Đề thi chọn học sinh giỏi huyện môn Địa lý Lớp 9 - Trường THCS Tiên Tiến (Có đáp án)

UBND HUYỆN THANH HÀ
TRƯỜNG THCS TIỀN TIẾN
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 9
MÔN: ĐỊA LÍ
Thời gian làm bài: 150 phút
( Đề này gồm 5 câu, 02trang)
Số phách
(Do Trưởng phòng
GD&ĐT ghi)
Người ra đề
(Ký và ghi rõ họ tên)
Xác nhận của Ban giám hiệu
(Ký tên, đóng dấu)
...............
Số phách
(Do Trưởng phòng
GD&ĐT ghi)
 ĐỀ BÀI
Câu 1 (1,0điểm): Cho biết vào các ngày 22/6 và 22/12 ở hai miền cực có số ngày có ngày hoặc đêm dài suốt 12 giờ thay đổi như thế nào? Giải thích? Ở nước ta có hiện tượng ngày đêm dài suốt 12 giờ không? Vì sao?
Câu 2 (2,0điểm): 
Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học hãy:
- Nêu vị trí và phạm vi lãnh thổ của miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ.
- Trình bày đặc điểm khí hậu của miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ, giải thích?
Câu 3 (2,0điểm): 
 Tại sao nước ta phải thực hiện chính sách phân bố lại dân cư và nguồn lao động giữa các vùng ? Các giải pháp chủ yếu để giải quyết vấn đề việc làm ở nước ta hiện nay.
Câu 4 (3,0điểm): 
Diện tích và năng suất lúa cả nước của nước ta giai đoạn 2000-2007
Năm
Tiêu chí
2000
2002
2005
2007
Diện tích (nghìn ha)
7666
7504
7329
7207
Sản lượng (triệu tấn)
32,5
34,4
35,8
35,9
Năng suất(tạ/ha)
42,4
45,8
48,8
49,8
Dựa vào bảng số liệu, hãy vẽ biểu đồ đường thể hiện tốc độ tăng trưởng các chỉ tiêu sản xuất lúa nước ta ( năm 2000 là 100%).
Qau bảng số liệu và biểu đồ đã vẽ, hãy nhận xét và giải thích các chỉ tiêu sản xuất lúa của nước ta giai đoạn trên.
Câu 5 (2,0điểm):
 Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam và kiến thức đã học hãy trình bày sự phân bố ngành công nghiệp điện lực. Vì sao đây là ngành công nghiệp trọng điểm của nước ta?
 - Hết -
UBND HUYỆN THANH HÀ
TRƯỜNG THCS TIỀN TIẾN
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ THI CHỌN HSG LỚP 9
MÔN: ĐỊA LÍ
 (hướng dẫn chấm  gồm 04 trang)
Số phách
(Do Trưởng phòng
GD&ĐT ghi)
Người ra đề
(Ký và ghi rõ họ tên)
Xác nhận của Ban giám hiệu
(Ký tên, đóng dấu)
............................................................Phần phách...................................................
Số phách
(Do Trưởng phòng
GD&ĐT ghi)
Câu
Nội dung
Điểm
1
(1,0điểm)
- Ở hai miền cực có số ngày có ngày hoặc đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa và dao động từ 1 ngày đến 6 tháng.
- Ngày 22/6: VCB ngày dài 24 giờ, cực Bắc ngày dài 6 tháng, VCN đêm dài 24 giờ, cực Nam đêm dài 6 tháng. Ngày 22/12 ngược lại
* Giải thích: 
- Ngày 22/6: NCB ngả về phía Mặt Trời, đường phân chia sáng tối đi sau VCB, đi trước VCN
- Ngày 22/12: NCN ngả về phía Mặt Trời , đường phân chia sang tối đi sau VCN, đi trước VCB
* Ở Việt Nam không có hiện tượng này do nước ta nằm trong vùng nội chí tuyến nửa cầu Bắc, vào hai ngày này có hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa
0,25điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
0,25 điểm
2
(2,0điểm)
 - Vị trí, phạm vi lãnh thổ: (0,5điểm)
+ Vị trí: Phía Bắc giáp Trung Quốc, phía Tây và Tây Nam giáp miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ; phía Đông và Đông Nam giáp vịnh Bắc Bộ.
+ Phạm vi lãnh thổ: bao gồm khu đồi núi tả ngạn sông Hồng và khu Đồng bằng Bắc Bộ.
0,25điểm
0,25điểm
- Đặc điểm khí hậu: (0,5điểm)
+ Mùa đông lạnh nhất cả nước, lượng mưa ít, mùa đông đến sớm và kết thúc muộn.
+ Mùa hạ nóng ẩm có mưa lớn ở Đồng bằng Bắc Bộ và các sườn đón gió như Móng Cái, Tam Đảo...
0,25điểm
0,25điểm
- Giải thích: (1,0 điểm)
+ Do vị trí của miền nằm gần chí tuyến.
+ Địa hình chủ yếu đồi núi thấp, có các cánh cung (kể tên) chụm ở Tam Đảo, mở rộng về phía Trung Quốc làm cho gió mùa Đông Bắc tràn vào miền dễ dàng.
0,5 điểm
0,5 điểm
3
(2,0điểm)
- Nước ta phải thực hiện chính sách phân bố lại dân cư và nguồn lao động giữa các vùng vì: (1,0 điểm) 
+ Sự phân bố dân cư và nguồn lao động của nước ta diễn ra không đồng đều giữa đồng bằng và miền núi (dẫn chứng) 
+ Sự phân bố dân cư không đồng đều giữa thành thị và nông thôn (dẫn chứng) 
+ Sự phân bố dân cư không đều đã dẫn đến nơi dư thừa lao động, nơi thiếu lao động. 
+ Điều này ảnh hưởng đến việc khai thác, sử dụng tài nguyên thiên nhiên không hợp lý. 
0,25điểm
0,25điểm
0,25điểm
0,25điểm
- Các giải pháp chủ yếu để giải quyết vấn đề việc làm ở nước ta hiện nay: (1,0 điểm) 
+ Phân bố lại dân cư và nguồn lao động giữa các vùng. 
+ Thực hiện tốt chính sách dân số, sức khoẻ sinh sản. 
+ Đa dạng hoá các hoạt động sản xuất kinh tế ở nông thôn (đẩy mạnh phát triển các ngành nghề thủ công truyền thống ...). Phát triển các hoạt động công nghiệp và dịch vụ ở các đô thị . 
+ Đa dạng hoá các loại hình đào tạo để nâng cao chất lượng nguồn lao động. Tăng cường mở cửa thu hút vốn đầu tư nước ngoài, đẩy mạnh việc xuất khẩu lao động...
0,25điểm
0,25điểm
0,25điểm
0,25điểm
4
(3,0điểm)
a. Vẽ biểu đồ: (1,5 điểm)
* Xử lí số liệu:
 Năm
Tiêu chí
2000
2002
2005
2007
Diện tích
100,0
97,8
95,6
94,0
Sản lượng
100,0
105,8
110,1
110,4
Năng suất
100,0
108,0
115,0
117,4
* Vẽ biểu đồ
- Dạng biểu đồ: ba đường biểu diễn( vẽ biểu đồ dạng khác không cho điểm).
- Vẽ chính xác, đẹp ( đúng khoảng cách các năm và tỉ lệ %).
- Có tên biểu đồ, chú giải( thiếu mỗi yếu tố trừ 0,25điểm)
b. Nhận xét và giải thích...(1,5 điểm)
- Diện tích giảm 549 nghìn ha và tỉ trọng giảm từ 100% năm 2000 xuống còn 94,0% năm 2007.
=> Do: có nhiều nơi diện tích trồng lúa chuyển sang làm đất thổ cư, chuyên dùng và do chuyển đổi cơ cấu cây trồng...
- Năng suất lúa cũng tăng 7,6 tạ/ha, tỉ trọng cũng tăng từ 100% năm 2000 lên 117,4 năm 2007.
=> Do: Áp dụng khoa học kĩ thuật vào sản xuất( lai tạo giống mới, sử dụng thuốc trừ sâu , phân bón hóa học...
- Sản lượng lúa tăng 3,4 triệu tấn, tỉ trọng cũng tăng từ 100% năm 2000 lên 110,4% năm 2007.
=> Do: diện tích giảm nhẹ nhưng năng suất tăng rất nhanh nên sản lượng vẫn tăng.
0,5điểm
0,5điểm
0,5điểm
5
(2,0điểm)
- Đặc điểm tự nhiên vùng trung du và miền núi Bắc Bộ: (1,0 điểm)
+ Là vùng lãnh thổ phía Bắc. Diện tích rộng, chiếm 30,7% diện tích tự nhiên cả nước.
+ Chịu sự chi phối sâu sắc của độ cao địa hình: địa hình núi cao và chia cắt sâu ở phía Tây Bắc, ở Đông Bắc phần lớn là núi trung bình.
+ Khí hậu nhiệt đới có mùa đông lạnh.
+ Tài nguyên phong phú đa dạng, giàu khoáng sản, trữ năng thuỷ điện lớn nhất cả nước. Có vùng biển giàu tiềm năng du lịch và hải sản 
0,25điểm
0,25điểm
0,25điểm
0,25điểm
* Sự phân bố ngành công nghiệp điện lực(1điểm)
- Công nghiệp điện gồm nhiệt điện và thuỷ điện, trong đó nhiệt điện chủ yếu phân bố ở Trung du và miền núi Bắc Bộ (Phả Lại, Uông Bí...), ở Đông Nam Bộ(Phú Mỹ, Thủ Đức...) là vùng giàu tài nguyên k/s (than, dầu khí) ...
- Thuỷ điện phân bố ở trung du miền núi, với các hệ thống sông, suối dốc, có tiềm năng thuỷ điện:
 + Trung du và miền núi Bắc Bộ(d/c)
 + Đông Nam Bộ (d/c)
 + Tây Nguyên (d/c)
 + Bắc Trung Bộ và Duyên hải Nam Trung Bộ (d/c)
- Công nghiệp điện có mối quan hệ trong sự phân bố các cơ sở khai thác nguyên nhiên liệu với các cơ sở sản xuất điện năng hoặc nhu cầu tiêu thụ điện năng (d/c)
0, 5
0,25
0,25
* Công nghiệp điện là ngành công nghiệp trọng điểm của nước vì: (1điểm)
- Nó có thế mạnh lâu dài, dựa trên tiềm năng thuỷ điện dồi dào của đất nước, nguồn nhiên liệu dồi dào(than, dầu, khí...), các tiềm năng khác (mặt trời, sức gió, thuỷ triều...
- Thị trường tiêu thụ rộng lớn: nhu cầu sản xuất, sinh hoạt
- Nó mang lại hiệu quả kinh tế cao: là tiền đề thực hiện công nghiệp hoá- hiện đại hoá, là ngành đi trước một bước tác động mạnh đến các ngành kinh tế một cách toàn diện từ quy mô, kĩ thuật, công nghệ đến chất lượng sản phẩm.
0,5
0,25
0,25
 - Hết -