Bài giảng Bài 4 - Tiết 6 - Tuần 3: Một số axit quan trọng

MỘT SỐ AXIT QUAN TRỌNG
Bài 4 - Tiết 06 
Tuần dạy 03
1. MỤC TIÊU
1.1. Kiến thức: Giúp HS biết:
- Tính chất , ứng dụng của HCl, H2SO4 loãng, đặc ( tác dụng với kim loại, tính háo nước )
1.2. Kĩ năng: Rèn HS kĩ năng :
- Dự đoán . kiểm tra và kết luận ve tính chất hóa học của axit HCl, H2SO4 loãng, H2SO4 đặc tác dụng với kim loại
- Viết PTHH chứng minh tính chất của H2SO4 loãng, H2SO4 đặc nóng.
- Tính nồng độ hoặc khối lượng dung dịch axit HCl, H2SO4 loãng trong phản ứng.
1.3. Thái độ: Rèn HS tính cẩn thận khi sử dụng hóa chất, dụng cụ thí nghiệm. Yêu thích bộ môn. 
2. TRỌNG TẬM
 - Tính chất hóa học của axit HCl, H2SO4 loãng.
 - Phản ứng điều chế axit HCl, H2SO4 loãng.
3. CHUẨN BỊ :
3.1. Giáo viên : - Dụng cụ: Ống nghiệm, kẹp gỗ, giá ống nghiệm, ống nhỏ giọt.
- Hoá chất: dd HCl, Cu, CuO, Zn, quì tím.
3.2. Học sinh : Xem trước các tính chất chung của axit.
4. TIẾN TRÌNH :
4.1/ Ổn định tổ chức và kiểm diện 
 4.2/ Kiểm tra bài cũ :
 HS1: Trình bày tính hóa học chung của axit ? (10đ)
 HS 2: Chữa BT 3a, b, c trang 14 SGK (10đ)
1. Dung dịch axit làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ.
 Axit tác dụng với lim loại muối + H2
 Zn(r) + 2HCl(dd) ZnCl2(dd) + H2(k) 
 Axit tác dụng với bazơ muối và nước
 H2SO4(dd) + Cu(OH)2(r) CuSO4(dd) + 2H2O(l)
 Axit tác dụng với oxit bazơ muối+ nước
 Fe2O3(r) + 6HCl(dd) 2FeCl3(dd) + H2O(l)
 Axit tác dụng với muối
* HS soạn và làm đủ các BT về nhà
2. a) MgO + 2HNO3 Mg(NO3)2 + H2O
 b) CuO + 2HCl CuCl2 + H2O
 c) Al2O3 + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 3H2O
 d) Fe + 2HCl FeCl2 + H2
 e) Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2
* HS soạn và làm đủ các BT về nhà
2đ
2đ
2đ
2đ
1đ
1đ
2đ
2đ
2đ
2đ
1đ
1đ
4.3/ Bài mới : 
* Hoạt động 1: Giới thiệu 
	- GV: Axit quan trọng là HCl và H2SO4 . . . Tiết này ta chỉ xét axit HCl.
 Vậy HCl có những tính chất của axit không ? nó có những ứng dụng quan trọng nào ? Ta đi vào tìm hiểu bài: “ Một số axit quan trọng”. 
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
NỘI DUNG BÀI HỌC
* Hoạt động 2: Tìm hiểu tính chât của HCl 
- GV: Cho HS quan sát lọ đựng HCl 
  HS nêu tính chất vật lý của HCl.
- GV thông báo: Axit HCl có những tính chất của axit mạnh.
- GV: Để chứng minh điều đó chúng ta tiến hành những thí nghiệm
- GV: Hướng dẫn HS làm thí nghiệm:
+ Nhỏ vài giọt HCl lên giấy quì tím quan sát
+ Cho 1 mảnh Zn, Cu vào 2 ống nghiệm chứa sẵn axit HCl.
+ Cho vào ống nghiệm 3: 1ít Cu(OH)2, thêm vài giọt HCl, lắc nhẹ.
+ Cho vào ống nghiệm 4: 1ít CuO, thêm vài giọt HCl, lắc nhẹ.
  HS hoạt nhóm: nhận dụng cụ hóa chất tiến hành thí nghiệm: Quan sát hiện tượng rút ra tính chất hóa học của axit vào bảng nhóm.
  HS các nhóm đính bảng thảo luận ghi nhận được, cả lớp quan sát nhận xét, bổ sung 
? Axit HCl có những tính chất hóa học nào?
- GV: Kết luận rút ra bài học.
- GV: Gọi1 HS nêu kết luận.
  HS hoạt động nhóm làm BT1 SGK /19
- GV: Phát phiếu học tập
 ? Cho các chất sau: Fe(OH)2, K2O, Mg, P2O5. Chất nào tác dụng được với dung dịch HCl. Viết PTHH ?
- HS hoạt động nhóm làm BT và báo cáo. 
- HS các nhóm nhận xét, bổ sung.
- Tìm hiểu ứng dụng của axit HCl 
- GV: Yêu cầu HS đọc SGK / 15 Tìm hiểu
  HS: Kể những ứng dụng của axit HCl
- GV chốt ý
* Hoạt động 2: Tìm hiểu tính chât vật lý của H2SO4 
- GV: Cho HS quan sát lọ đựng H2SO4
  HS nhận xét và đọc SGK.
- GV: yêu cầu HS nhớ lại cách pha axit ở lớp 8 và giới thiệu cách pha.
  1 HS lên làm thí nghiệm pha loãng H2SO4đặc
  HS nhận xét sự tỏa nhiệt của quá trình trên.
GV nhắc HS chú ý : Muốn pha loãng axit sunfuric đặc, ta rót từ từ axit đặc vào lọ đựng sẵn nước rồi khuấy đều, không được làm ngược lại. 
* Hoạt động 3: Tìm hiểu tính chất hóa học của H2SO4
- GV giới thiệu H2SO4 loãng, H2SO4đặc 
- GV thuyết trình: axit H2SO4 loãng có đầy đủ các tính chất hóa học của axit mạnh (tương tự HCl)
- GV: Yêu cầu HS nêu các tính chất hóa học của axit H2SO4 đồng thời viết phương trình minh họa cho mỗi tính chất. 
  HS nêu từng tính chất của H2SO4 và viết PTHH. H2SO4 (dd) + Mg(r) 
H2SO4 (dd) + Zn(OH)2(r) 
H2SO4(dd) + Fe2O3(r)
  HS đọc tên sản phẩm.
- GV thông báo H2SO4 đặc có những tính chất hóa học riêng.
  HS đọc thí nghiệm SGK /16 
- GV: Hướng dẫn 2 HS làm thí nghiệm
+ Lấy 2 ống nghiệm, cho vào mỗi ống một ít lá đồng nhỏ.
+ Rót vào mỗi ống nghiệm, 1 ml dung dịch ( ống 1 H2SO4 loãng, ống 2 H2SO4 đặc)
+ Đun nóng nhẹ cả hai ống nghiệm.
  HS quan sát nêu hiện tượng, nhận xét.
+ Ống nghiệm 1: H2SO4 không tác dụng với Cu.
+ Ống nghiệm 2: có khí không màu, mùi hắc thoát ra. 
+ Đồng bị tan một phầndd có màu xanh lam.
+ H2SO4 (đ,n) tác dụng với Cu sinh ra SO2 và dung dịch CuSO4.
- GV: Khí thoát ra có mùi hắc là SO2.
 Dung dịch có màu xanh lam là CuSO4.
- GV gọi HS viết phương trình phản ứng.
- GV: Giới thiệu ngoài Cu, H2SO4 đặc còn tác dụng với nhiệu kim loại khác tạo thành muối sunfat, không giải phóng khí hiđro.
- GV làm thí nghiệm: 
+ Cho 1 ít đường (hoặc bông , vải) vào đáy cốc thủy tinh.
+ Thêm từ 1-2ml H2SO4đ vào.
  HS: quan sát nêu hiện tượng, nhận xét.
+ Màu trắng đường vàng nâu đen tạo thành khối xốp màu đen bị bọt khí đẩy lên khỏi miệng cốc. 
+ Phản ứng tỏa nhiều nhiệt.
? Chất rắn màu đem là chất gì ? Giải thích ?
(Chất rắn là Cacbon do H2SO4 đã hút nước)
  HS viết PTPƯ: C12H22O11 
GV lưu ý: Khi dùng H2SO4 phải hết sức thận trọng.
 Mở rộng liên hệ thực tế: ta có thể dùng H2SO4 loãng để viết những lá thư bí mật. Khi đọc thì hơ nóng hoặc bàn là.
* Hoạt động 4: Tìm hiểu ứng dụng của H2SO4 
  HS quan sát hình 1.12 SGK/ 17 và nêu ứng dụng của H2SO4
A. AXIT CLOHIĐRIC (HCl)
I. Tính chất.
 1. Tính chất vậy lý
- Dung dịch hiđro clorua trong nước gọi là axit clohiđric.
- Dung dịch Axit clohiđric đậm đặc là dụng bảo hòa Hiđro clorua có nồng độ 37%
 2. Tính chất hóa học
Dung dịch Axit clohiđric có đầy đủ các tính chất của một axit mạnh. 
 a. Làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ.
 b. Tác dụng với bazơ muối Clorua và nước
2HCl(dd+Cu(OH)2(r)CuCl2(dd)+2H2O(l
 c. Tác dụng với nhiều kim loại muối Clo rua + H2 )
 2HCl(dd)+ Zn(r) + ZnCl2(dd) + H2(k) 
d. Tác dụng với oxit bazơ muối + nước
 6HCl(dd)+Fe2O3(r2FeCl3(dd +3H2O(l)
 e. Tác dụng với muối (Học ở bài 9) 
* Kết luận: Dung dịch HCl có đủ các tính chất hóa học của một axit.
II. Ứngdụng
Điều chế muối clorua.
Làm sạch bề mặt kim loại.
Tẩy gỉ kim loại trước khi sơn ...
 - Chế biến dược phẩm, thực phẩm
B. AXIT SUFURIC (H2SO4)
I. Tính chất vật lý.
 H2SO4 là chất lỏng sánh, không màu, nặng gấp 2 lần nước.
 - H2SO4 dễ tan trong nước và tỏa rất nhiều nhiệt.
II. Tính chất hóa học
 1. Axit sunfuric loãng:
 Dung dịch Axit sufuric loãng có các tính chất hóa học của một axit. 
 a. Làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ
 b. Tác dụng với nhiều kim loại (Mg, Al, Fe, Zn) muối Sunfat + H2
 H2SO4 (dd) + Mg(r) MgSO4 + H2
 c. Tác dụng với bazơ muối sunfat và nước
 H2SO4+ Zn(OH)2 ZnSO4 + 2H2O 
 (dd) (r) (dd) (l)
d. Tác dụng với oxit bazơ muối sunfat + nước
 3H2SO4 + Fe2O3 Fe2(SO4)3 + 3H2O
 (dd) (r) (dd) (l) 
 e. Tác dụng với muối (Học ở bài 9) 
2. Axit sunfuric đặc:
 Axit sunfuric đặc có những tính chất hóa học riêng
 a. Tác dụng với kim loại
 PTPƯ
 2H2SO4+Cu Cu(SO)4 +2H2O+ SO2
 (dd) (r) (dd) (l) (k) 
 Axit sunfuric đặc tác dụng với nhiều kim loại, không giải phóng khí hiđro.
 b. Tính háo nước.
 PTHH
C12H22O11(r)11H2O(l)+12C(k)
III. Ứng dụng
 Axit sunfuric có vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế quốc dân.
4.4/ Câu hỏi, bài tập củng cố :
? HS làm BT 6 SGK / 19
Cho một lượng mạt sắt dư vào 50ml dung dịch HCl. Phản ứng xong thu được 3,36 lít khí (đktc).
a. Viết PTHH.
b. Tính khối lượng mạt sắt tham gia phản ứng.
c. Tính CM của dd HCl đã dùng ?
Giải
 = 0,15 (mol)
 a Fe + 2HCl FeCl2 + H2
 1mol 2mol 1mol
 0,15 mol 0,3mol 0,15mol 
 b. Theo PTHH ta có 
 c. Theo PTHH ta có 
 Nồng độ mol của dung dịch 
- GV rèn luyện kỹ năng cho hs.
4.5/ Hướng dẫn học sinh tự học : 
 * Đối với bài học ở tiết học này: 
- Học bài, làm các BT 1, 7 SGK/19 ( chỉ ghi ra những phản ứng tác dụng được với axit HCl )
 * Đối với bài học ở tiết học tiếp theo : Chuẩn bị : Xem trước bài “Một số axit quan trọng” SGK / 16 
- GV nhận xét tiết dạy.
5 . RÚT KINH NGHIỆM 
- Nội dung :
- Phương pháp :
- Sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học :