Bài giảng Tiết 38: Silic - Công nghiệp silicat (tiếp theo)

Ngµy so¹n: 12/01/2009
TiÕt: 38
A. Mục tiêu: 
1. Kiến thức: Giúp học sinh biết được:
- Silic là phi kim hoạt động hóa học yếu. Silic là chất bán dẫn.
- Silic đioxit là chất có nhiều trong tự nhiên. Silic đioxit là một oxit axit.
- Từ các vật liệ chính là đất sét, cát kết hợp với các vật liệu khác và kỹ thuật khác nhau, công nghiệp silicat có nhiều ứng dụng như: gốm sứ, xi-măng, thủy tinh...
2. Kĩ năng: Biết sử dụng kiến thức thực tế để xây dựng kiến thức mới.
B. Chuẩn bị: Các vật mẫu hay tranh ảnh về: gốm sứ, thủy tinh, ximăng, đất sét, cát trắng.
C. Tiến trình bài giảng
1.Tổ chức lớp học: ổn định nề nếp và kiểm tra sỉ số.
2.Kiểm tra bài cũ:(10 phút) 
- Nêu tính chất hóa học của muối cacbonat? VD?
- Gọi 2 HS lên bảng làm BT 3, 4/SGK 
3.Nội dung bài mới:(27 phút)
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nôi dung bài ghi
Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập:
GV: Silic là nguyên tố phổ biến thứ 2 trong vỏ Trái Đất. Ngành công nghiệp liên quan đến silic và hợp chất của nó gọi là công nghiệp silicat rất gần gũi trong đời sống. Chúng ta hãy nghiên cứu về silic và ngành công nghiệp này.
Hoạt động 2: Tìm hiểu về silic
- GV yêu cầu HS đọc SGK, thảo luận nhóm, tính chất của silic (ghi vào bảng nhóm)
- GV: yêu cầu các nhóm quan sát mẫu vật và nhận xét các t/c vật lý.
→ HS nhóm thảo luận
→ HS nhóm quan sát mẫu vật, nhận xét
I. Silic
1. Trạng thái thiên nhiên
- Silic là nguyên tố phổ biến thứ 2 sau oxi.
- Silic chiếm khối lượng vỏ trái đất (26%)
- Các hợp chất Si tồn tại nhiều là cát trắng, đất sét, cao lanh.
2. Tính chất 
- Si là chất rắn màu xám, khó nón chảy
- Có vẻ sáng của KL
- Dẫn điện kém
- Tinh thể Si tinh khiết là chất bán dẫn
- Si là PK hoạt động yếu hơn cacbon, clo. Tác dụng với oxi ở to cao:
Si(r) +O2(k) SiO2(r)
- Si được dùng làm vật liệu bán dẫn trong kỹ thuật điện tử và dùng để chế tạo pin mặt trời.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về silic đioxit SiO2
- GV: SiO2 thuộc loại hợp chất nào? Vì sao? T/c hóa học của nó?
- GV: Yêu cầu các nhóm thảo luận và ghi lại vào bảng nhóm.
→ HS nhóm thảo luận
SiO2 là oxit axit
SiO + NaOH → Na2SiO3 + H2O
SiO2 + CaO → CaSiO3
II. Silic đioxit (SiO2)
SiO2 là oxit axit:
- Tác dụng với dd kiềm (ở to cao)
SiO2(r) + NaOH(dd) Na2SiO3(dd) + H2O(l)
 (Natri silicat)
- Tác dụng với oxit bazơ (ở to cao)
SiO2(r) + CaO(r) CaSiO3(r)
 (Canxi silicat)
- Không tác dụng với nước để tạo axit
Hoạt động 4: Tìm hiểu sơ lược về công nghiệp Silicat
- GV: Giới thiệu CN silicat gốm sản xuất đồ gốm, thủy tinh, ximăng từ các hợp chất thiên nhiên của silic.
- GV: HS quan sát tranh ảnh mẫu vật rồi kể tên các sản phẩm của ngành CN sản xuất đồ gôm sứ.
- GV: yêu cầu các nhóm thảo luận và ghi vào bảng các nội dung sau:
Thành phần chính của ximăng
Nguyên liệu chính
Các công đọan chính
Cơ sở sản xuất ximăng ở nước ta.
- GV: yêu cầu HS quan sát mẫu vật, đọc SGK và thảo luận theo các nội dung sau:
Thành phần của thủy tinh
Nguyên liệu chính
Các cơ sở sản xuất
→ HS nhóm thảo luận
→ HS kể tên các sản phẩm đồ gôm, gạch ngói, sành, sứ.
→ HS nhóm thảo luận và ghi vào bảng phụ
- Nguyên liệu: CaCO3, cát, đất sét
- Cơ sở sản xuất: nhà máy ximăng Hải Dương, Hải phòng, Hà Nam, Hà Tiên...
→ HS nhóm thảo luận và ghi vào bảng phụ
- Nguyên liệu: cát trắng, CaCO3, Na2CO3
- Cơ sở SX: nhà máy SX thủy tinh ở hải Phòng, Hà Nội, Bắc Ninh, TH HCM.
III. Sơ lược về công nghiệp Silicat
1. Sản xuất gốm sứ
- Nguyên liệu chính: đất sét, thạch anh
- Các công đoạn chính:
+ Nhào đất sét, thạch anh với nước để tạo thành bột dẻo rồi tạo hình, sấy khô thành các đồ vật.
+ Nung các đồ vật trong lò ở nhiệt độ cao.
- Cơ sở SX: (SGK)
2. Sản xuất ximăng
- Thành phần chính: Canxi silicat và canxi aluminat.
- Nguyên liệu chính: Đất sét (có SiO2), đá vôi, cát.
- Các công đoạn chính: (SGK)
- Các cơ sở SX chính:
3. Sản xuất thủy tinh
- Nguyên liệu chính: cát trắng, đá vôi, xô đa.
- Các công dọn chính:
+ Trộn hỗn hợp nguyên liệu theo tỷ lệ thích hợp.
+ Nung trong lò (to ≈ 900oC)
+ Làm nguội từ từ sau đó ép, thổi.
- Cơ sở SX chính (SGK)
4. Củng cố: (4 phút)
	Gọi HS viết các PTHH xảy ra ở phần SX thủy tinh
	CaCO3 CaO + SiO2
	CaO + SiO2 CaSiO3
	Na2CO3 + SiO2 Na2SiO3 + CO2↑
5. Dặn dò (2 phút)
BTVN: 1 → 4 SGK trang 95
Hướng dẫn bài tập ở nhà: 
Chuẩn bị 1 bảng HTTH
Soạn phần I, II của bài “Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học”