Chuyên đề: Bạo lực học đường

g hiện tượng không lành mạnh trong các hoạt động văn hóa, báo chí, văn nghệ; xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm Luật Báo chí, Luật Xuất bản.
- Cần nâng cao hiệu quả các biện pháp quản lý nhà nước về an ninh trật tự, củng cố các lực lượng nghiệp vụ trực tiếp phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm, nhất là các lực lượng ở cơ sở, bảo vệ dân phố, dân phòng, bảo vệ chuyên trách, bán chuyên trách của các cơ quan, xí nghiệp; đẩy mạnh phong trào quần chúng tham gia bảo vệ an ninh Tổ quốc, liên tục phát động quần chúng tấn công trấn áp tội phạm; kịp thời phát hiện, phòng ngừa đấu tranh ngăn chặn các loại tội phạm nguy hiểm; phối hợp với ngành nội chính tiến hành điều tra, truy tố, xét xử kịp thời các đối tượng phạm tội; nghiên cứu, dự báo tình hình tội phạm, đề xuất chủ trương, biện pháp đấu tranh phù hợp.
- Triển khai tốt việc dạy nghề cho các đối tượng ở các trại giam, đưa chương trình việc làm vào các trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh hỗ trợ giải quyết việc làm cho các đối tượng vừa ra khỏi các trường giáo dưỡng hoặc trại giam nhanh chóng tái hòa nhập với cộng đồng
3/ Xây dựng môi trường giáo dục thân thiện
Trước tình trạng vi phạm pháp luật, bạo lực học đường diễn biến phức tạp, Sở Giáo dục - đào tạo Đồng Nai vừa có công văn chỉ đạo các trường, đơn vị trực thuộc tăng cường hơn nữa công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh, sinh viên. Bên cạnh đó, theo lãnh đạo Sở Giáo dục - đào tạo, nhà trường, gia đình và chính quyền địa phương cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa để đảm bảo an ninh trật tự môi trường học đường cũng như quản lý học sinh và sinh viên khi các em rời khỏi cổng trường học. Trong đó, người lớn phải kịp thời phát hiện để giải tỏa các học sinh có biểu hiện mâu thuẫn, vi phạm pháp luật, xu hướng bạo lực và ngăn ngừa tình trạng mang hung khí, chất nổ, vật nguy hiểm vào trường học. "Ngoài ra, chúng tôi đã chỉ đạo cho các trường, đơn vị nhanh chóng tập hợp các vụ việc, số liệu và đánh giá nguyên nhân dẫn đến hiện tượng bạo lực học đường gửi về Sở. Từ đó, Sở sẽ báo cáo chuyên đề đánh giá thực trạng nạn bạo lực học đường và có giải pháp hạn chế, khắc phục"-ông Nguyễn Thiệp, Phó Giám đốc Sở Giáo dục-đào tạo nói. 
 Ở một góc nhìn khác, ông Phan Đình Chương, Chánh văn phòng Sở Giáo dục - đào tạo thì cho biết, công tác giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh ngoài tập trung thực hiện phong trào thi đua "Trường lớp thân thiện, học sinh tích cực", các trường học phải cụ thể hóa bằng nhiều hình thức, phong trào rèn luyện chân - thiện - mỹ, xây dựng sự yêu thương, gắn kết giữa thầy và trò, học đường với xã hội và phụ huynh học sinh. Ông Chương cho rằng, tuổi học trò rất hồn nhiên, trong sáng nên công tác giáo dục phải đầy ắp tình thương, sự bao dung, hướng thiện và liên tục hình thành nhân cách sống tích cực cho các em. Vì vậy, ông Chương nói: "Trước tiên, nhà trường phải xây dựng hình ảnh người thầy chuẩn mực, môi trường giáo dục tiến bộ và lên án lối giáo dục bạo lực của người thầy".
Được truyền đạt kiến thức là cần thiết, nhưng các em còn cần được giáo dục kỹ năng sống. (Ảnh minh họa)
Thiếu sân chơi và thời gian giáo dục đạo đức cho học sinh là điều đang được nhiều nhà trường quan tâm kiến nghị khắc phục. (Ảnh minh họa)
 “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” là một hành động thiết thực. Môi trường lành mạnh, trong sáng, thân thiện, hòa đồng, cùng giúp đỡ lẫn nhau. Tạo không khí vui chơi mà học, học mà chơi.
 Toàn xã hội cần phải củng cố, nâng cao chất lượng môi trường xã hội, văn minh tiến bộ. Cần có biện pháp quản lý, ngăn chặn và chế tài hiệu quả những hoạt động có tác hại đến môi trường văn hóa xã hội. Nghiêm cấm các game bạo lực.
 Quan tâm nâng cao văn hóa gia đình. Trong từng gia đình, người lớn phải làm gương, giao tiếp ứng xử đúng mực, mạnh dạn lên án và loại bỏ bạo lực ra khỏi đời sống gia đình.
Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ ba môi trường giáo dục: gia đình - nhà trường - xã hội. 
 Các cơ quan báo chí phải quan tâm thỏa đáng đối với lĩnh vực văn hóa, đạo đức và chấp hành luật pháp của mọi người dân.
 Xã hội và ngành giáo dục cần xác định rõ lại vai trò, vị trí của người thầy, quyền hạn và trách nhiệm trong nhiệm vụ giáo dục đạo đức học sinh. Người thầy và nhà trường phải được bảo vệ danh dự và có đủ cơ chế để răn đe học sinh.
Nhà trường cần phát huy trách nhiệm đội ngũ giáo viên chủ nhiệm trong việc kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của từng cá nhân học sinh.
Tình thương, trách nhiệm là phương thuốc hiệu nghiệm nhất ngăn chặn bạo lực học đường.
IV. BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG: 
1/ Ngăn chặn Bạo lực học đường: Phải bắt đầu từ gia đình
 TS. Võ Văn Nam-Khoa Tâm lý Trường ĐH Sư phạm TP.HCM thì cho rằng: “Ngay trong gia đình cha mẹ vẫn dùng bạo lực với nhau. Bước ra khỏi nhà, trẻ gặp hàng xóm bạo lực, bạo lực từ trên phim đến ngoài đời nên trẻ thường thấy: “mạnh được, yếu thua”. Vì thế, khó tránh cảnh HS đánh nhau. Chung quy lại, HS chỉ là nạn nhân chứ không phải là thủ phạm, các em đáng thương hại hơn là đáng trách”.
 Nhiều ý kiến khác cũng khẳng định, BLHĐ không phải là chuyện mới lạ trong trường học. Cái mới hiện nay chính là học sinh đã biết sử dụng vũ khí để đánh nhau, thậm chí còn mời gọi “giang hồ” bên ngoài vô trường để “xử” bạn. Hậu quả là có không ít trường hợp bị thương tật, nguy hiểm hơn là chết người. 
2/ Đừng bỏ rơi trẻ!
 Đi tìm nguyên nhân của những sự việc trên, các chuyên gia giáo dục, tâm lý đã chỉ ra hàng loạt nguyên nhân dẫn tới những hành động thiếu suy nghĩ ở lứa tuổi học sinh. Nguyên nhân từ nhà trường chính là sự giáo dục chưa đủ, thậm chí không giáo dục về việc phòng chống bạo lực. Đặc biệt là gia đình cũng chưa quan tâm, chưa thân thiện với con cái trong khi xã hội lại có quá nhiều yếu tố độc hại đối với lứa tuổi các em. HS tiếp xúc với hàng ngàn cảnh bạo lực để rồi trở thành một hình ảnh quen thuộc và bắt chước theo. Đó còn là hệ quả của sự vô cảm của người lớn, của việc giáo dục quá nặng về lý thuyết, kiến thức mà không giáo dục về kĩ năng, đạo đức, nhân cách làm người”. Sau gần 10 năm làm công tác tư vấn tâm lý học đường tại các trường phổ thông, TS. Nguyễn Thị Bích Hồng - Khoa Tâm lý Trường ĐH Sư phạm TP.HCM phần nào hiểu được tâm tư, tình cảm của lứa tuổi “trẻ con thì đã qua mà người lớn lại chưa tới”. Theo đó, bà cho rằng: “Bạo lực học đường là hậu quả của một quá trình cô đơn, bế tắc”. Trẻ bây giờ thường xuyên bị cha mẹ bỏ rơi (do cha mẹ bận làm ăn hoặc có những mối bất hòa). Vì không được yêu thương nên trẻ tự ti, dễ bị bạn bè ăn hiếp, đến khi bị dồn vào chân tường, trẻ sẽ phản kháng lại bằng bạo lực Nhấn mạnh đến giải pháp phải bắt đầu từ gia đình, TS. Bích Hồng phát biểu thêm: “Mỗi ngày hãy hỏi xem con mình đi đâu, làm gì, với ai để biết con có những mối quan hệ bất thường mà bảo vệ. Đừng “khoán trắng” trách nhiệm dạy con cho nhà trường”. Không chỉ cô đơn trong nhà, trẻ còn cô đơn ở trường. “Một lớp học nếu chỉ có 20-30 học sinh thì quan hệ thầy trò là quan hệ nhân văn. Nhưng khi lớp học có tới 50-60 học sinh thì quan hệ thầy trò sẽ là quan hệ hành chính. Với một mối quan hệ hành chính như vậy, liệu thầy cô giáo có thể quan tâm, sâu sát đến từng học sinh? Sự cô đơn trong trường học khiến học sinh xa lánh thầy cô, có chuyện gì cũng tự “xử lý”, “giải quyết” với nhau chứ hiếm khi tâm sự cùng thầy cô”, TS. Minh khẳng định: Ra ngoài xã hội, trẻ cũng cô đơn, các em thấy mình lạc lõng trong đám đông. Nếu các em có bỏ học lang thang ngoài đường cũng chẳng người lớn nào thèm hỏi. Đáng trách hơn khi 5-7 học sinh đánh nhau, người lớn thấy cũng chỉ đứng nhìn. Sự vô cảm của người lớn đã biến các em thành những đứa trẻ chỉ thích sử dụng nắm đấm Biện pháp phòng chống BLHĐ hiệu quả mà theo TS. Bích Hồng chính là giải tỏa sự cô đơn cũng như củng cố niềm tin ở trẻ”.
3/ Giáo dục kỹ năng sống cho HS, cần lắm!
 TS. Nam cho rằng, giảm tải chương trình học, thay vào đó những giờ học kĩ năng là biện pháp hữu hiệu: “Các em cần được rèn luyện kĩ năng giao tiếp để hạn chế những câu nói không hay gây mất lòng bạn bè của các em. Rèn luyện kĩ năng ứng xử để các em có những hành động thấu tình đạt lý, đạt tới giá trị nhân văn cao nhất. Rèn luyện kĩ năng kiềm chế cảm xúc để các em biết kìm nén những lúc xúc động, biết sống bao dung độ lượng với mọi người”. Đóng góp về việc xử lý các vụ việc bạo lực, PGS-TS Trần Tuấn Lộ nói: “Cần phân loại các mức độ nghiêm trọng, phân biệt động cơ bạo lực để tùy mỗi trường hợp mà có cách xử lý, giáo dục riêng. Phải coi bạo lực bắt đầu từ những lời nói, từ cái nhìn, cử chỉ có biểu hiện bất thường chứ không chỉ là hành động trên thân thể người khác...”. Ý kiến của bà Lê Thúy Hòa-Hiệu trưởng Trường THPT DL Thái Bình cũng rất đáng được quan tâm: “Không trường nào không có học sinh xích mích, quan trọng là chúng ta phải phát hiện sớm để ngăn chặn. Người phát hiện không chỉ là thầy cô giáo, bảo vệ mà còn là các bạn trong lớp. Để học sinh giúp giáo viên phát hiện những vụ xích mích này, bắt buộc nhà trường phải giáo dục kỹ năng sống cho các em”. Theo ông Lê Ngọc Trung, Phó ban hoạt động ngoài trời Trường Thiếu sinh quân thì giáo viên cũng nên dạy về kỹ năng giải quyết mâu thuẫn, chẳng hạn đặt ra các tình huống cụ thể như “nhìn mặt thằng này thấy ghét” thì giải quyết như thế nào để bớt ghét. Kỹ năng sống không chỉ đợi đến bậc THCS, THPT mới dạy mà ngay từ mầm non cũng phải giáo dục cho các bé”.
4/ Trao đúng thứ các em cần.
4.1. Tổ chức giao lưu rộng rãi giữa các lớp, các trường, các tổ chức, đoàn thể. 
 Trong lớp, tổ chức các buổi sinh hoạt tập thể, đi tham quan, dã ngoại để giáo dục tinh thần tập thể cho mỗi học sinh. Tổ chức các buổi giao lưu văn nghệ, thể dục thể thao giữa các lớp trong toàn khối, toàn trường để các em hiểu và gần gũi nhau hơn. Giáo viên cần phối hợp với gia đình và các tổ chức như Đoàn thanh niên của trường phát hiện ra thủ lĩnh của các nhóm không chính thức trong tập thể học sinh để giao những nhiệm vụ cụ thể của trường, lớp nhằm phát huy vai trò “chỉ huy” của những cá nhân đó. Đồng thời, phải kịp thời định hướng, điều chỉnh các hành vi của những em này vào các hoạt động tích cực của tập thể.