Bài giảng Ngữ Văn 8 - Tiết 122, 123 Tập làm văn: Luyện tập đưa yếu tố tự sự, miêu tả vào văn nghị luận

 KIỂM TRA BÀI CŨ
 Câu hỏi 1. : Vai trò của yếu tố biểu cảm trong bài văn nghị luận? Cách thể hiện 
 tình cảm trong văn nghị luận?
Trả lời: Văn nghị luận rất cần yếu tố biểu cảm. Yếu tố biểu cảm giúp cho văn
nghị luận có hiệu quả thuyết phục cao hơn, vì nó có tác động mạnh mẽ tới tình
cảm của người đọc (người nghe). Để bài văn nghị luận có sức biểu cảm cao,
người làm văn phải thực sự có cảm xúc trước những vấn đề mình trình bày.
Văn nghị luận chỉ có thể tác động đến tình cảm của người đọc bằng chính những
rung cảm thực sự và không được phá vỡ mạch lạc nghị luận của bài văn. Người
viết phải có năng lực sử dụng từ ngữ, câu chữ, hình ảnh để có thê thê hiện sinh
động trạng thái tình cảm, cảm xúc của mình. Có như vậy, bài văn nghị luận mới
có sức thuyết phục cao, tác động mạnh mẽ đến tình cảm của người đọc.
 - Câu 2: Khi xây dựng dàn ý cho bài nghị luận, gồm mấy phần. Có mấy cách 
 ghi dàn ý?
 Trả lời: Dàn ý bài văn gồm 3 phần: Mở bài nêu vấn đề, Thân bài phân tích, chứng minh làm 
 rõ vấn đề, kết bài khẳng định, mở rộng vấn đề.
 - Có 2 cách ghi dàn ý: Ghi đại cương và ghi chi tiết.
 Nếu muốn làm một bài văn nghị luận có sức biểu cảm, người làm văn phải thực 
 sự có cảm xúc trước điều mình viết. Nhưng cũng cần kể và tả để nghị luận có 
 sức thuyết phục hơn .Vậy muốn viết một bài văn như thế các em phải lần lượt 
 làm những việc gì ? ta cùng tìm hiểu bài học. Tiết 122,123 – Tập làm văn 
 LUYỆN TẬP ĐƯA YẾU TỐ TỰ SỰ, MIỂU TẢ VÀO VĂN NGHỊ LUẬN 
I.Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị 
luận:
1.Ví dụ 1: Bài tập (SGK/T114)
a. Đoạn văn : a ,b
 Chỉ ra trong đoạn văn đâu là yếu tố tự sự 
 trong đoạn văn a? đâu là yếu tố miêu tả 
 trong đoạn văn b ? *VD q,b:
 a. Sau nữa, việc săn bắt thứ “vật liệu biết nói” đó ,mà lúc bấy giờ người ta gọi là “chế 
 độ lính tình nguyện”(danh từ mỉa mai một cách ghê tởm) đã gây ra những vụ nhũng lạm 
 hết sức trắng trợn.
 Đây ! Chế độ lính tình nguyện ấy được tiến hành như thế này: Vị “chúa tỉnh”-mỗi 
 viên công sứ ở Đông Dương quả là một vị “chúa tỉnh” - ra lệnh cho bọn quan lại dưới 
 quyền,trong một thời hạn nhất định phải nộp cho đủ một số người nhất định.Bằng cách 
 nào, điều đó không quan trọng.Các quan cứ liệu mà xoay xở. Mà cái ngón xoay xở (...) 
 thì các ông tướng ấy thạo hết chỗ nói, nhất là xoay xở làm tiền.
 Thoạt tiên, chúng tóm những người khoẻ mạnh nghèo khổ,những người này chỉ chịu 
 chết thôi không còn kêu cứu vào đâu được.Sau đó,chúng mới đòi đến con cái nhà giàu . 
 Những ai cứng cổ thì chúng tìm ngay ra dịp để sinh chuyện với họ hoặc gia đình họ,và 
 nếu cần,thì giam cổ họ lại cho đến khi họ phải dứt khoát chọn lấy một trong hai con 
 đường: “đi lính tình nguyện , hoặc xì tiền ra”.
dông yÕu tè tù sù kÓ vÒ thñ ®o¹n b¾t lÝnh cña chÝnh quyÒn thùc b. Ấy thế mà trong một bản bố cáo với những người bị bắt lính, phủ toàn quyền Đông 
Dương, sau khi hứa hẹn ban phẩm hàm cho những lính sẽ còn sống sót và truy tặng 
những người sẽ hi sinh cho “Tổ quốc”,đã trịnh trọng tuyên bố rằng:
 “Các bạn đã tấp nập đầu quân,các bạn đã không ngần ngại rời bỏ quê hương xiết bao 
trìu mến để người thì hiến xương máu của mình như lính khố đỏ,kẻ thì hiến dâng cánh 
tay lao động của mình như lính thợ”.
Nếu quả thật người An Nam phấn khởi đi lính đến thế,tại sao lại có cảnh,tốp thì bị xích 
tay điệu về tỉnh lị,tốp thì trước khi xuống tàu .bị nhốt trong một trường trung học ở Sài 
Gòn,có lính Pháp canh gác ,lưỡi lê tuốt trần ,đạn lên lòng sẵn ? Những cuộc biểu tình 
đổ máu ở Cao Miên,những vụ bạo động ở Sài Gòn,ở Biên Hoà và ở nhiều nơi khác 
nữa,phải chăng là những biểu hiện của lòng sốt sắng đầu quân “tấp nập” và “không 
ngần ngại” ?
->Sử dông yÕu tè miªu t¶, t¶ l¹i c¶nh khæ së cña ngưêi 
d©n bÞ b¾t lÝnh Tiết 122,123 – Tập làm văn ĐƯA YẾU TỐ TỰ SỰ, MIỂU TẢ VÀO VĂN NGHỊ LUẬN – LUYỆN TẬP
I.Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận:
1.Ví dụ 1: Bài tập (SGK/T114)- Đoạn a ,b
2. Nhận xét ví dụ 1
- Yếu tố tự sự :
+ Vị chúa tỉnh - nhất định.
+Thoạt tiên:chúng tóm nhữngngười khoẻ
mạnh... + Sau đó :...xì tiền ra”
- Yếu tố miêu tả:
+ Các bạn đã tấp nập đầu quân ...q/hương Vì sao trong đoạn văn
+ ..tốp thì bị xích tay...lên nòng sẵn? (a)Vaicó tròyếu củatố yếutự sự tố 
=> Trong 2 đoạn trích tự sự và miêu tả không phải nhưngtự sựkhông và miêuphải làtả 
mục đích chủ yếu mà người viết muốn đạt tới mà văn bản tự sự ?Vì sao
mục đích người viết hướng tới là: bàn bạc về thủ trong văn bản 
đoạn bắt lính và tình cảnh của ng bị bắt. Tác giả trong đoạn trích (b) có
vạch trần sự tàn bạo giả dối của thực dân. yếunghịtố luậnmiêu ?tả nhưng
3. Kết luận: 1. Yếu tố tự sự và miêu tả khiến không phải là văn bản
cho việc trình bày luận cứ trong bài văn được miêu tả ?
rõ ràng, cụ thể, sinh động có sức thuyết phục 
mạnh mẽ hơn. VÍ dụ 2: Bài tập 2(115): Đọc 2 truyện
2. Nhận xét ví dụ 2: 
* Yếu tố tự sự : •-? Tìm những yếu tố 
 Vậy- ? Khihai đưatruyện yếu trên tố miêu được 
+) Mẹ chàng Trăng nằm mơ...đẻ ra chàng. viếttự ra sự để miêu kể vềtả Chàngtrong 
 tả và tự sự vào bài văn 
+) Sợ tù trưởng...phó mặc cho trời. Trăng,văn Nàngbản trên Han ? hay để 
+) Suốt ngày không nói cười chỉ thích nghị•-? luận Tác cầngiả cóchú kể ý hết 
khiên đao. nhữngdùng làm gì? luận cứ làm 
+) Sau đó chàng cưỡi ngựa khổng sángnội tỏ dung luận hai điểm truyện (hai 
lồ...vầng sáng bạc. truyệntrên không?vì cổ của dân sao tộc? 
+) Nàng Han là cô gái thông minh, xinh miền•- ? núiVậy có em nhiều thấy tácnét 
đẹp... giốnggiả vớicó miêutruyện tả Thánhvà kể 
* Yếu tố miêu tả:
+) đêm đêm... vầng sáng bạc. Gióngtràn lan ở miềnkhông?Tác xuôi. 
+) ..có những vũng, những ao chi dụng ?
chít...quân đội của người kinh.
* Tác giả chỉ miêu tả và kể kĩ những hình 
ảnh có lợi cho việc sáng tỏ luận điểm. Nhận xét các truyện
 C¸c yÕu tè tù sù, 
 TruyÖn 
 miªu t¶ trong C¸c yÕu tè tù sù,miªu t¶ 
 Th¸nh Giãng
 chuyÖn chµng trong trong chuyÖn nµng 
 Tr¨ng. Han.
- KÓ chuyÖn thô -Nµng Han liªn kÕt víi ng- Hoµn 
thai, mÑ bá lªn êi Kinh, thªu cê lÖnh toµn 
rõng. Chµng b»ng ch¨n dÖt chØ ngò kh«ng 
kh«ng nãi, kh«ng s¾c, ®¸nh giÆc ngo¹i x©m. kÓ, t¶.
cêi; cìi ngùa ®¸ Th¾ng trËn nµng ho¸ 
®i giÕt b¹o chóa thµnh tiªn bay lªn trêi 
råi biÕn vµo mÆt trªn d·y nói Pu – keo vÉn 
tr¨ng, ®ªm ®ªm cßn nh÷ng vòng ao chi 
soi dßng th¸c b¹c chÝt – nh÷ng vÕt ch©n voi 
P«ng –g¬ - nhi . cña nµng Han vµ ngêi 
 Kinh. Tiết 122,123 – Tập làm văn ĐƯA YẾU TỐ TỰ SỰ, MIỂU TẢ VÀO VĂN NGHỊ LUẬN – LUYỆN TẬP
I.Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận: * Ghi nhớ: SGK –Tr116
1.Ví dụ: Bài tập (SGK/T114)- Đoạn a ,b II. Luyện tập:
2. Nhận xét:
 1. Bài tập 1/ 116: Chỉ ra yếu tố miêu 
- Yếu tố tự sự :
 tả và tự sự cho biết tác dụng?
+ Vị chúa tỉnh - nhất định.
 + Yếu tố tự sự:- Sắp trung thu.- Đêm
+Thoạt tiên:chúng tóm nhữngngười khoẻ
 trước rằm đầu tiên từ ngày bị giam giữ.
mạnh... + Sau đó :...xì tiền ra” - Mười mấy ngày qua.. đáng ghét của bộ
- Yếu tố miêu tả: mặt nhà giam.- Phải đi ra với đêm, phải
+ Các bạn đã tấp nập đầu quân ...q/hương làm thơ...
+ ..tốp thì bị xích tay...lên nòng sẵn? + Yếu tố miêu tả:- Trời xứ Bắc hẳn
=> Trong 2 đoạn trích tự sự và miêu tả không phải trong, trăng hẳn tròn và sáng/- Bỗng
mục đích chủ yếu mà người viết muốn đạt tới mà đêm nay trăng...lồng tr ong bóng cây...-
mục đích người viết hướng tới là: bàn bạc về thủ Đêm nay rất đẹp..phải thốt lên...- Nó ăm
đoạn bắt lính và tình cảnh của ng bị bắt. Tác giả ắp tình tứ ...muốn giãi bày bộc lộ.
vạch trần sự tàn bạo giả dối của thực dân. + Tác dụng: Khắc hoạ cụ thể hoàn cảnh
3. Kết luận: 1.Yếu tố tự sự và miêu tả khiến cho sáng tác- cảm hứng chủ đạo của bài thơ.
việc trình bày luận cứ trong bài văn được rõ ràng, Ngoài ra còn nhấn mạnh tâm trạng của
cụ thể, sinh động có sức thuyết phục mạnh mẽ người tù chiến sĩ. Yếu tố này làm cho
hơn. đoạn văn bình giảng phân tích có sự
2. Các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn văn đồng cảm ở chiều sâu của cảm xúc
nghị luận phải làm sáng tỏ luận điểm, không phá người viết ; đồng thời gợi sự đồng cảm
vỡ mạch lạc nghị luận. tưởng tượng ở người đọc. Tiết 122,123 – Tập làm văn ĐƯA YẾU TỐ TỰ SỰ, MIỂU TẢ VÀO VĂN NGHỊ LUẬN – LUYỆN TẬP
I.Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận: * Ghi nhớ: SGK –Tr116
1.Ví dụ: Bài tập (SGK/T114)- Đoạn a ,b II. Luyện tập:
2. Nhận xét:
 1. Bài tập 2/ 116: 
- Yếu tố tự sự :
 Nếu phải viết bài tập làm văn theo 
+ Vị chúa tỉnh - nhất định.
 đề bài “ Nếu ý kiến của em về vẻ 
+Thoạt tiên:chúng tóm nhữngngười khoẻ
mạnh... + Sau đó :...xì tiền ra” đẹp trong bài ca dao Trong đầm gì 
- Yếu tố miêu tả: đẹp bằng sen” thì em có vận dụng 
+ Các bạn đã tấp nập đầu quân ...q/hương các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài 
+ ..tốp thì bị xích tay...lên nòng sẵn? làm không? vì sao?
=> Trong 2 đoạn trích tự sự và miêu tả không phải
mục đích chủ yếu mà người viết muốn đạt tới mà Cần sử dụng các yếu tố tự sự và 
mục đích người viết hướng tới là: bàn bạc về thủ miêu tả trong việc làm rõ vẻ đẹp 
đoạn bắt lính và tình cảnh của ng bị bắt. Tác giả của bài ca dao vì: phải gợi lại vẻ 
vạch trần sự tàn bạo giả dối của thực dân.
 đẹp của sen trong đầm .
3. Kết luận: 1.Yếu tố tự sự và miêu tả khiến cho
 - Cần nêu một vài kỉ niệm nào đó 
việc trình bày luận cứ trong bài văn được rõ ràng,
cụ thể, sinh động có sức thuyết phục mạnh mẽ về việc ngắm cảnh đầm sen gắn 
hơn. với bài ca dao.
2. Các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn văn 
nghị luận phải làm sáng tỏ luận điểm, không phá 
vỡ mạch lạc nghị luận. Tiết 122,123 – Tập làm văn ĐƯA YẾU TỐ TỰ SỰ, MIỂU TẢ VÀO VĂN NGHỊ LUẬN – LUYỆN TẬP
I.Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận: * Ghi nhớ: SGK –Tr116
1.Ví dụ: Bài tập (SGK/T114)- Đoạn a ,b II. Luyn tập:
2. Nhận xét:
- Yếu tố tự sự : III. Luyện tập đưa yếu tố tự sự, 
+ Vị chúa tỉnh - nhất định. miêu tả vào văn nghị luận
+Thoạt tiên:chúng tóm nhữngngười khoẻ 1. Chuẩn bị:
mạnh... + Sau đó :...xì tiền ra” Cho đề bài: "Trang phục và văn
- Yếu tố miêu tả: hóa". Lập dàn bài chi tiết. Tập hợp
+ Các bạn đã tấp nập đầu quân ...q/hương những suy nghĩ, những hình ảnh và
+ ..tốp thì bị xích tay...lên nòng sẵn? những câu chuyện mà em đã tích lũy
=> Trong 2 đoạn trích tự sự và miêu tả không phải được xung quanh vấn đề về trang phục
mục đích chủ yếu mà người viết muốn đạt tới mà trong đời sống.
mục đích người viết hướng tới là: bàn bạc về thủ
đoạn bắt lính và tình cảnh của ng bị bắt. Tác giả 
vạch trần sự tàn bạo giả dối của thực dân.
3. Kết luận: 1.Yếu tố tự sự và miêu tả khiến cho
việc trình bày luận cứ trong bài văn được rõ ràng,
cụ thể, sinh động có sức thuyết phục mạnh mẽ
hơn.
2. Các yếu tố tự sự và miêu tả vào bài văn văn 
nghị luận phải làm sáng tỏ luận điểm, không phá 
vỡ mạch lạc nghị luận.