Bài giảng Tiết 2 - Bài 1: Este (tiếp)

Ch­¬ng I:
TiÕt 2. Bµi 1
Este
Ngµy so¹n: ...... / ...... / 20 ......
Gi¶ng ë c¸c líp:
Líp
Ngµy d¹y
Häc sinh v¾ng mỈt
Ghi chĩ
12C2
12C3
12C4
I. Mơc tiªu bµi häc:
	1. KiÕn thøc:
	 - HS biết: Khái niệm, tính chất của este.
 	 - HS hiểu: Nguyên nhân este không tan trong nước và có nhiệt độ sối thấp hơn axit đồng 	phân. 
	2. Kü n¨ng:
	Vận dụng kiến thức về liên kết hiđro để giải thích nguyên nhân este không tan trong 	nước và có nhiệt độ sôi thấp hơn axit đồng phân.
	3. T­ t­ëng:
II. Ph­¬ng ph¸p:
	§µm tho¹i kÕt hỵp khÐo lÐo víi thuyÕt tr×nh.
III. §å dïng d¹y häc:
	Dụng cụ, hoá chất: Một vài mẫu dầu ăn, mỡ động vật, dung dịch axit H2SO4, dung dịch 	NaOH, ống nghiệm, đèn cồn,
IV. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:
	1. ỉn ®Þnh tỉ chøc líp: (1')
	2. KiĨm tra bµi cị: Trong giê häc.
	3. Gi¶ng bµi míi:
Thêi gian
Ho¹t ®éng cđa Gi¸o viªn
Ho¹t ®éng cđa Häc sinh
Néi dung
15'
* Hoạt động 1:
v GV yêu cầu HS viết phương trình phản ứng este hoá của axit axetic với ancon etylic và isoamylic.
v GV cho HS biết các sản phẩm tạo thành sau 2 phản ứng trên thuộc loại hợp chất este ? Vậy este là gì ?
Hoặc:
v GV yêu cầu HS so sánh CTCT của 2 chất sau đây, từ đó rút ra nhận xét về cấu tạo phân tử của este: Axit axetic vµ etylaxetat
v GV giới thiệu cách gọi tên este, gọi 1 este để minh hoạ, sau đó lấy tiếp thí dụ và yêu cầu HS gọi tên.
- Lªn b¶ng.
- Khi thay thế nhóm OH ở nhóm cacboxyl của axit cacboxylic bằng nhóm OR’ thì được este.
v HS nghiên cứu SGK để biết cách phân loại este, vận dụng để phân biệt một vài este no, đơn chức đơn giản.
- HS gọi tên.
I – KHÁI NIỆM, DANH PHÁP:
- VD:
- Tổng quát:
- KN: Khi thay thế nhóm OH ở nhóm cacboxyl của axit cacboxylic bằng nhóm OR’ thì được este.
- CTCT của este đơn chức: RCOOR’
R: gốc hiđrocacbon của axit hoặc H.
R’: gốc hiđrocacbon của ancol (R # H)
- CTCT chung của este no đơn chức:
 CnH2n+1COOCmH2m+1 (n ≥ 0, m ≥ 1) 
 hoỈc CxH2xO2 (x ≥ 2)
- Tên gọi: Tên gốc hiđrocacbon của ancol + tên gốc axit.
(Tên gốc axit: Xuất phát từ tên của axit tương ứng, thay đuôi ic→at). VD:
CH3COOCH2CH2CH3: propyl axetat
HCOOCH3: metyl fomat
5'
* Hoạt động 2:
v Yªu cÇu HS nghiên cứu SGK để biết một vài tính chất vật lí của este.
v GV ?: Vì sao este lại có nhiệt độ sôi thấp hơn hẳn với các axit đồng phân hoặc các ancol có cùng khối lượng mol phân tử hoặc có cùng số nguyên tử cacbon ?
v GV cho HS ngửi mùi của một số este (etyl axetat, isoamyl axeta), yêu cầu HS nhận xét về mùi của este.
v HS nghiên cứu SGK để biết một vài tính chất vật lí của este.
v HS trả lời dựa vào kiến thức về liên kết hiđro.
- Các este thường có mùi đặc trưng
II – TÍNH CHẤT VẬT LÍ
- Các este là chất lỏng hoặc chất rắn trong điều kiện thường, hầu như không tan trong nước.
- Có nhiệt độ sôi thấp hơn hẳn so với các axit đồng phân hoặc các ancol có cùng khối lượng mol phân tử hoặc có cùng số nguyên tử cacbon.
Nguyên nhân: Do giữa các phân tử este không tạo được liên kết hiđro với nhau và liên kết hiđro giữa các phân tử este với nước rất kém.
- Các este thường có mùi đặc trưng: isoamyl axetat có mùi chuối chín, etyl butirat và etyl propionat có mùi dứa; geranyl axetat có mùi hoa hồng
10'
* Hoạt động 3:
v Lµm thÝ nghiƯm trong SGK/5.
v GV yêu cầu HS viết phương trình hoá học của phản ứng thuỷ phân este trong môi trường axit.
v GV hướng dẫn HS viết phương trình phản ứng thuỷ phân este trong môi trường kiềm.
v Ngoµi ra este cßn p­ nµo kh¸c kh«ng?
- Quan s¸t.
- Lªn b¶ng viÕt ptp­.
- Lªn b¶ng viÕt ptp­.
- Ngoµi ra este cßn cã c¸c p­ cđa gèc H.C
III. TÍNH CHẤT HOÁ HỌC:
- ThÝ nghiƯm: (SGK/5)
- Este bÞ thủ ph©n:
Thuỷ phân trong môi trường axit
CH3COOC2H5 + H2O
CH3COOH + C2H5OH
(Đặc điểm của phản ứng: Thuận nghịch và xảy ra chậm).
Thuỷ phân trong môi trường bazơ (Phản ứng xà phòng hoá)
CH3COOC2H5 + NaOH
→CH3COONa + C2H5OH
(Đặc điểm của phản ứng: Phản ứng chỉ xảy ra 1 chiều).
- Ngoµi ra este cßn cã c¸c p­ cđa gèc H.C
5'
* Hoạt động 4:
v GV ?: Em hãy cho biết phương pháp chung để điều chế este ?
v GV giới thiệu phương pháp riêng để điều chế este của các ancol không bền.
- Bằng phản ứng este hoá giữa axit cacboxylic và ancol.
- Ghi TT.
IV. ĐIỀU CHẾ
1. Phương pháp chung: Bằng phản ứng este hoá giữa axit cacboxylic và ancol.
2. Phương pháp riêng: Điều chế este của anol không bền bằng phản ứng giữa axit cacboxylic và ancol tương ứng.
5'
* Ho¹t ®éng 5:
v GV ?: Những ứng dụng của este được dựa trên những tính chất nào của este ?
v HS tìm hiểu SGK để biết một số ứng dụng của este.
V. ỨNG DỤNG:
- Dùng làm dung môi để tách, chiết chất hữu cơ (etyl axetat), pha sơn (butyl axetat),...
- Một số polime của este được dùng để sản xuất chất dẻo như poli(vinyl axetat), poli (metyl metacrylat),.. hoặc dùng làm keo dán.
- Một số este có mùi thơm, không độc, được dùng làm chất tạo hương trong công nghiệp thực phẩm (benzyl fomat, etyl fomat,..), mĩ phẩm (linalyl axetat, geranyl axetat,),
	4. Cđng cè bµi gi¶ng: (3')
	Bµi 1 vµ Bµi 6/7.
	5. H­íng dÉn häc sinh häc vµ lµm bµi tËp vỊ nhµ: (1')
	Bµi 2 ®Õn Bµi 5/7.
V. Tù rĩt kinh nghiƯm sau bµi gi¶ng:
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
............................................................................................
chuyªn m«n duyƯt
Ngµy ...... / ...... / 20 ......