Bài giảng Bài 1 : Este (tiết 10)
1. Kiến thức
- Nắm được công thức cấu tạo chung của este và một số dẫn xuất của axit cacboxylic.
- Tính chất vật lý hoá học và ứng dụng của este.
2. Kỹ năng
- Viết CTCT, gọi tên este
- Viết ptpư thuỷ phân este
- Làm một số dạng toán liên quan đến tính chất điều chế este
3. Trọng tâm : Cấu tạo và t/c của este
-OH hemixetal còng nh -OH hemiaxetal nªn kh«ng më vßng ®îc. d) Tinh bét M¹ch vßng xo¾n do c¸c m¾t xÝch a-glucoz¬ liªn kÕt víi nhau. e) Xenluloz¬ M¹ch dµi do c¸c m¾t xÝch b-glucoz¬ liªn kÕt víi nhau. KÕt luËn - C¸c hîp chÊt cacbonhi®rat ®Òu cã cÊu tróc ph©n tö m¹ch vßng, nguyªn nh©n do sù kÕt hîp cña nhßm -OH víi nhãm C=O cña chøc an®ehit hoÆc xeton. - Glucoz¬, fructoz¬, mantoz¬ cã chøa nhãm -OH hemiaxetal, hoÆc nhãm -OH hemixetal. 2. TÝnh chÊt ho¸ häc B¶ng tæng kÕt II. Bµi tËp Híng dÉn mét sè bµi tËp Bµi 3 sgk A: sai B: sai C: ®óng D: ®óng Bµi 4 SGK : Dùa vµo ph¬ng tr×nh quang tæng hîp vµ hiÖu suÊt ph¶n øng ®Ó gi¶i bµi to¸n Glucozô Fructozô Saccarozô Mantozô Tinh boät Xenlulozô +[Ag(NH3)2]OH Ag ¯ + - Ag ¯ - - + CH3OH/HCl Metyl glicozit - - Metyl glicozit - - + Cu(OH)2 Dd xanh lam Dd xanh lam Dd xanh lam Dd xanh lam - - (CH3CO)2O + + + + + Xenlulozô triaxetat HNO3/H2SO4 + + + + + Xenlulozô triaxetat H2O/H+ - - glucozô + fructozô glucozô glucozô glucozô (+) coù phaûn öùng ; (-) khoâng coù phaûn öùng 4. Cñng cè : Cñng cè tõng phÇn trong lóc luyÖn tËp 5. DÆn dß: §äc tríc bµi thc hµnh sè 1 IV Rót kinh nghiÖm Tiết: Ngày soạn: Bµi 10 Bµi thùc hµnh sè 1 Điều chế Este và tính chất của một số cacbohydrat I. Môc tiªu - Cñng cè kiÕn thøc vÒ mét sè tÝnh chÊt ho¸ häc cña glucoz¬, saccaroz¬, tinh bét. - RÌn luyÖn kÜ n¨ng tiÕn hµnh thÝ nghiÖm lîng nhá ho¸ chÊt trong èng nghiÖm. II. ChuÈn bÞ 1. Dông cô thÝ nghiÖm - èng nghiÖm - Cèc thuû tinh 100ml - CÆp èng nghiÖm gç - §Ìn cån - èng hót nhá giät - Th×a xóc ho¸ chÊt - Gi¸ ®Ó èng nghiÖm 2. Ho¸ chÊt - Dung dÞch NaOH 10%. - Dung dÞch CuSO4 5 % - Dung dÞch glucoz¬ 1 % - Axit sunfuric 10 % - Natri hi®rocacbonat - Tinh bét - Dung dÞch iot 0,05 %. III. Toå chöùc daïy hoïc 1 OÅn.ñònh lôùp 2.Baøi cuõ: Khoâng 3.Baøi môùi Hoạt động của thầy và trò Ho¹t ®éng thùc hµnh cña HS 1) ThÝ nghiÖm 1: ph¶n øng cña glucoz¬ víi Cu(OH)2 - Cã thÓ dïng èng hót nhá giät ®Ó íc lîng ho¸ chÊt thùc hiÖn ph¶n øng. Cô thÓ: Cho vµo èng nghiÖm 3 giät dung dÞch CuSO4 5% vµ 6 giät NaOH 10%. L¾c nhÑ, g¹n bá phÇn dung dÞch, gi÷ l¹i kÕt tña Cu(OH)2. Cho thªm vµo èng nghiÖm 10 giät dung dÞch glucoz¬ 1%. 1) ThÝ nghiÖm 1: ph¶n øng cña glucoz¬ víi Cu(OH)2 C¸ch tiÕn hµnh: Cho vµo èng nghiÖm 0,5 ml dung dÞch CuSO4 5% vµ 1 ml NaOH 10%. L¾c nhÑ, g¹n bá phÇn dung dÞch, gi÷ l¹i kÕt tña Cu(OH)2. Cho thªm vµo èng nghiÖm 2 ml dung dÞch glucoz¬ 1%. L¾c nhÑ, nhËn xÐt hiÖn tîng x¶y ra, gi¶i thÝch. Sau ®ã ®un nãng hçn hîp, ®Ó nguéi. NhËn xÐt hiÖn tîng, gi¶i thÝch: - Lóc ®Çu®îc dd mµu xanh cña phøc ®ång glucoz¬. - Khi®un nãng hçn hîp xuÊt hiÖn kÕt tña ®á cña Cu2O. §Ó nguéi Cu2O l¾ng xuèng ®¸y èng nghiÖm. 2) ThÝ nghiÖm 2: ph¶n øng thuû ph©n saccaroz¬ Cã thÓ dïng èng hót nhá giät ®Ó íc lîng ho¸ chÊt thùc hiÖn ph¶n øng. Cô thÓ: - Cho vµo èng nghiÖm 8 giät dung dÞch CuSO4 5% vµ 8 giät NaOH 10%. L¾c nhÑ, g¹n bá phÇn dung dÞch, gi÷ l¹i kÕt tña Cu(OH)2. a) Rãt 8 giät dung dÞch saccaroz¬ 1 % vµo èng nghiÖm chøa Cu(OH)2 quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra. §ung nãng dung dÞch thu ®îc. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra vµ rót ra kÕt luËn. b) Rãt 10 giät dung dÞch saccaroz¬ 1% vµo èng nghiÖm vµ rãt vµo ®ã 3 giät H2SO4 10%. §un nãng dung dÞch trong 2-3 phót. §Ó nguéi cho tõ tõ NaHCO3 (tinh thÓ), (kho¶ng 1 th×a nhá) vµo vµ khuÊy ®Òu b»ng ®òa thuû tinh cho ®Õn khi ngõng t¸ch ra khÝ CO2. Rãt dung dÞch vµo èng nghiÖm ®ùng Cu(OH)2 (®iÒu chÕ tõ thÝ nghiÖm 1), l¾c ®Òu cho Cu(OH)2 tan ra. Saccaroz¬ ph¶i thËt tinh khiÕt, kh«ng cßn lÉn glucoz¬, frutoz¬ vµ SO2 trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. 2) ThÝ nghiÖm 2: ph¶n øng thuû ph©n saccaroz¬ C¸ch tiÕn hµnh a) Rãt 1,5 ml dung dÞch saccaroz¬ 1 % vµo èng nghiÖm chøa Cu(OH)2 quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra. §un nãng dung dÞch thu ®îc. Quan s¸t hiÖn tîng x¶y ra vµ rót ra kÕt luËn. b) Rãt 1,5 ml dung dÞch saccaroz¬ 1% vµo èng nghiÖm vµ rãt vµo ®ã 0,5 ml H2SO4 10%. §un nãng dung dÞch trong 2-3 phót. §Ó nguéi cho tõ tõ NaHCO3 (tinh thÓ) vµo vµ khuÊy ®Òu b»ng ®òa thuû tinh cho ®Õn khi ngõng t¸ch ra khÝ CO2. Rãt dung dÞch vµo èng nghiÖm ®ùng Cu(OH)2 (®iÒu chÕ tõ thÝ nghiÖm 1), l¾c ®Òu cho Cu(OH)2 tan ra. §un nãng. NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch c¸c hiÖn tîng x¶y ra: Rãt dung dÞch saccaroz¬ 1 % vµo èng nghiÖm chøa Cu(OH)2 kÕt tña tan ra mµu xanh lam. §un nãng dung dÞch thu ®îc: kh«ng cã mµu ®á g¹ch xuÊt hiÖn. Nh vËy saccaroz¬ cha thuû ph©n kh«ng bÞ oxi ho¸ bëi Cu(OH)2 khi ®un nãng. b) Rãt dung dÞch saccaroz¬ 1% vµo èng nghiÖm vµ rãt vµo ®ã 0,5 ml H2SO4 10%. §un nãng dung dÞch trong 2-3 phót: ®îc dd glucoz¬ vµ fructoz¬. §Ó nguéi cho tõ tõ NaHCO3 (tinh thÓ) vµo, cho ®Õn khi ngõng t¸ch ra khÝ CO2: ®Ó lo¹i H2SO4 d. Rãt dung dÞch vµo èng nghiÖm ®ùng Cu(OH)2 (®iÒu chÕ tõ thÝ nghiÖm 1), l¾c ®Òu Cu(OH)2 tan ra thµnh dd mµu xanh lam cña phøc ®ång glucoz¬ vµ phøc ®ång fructoz¬. §un nãng dd, xuÊt hiÖn kÕt tña mµu ®á g¹ch cña Cu2O. VËy khi ®un nãng víi axit, saccaroz¬ bÞ thuû ph©n thµnh glucoz¬ vµ fructoz¬. Chóng bÞ oxi ho¸ bëi Cu(OH)2 vµ cho Cu2O kÕt tña mµu ®á g¹ch. -3) ThÝ nghiÖm 3: Ph¶n øng cña tinh bét víi iot. Kh«ng nªn cho iot qu¸ nhiÒu 3) ThÝ nghiÖm 3: Ph¶n øng cña tinh bét víi iot. C¸ch tiÕn hµnh Cho vµo èng nghiÖm 2 ml hå tinh bét 2 % råi thªm vµo giät dung dÞch iot 0,05%, l¾c. §un nãng dung dÞch cã mµu ë trªn råi l¹i ®Ó nguéi. Quan s¸t hiÖn tîng. Gi¶i thÝch. Cho vµo èng nghiÖm 2 ml hå tinh bét 2 % råi thªm vµo giät dung dÞch iot 0,05%, l¾c: Do cÊu t¹o ®Æc biÖt, tinh bét hÊp thô iot cho s¶n phÈm mµu xanh lam. §un nãng dung dÞch cã mµu ë trªn, iot bÞ gi¶i phãng ra khái ph©n tö tinh bét lµm mÊt mµu xanh lam. §Ó nguéi tinh bét l¹i hÊp thô iot dd l¹i cã mµu xanh lam nh cò. 4. Cñng cè : GV lµm l¹i t/n nµo h/s lµm cha thµnh c«ng 5. DÆn dß : ViÕt b¶ng thu ho¹ch IV Rót kinh nghiÖm Tiết: Ngày soạn: Bài 11 : AMIN I. Môc tiªu bµi häc 1. VÒ kiÕn thøc BiÕt c¸c lo¹i amin, danh ph¸p cña amin. HiÓu cÊu t¹o ph©n tö, tÝnh chÊt, øng dông vµ ®iÒu chÕ cña amin. 2. VÒ kÜ n¨ng NhËn d¹ng c¸c hîp chÊt cña amin. Gäi tªn theo danh ph¸p (IUPAC) c¸c hîp chÊt amin. ViÕt chÝnh x¸c c¸c PTHH cña amin. Quan s¸t, ph©n tÝch c¸c TN chøng minh. 3. Trong t©m : Nghiªn cøu kh¸i niÖm, ph©n lo¹i, danh ph¸p, ®ång ph©n cña amin. TÝnh chÊt vËt lÝ cña c¸c amin. t¹o vµ tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c amin. §iÒu chÕ vµ øng dông cña c¸c amin. II. chuÈn bÞ Dông cô: èng nghiÖm, ®òa thuû tinh, èng nhá giät. Ho¸ chÊt: C¸c dd CH3NH2, HCl, anilin, níc Br2. M« h×nh ph©n tö amin III. Tieán trình leân lôùp Ổn định lớp Bài cũ: Không Bài mới Hoạt động của thầy và trò Nội dung ghi bảng Ho¹t ®éng 1 * GVviÕt CTCT cña NH3 vµ 6 amin kh¸c,yªu cÇu HS nghiªn cøu kÜ cho biÕt mèi liªn quan giøa cÊu t¹o cña NH3 vµ c¸c amin. -HS nghiªn cøu c¸c C T vµ nªu mèi liªn quan giøa cÊu t¹o cña NH3 vµ c¸c amin. Tõ ®ã nªu ®Þnh nghÜa tæng qu¸t vÒ amin. *Gv: kÕt luËn,®a ra ®Þnh nghÜa vÒ amin. *Gv: Nªu c¸c c¸ch ph©n lo¹i amin? .gîi ý Hs nh×n vµo CT (2), (5), (6) ®a ra c¸ch ph©n lo¹i amin? - Hs: theo lo¹i gèc hidrocacbon .gîi ý HS dùa vµo CT (1), (2), (3) ®a ra c¸ch ph©n lo¹i. -Hs: theo sè gèc hidrocacbon g¾n víi N. I. KH¸I NIÖM,ph©n lo¹i,danh ph¸p vµ ®ång ph©n 1. Kh¸i niÖm Amin lµ nh÷ng hîp chÊt h÷u c¬ cã ®îc khi thay thÕ mét hoÆc nhiÒu nguyªn tö hidro trong ph©n tö NH3 b»ng mét hoÆc nhiÒu gèc hidrocacbon. ThÝ dô: NH3 ; CH3NH2 (1) ; C2H5NH2 (2) CH3 –NH –CH3 (3) CH3 –N –CH3 (4) ; CH2=CH-CH2-NH2 (5) CH3 C6H5NH2 (6) 2. Ph©n lo¹i Amin ®îc ph©n lo¹i theo 2 c¸ch th«ng dông: a ) Theo ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña gèc hidrocacbon. Amin th¬m : C6H5NH2 , amin no: C2H5NH2 ; amin kh«ng no:CH2=CH-CH2-NH2 , amin dÞ vßng NH b ) Theo bËc cña amin -amin bËc 1: CH3NH2 ; C2H5NH2 -amin bËc 2: CH3 –NH –CH3 -amin bËc 3: CH3 –N –CH3 CH3 Ho¹t ®éng 2 * GV yªu cÇu HS xem b¶ng 3.1 SGK tõ ®ã cho biÕt: - c¸ch gäi tªn amin theo danh ph¸p gèc-chøc. - c¸ch gäi tªn theo danh ph¸p thay thÕ. * GV : nãi Hs ®äc tªn (CH3)2NC2H5 , CH3 N(C2H5)C3H7 3. Danh ph¸p C¸ch gäi tªn theo danh ph¸p gèc-chøc: Tªn gèc hidrocacbon+ amin C¸ch gäi tªn theo danh ph¸p thay thÕ: N-tªn gèc hidrocacbon + tªn hidrocacbon chÝnh +chØ sè+amin Tªn th«ng thêng ChØ ¸p dông cho mét sè amin nh : C6H5NH2 Anilin C6H5-NH-CH3 N-Metylanilin Ho¹t ®éng 3 * GV: viÕt c«ng thøc cÊu t¹o c¸c ®ång ph©n amin C4H11N , ®äc tªn ? - lu ý HS c¸ch viÕt ®ång ph©n amin cÇn viÕt c¸c ®ång ph©n m¹ch C vµ ®ång ph©n vÞ trÝ nhãm chøc theo bËc cña amin theo thø tù: amin bËc1, bËc 2, bËc 3, HS viÕt c¸c ®ång ph©n amin, gäi tªn ¸p dông cho 8 ®ång ph©n võa viÕt. 4. §ång ph©n Amin cã c¸c lo¹i ®ång ph©n: - §ång ph©n vÒ m¹ch cacbon. - §ång ph©n vÞ trÝ nhãm chøc. - §ång ph©n vÒ bËc cña amin. Ho¹t ®éng 4 * GV yªu cÇu HS nghiªn cøu tÝnh chÊt vËt lÝ (SGK). -HS nghiªn cøu SGK, cho biÕt c¸c tÝnh chÊt vËt lÝ ®Æc trng cña amin vµ chÊt tiªu biÓu lµ anilin II. TÝnh chÊt vËt lÝ C¸c amin no ®Çu d·y (metyl,etyl) lµ nh÷ng chÊt khÝ cã mïi khai khã chÞu , dÔ tan trong níc. C¸c amin ®ång ®¼ng cao h¬n lµ nh÷ng chÊt láng hoÆc r¾n, ®é tan trong níc gi¶m dÇn theo chiÒu t¨ng cña khèi lîng ph©n tö. Anilin lµ chÊt láng , s«i ë 1840C, kh«ng mµu r¸t déc, Ýt tan trong níc , tan trong etanol, benzen. §Ó l©u trong kh«ng khÝ, anilin chuyÓn sang mµu n©u ®en v× bÞ oxi hãa bëi oxi kh«ng khÝ. Heát tieát Ho¹t ®éng 1 * GV yªu cÇu: -HS ph©n tÝch ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña c¸c amin, so s¸nh víi ammoniac,dù ®o¸n tÝnh chÊt hãa häc cña c¸c amin. - HS quan s¸t GV biÓu diÔn thÝ nghiÖm t¸c dông cña CH3NH2 víi dd HCl, nªu c¸c hiÖn tîng x¶y ra. ViÕt PTHH. - HS nghiªn cøu SGK cho biÕt t¸c dông cña metylamin, anilin víi quú tÝm hoÆc phenolphtalein. - HS so s¸nh tÝnh baz¬ cña metylamin, amoni¨c, anilin. Gi¶i thÝch. Ho¹t ®éng 2 * GV lµm thÝ nghiÖm cho etylamin t¸c dông víi axit nitr¬ (NaOH + HCl ) HS nghiªn cøu SGK cho biÕt hiÖn tîng x¶y ra khi cho etylamin t¸c dông víi axit nitr¬ (NaOH + HCl ) * GV nªu: muèi diazoni cã vai trß quan träng trong tæng hîp h÷u c¬ vµ ®Æc biÖt tæng hîp phÈm nhuém azo. Ho¹t ®é
File đính kèm:
- GA 12 NC ca nam.doc