Bài giảng Tiết 1: Khái niệm hợp chất hữu cơ và phân loại hợp chất hữu cơ - Tính chất hóa học của hidrocacbon

Ngày giảng: 19/4/2010- Tiết 3, 4- Lớp 9A6, 9A5- Buổi sáng	
I.	MỤC TIÊU:
1. Kiến thức : HS nắm được:
	- Cấu tạo của các hợp chất hiđrôcacbon: mêtan chỉ có liên kết đơn trong phân tử; etylen có liên kết đôi, axetilen có liên kết ba, benzen có liên kết đơn và đôi xen kẽ.
	- Nêu được tính chất hoá học của các hợp chất hiđrôcacbon. 
2.	Kỹ năng: 
- Rèn kĩ năng viết PTHH.
- So sánh được tính chất hoá học của các hiđrocacbon: metan có phản ứng đặc trưng là phản ứng thế, etylen và axetilen có phản ứng cộng là phản ứng đặc trưng, benzen vừa có phản ứng thế, vừa có phản ứng cộng nhưng phản ứng thế dễ xảy ra hơn.
II.	CHUẨN BỊ:
Phiếu học tập.
Bảng phụ có ghi nội dung kiến thứùc chuẩn.
Metan
Etilen
Axetilen
Benzen
CTPT
CH4 = 16
C2H4 = 28
C2H2 = 26
C6H6 = 78
CTCT
Liªn kÕt ®¬n.
Liªn kÕt ®«i gåm 1 liªn kÕt bỊn vµ 1 liªn kÕt kÐm bỊn.
Liªn kÕt ba gåm 1 liªn kÕt bỊn vµ 2 liªn kÕt kÐm bỊn.
3lk ®«i vµ 3lk ®¬n xen kÏ trong vßng 6 c¹nh ®Ịu.
Tính chất hoá học
Giống
Cã ph¶n øng ch¸y sinh ra CO2 vµ H2O
CH4(k) + 2O2(k) ® CO2(k) + 2H2O(h)	
C2H4(k) + 3O2(k) ® 2CO2(k) + 2H2O(h)
2C2H2(k) + 5O2(k) ® 4CO2(k) + 2H2O(h)
2C6H6(l) + 15O2(k) ® 12CO2(k) + 6H2O(h)
Khác
ChØ tham gia ph¶n øng thÕ
CH4(k)+Cl2(k) 
 CH3Cl(k) + HCl(k) 
- Cã ph¶n øng céng:
C2H4(k) + Br2(dd) ®
	 C2H4Br2(l)
C2H4(k) + H2(k) C2H6(k)
- Có phản ứng trùng hợp
nCH2=CH2 n(-CH2-CH2-)
Cã ph¶n øng céng:
C2H2(k) + Br2(dd) ®
	 C2H2Br2(l)
C2H2Br2(l) + Br2(dd) ® 
	 C2H2Br4(l)
Võa cã ph¶n øng thÕ vµ ph¶n øng céng (khã)
C6H6(l)+Br2(l) 
 C6H5Br(l) + HBr(k)
C6H6 + H2 
 	 C6H12
	 (xiclohexan)
§iỊu chÕ
Cã trong khÝ thiªn nhiªn, khÝ ®ång hµnh, khÝ bïn ao. Trong PTN:
-Al4C3(r)+12H2O(l)® 
3CH4 (k) + 4Al(OH)3 (r)
CH3COONa(r)+Na
 CH4(k)+Na2CO3(r)
Sp chÕ ho¸ dÇu má, từ rượu etylic, sinh ra khi qu¶ chÝn.
C2H5OH(l) 	C2H4(k) + H2O(l)
Cho ®Êt ®Ìn + n­íc, sp chÕ ho¸ dÇu má.
CaC2(r) + H2O(l) ®
C2H2(k) + Ca(OH)2(dd)
S¶n phÈm ch­ng cất nhùa than ®¸.
NhËn biÕt
Không làm mất màu dung dịch Br2.
Làm mất màu Clo ngoài ánh sáng.
Lµm mÊt mµu dung dÞch Brom
Lµm mÊt mµu dung dÞch Brom nhiỊu h¬n Etilen.
Khơng lµm mÊt mµu dd Brom.
Ko tan trong n­íc.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
1. Ổn định :
2. Kiểm tra bài cũ : (Kết hợp trong bài giảng)
3. Bài mới :
NỘI DUNG
HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
Hoạt động 1: Tổ chức tình huống học tập
GV: Metan thuộc loại hiđrôcacbon no, etylen và axetilen thuộc loại hiđrocacbon không no, benzen thuộc loại hiđrocacbon thơm. Giữa chúng có những tính chất gì giống và khác nhau?
GV: Để HS suy nghĩ, sau đó dẫn HS vào bài mới.
Hoạt động 2: Khái niệm và phân loại HCHC
I. Khái niệm và phân loại HCHC:.
1. Khái niệm HCHC.
Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon (trừ CO, CO2, H2CO3, muối cacbonat)
2. Phân loại HCHC.
GV: Yêu cầu nhắc lại khái niệm HCHC. Lấy VD.
GV: Cho cá nhân nhận xét, sau đó chốt kiến thức.
GV: Đưa ra ví dụ các HCHC, gọi HS phân loại: CH4, C2H4, CH3Cl, C2H4O2, C2H6O.
HS: Nhắc lại khái niệm HCHC và lấy ví dụ.
HS: phân loại:
Hiđrocacbon: CH4, C2H4
Dẫn xuất của hiđrocacbon: CH3Cl, C2H4O2, C2H6O.
Hoạt động 3: Tính chất hoá học của các hiđrocacbon.
II. Tính chất hoá học của các hiđrocacbon.
GV: phát phiếu học tập, tổ chức cho HS thảo luận và hoàn thành sơ đồ tính chất hoá học của các loại hợp chất hiđrôcacbon. Viết PTHH minh hoạ (GV kẻ sẵn sơ đồ).
GV: Gọi đại diện nhóm lên bảng.
GV: Cho các nhóm nhận xét lẫn nhau .
GV: Chốt bằng bảng chuẩn.
HS: Thảo luận hoàn thành phiếu học tập. Cử đại diện trình bày.
HS: Đại diện nhóm trình bày kết quả.
HS: Các nhóm nhận xét thông qua phiếu học tập.
Metan
Etilen
Axetilen
Benzen
CTPT
CH4 = 16
C2H4 = 28
C2H2 = 26
C6H6 = 78
CTCT
Liªn kÕt ®¬n.
Liªn kÕt ®«i gåm 1 liªn kÕt bỊn vµ 1 liªn kÕt kÐm bỊn.
Liªn kÕt ba gåm 1 liªn kÕt bỊn vµ 2 liªn kÕt kÐm bỊn.
3lk ®«i vµ 3lk ®¬n xen kÏ trong vßng 6 c¹nh ®Ịu.
Tính chất hoá học
Giống
Cã ph¶n øng ch¸y sinh ra CO2 vµ H2O
CH4(k) + 2O2(k) ® CO2(k) + 2H2O(h)	
C2H4(k) + 3O2(k) ® 2CO2(k) + 2H2O(h)
2C2H2(k) + 5O2(k) ® 4CO2(k) + 2H2O(h)
2C6H6(l) + 15O2(k) ® 12CO2(k) + 6H2O(h)
Khác
ChØ tham gia ph¶n øng thÕ
CH4(k)+Cl2(k) 
 CH3Cl(k) + HCl(k) 
- Cã ph¶n øng céng:
C2H4(k) + Br2(dd) ®
	 C2H4Br2(l)
C2H4(k) + H2(k) C2H6(k)
- Có phản ứng trùng hợp
nCH2=CH2 
n(-CH2-CH2-)
Cã ph¶n øng céng:
C2H2(k) + Br2(dd) ®
	 C2H2Br2(l)
C2H2Br2(l) + Br2(dd) ® 
	 C2H2Br4(l)
Võa cã ph¶n øng thÕ vµ ph¶n øng céng (khã)
C6H6(l)+Br2(l) 
 C6H5Br(l) + HBr(k)
C6H6 + H2 
 	 C6H12
	 (xiclohexan)
§iỊu chÕ
Cã trong khÝ thiªn nhiªn, khÝ ®ång hµnh, khÝ bïn ao. Trong PTN:
-Al4C3(r)+12H2O(l)® 
3CH4 (k)+ 4Al(OH)3 (r)
CH3COONa(r)+NaOH CH4(k)+Na2CO3(r)
Sp chÕ ho¸ dÇu má, từ rượu etylic, sinh ra khi qu¶ chÝn.
C2H5OH(l) C2H4(k) + H2O(l)
Cho ®Êt ®Ìn + n­íc, sp chÕ ho¸ dÇu má.
CaC2(r) + H2O(l) ®
C2H2(k) + Ca(OH)2(dd)
S¶n phÈm ch­ng cất nhùa than ®¸.
NhËn biÕt
Không làm mất màu dung dịch Br2.
Làm mất màu Clo ngoài ánh sáng.
Lµm mÊt mµu dung dÞch Brom
Lµm mÊt mµu dung dÞch Brom nhiỊu h¬n Etilen.
Khơng lµm mÊt mµu dd Brom.
Ko tan trong n­íc.
Hoạt động 4: Luyện tập – Củng cố
Bài tập :
Al4C3(r)+12H2O(l)®
	 3CH4 (k)+ 4Al(OH)3 (r)
CH3COONa(r)+NaOH 	 CH4(k)+Na2CO3(r)
CaC2(r) + H2O(l) ®
	 C2H2(k) + Ca(OH)2(dd)
C2H4(k)+H2(k) C2H6(k)
C2H2(k) + Br2(dd) ® C2H2Br4(l)
C2H4(k) + Br2(dd) ®C2H4Br2(l)
C6H6(l)+Br2(l) 
 	C6H5Br(l) + HBr(k)
C6H6 + H2 C6H12
	 (xiclohexan)
GV: Yêu cầu HS làm bài tập: hoàn thành các phương trình hoá học:
Al4C3 + H2O ®
CH3COONa + NaOH ®
CaC2 + H2O ®
C2H4 + H2 ®
C2H2 + Br2 ®
C2H4 + Br2 ® 
C6H6 + Br2 ®
GV: Gọi HS chữa bài tập:
HS hoàn thành bài tập:
Al4C3(r)+12H2O(l)®
	 3CH4 (k)+ 4Al(OH)3 (r)
CH3COONa(r)+NaOH 	 CH4(k)+Na2CO3(r)
CaC2(r) + H2O(l) ®
	 C2H2(k) + Ca(OH)2(dd)
C2H4(k)+H2(k) C2H6(k)
C2H2(k) + Br2(dd) ® C2H2Br4(l)
C2H4(k) + Br2(dd) ®C2H4Br2(l)
C6H6(l)+Br2(l) 
 	C6H5Br(l) + HBr(k)
C6H6 + H2 C6H12
	 (xiclohexan)
4. Hướng dẫn về nhà:
Chuẩn bị cho tiết sau: “Giải bài tập”:
- Xem lại các dạng bài tập:
+ Viết CTCT của các hợp chất hữu cơ.
+ Lập CTHH của HCHC.
+ Bài toán hỗn hợp .