Đề cương ôn tập môn Văn 6

 nhân đân , toàn dân và chính nghĩa của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn .
- Dề cao , suy tôn Lê Lợi và nhà Lê.
- Giải thích nguồn gốc tên gọi hồ Hoàn Kiếm. 
- Sử dụng các chi tiết tưởng tượng kì ảo dựa trên cốt lõi lịch sử.
- Có nhiều chi tiết giàu ý nghĩa, mang tính giải thích.
- Ba lần thả lưới đều vớt
được duy nhất một lưỡi gươm có chữ “Thuận Thiên”. Lưỡi gươm sáng rực một góc nhà; chuôi gươm nằm ở ngọn đa, phát sáng.
- Lưỡi gươm tự nhiên động đậy.
- Rùa vàng xuất hiện đòi gươm.
- Lòng yêu nước, khả năng cứu nước có ở khắp nơi.
- Thể hiện sự đồng tình của trời đất, nhân dân đối với cuộc khởi nghĩa.
- Sự đoàn kết quân dân ở khắp mọi nơi.
- Sức mạnh gươm thần tượng trưng cho chính nghĩa. 
Cổ tích
Thạch Sanh
- Thạch Sanh là truyện cổ tích về người dũng sĩ diệt chằn tinh , diệt đại bàng cứu người bị hại, vạch mặt kẻ vong ân bội nghĩa và chống quân xâm lược.
- Truyện thể hiện ước mơ, niềm tin về đạo đức, công lý xã hội và lý tưởng nhân đạo, yêu hòa bình của nhân dân ta. 
- Truyện có nhiều chi tiết tưởng tượng thần kỳ, độc đáo và giàu ý nghĩa ( Như sự ra đời và lớn lên kỳ lạ của Thạch Sanh, cung tên vàng, cây đàn thần, niêu cơm thần 
- Sự ra đời và lớn lên kì lạ của Thạch Sanh.
- Tiếng đàn thần kì của Thạch Sanh đã giải câm cho công chúa và giúp Thạch Sanh lấy được công chúa.
- Tiếng đàn làm các quân sĩ không nghĩ gì tới chuyện đánh nhau nữa.
- Tiếng đàn thần kỳ đầy uy lực, có sức mầu nhiệm, tượng trưng cho tình yêu công lý, nhân đạo. 
- Khẳng định tài năng, tâm hồn của chàng dũng sĩ có tâm hồn nghệ sĩ.
- Là vũ khí đặc biệt để cảm hóa kẻ thù. 
- Niêu cơm thần tượng trưng cho tình thương, tấm lòng nhân ái, ước vọng đoàn kết, tư tưởng yêu chuộng hòa bình của nhân dân.
Em bé thông minh
- Đây là truyện cổ tích về nhân vật thông minh – Kiểu nhân vật phổ biến trong truyện cổ tích Việt Nam và thế giới. truyện đề cao sự thông minh và trí khôn dân gian, từ đó tạo nên tiếng cười vui vẻ, hồn nhiên trong đời sống hằng ngày
- Dùng câu đố để thử tài, đây là mô tít phổ biến trong truyện dân gian.
- Xâu chuỗi các sự việc.
Cây bút thần
- Thể hiện quan niệm của nhân dân về công lý xã hội, mục đích của tài năng nghệ thuật.
- Thể hiện ước mơ về khả năng kỳ diệu của con người.
- Truyện được xây dựng theo trí tưởng tượng độc đáo của nhân dân, có nhiều yếu tố hoang đường, lý thú gợi cảm.
- Sự lặp lại tăng tiến của các tình tiết, sự đối lập của các nhân vật.
- Mã Lương được thần thưởng cho một cây bút thần.
- Mã Lương vẽ mọi vật đều thành thật.
- Sức mạnh của cái thiện là sức mạnh tuyệt đối.
- Cái thiện luôn luôn thắng cái ác.
- Thể hiện tài năng của Mã Lương.
Ông lão đánh cá và con cá vàng
- Ông lão đánh cá và con cá vàng là truyện cổ tích dân gian do A.Pu-skin kể lại. Truyện ca ngợi lòng biết ơn đối với những người nhân hậu và nêu ra bài học đích đáng cho những kẻ tham lam bội bạc.
- Truyện sử dụng những biện pháp nghệ thuật rất tiêu biểu của truyện cổ tích như: Sự lặp lại tăng tiến của các tình huống cốt truyện, sự đối lập giữa các nhân vật, sự xuất hiện của các yếu tố tưởng tượng, hoang đường.
- Cá biết nói và xin ông lão tha mạng.
- Cá đáp ứng yêu cầu của ông lão.
- Thể hiện đánh giá của dân gian đối với lòng tham vô đáy của con người.
Ngụ ngôn
Ếch ngồi đáy giếng
- Ngụ ý phê phán những kẻ hiểu biết hạn hẹp mà lại huyênh hoang.
- Nhắc nhở, khuyên nhủ mọi người phải cố gắng mở rộng hiểu biết của mình không được chủ quan kiêu ngạo.
- Xây dựng hình tượng gần gũi với đời sống.
- Sử dụng cách nói ngụ ngôn, cách nói bằng ngụ ngôn. Từ đó từng chi tiết trong truyện hàm chứ hai nghĩa: Nghiã đen và nghĩa bóng.
- Cách kể bất ngờ, hài hước, kín đáo.
Thầy bói xem voi
- Từ câu chuyện chế giễu cách xem và phán về voi của 5 ông thầy bói, Truyện thầy bói xem voi khuyên người ta: Muốn hiểu biết sự vật, sự việc thì phải xem xét chúng một cách toàn diện.
- Thành ngữ : “ Thầy bói xem voi”
- Cách nói bằng ngụ ngôn, cách giáo huấn tự nhiên, sâu sắc. 
- Dùng đối thoại tạo nên tiếng cười, hài hước kín đáo.
- Lặp lại các sự việc, nghệ thuật phóng đại.
II. BµI TËP
Bµi 1: a. Nªu ý nghÜa cña h×nh t­îng Th¸nh Giãng trong truyÒn thuyÕt Th¸nh Giãng.
 b. Nªu ý nghÜa t­îng tr­ng cña S¬n Tinh vµ Thñy Ting trong truyÖn “S¬n Tinh, Thñy Tinh”.
 c. Ph¸t biÓu c¶m nghÜ cña em vÒ nh©n vËt Th¸nh Giãng, S¬n Tinh, Thñy Tinh.
 d. Nªu ý nghÜa cña c¸c yÕu tè t­ëng t­îng k× ¶o trong truyÖn truyÒn thuyÕt.
 e. ý nghÜa cña h×nh t­îng niªu c¬m thÇn vµ c©y ®µn thÇn. Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ nh©n vËt Th¹ch Sanh, em bÐ th«ng minh.
Bµi 2: §äc vµ tãm t¾t truyÖn “Th¸nh Giãng”, “S¬n Tinh, Thñy Tinh”, “Th¹ch Sanh” vµ “Em bÐ th«ng minh”
Bµi lµm:
Bµi 1:
a. Nªu ý nghÜa cña h×nh t­îng Th¸nh Giãng trong truyÒn thuyÕt Th¸nh Giãng.
 Th¸nh Giãng lµ h×nh t­îng tiªu biÓu rùc rì cña ng­êi anh hïng ®¸nh giÆc cøu n­íc, tiªu biÓu cho lßng yªu n­íc cña nh©n d©n ta .
Ng­êi anh hïng lµng Giãng mang trong m×nh søc m¹nh cña c¶ d©n téc .
X©y dùng h×nh t­îng khæng lå ®Ñp ®Ï dÓ nãi lªn kh¶ n¨ng, søc m¹nh quËt khëi cña d©n téc ta trong cuéc ®Êu tranh chèng giÆc ngo¹i x©m.
 b. Nªu ý nghÜa t­îng tr­ng cña S¬n Tinh vµ Thñy Ting trong truyÖn “S¬n Tinh, Thñy Tinh”.
 - Thñy Tinh t­îng tr­ng cho søc m¹nh cña thiªn tai, m­a giã lò lôt.
 Thñy Tinh lµ hung thÇn.
S¬n Tinh t­îng tr­ng cho søc m¹nh cña ng­êi ViÖt cæ chèng thiªn tai, lò lôt, ­íc m¬ chÕ ngù thiªn tai.
S¬n Tinh lµ phóc thÇn.
c. Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ ba nh©n vËt
 Th¸nh Giãng
 Em rÊt thÝch nh©n vËt Th¸nh Giãng. CËu bÐ Giãng sinh ra rÊt k× l¹, lªn ba tuæi mµ ch¼ng biÕt nãi c­êi, cø ®Æt ®©u n»m ®Êy nh­ng khi sø gi¶ rao ®Ó t×m ng­êi tµi giái th× cËu cÊt tiÕng nãi ®ßi ®i ®¸nh giÆc. Tõ ®è , Giãng lín nhanh nh­ thæi , ¸o võa mÆc xong ®· c¨ng ®øt chØ. H×nh ¶h Giãng xuÊt trËn lµm em thÝch nhÊt. Khi roi s¾t g·y, Giãng ®· nhanh trÝ nhæ bôi tre bªn ®­êng ®Ó qu¹t giÆc. Sau khi th¾ng giÆc, Giãng kh«ng mµng c«ng danh bæng léc, c¶ ng­êi vµ ngùa tõ tõ bay vÒ trêi ®Ó l¹i trong lßng mäi ng­êi sù kÝnh phôc.
 S¬n Tinh, Thñy Tinh
 Nh©n vËt s¬n Tinh ®· ®Ó l¹i trong em Ên t­îng s©u s¾c. Trµng ë nói T¶n Viªn cã tµi l¹:
 VÉy tay vÒ ph¸i ®«ng, phÝa ®«ng næi cån b·i; vÉy tay vÒ phÝa t©y, phÝa t©y mäc lªn tõng d·y nói ®åi. S¬n Tinh ®· mang lÔ vËt ®Õn tr­íc, r­íc Mþ N­¬ng vÒ. Thñy Tinh t­c giËn kÐo qu©n ®Õn ®¸nh S¬n Tinh dï Thñy Tinh ®· h« m­a gäi giã nh­ng kh«ng thÓ th¾ng S¬n Tinh vµ ®µnh chÞu thua,. S¬n Tinh thÓ hiÖn ­íc m¬ chÕ ngù thiªn tai cña nh©n d©n ta. S¬n Tinh ®· cøu nh©n d©n tho¸t khái lò lôt.
 d. Nªu ý nghÜa cña c¸c yÕu tè t­ëng t­îng k× ¶o trong truyÖn truyÒn thuyÕt.
 TruyÖn con Rång ch¸u Tiªn
T« ®Ëm, thÇn th¸nh hãa, linh thiªng hãa nguån gèc, gièng nßi cña d©n téc ViÖt Nam: Bè Rång mÑ Tiªn
 TruyÖn b¸nh Tr­ng b¸nh giÇy
§Ò cao gi¸ trÞ h¹t g¹o, tr©n träng s¶n phÈm cña nghÒ n«ng.
Ph¶n ¸nh thµnh tùu n«ng nghiÖp cña nh©n d©n ta trong buæi ®Çu dùng n­íc.
TruyÖn Th¸nh Giãng
ThÓ hiÖn c¸ch ®¸nh gi¸ cña nh©n d©n vÒ sù kiÖn lÞch sö lµm cho c©u chuyÖn thªm phÇn hÊp dÉn, thó vÞ.
TruyÖn S¬n Tinh Thñy Tinh
Gi¶i thÝch hiÖn t­îng lò lôt h»ng n¨m vµ thÓ hiÖn søc m¹nh, ­íc mong cña ng­êi ViÖt cæ muèn chÕ ngù thiªn tai,
TruyÖn Sù tÝch Hå G­¬m
 - Lý tưởng hóa anh hùng dân tộc Lê Lợi.
- Lòng yêu nước, khả năng cứu nước có ở khắp nơi.
- Thể hiện sự đồng tình của trời đất, nhân dân đối với cuộc khởi nghĩa.
- Sự đoàn kết quân dân ở khắp mọi nơi.
- Sức mạnh gươm thần tượng trưng cho chính nghĩa.
e. ý nghÜa cña h×nh t­îng niªu c¬m thÇn vµ c©y ®µn thÇn. Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vÒ nh©n vËt Th¹ch Sanh, em bÐ th«ng minh.
 TiÕng ®µn thÇn
§Çy uy lùc, cã søc mÇu nhiÖm, t­îng tr­ng cho t×nh yªu c«ng lý, nh©n ®¹o.
Kh¼ng ®Þnh tµi n¨ng, t©m hån cña chµng dòng sÜ cã t©m hån nghÖ sÜ.
Lµ vò khÝ ®Æc biÖt ®Ó c¶m hãa kÎ thï.
Niªu c¬m thÇn
Cã kh¶ n¨ng phi th­êng, t­îng tr­ng cho t×nh th­¬ng, tÊm lßng nh©n ®¹o nh©n ¸i, ­íc m¬ ®oµn kÕt, t­ t­ëng yªu chuéng hßa b×nh cña nh©n d©n ta.
Th¹ch Sanh
Nh©n vËt Th¹ch Sanh ®· ®Ó l¹i trong em nhiÒu Ên t­îng. Th¹ch Sanh må c«i c¶ cha lÉn mÑ tõ bÐ vµ cËu s«ng lñi thñi trong tóp lÒu. CËu bÞ Lý Th«ng lõa qua nhiÒu lÇn. Chµng bÞ lõa canh miÕu tr¨n tinh vµ bÞ lÊp cöa hang trong lÇn cøu C«ng chóa. Qua tõng thö thach, Thach Sanh ®· béc lé nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña m×nh: HiÒn lµnh, thËt thµ, ®é l­îng, bao dung. Em rÊt thÝch nh©n vËt Th¹ch Sanh.
 Em bÐ th«ng minh
Sau khi ®äc xong truyÖn “Em bÐ th«ng minh” em rÊt kh©m phôc em bÐ. tuy em cßn nhá tuæi nh­ng em bÐ rÊt th«ng minh, nhanh trÝ. Em bÐ ®· gi¶i nh÷ng c©u ®ã b»ng c¸ch hái l¹i ng­êi ra c©u ®è. ë c©u ®è cuèi em ®· thÓ hiÖn ®­îc sù th«ng minh cña m×nh b»ng c¸ch gi¶i ®ã d©n gian. Møc ®é c©u hái ngµy cµng khã nh­ng em ®Òu gi¶i ®­îc. Em rÊt thÝch nh©n vËt em bÐ.
Bµi 2: §äc vµ tãm t¾t truyÖn “Th¸nh Giãng”, “S¬n Tinh, Thñy Tinh”, “Th¹ch Sanh” vµ “Em bÐ th«ng minh”
* TruyÖn Th¸nh Giãng
 Vµo ®êi Hïng V­¬ng thø s¸u, ë lµng Giãng cã hai vî chång «ng l·o ch¨m lµm, phóc ®øc nh­ng kh«ng cã con. Mét h«m bµ vî ra ®ång ­ím vµo vÕt ch©n to vÒ nhµ thô thai. M­êi hai th¸ng sau sinh ®­îc cËu con trai kh«i ng« tuÊn tó. CËu bÐ lªn ba tuæi mµ ch¼ng biÕt nãi, biÕt c­êi.
 Khi giÆc s¾p ®Õn Giãng cÊt tiÕng nãi yªu cÇu nhµ vua lµm roi s¾t, ngùa s¾t, ¸o gi¸p s¾t ®Ó ®¸nh giÆc.
 Sau ®ã Giãng ¨n kháe lín nhanh nh­ thæi, bµ con hµng xãm gãp tiÒn g¹o ®Ó nu«i Giãng.
 Sø gi¶ mang nh÷ng thø Giãng yªu cÇu tíi. Giãng v­¬n vai trë thµnh tr¸ng sÜ, m×nh cao h¬n tr­îng c­ìi ngùa s¾t phun löu ®i diÖt giÆc.
 Sau khi dÑp giÆc, Giãng cëi ¸o gi¸p s¾t lªn nói Sãc råi bay vÒ trêi. Nh©n d©n nhí c«ng lao cña «ng ®· lËp ®Òn thê .
 BÊy giê vÉn cßn héi lµng vµ dÊu tÝch ao hå, tre ®»ng ngµ lµng ch¸y.
* TruyÖn “S¬n Tinh Thñy Tinh”
 Vµo ®êi Hïng V­¬ng thø m­êi t¸m cã mét ng­êi con g¸i tªn lµ Mþ N­¬ng. Vua cho kÐn chång cho Mþ N­¬ng.
 S¬n Tinh – Thñy Tinh lµ hai vÞ thÇn ngang tµi ngang søc ®Õn cÇu h«n.
 Vua kh«ng biÕt chän ai bÌn ra ®iÒu kiÖn, ai mang lÔ vËt ®Õn tr­íc sÏ lÊy ®­îc Mþ N­¬ng. H«m sau S¬n Tinh mang lÔ vËt ®Õn tr­íc vµ r­íc Mþ N­¬ng vÒ nói. Thñy Tinh ®Õn sau næi giËn ®em qu©n ®i c­íp Mþ N­¬ng. Hai bªn ®¸nh nhau suèt mÊy th¸ng trêi, S¬n Tinh th¾ng Thñy Tinh ®µnh rót lui.
 Tõ ®ã h»ng n¨m T