Tiết 17 - Bài 10: Trung quốc cuối thế kỷ XIV – Đầu thế kỷ XX

Soạn :. Ngày dạy: .Dạy lớp:8A
 Ngày dạy: .Dạy lớp:8B
Tiết : 17
BÀI 10
TRUNG QUỐC CUỐI THẾ KỶ XIX – ĐẦU THẾ KỶ XX
1 .Mục tiêu 
 a Kiến thức :Cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX do triều đình Mãn Thanh suy yếu , hèn nhát , đã bị các nước đế quốc xâu xé trở thành nước nửa thuộc địa , nửa phong kiến . Phong trào đấu tranh chống phong kiến và đế quốc diễn ra sôi nổi tiêu biểu cuộc vận động duy tân , phong trào nghĩa hoà đoàn , CM Tân Hợi .
 b Kỹ năng Nhận xét , đánh giá trách nhiệm của triều đình Mãn Thanh . Đọc sử dụng bản đồ , trình bày sự kiện tiêu biểu 
c Thái độ :Phê phán triều đình Mãn Thanh trong việc để các nước đế quốc xâu xé , khâm phục tinh thần đấu tranh của người Trung Quốc 
2. Chuẩn bị của GV và HS 
a GV: Bản đồ : Trung Quốc , lược đồ CM Tân Hợi .
b. HS : Chuẩn bị trước bài ở nhà 
3. Tiến trình bài dạy 
 * Ổn định tổ chức : (1’) Kiểm tra sĩ số : 8a: 8B:
 a. Kiểm tra bài cũ : 5’ 
*Câu hỏi : Nêu những chính sách và hậu quả sự thống trị của TD Anh ở Ấn Độ ?
*Trả lời :
Kinh tế : Vơ vét bóc lột , nông nghiệp , công thương mại .
Lợi dụng tôn giáo thực hiện chính sách chia để trị 
Thi hành chính sách ngu dân , khuyến khích tập tục lạc hậu phản động cổ xưa .
® Hậu quả số người chết đói khủng khiếp từ 1875 – 1900 có 15 triệu người chết đói .
*Vào bài 1’ : Trung Quốc là nước láng giềng cạnh đất nước ta . Vì sao cuối thế kỷ XIX Trung Quốc lại bị các nước đế quốc xâu xé . Nhân dân Trung Quốc đã đấu tranh ntn để giành độc lập.
b. Dạy nội dung bài mới 
9’
I. Trung Quốc bị các nước đế quốc chia sẻ ® Gv : Bản đồ ® giải thích
?
Gv
?
H
Gv
?
H
T
Hs
?
?
H
?
H
Em hiểu gì về đất nước Trung Quốc .
S rộng nhất thế giới 43.500 Km2 gấp 4 lần Châu Âu , dân số ( 1990 ) 3 tỉ người , lực lượng LĐ dồi dào , dầu mỏ nhất thế giới .
Vì sao vào cuối thế kỷ XIX các nước đế quốc lại tranh nhau xâm chiếm Trung Quốc ?
thị trường rộng lớn , LĐ dồi dào , giàu tài nguyên khoáng sản ® chế độ phong kiến suy yếu mục nát .
CNTB chuyển sang giai đoạn CNĐQ cần có nhiều thị trường ® tranh nhau xâm chiếm viện cớ triều Mãn Thanh thực hiện chính sách “ Bế quan toả cảng ”( giải thích ) TD Anh gây ra cuộc chiến tranh thuốc phiện 6.1840 – 1842 mở đầu cho quá trình xâm lược của các nước đế quốc tiếp theo là Pháp , Đức , Mĩ , Nhật Bản  TQ ngày càng bị phụ thuộc vào các nước đế quốc 
Bảng tra cứu T155 ?
 Em hiểu thế nào là nước phụ thuộc 
( nửa thuộc địa ) 
không đặt quan cai trị , TQ bị uy hiếp khống chế phụ thuộc vào các nước đế quốc, TQ dần dần mất quyền làm chủ , cắt đất cho đế quốc nhường những quyền lợi kinh tế ( khai mỏ , đường sắt  )
Chỉ trên bản đồ những khu vực xâm chiếm của các nước đế quốc .
- Đức chiếm tỉnh Sơn Đông .
- Anh chiếm vùng châu thổ Dương Tử .
- Pháp chiếm vùng châu thổ Vân Nam .
- Nga , Nhật chiếm vùng châu thổ Đông Bắc .
Quan sát H42 :
Em hiểu gì về bức tranh .
Các nước đế quốc xâu xé  chia quyền lợi .
Vì sao các nước đế quốc lại không xâm chiếm biến TQ thành thuộc riêng của mình ? 
TQ là nước lớn bằng cả Châu Âu khó có 1 nước đế quốc nào 1 mình xâm chiếm nổi hơn nữa các nước đế quốc vừa kìm hãm cạnh tranh , vừa thoả hiệp trong việc chia quyền lợi ở Trung Quốc .
Vì sao  ND Trung Quốc nổi dậy ?
 mâu thuẫn ND các đế quốc , ND mâu thuẫn chế độ phong kiến .
- Từ nửa sau thế kỷ XIX Trung quốc đã suy yếu vì chế độ phong kiến mục nát.
-> các nước đế quốc đã sâu xé chiếm nhiều vùng đất của TQ làm thuộc địa 
- Trung Quốc ngày càng phụ thuộc vào các nước đế quốc .
14’
II. Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX
Hs
?
?
?
H
?
Gv
Đọc từ đầu thiên Quốc ( 1851 – 1864 )
Hãy kể tên các phong trào đấu tranh của ND Trung Quốc cuối thế kỷ XIX
Cuộc kháng chiến chống Anh xâm lược ® mở đầu cho phong trào của ND Trung Quốc chống sự xâu xé của bọn đế quốc .
- Lập nhà nước Thái Bình Thiên Quốc kéo dài hơn 10 năm . Lực lượng khởi nghĩa nông dân là chính , nó giáng đòn mãnh liệt chế độ phong kiến Trung Quốc
Hãy cho biết người LĐ và những nét chính về cuộc vận động duy tân 
Khang Hữu Vi ( 1858 – 1927 ) .
Lương Khải Siêu ( 1873 – 1929 ) – SGK T75 , T78 .
Em có nhận xét đánh giá gì về phong trào Duy Tân ?
cải cách t2 tiến bộ giai cấp TS non yếu , thế lực phong kiến ảo thủ rất mạnh , đất nước bị đế quốc nô dịch .
- Vua Quang Tự và lãnh tụ không dựa vào quần chúng thiếu triệt để và kiên quyết .
Lược đồ , trình bày đôi nét về diễn biến của phong trào Nghĩa Hoà Đoàn ®SGK ( T60 )
Lược đồ : Nơi xuất phát bùng nổ ở Sơn Đông phát triển lên trực Lê , Bắc Kinh , Thiên Tân Từ Hi Thái Hậu lợi dụng phong trào để cho Nq tấn công vào các sứ quán nước ngoài ở Bắc Kinh và tuyên chiến với các nước đế quốc Từ Hi cho rằng nếu Nghĩa Hoàn Đoàn thất bại thì từ đó là cách mượn tay đế quốc dập tắt PTCM của nông dân , liên quân tám nước Anh 20.000 quân  Tiến đánh Bắc Kinh cướp bóc của cải giết hại ND 14.8.1900 Bắc Kinh thất thủ . Từ Hi Thái Hậu vua Quang Tự cùng quần thần bỏ chạy kinh đô ®Hoảng sợ trước sức mạnh của các nước đế quốc , triều đình Mãn Thanh thoả hiệp với chúng chống lại Nghĩa Hoàn Đoàn 
- Giữa thế kỷ XIX nhân dân TQ đấu tranh mạnh mẽ chống CĐPK và đế quốc 
- 1840 – 1842 kháng chiến chống Anh xâm lược .
- 1851 – 1864 phong trào nông dân Thái Bình Thiên Quốc .
* Cuộc vận động duy tân (1898)
- Người khởi xướng : Trí thúc phong kiến tiến bộ: Khang Hữu Vi, Lương Khải Siêu , Vua Quang Tự đứng đầu .
Mục đích : cải cách chính trị -> đổi mới , canh tân đất nước 
+ Kết quả : Thất bại 
* Phong trào Nghĩa Hoà Đoàn 
( Cuối thế kỷ XIX- đầu thế kỷ XX) 
- Bùng nổ ở Sơn Đông, lan rộng nhiều nơi trong toàn quốc 
- Liên quân 8 nước đế quốc câu kết với triều đình Mãn thanh đàn áp -> Phong trào bị thất bại 
12’
III. Cách mạng Tân Hợi
?
Gv
Hs
?
?
?
?
?
?
H
?
TL
3’
Trước phong trào đấu tranh của ND  giai cấp TS đã làm gì
Đầu thế kỷ XX giai cấp TS Trung Quốc bắt đầu tập hợp lực lượng nắm vai trò lãnh đạo CM , trí thức tích cực XD phong trào . Đại diện ưu tú nhất của PTCM tư sản là Tôn Trung Sơn
Quan sát H44 
 Em hiểu gì về Tôn Trung Sơn ? 
Nội dung học thuyết tam dân ( 1866 – 1925 ) vốn tên là Văn , Tự Dật Tiên xuất thân trong gia đình nông dân tỉnh Quảng Đông 1882 đỗ tốt nghiệp bác sĩ y khoa ở Hồng Công , qua nhiều nước lập  học thuyết tam dâu : Dân tộc độc lập dân quyền tự do , dân sinh hạnh phúc
Mục đích của hội là gì . ( Đánh đổ 
Em có nhận xét gì về chủ trương của hội ( Tư tưởng tiến bộ tư tưởng Chân Âu ) 
Dựa vào lược đồ trình bày tóm tắt diễn biến CM Tân Hợi .
Ngòi nổ của cuộc CM  là việc chống lệnh “ Quốc Hữu hoá ” đường xe lửa của chính quyền Mãn Thanh  dưới sự lãnh đạo của đồng minh 
CM lan rộng nhanh chóng các tỉnh miền  Từ Quảng Đông , Quảng Tây ®Tứ Xuyên tiến dần đến miền Bắc chính quyền Mãn Thanh còn giữ được mấy tỉnh miền Bắc và cuối cùng bị sụp đổ .
Em hiểu cuộc CM  là cuộc CM gì ?
Vì sao 
 đánh đổ phong kiến XD nền cộng hoà theo tư tưởng tiến bộ TB Châu Âu .
Ý nghĩa của cuộc CM
Có ý kiến cho rằng CM Tân Hợi 1911 là cuộc CMTS không triệt để . ý kiến này có đúng không vì sao .
- Không nêu vấn đề đánh đuổi đế quốc , không tích cực chống phong kiến , mới lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế ở nhà Thanh , chưa đụng chạm đến giai cấp địa chủ không giải quyết vấn đề ruộng đất cho dân ® Lập chế độ cộng hoà tạo điều kiện cho CNTB phát triển 
- 8.1905 Tôn Trung Sơn lập Trung Quốc đồng minh hội - chính đảng đại diên cho giai cấp tư sản TQ 
- 10.10.1911 bùng nổ thắng lợi ở Vũ Xương ® 29.11.1911 thành lập Trung Hoa dân quốc ®Tôn Trung Sơn làm tổng thống 
®2-1912 cách mạng Tân Hợi kết thúc 
- Ý nghĩa: Là một cuộc cách mạng tư sản tạo điều kiện thuận lợi cho CNTB phát triển ở TQ và có ảnh hưởng đáng kể đối với phong trào giải phóng dân tộc ở châu Á 
+ Hạn chế : Là một cuộc cách mạng tư sản không triệt để 
	c. Củng cố, luyện tập:
	 Cuối thời Mãn Thanh TQ dần suy yếu các nước tư bản chia nhau xâm chiếm . ND TQ đấu tranh đòi Duy Tân đất nước , khởi nghĩa vũ trang chống đế quốc lật đổ phong kiến phong trào Nghĩa Hoàn Đoàn ( 1900 ) CM Tân Hợi ( 1911 ) 
	Bài tập : hãy điền các mốc lịch sử sao cho đúng với các sự kiện lịch sử xảy ra . Trong phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc : 1859 – 1864 , 1840- 1842 , 1898 , 1911 , 1900 .
 	a, Phong trào kháng chiến chống TD Anh .
	b, Phong trào nông dân Thái Bình Thiên Quốc .
	c, Cuộc vân động Duy Tân .
	d, Phong trào Nghĩa Hoà Đoàn .
	đ, CM Tân Hợi .
 d. Hướng dẫn học sinh học chuẩn bị bài : 1’
Học thuộc bài , làm câu hỏi 1 , 2 , 3 , 4 ( T62 ) .
Đọc bài 11 vẽ lược đồ Đông Nam Á , soạn câu hỏi .
============ * * * ==============