Đề tài Nghiên cứu sự đa dạng và phong phú của loài Bò Sát ở vườn quốc gia Ba Vì

Mục lục
1. Lý do chọn đề tài	2
2. Mục tiêu nghiên cứu 	3
3. Nội dung nghiên cứu	3
4. Phương pháp nghiên cứu	3
5. Kế hoạch thực hiện	5
6. Dự kiến kết quả nghiên cứu	6
7. Tài liệu tham khảo	7
1. Lý do chọn đề tài
Bò sát là nhóm Động vật có xương sống đầu tiên thích nghi với đời sống trên cạn hoàn toàn. Chúng cũng như nhiều động vật khác trong tự nhiên là một mắt xích rất quan trọng trong mạng lưới thức ăn của quần xã, góp phần tạo nên sự đa dạng sinh học, điều chỉnh sự cân bằng trong hệ sinh thái. Với Bò sát, chúng cũng có vai trò quan trọng trong tự nhiên, trong sự phát triển kinh tế-xã hội của loài người.[2]
Đa số các loài Bò sát có khả năng tiêu diệt côn trùng, thân mềm, gặm nhấm gây hại trong nông nghiệp, những vật chủ trung gian lây truyền bệnh cho con người và gia súc. Ngược lại, nhiều loài Bò sát là nguồn thức ăn cho các nhóm động vật khác như chim, thú và cả các loại Bò sát lớn.
Nhiều loài Bò sát làm thực phẩm giá trị đối với sức khỏe của con người như: rùa, ba ba, rắn, các loài trăn Đặc biệt thịt rùa, ba ba, vích, đồi mồi là thực phẩm đặc sản cao cấp. Không những vậy, chúng còn là nguyên liệu để bào chế ra những dược liệu quý chữa bệnh như bện suy nhược thần kinh, bồi bổ cơ thể, bệnh còi xương ở trẻ em Trong phòng thí nghiệm thì Bò sát là một đối tượng nghiên cứu.[2]
Mặc dù Bò sát có những ý nghĩa kinh tế rất lớn nhưng việc khai thác chúng hiện nay vẫn chưa có kế hoạch, quy mô khai thác đúng mức dẫn đến việc nhiều loài đang ở mức nguy cơ tuyệt chủng gần như hoàn toàn, làm giảm đáng kể về số lượng loài Bò sát trong tự nhiên.
Vườn quốc gia Ba Vì là vùng núi trung bình và thấp, đồi tiếp giáp với vùng bán sơn địa. Có độ dốc khá lớn, sườn phía Tây đổ xuống sông Đà dốc hơn sườn phia Tây Bắc và Đông Nam. Khu vực này có khí hậu phong phú và đa dạng, chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố sinh khí hậu đặc thù. Nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới ẩm với 2 mùa điển hình là mùa hè nóng ẩm và mùa đông lạnh, lượng mưa trung bình hằng năm tương đối cao và không đồng đều.[4]
Do vậy, nhờ các đặc điểm địa hình và sự phân tính của khí hậu đó đã tạo nên sự phong phú đa dạng về thành phần loài, sự phân bố và nơi sinh sống cùng với những đặc điểm thích nghi phù hợp với môi trường của các loài Bò sát ở Ba Vì. Việc nghiên cứu khu hệ Bò Sát ở Việt Nam nhìn chung mới chỉ được thực hiện ở các khu bảo tồn, rừng quốc gia và một số tỉnh trên diện rộng. Ở Ba Vì chưa có công trình nào công bố về thành phần loài, sự phân bố của Bò Sát.
Do đó, việc nghiên cứu Bò Sát ở vườn quốc gia Ba Vì là hết sức cần thiết, nhằm duy trì sự đa dạng sinh học của khu vực này, làm cơ sở cho công tác quản lý và bảo tồn phát triển các loài động vật trong tự nhiên mà hơn hết là Bò Sát. Xuất phát từ lý do trên, chúng tôi đã thực hiện nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu sự đa dạng và phong phú của loài Bò Sát ở vườn quốc gia Ba Vì”. 
2. Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu loài Bò sát ở vườn quốc gia Ba Vì làm cơ sở khoa học cho công tác bảo tồn và phát triển đa dạng các thành phần loài, điều kiện sống của chúng. Tìm hiểu tình hình khai thác để đề xuất các biện pháp bảo tồn một cách hợp lý nguồn tài nguyên Bò sát trong sự phát triển kinh tế- xã hội.
3. Nội dung nghiên cứu
- Khảo sát và xác định thành phần loài Bò sát ở vườn quốc gia Ba Vì.
- So sánh sự đa dạng và phong phú của loài Bò sát ở Vườn quốc gia Ba Vì so với các vườn quốc gia khác.
- Điều tra sự phân bố và thực trạng khai thác loài Bò sát hiện nay tại khu vực nghiên cứu. Từ đó đưa ra biện pháp bảo tồn một cách hợp lý.
4. Phương pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp nghiên cứu ngoài thực địa
 4.1.1 Phương pháp thu thập mẫu vật [3] 
 Thu mẫu trực tiếp trên các địa điểm nghiên cứu sử dụng các phương pháp sau:
 Thu mua lại mẫu tại các chợ, điểm thu mua động vật hoang dã trong vùng nghiên cứu.
 Quan sát, chụp ảnh, phân tích các đặc điểm hình thái và các đặc điểm khác của các loài đối với các mẫu còn lại trong dân,
 4.1.2 Phương pháp điều tra, phỏng vấn [1]
 Phỏng vấn với những người hay tiếp xúc với Bò sát như: thợ săn, những người chuyên mua bán Bò sát trong địa phương về thành phần loài, tên địa phương, nơi phân bố, đặc điểm hình thái, giá bán trên thị trường mua bán động vật...
 Trong quá trình phỏng vấn thường xuyên kết hợp thẩm định bằng bộ ảnh mẫu của các loài. Nội dung phỏng vấn được lặp đi lặp lại nhiều lần ở nhiều người và nhiều vùng thu mẫu khác nhau
4.2. Phương pháp nghiên cứu trong phòng thí nghiệm [1] 
Tiến hành đo, đếm, phân tích số liệu về hình thái: Phân tích các số liệu về đặc điểm hình thái theo quy định riêng của từng nhóm.
5. Kế hoạch thực hiện
5.1. Kế hoạch thực hiện
Đề tài được tiến hành từ tháng 9/2014 đến tháng 7/2015
Thời gian dự kiến
Công việc nghiên cứu
T9/2014 – T10/2014
- Tìm tài liệu.
- Thu thập các tài liệu có liên quan về đối tượng nghiên cứu và đặc điểm khu vực nghiên cứu.
- Lập đề cương nghiên cứu.
T11/2014 – T4/2015
- Tiến hành khảo sát, điều tra tại khu vực nghiên cứu.
- Thu mẫu và xử lý mẫu thu được. Thời gian khảo sát, thu mẫu theo các tuyến được phân thành 3 đợt:
+ Đợt I: T11/2014 – T12/2014
+ Đợt II: T1/2015 – T2/2015
+ Đợt III: T3/2015 – T4/2015
- Phân tích và định loại đối tượng nghiên cứu trong phòng thí nghiệm.
T5/2015 – T6/2015
- Tổng hợp và phân tích thống kê các mẫu thu được trong quá trình thực địa.
- So sánh sự đa dạng và phong phú của loài Bò sát ở Vườn quốc gia Ba Vì so với một số Vườn quốc gia khác.
T7/ 2015
- Viết báo cáo.
6. Dự kiến kết quả nghiên cứu
- Xác định được các thành phần loài Bò sát ở Vườn quốc gia Ba Vì. Lập bảng danh sách các loài đã xác định được.
- Đánh giá sự đa dạng và phóng phú của thành phần loài Bò sát trong tổng số loài ở Vườn quốc gia Ba Vì.
- Lập bảng so sánh thành phần loài Bò sát ở Vườn quốc gia Ba Vì với một số vườn quốc gia khác. Từ đó đưa ra nhận xét về sự phong phú giữa các vườn quốc gia với nhau.
- Tìm hiểu được sự phân bố và thực trạng khai thác của loài Bò sát hiện nay.
7. Tài liệu tham khảo
1, Hồ Thu Cúc, Nguyễn Văn Sáng, 2002. Nghiên cứu thành phần loài Ếch nhái, Bò sát của Vườn quốc gia Cát Tiên. Tạp chí sinh học, tập 24 số 2A : tr 2 – 10.
2, Lê Vũ Khôi, 2010. Động vật học có xương sống. Nxb Giáo dục Việt Nam: 320 tr.
3, Trần Thanh Tùng, 2009. Góp phần nghiên cứu Lưỡng cư, Bò sát ở vùng núi Yên Tử. Luận văn tiến sĩ Sinh học, Đại học Sư phạm Hà Nội: 157 tr.
4,  Truy cập cuối cùng ngày 29/9/2014.