Đề tài Nâng cao hiệu quả sử dụng dạy học bằng mô hình môn Hóa học

gười học thì đương nhiên phải phát huy tính tích cực học tập của người học. Với phương pháp dạy học hiện nay, đối với tất cả các môn học bắt buộc phải sử dụng ĐDDH như là một minh hoạ cho lời trình bày của giáo viên, tạo thuận lợi cho sự tiếp thu của học sinh tại lớp một cách nhẹ nhàng, tự nhiên mà không gò ép kiến thức hoặc xem kiến thức đã có sẵn ở sách giáo khoa. Thiết bị dạy học được sử dụng như là một thông tin dẫn đến tri thức mới. Chuẩn bị cho học sinh sớm thích ứng với đời sống xã hội, hoà nhập và góp phần phát triển cộng đồng.
Khi sử dụng ĐDDH mô hình rất dễ thu hút học sinh , nhiều khi học sinh yêu thích môn học đó chỉ vì giáo viên luôn sử dụng ĐDDH mô hình phong phú.
Nếu giáo viên nhiệt tình biết chắc lọc kiến thức bằng mô hình có thể áp dụng vào công nghệ hóa học hiện đại thì chúng ta sẽ thấy tự tin hơn sau mỗi tiết dạy.
Việc sử dụng các phương tiện dạy học mô hình theo hướng tích cực hoá hoạt động là bản chất của quá trình nhận thức.
Trong Điều 10.2 của quyết định số 41 / 2000/ QĐ/ BGD – ĐT có nêu “ Thiết bị giáo dục phải sự dụng có hiệu quả nhất, đáp ứng các yêu cầu về nội dung và phương pháp được quy định trong chương trình giáo dục” . Vì vậy trong quá trình dạy học quan hệ giữa mục tiêu giáo dục, phương pháp giảng dạy và các phương tiện thiết bị là mối quan hệ hữu cơ có tác động qua lại với nhau.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 9
Phạm vi nghiên cứu: Học sinh khối 9 – Trường THCS Đinh Tiên Hoàng.
Nhiệm vụ nghiên cứu:
Phải xác định được nhiệm vụ dạy học ở trường Phổ thông là: 
+ Cung cấp cho thế hệ trẻ một nền học vấn cơ bản để phù hợp với mục tiêu đào tạo và thực tế của nước nhà hiện nay.
+ Nghiên cứu phương pháp dạy học tốt môn hóa học là xây dựng và cải tiến phương pháp dạy học theo hướng tích cực: Giáo viên là người định hướng, gợi mở, học sinh là người tích cực chủ động tìm ra kiến thức .
Phương pháp nghiên cứu.
Điều tra viết: dùng để thu thập các thông tin từ phía học sinh về những tâm tư, nguyện vọng mà học sinh không thể không thể bộc bạch trước Giáo viên. Mục đích khảo sát được xác định trước và thể hiện trong phiếu câu hỏi.
Phỏng vấn: Giúp thu thập thông tin từ những học sinh ta có thể tiếp xúc trực tiếp. Để làm tốt điều này Giáo viên phải biết tạo sự cởi mở khi trò chuyện và linh hoạt chuyển hướng các chủ đề sao cho tự nhiên mà vẫn đạt được mục tiêu cuộc phỏng vấn.
Theo dõi học sinh trong lớp mình đã dạy theo trình tự thời gian, phát hiện những biến đổi về số lượng, chất lượng gây ra do tác dụng giáo dục.
Trắc nghiệm: là phương pháp kiểm tra kiến thức của học sinh một cách khách quan, giáo viên có thể ra nhiều câu hỏi dưới nhiều hình thức khác nhau để học sinh tự đánh giá sức học của mình.
Từ đó ta tự tin hơn vận dụng phương pháp mình đang nghiên cứu vào hoạt động giảng dạy.
II/ NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI:
Chương I: Cơ sở lý luận liên quan đến đề tài nghiên cứu:
1. Cơ sở pháp lý 
- Cơ sở pháp lý của luật GD nước cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam 2005
- Nghị quyết Ban Chấp Hành TW Đảng lần thứ IV khoá VII
- Nghị quyết BCH TW Đảng lần thứ II khoá VIII
- Nghị quyết BCH TW Đảng lần thứ VI khoá IX
- Chương trình THCS các môn vật lý, hoá học, sinh học 
- Quyết định số 03/2002/QD-BGD&ĐT
- Nghị quyết 40/2000 Quốc hội khoá X 
- Luật GD 2005
- Chỉ thị số 14/2004/TTg
-Chỉ thị số 40/2004 của BGD&ĐT
2. Cơ sở lí luận:
a. Khái niệm:
- Biện pháp nâng cao sử dụng đồ dùng dạy học: Mô hình là một nội dung quan trọng không thể thiếu trong tiết dạy của GV , là một cách dạy giúp HS chủ động tích cực suy nghĩ phát hiện ra đầu mối của vấn đề. Với đề tài này còn giúp cho HS có một phương pháp học đúng đắn, có một cái nhìn thực tiễn của hóa học.
b. Vai trò:
- Biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng ĐDDH mô hình có vai trò rất quan trọng trong giai đoạn hiện nay: Dạy học theo phương pháp đổi mới. Với phương pháp này, GV giúp HS chuyển thói quen học tập thụ động sang chủ động, biết tự khám phá, giúp HS tích cực hoá học tập, khơi dậy và phát triển năng lực tư duy từ đó HS nâng cao năng lực rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
c. Nhiệm vụ của đề tài:
- Giúp cho HS có một tình cảm, hứng thú trong việc học hóa học, đặc biệt là khả năng tự học.
- Giúp HS tự suy luận, phân tích những bài toán cụ thể. Có thể quan sát mô hình rồi tự rút ra kiến thức.
- Giúp HS nhớ lâu, kiến thức được lĩnh hội qua tiết học
3. Cơ sở thực tiễn:
Trong các hoạt động dạy học hóa học tính chủ động độc lập, tính tích cực tự lực của các em được nâng lên ở mức độ cao, tri thức tự các em dành được của bản thân các em mà không phải tiếp nhận một cách thụ động. Tư duy của các em được mài giũa, được phát triển trong khi quan sát, tìm tòi, độc lập, với trí tò mò khoa học có thể nảy sinh ở các em những thắc mắc, những suy nghĩ sáng tạo đôi khi có cả tìm tòi phát hiện mới trong lúc tiến hành hoạt động độc lập, đồng thời các em được GD về phẩm chất, đạo đức của con người mới ( Tính kiên trì, bền bỉ trong hoạt động học tập, tính trung thực, tính chính xác khoa học, tính kế hoạch, tính tổ chức kỷ luật trong học tập, sự ngăn nắp, lòng say mơ nuôi dưỡng những hoài bão, ước mơ đi vào khoa học xây dựng được tinh thần trách nhiệm, tinh thần tập thể trong lúc cùng hoạt động.
Vì vậy tăng cường nâng cao sử dụng ĐDDH mô hình trong dạy học hóa học có tác dụng góp phần GD và rèn luyện con người toàn diện, đáp ứng được yêu cầu của xã hội. Chuẩn bị cho các em thực sự trở thành những con người lao động có văn hoá sau này dễ có khả năng thích ứng cao trong hoàn cảnh khoa học, kỷ thuật tiên tiến và thường xuyên đổi mơí.
Chương II: Thực trạng về đề tài nghiên cứu
Khái quát phạm vị địa bàn nghiên cứu:
Phạm vi nghiên cứu của đề tài là HS khối 9 năm học: 2008 – 2009 của Trường THCS Đinh Tiên Hoàng
Thực trạng của đề tài:
 Một mặt yếu lâu nay của GV sinh học nói riêng và tất cả các GV bộ môn ở địa bàn nông thôn nói chung và trường THCS Đinh Tiên Hoàng nói riêng . Thực tiễn dạy học bộ môn cho thấy nhiều bài học quy định trong chương trình không được thực hiện một cách nghiêm túc, phần do thiếu phương tiện, thiết bị chưa có phòng bộ môn, khó khăn về kinh phí, phần do các cấp quản lý cũng chưa quan tâm chỉ đạo sát về việc thực hiện chương trình theo quy định. 
Nguyên nhân của thực trạng:
Hầu hết các HS miền núi gia đình rất khó khăn: Làm rẫy, đi núi, cạo
sắn nên phụ huynh không có thời gian theo dõi việc học tập của con em.
Còn có những trường hợp HS mất căn bản nên việc học trở thành gánh
nặng và điều quan trọng là các em học trước quên sau vì sự tiếp thu và ghi nhận chưa có khoa học.
Nguyên nhân cơ bản là thuộc về GV bộ môn chưa thật nhiệt tình, chưa
thấy hết ý nghĩa tác dụng của việc áp dụng phương pháp mô hình trong dạy học hóa học, để có ý thức đầy đủ và tự giác, cố gắng sử dụng ĐDDH mô hình trong dạy học trước mọi khó khăn khách quan và chủ quan.
Chương III: Biện pháp, giải pháp chủ yếu để thực hiện đề tài:
Cơ sở đề xuất giải pháp:
Để thực hiện đề tài cho có hiệu quả tôi có các đề xuất sau:
	+ HS phải học hành nghiêm túc ở trường cũng như ở nhà.
	+ Phụ huynh cần quan tâm đến việc học tập của con em mình
	+ Nhà trường phải có ĐDDH mô hình phục vụ thiết thực cho tiết dạy đạt hiệu quả cao
Các giải pháp chủ yếu:
 Biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng ĐDDH 
 -Trong các tiết dạy này, GV tổ chức hướng dẫn HS trực tiếp quan sát các mô hình hoặc do chính các em tự làm, từ đó mà lĩnh hội được các kiến thức mới. Ơû đây các đối tượng quan sát, mô hình chính là nguồn chủ yếu dẫn tới kiến thức mới thông qua hoạt động tư duy tích cực của HS tạo điều kiện để con em tự tìm hiểu các cấu trúc trong mối quan hệ với chức năng tìm ra bản chất của các hiện tượng cùng nguyên nhân gây ra các hiện tượng đó, trên cơ sở so sánh mô hình và thực tế. 
 -Hiểu rõ ý nghĩa tác dụng của mô hình trong dạy học các tiết học hóa học nên cần tăng cường sử dụng phương pháp mô hình, trong các bài học khi nghiên cứu bài mới, vừa thể hiện rõ sắc thái của một tiết học vừa góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lượng dạy học. Tuy nhiên tuỳ điều kiện cơ sở vật chất của nhà trưởng thời gian của tiết học định bố trí. Điều quan trọng là phải hướng dẫn HS quan sát để tự rút ra kết luận tìm ra các kiến thức cần lĩnh hội bằng một hệ thống câu hỏi có tính chất định hướng, sự quan sát của HS. Trong trường hợp HS yếu, kém không thể tự rút ra kết luận từ việc quan sát, GV mới trình bày các kiến thức, nêu lên các kết luận trước rồi mới minh hoạ bằng mô hình, dĩ nhiên trong trường hợp này hiệu quả mà mô hình mang lại sẽ hạn chế nhiều, đặc biệt là sự hạn chế phát triển tư duy của HS.
Cần mở rộng phạm vi của phương pháp ra ngoài tiết học dưới dạ