Bài giảng Ngữ Văn 7 - Tiết 10: Ca dao, dân ca những câu hát về tình cảm gia đình

 TIẾT 10:
 CA DAO, DÂN CA
NHỮNG CÂU HÁT VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH I/ TÌM HIỂU CHUNG
1/ Khái niệm
 Dân ca là những sáng 
 tác kết hợp lời và nhạc, 
 tức là những câu hát Ca dao dân ca là khái 
 dân gian trong diễn niệm chỉ các thể loại trữ 
 xướng. tình dân gian, kết hợp lời 
 và nhạc diễn tả đời sống 
 Ca dao là lời thơ của nội tâm của con người
 dân ca
 2/ Giải thích từ khó II/ TÌM HIỂU CHI TIẾT
1/ Bài ca dao thứ nhất Công cha như núi ngất trời
 Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông
 Núi cao, biển rộng mênh mông
 Cù lao chín chữ, ghi lòng con ơi
- Lời nói của mẹ khi ru con hoặc nói với con
 - So sánh: Công lao trời biển của cha mẹ
 Công cha = núi ngất trời( rất cao) và bổn phận, trạch nhiệm của
 Nghĩa mẹ = nước ở ngoài biển Đông kẻ làm con trước công ơn to lớn
 (mênh mông, bao la) ấ
 -> nhấn mạnh công ơn to lớn, cao cả vĩ
 đại của cha mẹ với con cái.
 - “ Cù lao, chín chữ”: Cụ thể hóa công ơn cha mẹ Mẹ còn chẳng biết là may,
 Mẹ mất mới tiếc những ngày làm con.
 - Điệp từ “núi, biển”, tính từ, giọng thơ tha thiết Công cha như núi Thái Sơn,
 ngọt ngào, sâu lắng-> nhắc lời nhắn nhủ, dặn dò Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
 bổn phận, trách nhiệm của kẻ làm con trước công Một lòng thờ mẹ kính cha,
 ơn to lớn ấy Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
 . 1/ Bài ca dao thứ tư Anh em nào phải người xa
 Cùng chung bác mẹ một nhà cùng thân
 Yêu nhau như thể tay chân
 Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.
- Lời của ông bà, cha mẹ, cô bác nói với con cháu, hoặc anh em nói với nhau.
 - Cụm từ “nào phải người xa” “ cùng chung bác mẹ” “ một nhà” “cùng thân”
 - Cơ sở: Chung nguồn gốc, môi trường sống, sướng khổ có nhau trong một nhà.
 - So sánh “ yêu” “ như thể tay chân”
=> Tình cảm anh em khăng khít không thể thay thế
được.
 - Anh em hòa thuận đêm lại niềm vui cho cha mẹ, gia đình
 Anh em trong gia đình phải yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau như vậy cha mẹ mới vui lòng. MỘT SỐ BÀI CA DAO DÂN CA VỀ TÌNH CẢM GIA ĐÌNH
 Anh em như thể tay chân Gió mùa thu mẹ ru con ngủ
 Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần Năm canh chày mẹ thức đủ năm canh.
 Ai về đợi với em cùng Đố ai đếm được lá rừng
 Thân em nay bắc mai đông một mình Đố ai đếm được mấy tầng trời cao
 Chi bằng ruộng tốt rừng xanh Đố ai đếm được vì sao
 Vui cha, vui mẹ, vui anh em nhà! Đố ai đếm được công lao mẹ già
 Lên non mới biết non cao,
 Nuôi con mới biết công lao mẹ, thầy II/ TỔNG KẾT
 1/ Nội dung.
 - Tình cảm gia đình là chủ đề tiêu biểu của ca dao, dân ca
 - - Là lời của ông bà, cha mẹ, muốn nhắc nhở con cháu về công ơn sinh thành, tình 
 mẫu tử và anh em ruột thịt
 2/ Nghệ thuật
 - Sử dụng các biện pháp: so sánh, ẩn dụ
 - Thể thơ lục bát