Bài giảng Luyện từ và câu Lớp 5 - Bài: Từ trái nghĩa - Trường TH Tân Tạo

Luyện từ và câu - Lớp 5 
Bài: Từ trái nghĩa 
Luyện từ và câu 
Câu 1: Thế nào là từ đồng nghĩa ? Cho ví dụ? 
Câu 2: Từ đồng nghĩa có mấy dạng? Kể ra và cho ví dụ? 
Luyện từ và câu Từ trái nghĩa 
 I. Nhận xét: 
 1. So sánh nghĩa của các từ in đậm trong đoạn văn dưới đây: 
 Phrăng Đơ Bô-en là một người lính Bỉ trong quân đội Pháp xâm lược Việt Nam. Nhận rõ tính chất phi nghĩa của cuộc chiến tranh xâm lược, năm1949, ông chạy sang hàng ngũ quân đội ta, lấy tên Việt Nam là Phan Lăng. Năm 1986, Phan Lăng cùng con trai đi thăm Việt Nam,về lại nơi ông đã từng chiến đấu vì chính nghĩa . 
- Phi nghĩa : 
- Chính nghĩa : 
Phi nghĩa và chính nghĩa là hai từ có nghĩa trái ngược nhau. Đó là những từ trái nghĩa. 
Ví dụ: cao - thấp ; ngày – đêm ; phải - trái . 
 Trái với đạo lí 
 Đúng với đạo lí 
Kết luận: Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa trái ngược nhau. 
Luyện từ và câu Từ trái nghĩa 
 2. Tìm những từ trái nghĩa với nhau trong câu tục ngữ sau : 
 Chết vinh hơn sống nhục. 
 -Các từ trái nghĩa là : sống / chết , vinh / nhục 
 ( vinh : được kính trọng, đánh giá cao - nhục : xấu hổ vì bị khinh bỉ.) 
 Cách dùng các từ trái nghĩa trong câu tục ngữ trên có tác dụng như thế nào trong vi ệc thể hiện quan niệm sống của người Việt Nam ta ? 
  Cách dùng từ trái nghĩa trong câu tục ngữ trên tạo ra hai vế tương phản , làm nổi bật quan niệm sống rất cao đẹp của người Việt Nam -Thà chết mà được kính trọng,đánh giá cao còn hơn sống mà bị người đời khinh bỉ. 
Kết luận : Việc đặt các từ trái nghĩa bên cạnh nhau 
có tác dụng làm nổi bật các sự vật,sự việc, hoạt động, 
 trạng thái ....... đối lập nhau 
Luyện từ và câu Từ trái nghĩa 
1. Từ trái nghĩa là những từ có nghĩa 
trái ngược nhau. 
2. Việc đặt các từ trái nghĩa bên 
cạnh nhau có tác dụng làm nổi bật 
 những sự vật, sự việc,hoạt động, 
trạng thái,... đối lập nhau. 
Ghi nhớ 
Luyện từ và câu Từ trái nghĩa 
III. Luyện tập : 
Bài 1. Tìm các cặp từ trái nghĩa trong các thành ngữ, tục ngữ dưới đây 
a. Gạn đục khơi trong. 
b. Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng. 
c. Anh em như thể chân tay 
 Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần. 
 Bài 2. Điền vào mỗi chỗ chấm một từ trái nghĩa với từ gạch chân mỗi dòng sau để hoàn chỉnh các thành ngữ, tục ngữ sau: 
a. Hẹp nhà bụng. 
 b . Xấu người nết. 
 c. Trên kính. nhường 
Bài 3. Tìm từ trái nghĩa với mỗi từ sau : 
a. Hòa bình : 
b. Thương yêu : 
c. Đoàn kết: 
d. Giữ gìn : 
Rộng 
Đẹp 
Dưới 
Chiến tranh, xung đột, . 
Thù ghét, ghét bỏ, thù hận, hận thù, . 
Chia rẽ, bè phái, mâu thuẫn, riên rẽ. 
Phá hoại, phá hỏng, tàn phá, phá phách. 
Luyện từ và câu: Từ trái nghĩa 
Đuổi hình bắt chữ 
Trò chơi 
Lu Lu ật ch ơ i: 
 Khi nh ìn th ấy h ình ảnh , c ác em d ựa v ào h ình 
ảnh đó để n ói được m ột c â u th ành ng ữ , t ục ng ữ 
c ó c ặp t ừ tr ái ngh ĩa li ê n quan đến h ình ảnh . 
 Ai đ o án đúng v à nhanh nh ất s ẽ được t ặng 
m ột b ô ng hoa đ i ểm 10. 
Luyện từ và câu 
Từ trái nghĩa 
Đuổi hình bắt chữ 
®Çu - ®u«i 
Xem hình - Đoán cặp từ trái nghĩa 
 nhắm – mở 
khóc – cười 
 ngắn - dài 
ĐUỔI HÌNH BẮT THÀNH NGỮ 
®Çu - ®u«i 
§Çu voi ®u«i chuét 
nhắm – mở 
M¾t nh¾m m¾t më 
khãc – cười 
KÎ khãc ng­êi c­êi 
ng¾n - dµi 
N­íc m¾t ng¾n n­íc m¾t dµi