Chuyên đề Dạng 1: Lập công thức hóa học của hợp chất khi biết hóa trị

t pư là 98%?
Bài 9: Nung 300 kg đá vôi thì thu được vôi sống, biết hiệu suất pư là 90%.
Viết PTHH cho pư?
Tính khối lượng vôi sống thu được?
Tính khối lượng khí CO2 sinh ra?
Bài 10: Cho 1 lượng CO dư khử 32g Fe2O3, biết hiệu suất pư là 80%. Tính khối lượng Fe thu được?
PHẦN 2:
MỘT SỐ KIẾN THỨC PHẢI THUỘC LÒNG
Kí hiệu hóa học các nguyên tố.
* Bảng KHHH một số NTHH thường gặp:(Bảng 1)
Bảng 1.1: Một số nguyên tố thường gặp
STT
Tên nguyên tố
Kí hiệu hóa học
Nguyên tử khối
Hóa trị
1
Hidro
H
1
I
2
Heli
He
4
3
Liti
Li
7
I
4
Cacbon
C
12
II, IV
5
Nitơ
N
14
I, II, III, IV, V
6
Oxi
O
16
II
7
Flo
F
19
I
8
Natri
Na
23
I
9
Magie
Mg
24
II
10
Nhôm
Al
27
III
11
Silic
Si
28
IV
12
Phôtpho
P
31
III, V
13
Lưu huỳnh
S
32
II, IV, VI
14
Clo
Cl
35,5
I, VII
15
Kali
K
39
I
16
Canxi
Ca
40
II
17
Crom
Cr
52
II, III, 
18
Mangan
Mn
55
II, IV, VII
19
Sắt
Fe
56
II, III
20
Niken
Ni
59
II
21
Đồng
Cu
64
I ,II
22
Kẽm
Zn
65
II
23
Brom
Br
80
I, VII
24
Bạc
Ag
108
I
25
Iot
I
126
I
26
Bari
Ba
137
II
27
Wonfram
W
184
II
28
Platin (bạch kim)
Pt
195
29
Vàng
Au
197
30
Thủy ngân
Hg
201
II
31
Chì 
Pb
207
II, IV
32
Uranium
U
238
Bảng 1.2: Một số nhóm nguyên tố thường gặp:
Tên nhóm
Kí kiệu
Hóa trị
Phân tử khối
Hidroxit
OH
I
17
Nitrat
NO3
I
62
Amoni
NH4
I
18
Sunfat
SO4
II
96
Cacbonat
CO3
II
60
Sunfit
SO3
II
80
Photphat
PO4
III
95
* Thuật nhớ:	BAØI CA KÍ HIEÄU HOAÙ HOÏC.
Ca laø chuù Can xi
Ba laø caäu Bari hoï haøng
Au teân goïi laø Vaøng
Ag laø Baïc cuøng laøng vôùi nhau
Vieát Ñoàng C tröôùc u sau
Pb maø ñöùng cuøng nhau laø Chì
Al ñaáy teân gì?
Goïi Nhoâm baùc seõ cöôøi khì maø xem
Cacbon voán tính nhoï nhem
Kí hieäu C ñoù baïn ñem nhoùm loø
Oxy O ñaáy loø doø
Gaëp nhau hai baïn cuøng hoø chaùy to
Cl laø chuù Clo
Löu huyønh em nhôù vieát cho S (eùt siø).
Zn laø Keõm khoù gì
Na tên goïi Natri hoï haøng
Br ghi thaät roõ raøng
Brom teân ñoù cuøng haøng Canxi
Fe cũng chaúng khoù chi
Goïi teân laø Saét em ghi ngay vaøo
Hg chaúng khoù tí naøo
 Thuyû ngaân em ñoïc töï haøo chaúng sai
Baøi ca xin nhaéc hơĩ ai
Hoïc chaêm nhôù kĩ kẻo hoài tuổi xuân.
Hóa trị của một số nguyên tố và nhóm nguyên tố.
* Bảng hóa trị một số nguyên tố và nhóm nguyên tố thường gặp: (Xem bảng 1)
* Thuật nhớ:
BAØI CA HOAÙ TRÒ I
Ka li (K), Ioát (I), Hidro (H),
Natri (Na) vôùi Baïc (Ag), Clo (Cl) moät loaøi
Laø hoaù trò moät (I) em ôi!
Nhôù ghi cho kó keûo hoaøi phaân vaân
Magieâ (Mg), Keõm (Zn) vôùi Thuyû ngaân (Hg)
Oxi (O), Ñoàng (Cu), Thieác (Sn), theâm phaàn Bari (Ba)
Cuoái cuøng theâm chöõ Canxi (Ca)
Hoaù trò hai (II) nhôù coù gì khoù khaên?
Anh Nhoâm (Al) hoaù trò ba laàn (III)
In saâu vaøo trí khi caàn nhôù ngay.
Cacbon (C), Silic (Si) naøy ñaây
Laø hoaù trò boán (IV) chaúng ngaøy naøo queân.
Saét (Fe) kia laém luùc hay phieàn?
Hai (II), ba (III) leân xuoáng nhôù lieàn nhau thoâi!
Laïi gaëp Nitô (N) khoå roài!
Moät (I), hai (II), ba (III), boán (IV) khi thôøi leân naêm (V)
Löu huyønh (S) laém luùc chôi khaêm:
Xuoáng hai (II), leân saùu (VI), luùc naèm thöù tö (IV)
Phoát pho (P) noùi ñeán khư khư
Hoûi ñeán hóa trị thì öø raèng naêm (V)
Em ôi coá gaéng hoïc chaêm
Baøi ca hoaù trò suoát naêm caàn duøng!
BÀI CA HÓA TRỊ II
Hidro (H) cùng với Liti (Li)
Natri (Na) cùng với Kali (K) chẳng rời 
Ngoài ra còn Bạc (Ag) sáng ngời
Chỉ mang hoá trị I thôi chớ nhầm
Riêng Đồng (Cu) cùng với Thuỷ ngân (Hg)
Thường II ít I chớ phân vân gì 
Đổi thay II , IV là Chì (Pb)
Điển hình hoá trị của Chì là II
Bao giờ cùng hoá trị II
Là Ôxi (O) , Kẽm(Zn) chẳng sai chút gì
Ngoài ra còn có Canxi (Ca)
Magiê (Mg) cùng với Bari (Ba) một nhà
Bo (B) , Nhôm (Al) thì hóa trị III
Cácbon (C) Silic (Si) Thiếc (Sn) là IV thôi
Thế nhưng phải nói thêm lời 
Hóa trị II vẫn là nơi đi về 
Sắt (Fe) II toan tính bộn bề 
Không bền nên dễ biến liền sắt III
Phốtpho III ít gặp mà
Photpho V chính người ta gặp nhiều 
Nitơ (N) hoá trị bao nhiêu ?
I , II, III , IV phần nhiều tới V
Lưu huỳnh lắm lúc chơi khăm
Khi II lúc IV , VI tăng tột cùng
Clo, Iot lung tung
II III V VII thường thì I thôi
Mangan rắc rối nhất đời
Đổi từ I đến VII thời mới yên
Hoá trị II dùng rất nhiều 
Hoá trị VII cũng được yêu hay cần
Bài ca hoá trị thuộc lòng
Viết thông công thức đề phòng lãng quên
Học hành cố gắng cần chuyên
Siêng ôn chăm luyện tất nhiên nhớ nhiều
Một số công thức tính, đơn vị và kí hiệu: (Bảng 2)
Đại lượng 
tính
Coâng thöùc
Kí hieäu
Chuù thích
Ñôn vò tính
Tính số mol
n
A
N
Soá mol (nguyeân töû hoaëc phaân töû)
Soá nguyeân töû hoaëc phaân töû
Soá Avogañro 
mol
ntöû hoaëc ptöû
 6.10-23 
n
P
V
R
T
Soá mol chaát khí
Aùp suaát
Theå tích chaát khí
Haèng soá
Nhieät ñoä
mol
atm ( hoaëcmmHg)
1 atm = 760mmHg
lit ( hoaëc ml )
0,082 ( hoaëc 62400 )
273 +toC
Khoái löôïng chaát tan
m =n. M
m
n
M
Khoái löôïng chaát
Soá mol chaát
Khoái löôïng mol chaát
gam
mol
gam
mct = mdd - mdm
mct mdd mdm
Khoái löôïng chaát tan
Khoái löôïng dung dòch
Khoái löôïng dung moâi
gam
gam
gam
mct
C%
mdd
Khoái löôïng chaát tan
Noàng ñoä phaàn traêm
Khoái löôïng dung dòch
gam
%
gam
mct
mdm
S
Khoái löôïng chaát tan
Khoái löôïng dung moâi
Ñoä tan
gam
gam
gam
Khoái löôïng dung dòch
mdd
mct
C%
Khoái löôïng dung dòch
 Khoái löôïng chaát tan
Noàng ñoä phaàn traêm
gam
gam
%
mdd= mct+ mdm
mdd
mct
mdm
Khoái löôïng dung dòch
Khoái löôïng chaát tan
Khoái löôïng dung moâi
gam
gam
gam
mdd = V.D
mdd
V
D
Khoái löôïng dung dòch
Theå tích dung dòch
Khoái löôïng rieâng cuûa dung dòch
gam
ml
gam/ml
Noàng ñoä dung dòch
mdd
mct
C%
Khoái löôïng dung dòch
 Khoái löôïng chaát tan
Noàng ñoä phaàn traêm
gam
gam
%
C%
CM
M
D
Noàng ñoä phaàn traêm
Noàng ñoä mol/lit
Khoái löôïng mol chaát
Khoái löôïng rieâng cuûa dung dòch
%
Mol /lit ( hoaëc M )
gam
gam/ml
CM= n : V
CM
n
V
Noàng ñoä mol/lit
Soá mol chaát tan
Theå tích dung dòch
Mol /lit ( hoaëc M )
mol
lit
CM
C%
D
M
Noàng ñoä mol/lit
Noàng ñoä phaàn traêm
Khoái löôïng rieâng cuûa dung dòch
Khoái löôïng mol
Mol /lit ( hoaëc M )
%
Gam/ml
gam
khoái löôïng rieâng
D = m : V
D
m
V
Khoái löôïng rieâng chaát hoaëc dung dòch
Khoái löôïng chaát hoaëc dung dòch
Theå tích chaát hoaëc dung dòch
g/cm3 hoaëc gam/ml
gam 
cm3hoaëc ml
Theå tích
V= n.22,4
V
n
Theå tích chaát khíñkc
Soá mol chaát khí ñkc
lit
mol
V = m:D
V
m
D
Theå tích chaát hoaëc dung dòch
Khoái löôïng chaát hoaëc dung dòch
Khoái löôïng rieâng chaát hoaëc dung dòch
cm3hoaëc ml
gam
g/cm3 hoaëc gam/ml
Tyû khoái chaát khí
dA/B
MA
MB
Tyû khoái khí A ñoái vôùi khí B
Khoái löôïng mol khí A
Khoái löôïng mol khí B
gam
gam
dA/kk
MA
Mkk
Tyû khoái khí A ñoái vôùi khí B
Khoái löôïng mol khí A
Khoái löôïng mol khoâng khí 
gam
29 gam 
Hieäu suaát phaûn öùng
H% msptt
msptt
Hieäu suaát phaûn öùng
Khoái löôïng saûn phẩm thöïc teá
Khoái löôïng saûn phẩm lyù thuyeát
%
Gam,kg,
Gam,kg,
H% nsptt
nsptt
Hieäu suaát phaûn öùng
Theå tích saûn phẩm thöïc teá
Theå tích saûn phẩm lyù thuyeát
%
mol
mol
H% Vsptt
Vsptt
Hieäu suaát phaûn öùng
Soá mol saûn phẩm thöïc teá
Soá mol saûn phẩm lyù thuyeát
%
Lit,
lit,
Phaàn traêm khoái löôïng cuûa nguyeân toá trong coâng thöùc AxBy
%B=100 -%A
%A
%B
MA
MB
MAxBy
Phaàn traêm khoái löôïng cuûa ntoá A
Phaàn traêm khoái löôïng cuûa ntoá B
Khoái löôïng mol cuûa ntoá A
Khoái löôïng mol cuûa ntoá B
Khoái löôïng mol cuûa hợp chaát AxBy
%
%
gam
gam
gam
Độ tan
S = .100
S
mct
mH2O
Độ tan
Khối lượng chất tan
Khối lượng nước
gam
gam
gam
Nguyên tử khối các nguyên tố:
* Bảng nguyên tử khối một số nguyên tố thường gặp: (Xem bảng 1)
*Thuật nhớ:
BAØI CA NGUYEÂN TÖÛ KHOÁI I
Hidro (H) laø moät (1)
Möôøi hai (12) coät Cacbon (C)
Nitô (N) möôøi boán troøn (14)
Oxi (O) traêng möôøi saùu (16)
Natri (Na) hay laùu taùu
Nhaûy toùt leân hai ba (23)
Khieán Magieâ (Mg) gaàn nhaø
Ngaäm nguøi nhaän hai boán (24)
Hai baûy(27) - Nhoâm (Al) la lôùn:
Löu huyønh (S) giaønh ba hai (32)!
Khaùc ngöôøi thaät laø taøi:
Clo (Cl) ba laêm röôõi (35,5).
Kali (K) thích ba chín (39)
Can xi (Ca) tieáp boán möôi (40).
Naêm laêm (55) Mangan (Mn)cöôøi:
Saét (Fe) ñaây roài naêm saùu (56)!
Saùu tö (64) - Ñoàng (Cu) noåi caùu?
Vì keùm Keõm(Zn) saùu laêm(65).
Taùm möôi(80)- Broâm(Br) naèm
Xa Baïc (Ag) -moät linh taùm (108).
Bari (Ba) buoàn chaùn ngaùn:
Moät ba baûy (137) ích chi,
Thua ngöôøi ta coøn gì?
Thuyû ngaân (Hg) hai linh moát (201)!
Coøn toâi: ñi sau roát.
BAØI CA NGUYEÂN TÖÛ KHOÁI II
137 Bari
40 laø chuù Canxi hoï haøng
197 laø Vaøng
200 lẻ 1 laø chaøng Thuyû ngaân
Kali ba chuïc chín ñôn
Hidro laø 1 phaân vaân laøm gì
16 cuûa chuù Oxi
23 ôû ñoù Natri ñuùng roài
L­u huúnh ba ñöùng hai ngoài
32 em ñoïc moät lôøi laø ra
64 Ñoàng ñaáy chaúng xa 
65 laø Keõm vieát ra ngay liền
Baïc kia ngaøy tröôùc ñuùc tieàn
108 vieát lieàn laø xong
27 laø baùc Nhoâm “ xoong”
56 laø Saét long ñong sôùm chieàu
Iot chaúng phaûi phieàn nhieàu
127 vieát lieàn em ôi
28 Silic ñeán chôi
Brom 80 ( taùm chuïc) tuyø nôi ghi vaøo
12 cuûa Cacbon naøo 
31 của Photpho gaøo ñaõ laâu
Clo baïn nhôù ghi saâu
35 phaåy röôõi laáy ñaâu maø cöôøi?
Baøi ca xin nhaéc moïi ngöôøi
Hoïc chaêm chôù coù chây löôøi maø gay.
Tính chất và cách điều chế các chất cơ bản: O2; H2; H2O.
5.1. Tính chất hóa học và cách điều chế Oxi:
5.1.1. Tính chất hóa học:
- Oxi tác dụng với nhiều phi kim (trừ Cl2; Br2) tạo oxit phi kim.
	S	+	O2	->	SO2
	4P	+	5O2	->	2P2O5
- Oxi tác dụng với nhiều kim loại (trừ Au, Ag, Pt) tạo oxit kim loại:
	3Fe	+	2O2	-> Fe3O4
	4K	+	O2	-> 2K2O
- Oxi tác dụng được nhiều hợp chất: CH4 	+ 	O2 	-> 	CO2 	+	H2O
=> Oxi là một đơn chất phi kim rất hoạt động, đặc biệt là ở nhiệt độ cao: tác dụng với nhiều kim loại, phi kim và hợp chất
5.1.2. Điều chế:
- Nung các hợp chất giàu oxi và dễ bị phân hủy ở nhiệt độ cao