Bài giảng Tiết 4 - Bài 3: Khái niệm về xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp (tiếp theo)

TiÕt 4. Bµi 3
kh¸i niƯm vỊ xµ phßng
vµ chÊt giỈt rưa tỉng hỵp
Ngµy so¹n: ...... / ...... / 20 ......
Gi¶ng ë c¸c líp:
Líp
Ngµy d¹y
Häc sinh v¾ng mỈt
Ghi chĩ
12C2
12C3
12C4
I. Mơc tiªu bµi häc:
	1. KiÕn thøc:
	- Biết khái niệm về xà phòng, chất giặt rửa tổng hợp.
	- Hiểu được nguyên nhân tạo nên đặc tính giặt rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng 	hợp.
	2. Kü n¨ng:
	Sử dụng hợp lí xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.
	3. T­ t­ëng:
	- Có ý thức sử dụng hợp lí có hiệu quả xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.
 - Bảo vệ tài nguyên môi trường.
II. Ph­¬ng ph¸p:
	§µm tho¹i kÕt hỵp khÐo lÐo víi thuyÕt tr×nh.
III. §å dïng d¹y häc:
IV. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:
	1. ỉn ®Þnh tỉ chøc líp: (1')
	2. KiĨm tra bµi cị: (5')
	Bµi 5/12.
	3. Gi¶ng bµi míi:
Thêi gian
Ho¹t ®éng cđa Gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cđa Häc sinh
Néi dung
10'
* Hoạt động 1:
v GV yªu cÇu HS nghiên cứu SGK để rút ra khái niệm về xà phòng.
v GV ?: Trên cơ sở khái niệm về xà phòng, em hãy cho biết thành phần chính của xà phòng là gì?
v GV giới thiệu thêm một số thành phần khác của xà phòng ?
v HS nghiên cứu SGK để rút ra khái niệm về xà phòng.
v Là muối natri của axit panmitic hoặc axit stearic
v Ghi TT.
I – XÀ PHÒNG:
1. Khái niệm:
 - Xà phòng thường dùng là hỗn hợp muối natri hoặc muối kali của axit béo, có thêm một số chất phụ gia.
- Thành phần chủ yếu của xà phòng thường: Là muối natri của axit panmitic hoặc axit stearic. Ngoài ra trong xà phòng còn có chất độn (làm tăng độ cứng để đúc bánh), chất tẩy màu, chất diệt khuẩn và chất tạo hương,
10'
* Hoạt động 2:
v GV ?: Dựa vào khái niệm về xà phòng, em hãy cho biết để sản xuất xà phòng ta có thể sử dụng phản ứng hoá học nào ?
v GV cho HS biết mặt hạn chế của quá trình sản xuất xà phòng từ chất béo: khai thác dẫn đến cạn kiệt tài nguyên. Từ đó giới thiệu cho HS biết phương pháp hiện đại ngày nay được dùng để sản xuất xà phòng là đi từ ankan.
v HS nghiên cứu SGK để biết các giai đoạn của quy trình nấu xà phòng.
2. Phương pháp sản xuất:
- TQ:
- Xà phòng còn được sản xuất theo sơ đồ sau:
- Thí dụ:
10'
* Hoạt động 3:
v GV đặt vấn đề: Xà phòng thông thường sẽ mất ít nhiều tác dụng tẩy rửa trong nước cứng nên hiện nay người ta dùng chất giặt rửa tổng hợp.
v GV yªu cÇu HS nghiên cứu phương pháp sản xuất chất giặt rửa tổng hợp từ nguyên liệu là dầu mỏ.
v HS tìm hiểu SGK để biết khái niệm về chất giặt rửa tổng hợp và những ưu điểm khác của nó so với xà phòng.
v HS nghiên cứu phương pháp sản xuất chất giặt rửa tổng hợp từ nguyên liệu là dầu mỏ.
II – CHẤT GIẶT RỬA TỔNG HỢP:
1. Khái niệm:
Những hợp chất không phải là muối natri của axit cacboxylic nhưng có tính năng giặt rửa như xà phòng được gọi là chất giặt rửa tổng hợp.
2. Phương pháp sản xuất 
Được tổng hợp từ các chất lấy từ dầu mỏ.
5'
* Ho¹t ®éng 4:
v GV treo mô hình Sơ đồ quá trình làm sạch vết bẩn của xà phòng và giải thích cho HS rỏ tác dụng tẩy rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp.
v GV ?: C¬ chÕ giỈt tÈy vÕt bÈn cđa xµ phßng ntn?
v GV bỉ sung: Các muối panmitat hay stearat của các kim loại hoá trị II thường khó tan trong nước, do đó không nên dùng xà phòng để giặt rửa trong nước cứng (nước có chứa nhiều ion Ca2+, Mg2+). Các muối của axit đođexylbenzensunfonic lại tan được trong nước cứng, do đó chất giặt rửa có ưu điểm hơn xà phòng là có thể giặt rửa cả trong nước cứng.
v Quan s¸t.
v Muối natri trong xà phòng hay trong chất giặt rửa tổng hợp có khả năng làm giảm sức căng bề mặt của các chất bẩn bám trên vải, da, do đó vế bẩn được phân tán thành nhiều phần nhỏ hơn và được phân tán vào nước
III. TÁC DỤNG TẨY RỬA CỦA XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA TỔNG HỢP:
Muối natri trong xà phòng hay trong chất giặt rửa tổng hợp có khả năng làm giảm sức căng bề mặt của các chất bẩn bám trên vải, da, do đó vế bẩn được phân tán thành nhiều phần nhỏ hơn và được phân tán vào nước.
	4. Cđng cè bµi gi¶ng: (3')
	Hãy điền chữ Đ (đúng) hoặc S (sai) vào ô trống ở các phát biểu sau:
a) Xà phòng là sản phẩm của phản ứng xà phòng hoá.
Đ
b) Muối natri hoặc kali của axit hữu cơ là thành phần chính của xà phòng
S
c) Khi đun nóng chất béo với dung dịch NaOH hoặc KOH ta được xà phòng.
Đ
d) Từ dầu mỏ có thể sản xuất được chất giặt rửa tổng hợp.
Đ
	5. H­íng dÉn häc sinh häc vµ lµm bµi tËp vỊ nhµ: (1')
	Bµi 1/15 ®Õn Bµi 5/16.
V. Tù rĩt kinh nghiƯm sau bµi gi¶ng:
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
chuyªn m«n duyƯt
Ngµy ...... / ...... / 20 ......