Bài giảng Tiết 5: Bài 3: Xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp (tiết 6)

Ngày soạn: .../../.
Ngày giảng: ././. Tiết 5: Bài 3 
 XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA TỔNG HỢP
 I/ Mục tiêu:
1. Kiến thức: 
- Biết về xà phòng, chất giặt rửa tổng hợp.
- Hiểu nguyên nhân tạo nên đặc tính giắt rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.
2. Kỹ năng: 
-Sử dụng hợp lí xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.
3, Tình cảm thái độ.
	- Có ý thức sử dụng hợp lý có hiệu quả xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.
- biết bảo vệ tài nguyên môi trường
II. Chuẩn bị: 
1. GV: Tranh vẽ sơ đồ cơ chế giặt rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.
2. HS: Chuẩn bị các loại tư liệu về xà phòng, bột giặt, dây chuyền sx xà phòng, chất giặt rửa tổng hợp 
 III. Phương pháp:
- Nêu vấn đề + đàm thoại + hoạt động nhóm.
 IV. Các hoạt động dạy và học.
 	 1.Ổn định lớp. 
 	 2. Kiểm tra bài cũ: 
	Chất béo có những tính chất hóa học gì? Viết phương trình minh họa.
 	 3. Bài mới
Hoạt động của thầy và trò
Kiến thức cơ bản
Hoạt động 1
- HS nghiên cứu SGK để rút ra khái niệm về xà phòng.
- GV ?: Trên cơ sở khái niệm về xà phòng, em hãy cho biết thành phần chính của xà phòng là gì ?
- GV giới thiệu thêm một số thành phần khác của xà phòng ?
- GV ?: Dựa vào khái niệm về xà phòng, em hãy cho biết để sản xuất xà phòng ta có thể sử dụng phản ứng hoá học nào ?
- HS nghiên cứu SGK để biết các giai đoạn của quy trình nấu xà phòng.
- GV cho HS biết mặt hạn chế của quá trình sản xuất xà phòng từ chất béo: khai thác dẫn đến cạn kiệt tài nguyên. Từ đó giới thiệu cho HS biết phương pháp hiện đại ngày nay được dùng để sản xuất xà phòng là đi từ ankan.
Hoạt động 2
- GV đặt vấn đề: Xà phòng thông thường sẽ mất ít nhiều tác dụng tẩy rửa trong nước cứng nên hiện nay người ta dùng chất giặt rửa tổng hợp.
- HS tìm hiểu SGK để biết khái niệm về chất giặt rửa tổng hợp và những ưu điểm khác của nó so với xà phòng.
- GV: Giúp HS hiểu được xà phòng khác chất tẩy rửa về thành phần, nhưng chúng có cùng mục đích sử dụng.
- HS: Đọc phương pháp sản xuất chất tẩy rửa tổng hợp (sgk), xem sơ đồ điều chế phương trình phản ứng sgk.
- GV: Giới thiệu một số chất tẩy rửa tổng hợp hiện nay
Hoạt động 3
v GV treo mô hình Sơ đồ quá trình làm sạch vết bẩn của xà phòng và giải thích cho HS rỏ tác dụng tẩy rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.
- GV: Giải thích minh hoạ thực tế. và giải thích tại sao không nên dùng xà phòng giặt rửa trong nước cứng, chất giặt rửa tổng hợp có thể giặt rửa trong nước cứng.
I. XÀ PHÒNG:
 1. Khái niệm
- Xà phòng thường dùng là hỗn hợp muối natri hoặc muối kali của axit béo, có thêm một số chất phụ gia.
- Thành phần chủ yếu của xà phòng thường: Là muối natri của axit panmitic hoặc axit stearic. Ngoài ra trong xà phòng còn có chất độn (làm tăng độ cứng để đúc bánh), chất tẩy màu, chất diệt khuẩn và chất tạo hương, 
 Ví dụ thành phần chính thông thường:
 C17H35COONa 
 C15H31COONa
 2. Phương pháp sản xuất:
(RCOO)C3H5 + 3 NaOH 3 RCOONa + 
 C3H5 (OH)3
An kan muối natri của axit cacboxylic
CH3[CH2]14CH2CH2[CH2]14CH3 
 2 CH3[CH2]14COOH
2 CH3[CH2]14COOH + Na2CO3 
 2 CH3[CH2]14COONa + H2O + CO2 
II. CHẤT GIẶT RỬA TỔNG HỢP: 
 1. Khái niệm: Nhưng hợp chất không phải là muối natri của axit cacboxilic nhưng có tính năng giặt rửa như xà phòng được gọi là chất giặt rửa tổng hợp.
 2. Phương pháp sản xuất:
Dầu mỏ Axit đođexylbenzensunfonic natri đođexylbenzensunfonat
CH3[CH2]11 – C6H4SO3H 
 CH3[CH2]11 – C6H4SO3Na 
Axitđođexylbenzensunfonic
 Natri đođexylbenzensunfonat
III. TÁC DỤNG TẨY RỬA CỦA XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA TỔNG HỢP:
- tác dụng xà phòng hay chất giặt rửa tổng hợp có khả năng làm giảm sức căng bề mặt của các chất bẩn bám trên da, vải làm chất bẩn phân tán thành nhiều phần nhỏ hơn rồi phân tán vào nước và bị rửa trôi đi.
* Chú ý:
- Không nên dùng xà phòng giặt rửa trong nước cứng.
- Chất giặ rửa tổng hợp có thể giặt rửa trong nước cứng.
4. Củng cố :
 1. Xà phòng là gì ?
 	2. Hãy điền chữ Đ (đúng) hoặc S (sai) vào ô trống ở các phát biểu sau:
a) Xà phòng là sản phẩm của phản ứng xà phòng hoá.
Đ
b) Muối natri hoặc kali của axit hữu cơ là thành phần chính của xà phòng
S
c) Khi đun nóng chất béo với dung dịch NaOH hoặc KOH ta được xà phòng.
Đ
d) Từ dầu mỏ có thể sản xuất được chất giặt rửa tổng hợp.
Đ
5.Dặn dò:
1. Bài tập về nhà: 1 → 5 trang 15-16 (SGK).
2. Xem trước bài LUYỆN TẬP.
	 .