Bài giảng Bài 30 - Tiết 38: Silic - công nghiệp silicat

Bài 30 - Tiết 38
Tuần dạy 
1. MỤC TIÊU 
1.1) Kiến thức: HS biết: 
- Silic là phi kim hoạt động yếu ( tác dụng được với oxi, không phản ứng trực tiếp với hi đro ), SiO2 là một oxit axit ( tác dụng với kiềm, muối cacbonat kim loaị kiềm ở nhiệt độ cao).
- Một số ứng dụng quan trọng của silic, silicđioxit và muối silicat.
- Sơ lược về thành phần và các công đoạn chính trong sản xuất thủy tinh, đồ gốm, xi măng.
1.2) Kĩ năng: Rèn HS kĩ năng: 
- Đọc và tóm tắt được thông tin về Si. SiO2, muối silicat , sản xuất thủy tinh, đồ gốm, xi măng.
- Viết các PTHH minh họa cho tính chất của Si, SiO2, muối silicat.
1.3) Thái độ: Giáo dục học sinh hứng thú với công nghiệp hóa học
2. TRỌNG TÂM
 - Si. SiO2, sơ lược về thủy tinh, đồ gốm, sứ, xi măng.
3. CHUẨN BỊ 
3.1) Giáo viên: Tranh H 3.19, 3.20/ 93SGK. 1số đồ dùng bằng thuỷ tinh.
3.2) Học sinh: Mẫu vật: đồ gốm, sứ, đất sét, cát trắng.
4. TIẾN TRÌNH 
4.1/ Ổn định tổ chức và kiểm diện:
4.2/ Kiểm tra miệng : 
- Câu 1: BT 3 SGK /91 
 (HS yếu) (10đ)
- Câu 2: (HS khá) chữa BT 4 SGK/ 91 (10đ)
- Câu 3: (HS khá) chữa BT 5 SGK/ 91 (10đ)
 HS trình bày đẹp, làm đủ các BT về nhà. 
(1) C + O2 CO2 
(2) CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O
(3) CaCO3 CaO + CO2 
 Cặp chất K2CO3 và NaCl cùng tồn tại vì chúng không phản ứng với nhau. Các cặp chất câu a, c, d, e không cùng tồn tại vì giữa chúng có phản ứng xảy ra:
 H2SO4 + 2KHCO3 K2SO4 + CO2 + 2H2O 
 MgCO3 + 2HCl MgCl2 + CO2 + H2O 
 CaCl2 + Na2CO3 CaCO3 + 2NaCl 
 Ba(OH)2 + K2CO3 BaCO3 + 2KOH 
 Số mol của 980g H2SO4:
 =(mol) 
 2NaHCO3 + H2SO4 Na2SO4 + 2CO2 + 2H2O 
 Theo PTHH: = 2 . 10 = 20 (mol) 
 = n . 22.4 = 20 . 22.4 = 448 (l) 
1đ
3đ
3đ
3đ
2đ
2đ
2đ
2đ
2đ
2đ
3đ
2đ
3đ
 4.3/ Bài mới : 
* Giới thiệu: Silic - công nghiệp silicat có những tính chất và ứng dụng gì ? Chúng ta đi vào tìm hiểu bài học hôm nay: “ Silic - công nghiệp silicat ”
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung bài học
* Hoạt động 1: Tìm hiểu về silic
  HS viết KHHH và NTK của silic.
- GV: yêu cầu HS đọc thông tin mục I. thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi:
 Hãy nêu một số đặc điểm của nguyên tố silic về trạng thái tự nhiên, tính chất và ứng dụng ? 
  HS: đại diện nhóm báo cáo
  HS: đại diện các nhóm khác nhận xét.
- GV chốt lại nội dung
* Hoạt động 2: Tìm hiểu tính chất của silic đioxit.
- GV: Silic là một phi kim, vậy silic dioxit có những tính chất gì ? có tính chất gì đặc biệt ? (Có tính chất của một oxit axit, tác dụng với kiềm và oxit bazơ ở nhiệt độ caomuối silicat)
  HS: thảo luận theo nhóm.
  HS: đại diện nhóm trả lời.
* Hoạt động 3: Tìm hiểu sơ lược về công nghiệp silicat 
  HS: tìm hiểu thông tin SGK
? Công nghiệp silicat gồm những ngành nào ? (Thủy tinh, gốm, sứ, xi măng )
? Hãy nêu vài sản phẩm của đồ gốm em đã gặp trong thực tế ? (gạch ngói, sành, sứ, ) 
- GV cho HS quan sát hình 3.19 và một số sản phẩm từ đồ gốm
? Hãy cho biết nguyên liệu sản xuất đồ gốm ? 
- GV giải thích: Fenpat là khoáng vật có thành phần gồm các oxit của silic, nhôm, natri, canxi,  
  HS: nghiên cứu SGK
? Sản xuất đồ gốm gồm những giai đoạn nào ?
? Nước ta có những cơ sở sản xuất gốm ở đâu ? ( Bát Tràng ở Hà Nội công ty sứ ở Hải Dương, Đồng Nai, Sông Bé, )
  HS: nghiên cứu SGK
? Xi măng có vai trò như thế nào trong đời sống ? Nguyên liệu để sản xuất ?
( Vật liệu xây dựng. Nguyên liệu: Đất sét, đá vôi, cát )
  HS: nghiên cứu SGK
? Sản xuất ximăng gồm những giai đoạn nào ? 
? Nước ta có những cơ sở sản xuất ximăng ở đâu ?
   HS: nghiên cứu SGK
? Nguyên liệu chính để sản xuất thủy tinh?
- GV thuyết trình các công đoạn sản xuất thủy tinh ( hình 3.20)
 (Trộn hỗn hợp: cát, đá vôi, sôđa,  nung hỗn hợp trong lò. Làm nguội từ từ thủy tinh dẻo, ép thổi thủy tinh dẻo thành các các đồ vật) 
 - GV: Em hãy kể 1 số cơ sở sản thủy tinh ở nước ta
 - GVGDHN các ngành nghề có liên quan.
I. Silic:
 Kí hiệu :S 
 Nguyên tử khối: 28
 1. Trạng thái tự nhiên:
 Silic là nguyên tố có nhiều trong vỏ trái đất. Các hợp chất của silic tồn tại nhiều là cát trắng.
 2. Tính chất 
 - Silic là chất rắn, màu xám khó nóng chảy.
 - Silic tinh khiết là chất bán dẫn.
 - Silic là phi kim hoạt động hoá học yếu hơn C, Cl2.
 - Phản ứng với oxi ở nhiệt độ cao.
 Si (r) + O2 (k) SiO2 (r)
II. Silic dioxit (SiO2)
 - SiO2 là oxit axit, tác dụng với kiềm và oxit bazơ ở nhiệt độ caomuối silicat
 SiO2 + 2NaOH Na2SiO3 + H2O 
 SiO2 (r) + CaO (r) CaSiO3 (r) 
 - SiO2 không phản ứng với nước.
III. Sơ lược về công nghiệp silicat
 1. Sản xuất đồ gốm, sứ
 a) Nguyên liệu chính: Đất sét, thạch anh, Fenpat.
 b) Các công đoạn chính:
 - Nhào các nguyên liệu trên với nước thành khối dẻo rồi tạo hình sấy khô thành các đồ vật.
 - Nung ở nhiệt độ cao thích hợp.
 c) Cơ sở sản xuất: Bát Tràng (Hà Nội), công ty sứ ở Hải Dương, Đồng Nai, Sông Bé, 
 2. Sản xuất xi măng
 a) Nguyên liệu: đất sét, đá vôi, cát .
 b) Các công đoạn chính: 
 - Nghiền nhỏ đá vôi và đất sét rồi trộn với cát và nước thành dạng bùn.
 - Nung hỗn hợp tên trong lò quay ở t0= 1400 - 15000C thu được clanhke rắn.
 - Nghiền clanhke nguội và phụ gia thành bột mịn, đó là xi măng.
 c) Cơ sở sản xuất: Hải Dương, Hải Phòng, Hà Tiên 
 3. Sản xuất thuỷ tinh
 a) Nguyên liệu chính: Cát trắng, đá vôi, sôđa (Na2CO3)
 b) Các công đoạn chính:
 - Trộn nguyên liệu theo tỉ lệ thích hợp.
 - Nung hỗn hợp trong lò nung t0= 9000C thành thuỷ tinh dạng nhão. 
 - Làm nguội từ từ được thuỷ tinh dạng dẻo, ép thổi thành đồ vật.
 PTHH: CaCO3 CaO + CO2
 CaO + SiO2 CaSiO3
 Na2CO3 + SiO2 Na2SiO3 + CO2
 c) Các cơ sở sản xuất: Hải Phòng, Hà Nội, Thành phố HCM, 
4.4/ Câu hỏi, bài tập củng cố : 
Câu 1: Trong tự nhiên silic có nhiều ở đâu ? (trong vỏ trái đất).
Câu 2: Silic là phi kim như thế nào? (hoạt động hoá học yếu)
Câu 3: Ở Tây Ninh, Hoà Thành, Tân Hòa có những cơ sở sản xuất đồ gốm, thuỷ tinh hay xi măng nào không ? (có các cơ sở sản xuất gạch ngói và đang có dự án xây dựng cơ sở sản xuất xi măng)
4.5/ Hướng dẫn học sinh tự học:
- Đối với bài học ở tiết học này: 
+ Học bài, luyện viết PTHH. trả lời các câu hỏi 1- 4 / 95 SGK
- Đối với bài học ở tiết học tiếp theo:
+ Chuẩn bị: “ Sơ lược bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học”
- GV nhận xét tiết dạy.
5 . RÚT KINH NGHIỆM 
 - Nội dung :
 - Phương pháp :
 - Sử dụng đồ dùng, thiết bị dạy học :