhãm 5: Ho¹t ®éng tù do
Chĩ ý: Khi thư víi x = , m¸y cho kÕt qu¶ 5´ 10-12 lµ mét kÕt qu¶ rÊt gÇn sè 0 nªn cã thĨ coi b»ng 0
Ho¹t ®éng 2: (LuyƯn kÜ n¨ng , cđng cè kiÕn thøc liªn quan ®Õn phÝm CALC - ALPHA)
Bµi to¸n 2: Cho 4 ph­¬ng tr×nh Èn x vµ 4 gi¸ trÞ cđa x sau: 
 A: sin = a: x = B: cos = - b: x = 
 C: 6tg = - 2 c: x = D: 3tg2= 1 d: x = 
H·y x¸c ®Þnh trong c¸c gi¸ trÞ x ®· cho, gi¸ trÞ nµo lµ nghiƯm cđa ph­¬ng tr×nh nµo trong sè c¸c pt ®· cho?
Ho¹t ®éng cđa häc sinh
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn
Bỉ sung
- Ho¹t ®éng gi¶i to¸n theo nhãm ®­ỵc ph©n c«ng-
- Tr×nh chiÕu kÕt qu¶ qua m¸y chiÕu vµ ®¸nh gi¸ KQ cđa nhãm b¹n
Chia häc sinh thµnh 4 nhãm ho¹t ®éng gi¶i to¸n theo ch­¬ng tr×nh CACL trªn m¸y tÝnh, viÕt kÕt qu¶ trªn giÊy trong ®Ĩ tr×nh chiÕu qua m¸y
Ho¹t ®éng 3:
(LuyƯn kÜ n¨ng, cđng cè kiÕn thøc c¸c phÝm: sin- 1 cos- 1 tan- 1)
Ho¹t ®éng cđa häc sinh
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn
Bỉ sung
- Ho¹t ®éng gi¶i to¸n theo nhãm ®­ỵc ph©n c«ng
- Tr×nh chiÕu kÕt qu¶ qua m¸y chiÕu vµ ®¸nh gi¸ KQ cđa nhãm b¹n
- Quy tr×nh Ên phÝm tÝnh gãc A dïng cho m¸y 500MS hoỈc m¸y 570MS: 
 Tr­íc tiªn ph¶i ®­a m¸y vỊ chÕ ®é tÝnh b»ng ®¬n vÞ ®o b»ng ®é 
Sau ®ã Ên:
 cos 41 + sin 41 = ¸ 
2 = SHIFT sin-1 Ans = 
 KÕt qu¶ A = 860 
do 00 < A< 900
- Giíi thiƯu c¸c phÝm chøc n¨ng:sin- 1 cos- 1 tan- 1 trªn m¸y tÝnh 500MS, 570MS.
- Ph©n chia nhãm ®Ĩ häc sinh th¶o luËn ®­a ra ph­¬ng ¸n gi¶i bµi to¸n vµ tr×nh bµy quy tr×nh Ên phÝm trªn giÊy trong ®Ĩ tr×nh chiÕu
- Uèn n¾n c¸ch tr×nh bµy cđa häc sinh
Bµi to¸n 3: TÝnh sè ®o b»ng ®é cđa gãc A, biÕt cos410 + sin410 = sinA, víi 00 < A< 900
 Bµi to¸n 4: Cho sinx = vµ - TÝnh cosx,tanx, cotx (chÝnh x¸c ®Õn 4 ch÷ sè thËp ph©n)
Ho¹t ®éng cđa häc sinh
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn
Bỉ sung
- Ho¹t ®éng gi¶i to¸n theo nhãm ®­ỵc ph©n c«ng
- Tr×nh chiÕu kÕt qu¶ qua m¸y chiÕu vµ ®¸nh gi¸ KQ cđa nhãm b¹n
+ TÝnh x vµ nhí vµo « X:
SHIFT sin- 1 ( 1 ¸ 3 ) = SHIFT STO X 
+ TÝnh cosx: 
Ên tiÕp cos ALPHA X = cho 
» 0,9428 vµ do nªn cosx < 0 nªn ghi 
 KQ: cosx » - 0,9428
- Ph©n chia nhãm ®Ĩ häc sinh th¶o luËn ®­a ra ph­¬ng ¸n gi¶i bµi to¸n vµ tr×nh bµy quy tr×nh Ên phÝm trªn giÊy trong ®Ĩ tr×nh chiÕu
- Uèn n¾n c¸ch tr×nh bµy cđa häc sinh-
+ TÝnh tanx: 
Ên tiÕp tan ALPHA X = cho 
» 0,3536 vµ do nªn tanx < 0 nªn ghi
 KQ: tanx » - 0,3536
+ TÝnhcotx: Ên tiÕp x- 1 = cho » 2,8284 vµ do nªncotx < 0 nªn ghi
 KQ: cotx » - 2,8284
Ho¹t ®éng 4: Gäi HS ch÷a bµi tËp 5 trang 23 SGK
 Bµi to¸n 5: Cho biĨu thøc C = coscoscos - 
TÝnh gi¸ trÞ cđa C víi ®é chÝnh x¸c ®Õn 0,0001-
Ho¹t ®éng cđa häc sinh
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn
Bỉ sung
Ho¹t ®éng gi¶i to¸n theo nhãm ®­ỵc ph©n c«ng vµ ®¹i diƯn cđa nhãm lªn tr×nh bµy kÕt qu¶ qua m¸y chiÕu
Ph­¬ng ¸n: §­a m¸y vỊ chÕ ®é tÝnh b»ng rad råi Ên phÝm theo quy tr×nh:
cos ( SHIFT p ¸ 18 ) ´ cos ( 5 
´ SHIFT p ¸ 18 ) ´ cos ( 7 ´ SHIFT p ¸ 18 ) = 
 KÕt qu¶ C » 0, 2165
- Ph©n chia nhãm ®Ĩ häc sinh th¶o luËn ®­a ra ph­¬ng ¸n gi¶i bµi to¸n vµ tr×nh bµy quy tr×nh Ên phÝm trªn giÊy trong ®Ĩ tr×nh chiÕu
- Uèn n¾n c¸ch tr×nh bµy cđa häc sinh
Bµi to¸n 5: C¸c quy tr×nh Ên phÝm sau lµ cđa c¸c phÐp to¸n nµo vµ cho biÕt kÕt qu¶ cđa phÐp to¸n ®ã:
a) Ên phÝm MODE 4 lÇn råi Ên phÝm sè 1, Ên tiÕp: ( 3 cos 20 - sin 20 ) ¸ ( sin 20 ´ cos 20 ) = 
b) Ên phÝm MODE 4 lÇn råi Ên phÝm sè 2, Ên tiÕp: sin ( 3 ALPHA X ) - 3 ´ sin ALPHA X + 4 ´ ( sin ALPHA X ) ^ 3 CALC 0,1234 = CALC 12,3421 = CALC 15 = 
c) Ên SHIFT tan- 1 ( ( - ) 2 ) = SHIFT STO X ( 2 sin ALPHA X + cos ALPHA X ) ¸ ( cos ALPHA X - 3 sin ALPHA X ) =
Ho¹t ®éng cđa häc sinh
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn
Bỉ sung
- Ho¹t ®éng gi¶i to¸n theo nhãm ®­ỵc ph©n c«ng vµ ®¹i diƯn cđa nhãm lªn tr×nh bµy kÕt qu¶ qua m¸y chiÕu-
KQ: a) A = = 4
b) B = sin3x - 3sinx + 4sin3x ch­¬ng tr×nh CALC kiĨm nghiƯm c«ng thøc:
 sin3x = 3sinx - 4sin3x khi x tÝnh b»ng ®¬n vÞ radian vµ lÇn l­ỵt b»ng: 
 0,1234; 12,3421; 
Chia häc sinh thµnh 3 nhãm ho¹t ®éng gi¶i to¸n vµ tr×nh bµy lêi gi¶i trªn giÊy trong
c) Quy tr×nh Ên phÝm tÝnh biĨu thøc:
C = » - 0,4286 khi biÕt 
tanx = - 2
Bµi to¸n 6: Dïng m¸y tÝnh viÕt c«ng thøc nghiƯm cđa c¸c ph­¬ng tr×nh sau:
a) sinx = b) cos (3x - ) = c) cotx = 
Ho¹t ®éng cđa häc sinh
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn
Bỉ sung
- Ho¹t ®éng gi¶i to¸n theo nhãm ®­ỵc ph©n c«ng vµ ®¹i diƯn cđa nhãm lªn tr×nh bµy kÕt qu¶ qua m¸y chiÕu-
a) x » 0,7297 + k2p , x » 2,4119 + k2p kỴ Z
b) Tr­íc hÕt tÝnh 3x - 360 : SHIFT cos - 1 ( ( 5 + 1 ) ¸ 4 ) = 360 
( ± 360 ) 
tÝnh x: + 36 = ¸ 3 = 240 viÕt c«ng thøc lµ x = 240 + k1200 Ên tiÕp ( - ) 36 + 36 = ¸ 3 = 0 viÕt c«ng thøc x = k1200 
- C¸ch viÕt c«ng thøc ®Çy ®đ?
- Dïng phÝm tan-1x ®Ĩ gi¶i ph­¬ng tr×nh cotx = m
- ViÕt gÇn ®ĩng c«ng thøc nghiƯm cđa ph­¬ng tr×nh l­ỵng gi¸c
- Chia häc sinh thµnh 3 nhãm ho¹t ®éng gi¶i to¸n vµ tr×nh bµy lêi gi¶i trªn giÊy trong
Bµi to¸n 8: X©y dùng quy tr×nh Ên phÝm gi¶i ph­¬ng tr×nh: 
3sinx + 4cosx = 1 
Ho¹t ®éng cđa häc sinh
Ho¹t ®éng cđa gi¸o viªn
Bỉ sung
BiÕn ®ỉi ph­¬ng tr×nh ®· cho vỊ d¹ng:
hay cos(x - j) = víi cosj = 
(-).
Tr­íc hÕt tÝnh j nhí vµo « A: SHIFT 
cos- 1 ( 4 ¸ 5 ) = SHIFT STO A -
Sau ®ã tÝnh x - j: SHIFT cos- 1 ( 1 ¸ 5 ) = 
SHIFT STO B (nhí vµo « B)
LÊy tËp nghiƯm thø nhÊt: Ên tiÕp + 
 ALPHA A = Ghi KQ: x1 » 
2,012939515 + k2p
LÊy tËp nghiƯm thø hai: 
 ( - ) ALPHA B + ALPHA A =
 ghi KQ x2 » - 0,725937297 + k2p
NÕu tÝnh b»ng ®é: 
 x1 » 1150 19’59” + k3600
 x2 » - 410325’35” + k3600
- H·y viÕt c«ng thøc biÕn ®ỉi ®­a ph­¬ng tr×nh asinx + bcosx = c vỊ d¹ng:
 sin(x + j) = (1)
hoỈc 
 cos(x + j) = (2)
- H­íng dÉn häc sinh gi¶i trªn m¸y- 
- Chĩ ý ®iỊu kiƯn cã nghiƯm cđa ph­¬ng tr×nh: a2 + b2 ³ c2
Bµi tËp vỊ nhµ: 
- C¸c bµi tËp: 1, 3, 4, 5 trang 29
- C¸c bµi tËp tr¾c nghiƯm: 6, 8, 9, 10 trang 41
TÝnh gi¸ trÞ cđa ®a thøc f(x) = x3 - 5x2 + 8x + 3 t¹i
 a) x = -12; b) x = 8,13.
Lêi gi¶i. 
a) Ên (-)12- 5 × 8 × 3 KQ: f (-12) = - 2541.
b) Ên 8,13 SHIFT- 5 × 
 8 × 3 KQ: f (8,13) 274,923297.
 X SHIFT x3 - 5 × X + 8 × X + 3
 CALC (-) 12 KQ: f (-12) = - 2541.
 CALC 8,13 KQ: f (8,13) 274,923297.
V. CŨNG CỐ: 5 phút
Ph­¬ng ph¸p chung ®Ĩ gi¶i mét ph­¬ng tr×nh l­ỵng gi¸c
X¸c ®Þnh tËp x¸c ®Þnh cđa ph­¬ng tr×nh ( §K)
§­a vỊ ph­¬ng tr×nh l­ỵng gi¸c c¬ b¶n - th«ng qua ph­¬ng tr×nh l­ỵng gi¸c th­êng gỈp.
NhËn d¹ng Þ chän ra ph­¬ng ph¸p gi¶i
Gi¶i ph­¬ng tr×nh l­ỵng gi¸c ë d¹ng th­êng gỈp
C«ng thøc nghiƯm cđa ph­¬ng tr×nh l­ỵng gi¸c th­êng gỈpVI. NHIỆM VỤ VỀ NHA:Ø
VI. NHIỆM VỤ VỀ NHÀ:
Xem bài và VD đã giải. 
Xem trước bài làm bài luyện tập và ôn chương.
VII. RÚT KINH NGHIỆM: