Bài giảng Tiết 15, 16 - Bài 10: Amino axit

Ngày soạn : 16/10/2009	Ngày dạy
Tiết 15,16
Bài 10 AMINO AXIT
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
Kiến thức
- Biết ứng dụng và vai trị của amino axit
- hiểu cấu trúc phân tử và tính chất hĩa học cơ bản của amino axit.
2. Kĩ năng
- Nhận biết, gọi tên các amino axit
- Viết các PTHH của amino axit
- Quan sát, giải thích các thí nghiệm chứng minh.
 3.Trọng tâm : tính chất cơ bản của nhĩm chức - NH2. –COOH, -CO-NH-
 II CHUẨN BỊ
- Dụng cụ: ống nghiệm, ống nhỏ giọt.
- Hĩa chất: dung dịch glyxin 10%, axit glutamic, dung dịch NaOH 10%, CH3COOH tinh khiết.
- Các hình vẽ, tranh ảnh liên quan đến bài học
 III. Thiết kế hoạt động dạy - học
Ổn định lớp
Bài cũ: 
Bài mới
Hoạt động của thầy và trò
 Nội dung bài học 
Hoạt động 1:
GV: Viết một vài công thức aminoaxit thường gặp sau đó cho học sinh nhận xét nhóm chức.
Hs: Hãy định nghĩa aminoaxit (HSTB)
Hoạt động 2:
Hs: Tham khảo sgk xem các ví dụ hiểu được cách gọi tên amino axit.
 (Bảng 3.2. Tên gọi của một số a - amino axit) 
GV: Phân tích cách đọc tên sau đó hình thành các đọc tên tổng quát. 
Hoạt động 3:
GV: Hãy nghiên cứu SGK và cho biết tính chất vật lý?
Hoạt động 4:
GV: Dựa vào cấu tạo aminoaxit hãy cho biết các aminoaxit tham gia phản ứng hóa học nào?
HS: Phân tích cấu tạo biết được aminoaxit vừa có tính chất axit vừa có tính bazơ (lưỡng tính).
Hs: Hãy viết phương trình phản ứng
 NH2CH2COOH + HCl ® ?
 NH2CH2COOH + NaOH ® ?
Gv:Trong phân tử Aminoaxit vừa chứa nhóm - NH2 vừa chứa nhóm -COOH vậy giữa các phân tử aminoaxit có thể tác dụng với nhau được không (HSTB)
Viết dạng tổng quát ntn?
Hs: Viết ptpư (sgk)
Hoạt động 5:
HS: Đọc SGK và rút ra ứng dụng của amino axit
I-KHAI NIỆM:
 Aminoaxit là những HCHC tạp chức vừa chứa nhóm chức amin (-NH2) vừa chứa nhóm chức cacboxyl (-COOH)
 Thí dụ :
 H2N – CH(CH3)- COOH (alanin)
Tên gọi của các amino axit xuất phát từ tên của axit cacboxilic tương ứng (tên thay thế, tên thông thường), có thêm tiếp đầu ngữ amino và chữ số (2,3,...) hoặc chữ cái Hi Lạp (a, b,...) chỉ vị trí của nhóm NH2 trong mạch. (bảng 3.2) 
II. CẤU TẠO PHÂN TỬ VÀ TÍNH CHẤT HÓA HỌC
 1. cấu tạo phân tử
 Vì nhóm COOH có tính axit, nhóm NH2 có tính bazơ nên ở trạng thái kết tinh amino axit tồn tại ở dạng ion lưỡng cực. Trong dung dịch, dạng ion lưỡng cực chuyển một phần nhỏ thành dạng phân tử :
 dạng ion lưỡng cực dạng phân tử 
2. Tính chất hóa học
 Aminoaxit vừa có tính chất axit vừa có tính bazơ (lưỡng tính)
 a- Tính bazơ: Tác dụng axit mạnh
 HOOC-CH2-NH2 + HCl ® HOOC-CH2-NH3Cl
b- Tính axit: Tác dụng với bazơ mạnh 
 H2N-CH2COOH + NaOH ® H2N-CH2COONa + H2O)
3- Phản ứng trùng ngưng:
Khi đun nóng: Nhóm - COOH của phân tử này tác dụng với nhóm -NH2 của phân tử kia cho sản phẩm có khối lượng phân tử lớn, đồng thời giải phóng H2O 
 n H2N[CH2]5COOH (- HN[CH2]5CO -)n + n H2O
4.Phản ứng este hóa của nhóm COOH
 Tương tự axit cacboxylic, amino axit phản ứng được với ancol (có axít vôcơ mạnh xúc tác) cho este.
 Thí dụ :
 H2NCH2COOH + C2H5OH 
 H2NCH2COOC2H5 + H2O 
 III.ỨNG DỤNG (sgk)
Bảng 3.2. Tên gọi của một số a - amino axit
Công thức
Tên thay thế
Tên bán hệ thống
Tên thường
Kí hiệu
 CH2 -COOH
 NH2
Axit aminoetanoic
Axit aminoaxetic
Glyxin
Gly
CH3 - CH - COOH
 NH2
Axit
2 - aminopropanoic
Axit
- aminopropanoic
Alanin
Ala
CH3 - CH – CH -COOH
 CH3 NH2
Axit - 2 amino -3 -
metylbutanoic
Axit a - aminoisovaleric
Valin
Val
Axit - 2 - amino -3(4 -
hiđroxiphenyl)propanoic
Axit a - amino -b 
(p - hiđroxiphenyl) propionic
Tyrosin
Tyr
HOOC(CH2)2CH - COOH
 NH2
Axit
2 - aminopentanđioic
Axit
2 - aminopentanđioic
Axit
glutamic
Glu
H2N - (CH2)4 - CH - COOH
 NH2
Axit
2,6 - điaminohexanoic
Axit
a, e - điaminocaproic
Lysin
Lys
4: Củng cố: 2,3,4, 
 5: Dặn hs lam các bài tập : 5,6/66,67