Bài giảng Tiết 27, 28, 29: Tính chất của kim loại dãy điện hóa của kim loại

một số tính chất vật lí khác của kim loại.
v HS nghiên cứu SGK và giải thích nguyên nhân về tính ánh kim của kim loại.
d) Ánh kim
Các electron tự do trong tinh thể kim loại phản xạ hầu hết những tia sáng nhìn thấy được, do đó kim loại có vẻ sáng lấp lánh gọi là ánh kim.
Kết luận: Tính chất vật lí chung của kim loại gây nên bởi sự có mặt của các electron tự do trong mạng tinh thể kim loại.
 Không những các electron tự do trong tinh thể kim loại, mà đặc điểm cấu trúc mạng tinh thể kim loại, bán kính nguyên tử,cũng ảnh hưởng đến tính chất vật lí của kim loại.
v Ngoài một số tính chất vật lí chung của các kim loại, kim loại còn có một số tính chất vật lí không giống nhau.
 - Khối lượng riêng: Nhỏ nhất: Li (0,5g/cm3); lớn nhất Os (22,6g/cm3).
 - Nhiệt độ nóng chảy: Thấp nhất: Hg (−390C); cao nhất W (34100C).
 - Tính cứng: Kim loại mềm nhất là K, Rb, Cs (dùng dao cắt được) và cứng nhất là Cr (có thể cắt được kính). 
	4. Cđng cè bµi gi¶ng: (3')
	B1. Nguyên nhân gây nên những tính chất vật lí chung của kim loại ? Giải 	thích.
 	B2. Em hãy kể tên các vật dụng trong gia đình được làm bằng kim loại. Những 	ứng dụng của các đồ vật đó dựa trên tính chất vật lí nào của kim loại ?
	5. H­íng dÉn häc sinh häc vµ lµm bµi tËp vỊ nhµ: (1')
	- Bài tập về nhà: 1, 8 trang 88 (SGK).
	- Xem trước phần TÍNH CHẤT HOÁ HỌC CHUNG CỦA KIM LOẠI
TiÕt 28:
Gi¶ng ë c¸c líp:
Líp
Ngµy d¹y
Häc sinh v¾ng mỈt
Ghi chĩ
12C3
12C4
	1. ỉn ®Þnh tỉ chøc líp: (1')
	2. KiĨm tra bµi cị: (5')
	Tính chất vật lí chung của kim loại là gì ? Nguyên nhân gây nên những tính chất vật lí 	chung đó.
	3. Gi¶ng bµi míi:
Thêi gian
Ho¹t ®éng cđa Gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cđa Häc sinh
Néi dung
5'
* Hoạt động 1
v GV ?: C¨n cø vµo c¸c kiÕn thøc ®· häc ë líp 10 vµ ë tiÕt 27, mét em h·y cho thµy biÕt c¸c e ngoµi cïng cđa kim lo¹i dƠ hay khã t¸ch khái vá nguyªn tư? T¹i sao?
v GV ?: Vậy tính chất hoá học chung của kim loại là gì ?
- Trong một chu kì:
Bán kính nguyên tử của nguyên tố kim loại < bán kính nguyên tử của nguyên tố phi kim. Số electron hoá trị ít → lực liên kết với hạt nhân tương đối yếu nên chúng dễ tách khỏi nguyên tử.
ð Tính chất hoá học chung của kim loại là tính khử.
M → Mn+ + ne
II. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC 
Số electron hoá trị ít, lực liên kết với hạt nhân tương đối yếu nên chúng dễ tách khỏi nguyên tử
ð Tính chất hoá học chung của kim loại là tính khử:
M → Mn+ + ne
Ch/ý
§Ĩ chøng minh nhËn ®Þnh trªn xem ®ĩng kh«ng. Mêi c¸c em nghiªm cøu sang phÇn 1.
10'
* Hoạt động 2
v GV ?: Chĩng ta quan s¸t thÝ nghiƯm sau (GV chiÕu TN lªn b¶ng)
v Tõ thÝ nghiƯm trªn, mét em h·y lªn b¶ng viÕt ptp­ gi÷a Fe vµ Clo råi x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cđa c¸c nguyªn tè trong p­ nµy giĩp thµy?
v Trong p­ trªn Fe cã vai trß lµ chÊt g×? T¹i sao?
v HS quan s¸t
v HS viết các PTHH:
v ChÊt khư, v× Fe nh­êng 3e
1. Tác dụng với phi kim 
a) Tác dụng với clo
Ch/ý
Chĩng ta xÐt tiÕp ph¶n øng cđa KL víi oxi:
v Chĩng ta quan s¸t thÝ nghiƯm sau (GV chiÕu TN lªn b¶ng)
v Tõ thÝ nghiƯm trªn, mét em h·y lªn b¶ng viÕt ptp­ gi÷a Fe vµ oxi råi x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cđa c¸c nguyªn tè trong p­ nµy giĩp thµy?
v Trong p­ trªn Fe cã vai trß lµ chÊt g×? T¹i sao?
v Trong p­ víi Clo th× Fe lªn ®Õn +3, cßn p­ víi Oxi th× Fe chØ ®Õn =8/3, ®iỊu ®ã nãi lªn ®iỊu g×?
v T­¬ng tù nh­ vËy vỊ nhµ c¸c em tù viÕt ptp­ cđa Al vµ oxi.
v HS quan s¸t
v HS viết các PTHH:
v ChÊt khư, v× Fe nh­êng e
v Fe nãi riªng vµ c¸c kim lo¹i nhiỊu sè oxi ho¸ nãi chung cµng t¸c dơng víi chÊt oxi ho¸ m¹nh th× bÞ oxi ho¸ cµng s©u.
v HS viết các PTHH:
b) Tác dụng với oxi
Ch/ý
TiÕp theo chĩng ta xÐt tiÕp ph¶n øng cđa KL víi l­u huúnh:
v Chĩng ta quan s¸t thÝ nghiƯm sau (GV chiÕu TN lªn b¶ng)
v Tõ thÝ nghiƯm trªn, mét em h·y lªn b¶ng viÕt ptp­ gi÷a Fe vµ S råi x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cđa c¸c nguyªn tè trong p­ nµy giĩp thµy?
v Trong p­ trªn Fe cã vai trß lµ chÊt g×? T¹i sao?
v Víi Hg th× ph¶n øng ngay víi S ë nhiƯt ®é th­êng nªn ng­êi ta th­êng dïng S ®Ĩ thu Hg bÞ r¬i v·i (GV nãi xong viÕt ptp­ lªn b¶ng: )
v Qua phÇn 1, em nµo cã nhËn xÐt g× vỊ kh¶ n¨ng p­ cđa KL víi PK nµo?
v HS quan s¸t
v HS viết các PTHH:
v ChÊt khư, v× Fe nh­êng 2e
v HS ghi TT
v HS nhËn xÐt.
c) Tác dụng với lưu huỳnh
* NhËn xÐt:
NhiỊu kim lo¹i cã thĨ khư ®­ỵc phi kim ®Õn sè oxi ho¸ ©m, ®ång thêi nguyªn tư KL bÞ oxi ho¸ ®Õn sè oxi ho¸ d­¬ng.
Ch/ý
TiÕp theo chĩng ta xÐt tiÕp ph¶n øng cđa KL víi l­u huúnh:
10'
* Ho¹t ®éng 3:
v Chĩng ta quan s¸t thÝ nghiƯm sau (GV chiÕu TN lªn b¶ng)
v Tõ thÝ nghiƯm trªn, mét em h·y lªn b¶ng viÕt ptp­ gi÷a Fe vµ HCl råi x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cđa c¸c nguyªn tè trong p­ nµy giĩp thµy?
v Trong p­ trªn Fe cã vai trß lµ chÊt g×? T¹i sao?
v C¸c em l­u ý lµ Fe t¸c dơng víi c¸c axit th­êng ë dd lo·ng bÞ OXH ®Õn +2. C¸c kim lo¹i nhiỊu SOXH kh¸c sÏ bÞ OXH ®Õn møc sè OXH thÊp.
v T­¬ng tù nh­ vËy vỊ nhµ c¸c em tù viÕt ptp­ cđa c¸c KL kh¸c víi H2SO4 vµ c¸c axit kh¸c.
v Nh­ vËy khi KL p­ víi axit lo·ng th× KL vµ axit ®ãng vai trß ntn trong p­?
v HS quan s¸t
v HS viết các PTHH:
v ChÊt khư, v× Fe nh­êng 2e
v HS nghe TT
v HS viết các PTHH của phản ứng.
v KL lµ chÊt khư, H+ lµ chÊt OXH
2. Tác dụng với dung dịch axit
a) Dung dịch HCl, H2SO4 loãng
→KL lµ chÊt khư, H+ lµ chÊt OXH
v Chĩng ta quan s¸t thÝ nghiƯm sau (GV chiÕu TN lªn b¶ng)
v Tõ thÝ nghiƯm trªn, mét em h·y lªn b¶ng viÕt ptp­ gi÷a Cu vµ HNO3 lo·ng råi x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cđa c¸c nguyªn tè trong p­ nµy giĩp thµy?
v Trong p­ trªn Cu cã vai trß lµ chÊt g×? T¹i sao?
v C¸c em l­u ý lµ Fe t¸c dơng víi c¸c axit HNO3 hay H2SO4 ®Ỉc, nãng bÞ OXH ®Õn +3. C¸c kim lo¹i nhiỊu SOXH kh¸c sÏ bÞ OXH ®Õn møc sè OXH cao nhÊt.
v T­¬ng tù nh­ vËy vỊ nhµ c¸c em tù viÕt ptp­ cđa KL kh¸c víi HNO3.
v B©y giê 1 em lªn b¶ng viÕt vµ x¸c ®Þnh vai trß cđa Cu trong p­ cđa Cu víi H2SO4 ®Ỉc, nãng.
v Trong c¸c p­ cđa KL víi HNO3 hay H2SO4 ®Ỉc, nãng th× vai trß cđa c¸c chÊt trong p­ ntn?
v §iỊu g× sÏ s¶y ra khi cho HNO3 hay H2SO4 ®Ỉc, nguéi td víi Al, Fe, Cr ... ?
v HS quan s¸t
v HS viết các PTHH:
v ChÊt khư, v× Cu nh­êng 2e
v HS nghe TT
v HS viết các PTHH của phản ứng.
v HS viết các PTHH của phản ứng.
v KL lµ chÊt khư, chÊt OXH lµ c¸c gèc axit NO3_ vµ SO42-
v C¸c KL bÞ thơ ®éng.
b) Dung dịch HNO3, H2SO4 đặc:
2NO + O2 → 2NO2 (n©u®á)
Fe + 4HNO3(l) → Fe(NO3)3 + NO + 2H2O
→ NhËn xÐt:
- Khi ph¶n øng víi HNO3 hay H2SO4 ®Ỉc, nãng th× KL lµ chÊt khư, chÊt OXH lµ c¸c gèc axit NO3_ vµ SO42-
- HNO3 hay H2SO4 ®Ỉc, nguéi sÏ lµm thơ ®éng Al, Fe, Cr ...
Ch/ý
§Ĩ xem KL cã t¸c dơng víi n­íc ntn chĩng ta sÏ nghiªm cøu phÇn 3:
5'
* Ho¹t ®éng 4:
v Chĩng ta quan s¸t thÝ nghiƯm sau (GV chiÕu TN lªn b¶ng)
v Tõ thÝ nghiƯm trªn, mét em h·y lªn b¶ng viÕt ptp­ gi÷a Na vµ n­íc råi x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cđa c¸c nguyªn tè trong p­ nµy giĩp thµy?
v Trong p­ trªn Na cã vai trß lµ chÊt g×? T¹i sao?
v GV thông bào một số kim loại tác dụng với hơi nước ở nhiệt độ cao như Mg, Fe, ...
v HS quan s¸t
v HS viết các PTHH:
v ChÊt khư, v× Na nh­êng 1e
v Ghi TT.
3. Tác dụng với nước
 - Các kim loại có tính khử mạnh: kim loại nhóm IA và IIA (trừ Be, Mg) khử H2O dễ dàng ở nhiệt độ thường:
- Các kim loại có tính khử trung bình chỉ khử nước ở nhiệt độ cao (Fe, Zn,). Các kim loại còn lại không khử được H2O:
Mg+2H2O(láng)Mg(OH)2+H2
(NÕu nhiƯt ®é cao h¬n (kho¶ng 400oC) th× n­íc ë thĨ h¬i sÏ t¹o ra MgO vµ Hi®ro)
3Fe + 4H2O Fe3O4 + 4 H2
Ch/ý
Vµ phÇn cuèi cïng thµy mêi c¸c em nghiªm cøu trong bµi h«m nay ®ã lµ phÇn 4:
5'
* Ho¹t ®éng 5:
v Chĩng ta quan s¸t thÝ nghiƯm sau (GV chiÕu TN lªn b¶ng)
v Tõ thÝ nghiƯm trªn, mét em h·y lªn b¶ng viÕt ptp­ gi÷a Fe vµ dd CuSO4 råi x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cđa c¸c nguyªn tè trong p­ nµy giĩp thµy?
v Trong p­ trªn Fe cã vai trß lµ chÊt g×? T¹i sao?
v HS quan s¸t
v HS viết các PTHH:
v ChÊt khư, v× Fe nh­êng 2e
4. Tác dụng với dung dịch muối:
- VD:
- KL: Kim loại mạnh hơn có thể khử được ion của kim loại yếu hơn trong dung dịch muối thành kim loại tự do.
	4. Cđng cè bµi gi¶ng: (3')
	B1. Tính chất hoá học cơ bản của kim loại là gì và vì sao kim loại có những tính chất đó?
 	B2. Thuỷ ngân dễ bay hơi và rất độc. Nếu chẳng may nhiệt kế thuỷ ngân bị vỡ thì dùng 	chất nào trong các chất sau để khử độc thuỷ ngân ?
A. Bột sắt	B. Bột lưu huỳnh	C. Bột than	D. Nước
 	B3. Dung dịch FeSO4 có lẫn tạp chất là CuSO4. Hãy giới thiệu phương pháp hoá học đơn 	giản để có thể loại được tạp chất. Giải thích việc làm và viết PTHH dạng phân tử và ion 	rút gọn.
	5. H­íng dÉn häc sinh häc vµ lµm bµi tËp vỊ nhµ: (1')
	- Bài tập về nhà: 2, 3, 4, 5 trang 88-89 (SGK).
	- Xem trước bài DÃY ĐIỆN HOÁ CỦA KIM LOẠI
TiÕt 29:
Gi¶ng ë c¸c líp:
Líp
Ngµy d¹y
Häc sinh v¾ng mỈt
Ghi chĩ
12C3
12C4
	1. ỉn ®Þnh tỉ chøc líp: (1')
	2. KiĨm tra bµi cị: (5')
	Hoàn thành các PTHH dạng phân tử và ion rút gọn của phản ứng sau: Cu + dd AgNO3; 	Fe + CuSO4. Cho biết vai trò của các chất trong phản ứng.
	3. Gi¶ng bµi míi:
Thêi gian
Ho¹t ®éng cđa Gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cđa Häc sinh
Néi dung
10'
* Hoạt động 1
v GV thông báo về cặp oxi hoá – khử của kim loại: Dạng oxi hoá và dạng khử của cùng một nguyên tố kim loại tạo thành cặp oxi hoá – khử của kim loại.
v GV ?: Cách viết các cặp oxi hoá – khử của kim loại có điểm gì giống nhau ?
- Ghi TT
- Ghi TT
III – ĐÃY ĐIỆN HOÁ CỦA KIM LOẠI 
1. Cặp oxi hoá – khử của kim loại 
Dạng oxi hoá và dạng khử của cùng một nguyên tố kim loại tạo nên cặp oxi hoá – khử của kim loại.
Thí dụ: Cặp oxi hoá – khử Ag+/Ag; Cu2+/Cu; Fe2+/Fe
5'
* Hoạt động 2
v GV lưu ý HS trước khi so sánh tính chất của