Đề tài Phát huy tính tích cực, sáng tạo, tìm tòi và rèn luyện kỹ năng thực hành hóa học cho học sinh ở trường THCS

h trước cho từng tiết về nhu cầu tranh, mô hình, bảng phụ, dụng cụ, hoá chất Tuy nhiên phải lựa chọn những phần cơ bản nhất cơ cấu đồ dùng dạy học cho hợp lí, các em có thể tự kiếm đồ dùng một cách đơn giản có trong cuộc sống.
Lưu ý: Chẳng hạn; Quỳ tím ( nước hoa dâm bụt ); Kẽm ( vỏ pin ) ; Fe ( mạc sắt non ) ; H2SO4 ( ăc quy ); CaC2 ( đất đèn ) và nhiều hoá chất khác cũng rất dễ tìm như C, Al, Pb, Cu, CaO, CaCO3, dung dịch Ca(OH)2, NaCl, C2H5OH, hồ tinh bột
3- Việc áp dụng đề tài vào phát huy tính tích cực, sáng tạo và rèn luyện kỹ năng thực hành hóa học.
Ví dụ 1: Làm sạch muối ăn (Hoá học 8)
Yêu cầu: Rèn luyện kĩ năng sử dụng một số dụng cụ thí nghiệm và hoá chất thông thường để tách riêng ra khỏi hỗn hợp muối ăn và cát 
 	Hoá chất và dụng cụ thí nghiệm
Hoá chất: Muối ăn (trộn cất) Học sinh có thể mang theo 
Dụng cụ thí nghiệm
- 8 giá thí nghiệm gỗ và sứ
- 16 ống nghiệm 18mm
- 8 phễu nhựa hoặc thuỷ tinh
- 8 đèn cồn 
- 8 tờ giấy lọc
Phiếu học tập : 
a) Màu sắc hỗn hợp muối ăn và cát 
b) Vì sao đổ hỗn hợp muối ăn và cát vào nước:
..................................................................................................................
c) Tại sao nước muối lại đem đun thu được muối ?
.............................................................
d) Muối thu được đem so sánh với hỗn hợp muối trộn cát có màu sắc như thế nào?
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Cách tiến hành thí nghiệm
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
GV: Hướng dẫn
- Cho vào ống nghiệm chừng 2 gam muối ăn trộn cát, 
- Sau đó rót tiếp vào ống nghiệm chừng 5ml nước, lắc nhẹ
Cách lắc: Cầm miệng ống nghiệm bằng các ngón tay trỏ, cái và giữa của bàn tay phải. Để ống nghiệm hơi nghiêng và lắc bằng cách gõ nhẹ phần dưới của ống nghiệm vào ngón tay trỏ hoặc gan bàn tay trái cho đến khi muối tan hết.
Đặt ống nghiệm lên giá ống nghiệm rồi đặt phễu lọc lên miệng ống nghiệm. Gấp tờ giấy lọc làm 4 phần sau đó gấp thành phễu đặt vào phễu nhựa (hoặc thuỷ tinh), nhỏ vài giọt nước cho thấm giấy sau đó rót từ từ chất lỏng vào phễu theo đũa thuỷ tinh.
Đun dung dịch muối ăn đã thu được trên ngọn lửa đèn cồn.
Cách làm: dùng cặp gỗ cặp 1/3 ống nghiệm (tính từ miệng ống nghiệm), và để ống hơi nghiêng, lúc đầu hơ dọc ống nghiệm trên ngọn lửa cho nóng đều, sau đó đun ở phần đáy ống. 
Chú ý: Vùa đun vừa lắc nhẹ phần đáy ống để tránh dung dịch sôi đột ngột và phụt mạnh ra ngoài. Hướng ống nghiệm về phía không có người.
- Đun cho nước bốc hơi hết 
GV: Hướng dẫn nội dung bản tường trình thực hành:
Mục đích thí nghiệm
Cách tiến hành
Hiện tượng quan sát
Giải thích
Lưu ý : Trong cách tiến hành HS có thể vẽ hình không cần dùng lời.
HS: Lắng nghe các nhóm tiến hành thí nghiệm.
HS: Điền phiếu học tập câu a
HS: quan sát và nhận xét về dung dịch muối ăn trong ống nghiệm
HS: Điền phiếu học tập câu b
HS : quan sát hiện tượng chất lỏng chảy qua cuống phễu và vào ống nghiệm
- Các chất bẩn được giữ lại trên mặt giấy lọc.
HS : điền phiếu học tập câu c
HS : điền phiếu học tập câu d
HS: làm bản tường trình
Ví dụ 2: Điều chế thu khí Oxi ( Hoá học 8)
Yêu cầu : Rèn luyện kĩ năng lắp ráp thiết bị điều chế và thu khí oxi và lọ hoặc ống nghiệm bằng cách đẩy không khí và đẩy nước.
Hoá chất và dụng cụ thí nghiệm
Hoá chất: KMnO4 ( Kali penmanganat) 
Dụng cụ thí nghiệm :
- 8 giá thí nghiệm gỗ và sứ
- 32 ống nghiệm 18mm
- 16 nút cao su đậy miệng ống nghiệm
- 8 đèn cồn 
- 8 nút cao su kèm ống dẫn thuỷ tinh hình chữ L
- 8 nút cao su kèm ống dẫn cao su.
- Bông y tế
Phiếu học tập: 
Vì sao đặt miếng bông gần miệng ống nghiệm.
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Vì sao đặt đáy ống nghiệm đựng KMnO4 cao hơn miệng ống nghiệm
--------------------------------------------------------------------------------------------------
c) Vì sao đặt que đóm có tàn đỏ ở miệng ống nghiệm có thể nhận biết được khí oxi đã đầy ống nghiệm hay chưa ?
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Dựa vào tính chất vật lí nào của oxi ta có thể thu khí oxi bằng cách đẩy không khí và đẩy nước ?
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Tại sao có thể để miệng ống nghiệm đựng khí oxi ngửa lên trên mà không cần đậy nút.
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
I- Điều chế và thu khí oxi vào ống nghiệm bằng cách đẩy không khí 
GV: Hướng dẫn học sinh tiến hành thí nghiệm.
- Cho vào ống nghiệm lượng Kali penmanganat với chiều cao chừng 2cm. Đặt miếng bông xốp gần miệng ống nghiệm.
- Đậy miệng ống nghiệm bằng nút cao su có kèm ống dẫn khí. Cặp ống nghiệm trên giá thí nghiệm ở tư thế đáy ống nghiệm cao hơn miệng ống nghiệm, nhánh dài của ống dẫn khí đặt gần sát đáy của một ống nghiệm khác.
Chú ý: Cho một ít nước vào đáy ống nghiệm trên để quan sát các bọt khí thoát ra từ đầu ống dẫn khí.
- Dùng đèn cồn hơ nóng nhẹ dọc thành ống, sau đó tập trung đốt nóng phần ống nghiệm có chứa KMnO4. 
- Đặt que đóm còn tàn đỏ ở miệng ống nghiệm xem oxi đầy ống nghiệm hay chưa?
II- Điều chế và thu khí oxi vào ống nghiệm bằng cách đẩy đẩy nước.
GV: Hướng dẫn học sinh tiến hành thí nghiệm.
- Cho vào ống nghiệm lượng Kali penmanganat với chiều cao chừng 2cm. Đặt miếng bông xốp gần miệng ống nghiệm.
- Đậy miệng ống nghiệm bằng nút cao su có kèm ống dẫn khí. Cặp ống nghiệm trên giá thí nghiệm ở tư thế đáy ống nghiệm cao hơn miệng ống nghiệm nhánh dài của ống dẫn khí đặt gần sát đáy của một ống nghiệm khác.
Chú ý: ống nghiệm thu khí oxi đựng đầy nước và úp ngược vào chậu nước .
- Khi đẩy hết nước trong ống nghiệm thì chứng tỏ khí oxi đã đầy ống nghiệm.
GV: Hướng dẫn nội dung bản tường trình thực hành:
Mục đích thí nghiệm
Cách tiến hành
Hiện tượng quan sát
Giải thích
viết PTHH
Lưu ý : Trong cách tiến hành HS có thể vẽ hình không cần dùng lời.
HS: Lắng nghe, HS các nhóm tiến hành thí nghiệm.
HS: Điền phiếu học tập câu a
HS: điền phiếu học tập câu b
HS: quan sát hiện tượng
HS: điền phiếu học tập câu c
HS: Lắng nghe, HS các nhóm tiến hành thí nghiệm
HS: điền phiếu học tập câu d
HS: điền phiếu học tập câu e
HS: làm bản tường trình
Ví dụ 3: Điều chế thu khí Hiđro ( Hoá học 8)
Yêu cầu : Rèn luyện kĩ năng lắp ráp thiết bị điều chế và thu khí hiđro và lọ hoặc ống nghiệm bằng cách đẩy không khí và đẩy nước.
Hoá chất và dụng cụ thí nghiệm
Hoá chất: Kẽm viên, dung dịch axit Clohiđric
Dụng cụ thí nghiệm :
- 8 giá thí nghiệm gỗ và sứ
- 32 ống nghiệm 18mm
- 16 nút cao su đậy miệng ống nghiệm
- 8 đèn cồn 
- 8 nút cao su kèm ống dẫn thuỷ tinh hình chữ L
- 8 nút cao su kèm ống dẫn cao su.
Phiếu học tập: 
Dựa vào tính chất vật lí nào của oxi ta có thể thu khí hiđro bằng cách đẩy không khí và đẩy nước ?
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Tại sao phải để miệng ống nghiệm đựng khí hiđro úp xuống dưới.
--------------------------------------------------------------------------------------------------
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
I- Điều chế và thu khí hiđro vào ống nghiệm bằng cách đẩy không khí 
GV: Hướng dẫn học sinh tiến hành thí nghiệm.
- Cho vào ống nghiệm vài viên kẽm và một lượng axit Clo hiđric cao chừng 2cm
- Đậy miệng ống nghiệm bằng nút cao su có kèm ống dẫn khí. Cặp ống nghiệm trên giá thí nghiệm ở tư thế đáy ống nghiệm thấp hơn miệng ống nghiệm, nhánh dài của ống dẫn khí đặt gần sát đáy của một ống nghiệm khác.
Chú ý: Đặt ống nghiệm thu khí úp ngược.
- Muốn đốt khí hiđro nhất thiết phải thử độ tinh khiết ( Dùng ngón tay trỏ bịt kín miệng ống nghiệm chứa khí hiđro và đưa đến gần ngọn lữa đèn cồn, khi mở tay ra, hiđro cháy với tiếng nổ nhỏ là gần nguyên chất)
II- Điều chế và thu khí hiđro vào ống nghiệm bằng cách đẩy đẩy nước.
GV: Hướng dẫn học sinh tiến hành thí nghiệm.
- Cho vào ống nghiệm vài viên kẽm và một lượng axit Clo hiđric cao chừng 2cm
- Đậy miệng ống nghiệm bằng nút cao su có kèm ống dẫn khí. Cặp ống nghiệm trên giá thí nghiệm ở tư thế đáy ống nghiệm thấp hơn miệng ống nghiệm, nhánh dài của ống dẫn khí đặt gần sát đáy của một ống nghiệm khác.
Chú ý: ống nghiệm thu khí hiđro đựng đầy nước và úp ngược vào chậu nước .
- Khi đẩy hết nước trong ống nghiệm thì chứng tỏ khí hiđro đã đầy ống nghiệm.
GV: Hướng dẫn nội dung bản tường trình thực hành:
Mục đích thí nghiệm
Cách tiến hành
Hiện tượng quan sát
Giải thích
Viết PTHH
Lưu ý : Trong cách tiến hành HS có thể vẽ hình không cần dùng lời.
HS: Lắng nghe, HS các nhóm tiến hành thí nghiệm.
HS: quan sát hiện tượng
HS: Điền phiếu học tập câu a
HS: