Slide Đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học

 Phần 1. ĐỔI MỚI SINH HOẠT CHUYÊN MÔN
1. Mục đích của đổi mới SHCM.
• Tạo cơ hội cho GV được học tập lẫn nhau trong các hoạt động như XD KH, cùng trao 
 đổi chia sẻ, thảo luận, dự giờ, phân tích bài học .
• Phát triển năng lực CM, hoàn thiện KN giảng dạy. Phát huy sáng tạo, kết nối lý thuyết 
 và thực tế dạy học
• Cải thiện văn hóa ứng xử trong nhà trường trong MQH CBQL-GV, GV-GV, GV-HS, 
 HS-HS
• Đảm bảo cho tất cả HS có cơ hội tham gia vào quá trình học tập, không em nào bị bỏ 
 rơi; nâng cao CLDH.
• Tăng cường sự tham gia của phụ huynh vào QT giáo dục học sinh (động viên, tao 
 điều kiện thời gian, CSVC .)
2. Sinh hoạt CM theo NCBH
- Nghiên cứu bài học có 3 triết lý: (1) NCBH: Đảm bảo cơ hội học tập cho mọi HS; (2) 
 Đảm bảo cơ hội phát triển CM cho mọi GV; (3) Đảm bảo cơ hội học tập cho phụ 
 huynh tham gia vào QT HT của HS.
- SHCM theo NCBH là GV cùng học tập từ thực tế việc học của HS. Ở đó GV cùng nhau 
 XDKH bài học, cùng dự giờ, QS, suy ngẫm và chia sẻ (chủ yếu vào việc học của HS). 
 Đồng thời đưa ra NX về sự tác động của lời giảng, các câu hỏi, các nhiệm vụ HT mà 
 GV đưa ra . Có ảnh hưởng đến việc học của HS. Trên CS đó GV được chia sẻ, HT 
 lẫn nhau rút KN và điều chỉnh ND, PPDH vào bài học hằng ngày một cách HQ. 
 SHCM theo NCBH không đánh giá, XL giờ dạy mà cùng nhau tìm nguyên nhân HS 
 học (ko học) đồng thời tìm BP để tất cả HS tham gia học tập. Qua đó giúp GV có khả 
 năng tự điều chỉnh nội dung, PPDH một cách HQ ở lớp mình. SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO NCBH
• Sinh hoạt chuyên môn dựa trên nghiên cứu bài học giúp CBQL, 
 giáo viên trong công tác bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ dạy học; 
 xây dựng và rèn kỹ năng thiết kế kế hoạch dạy học phù hợp chuẩn 
 kiến thức kĩ năng, đối tượng, điều kiện; Có thói quen quan sát 
 chuyên sâu, cụ thể các hoạt động học tập, tham gia HĐ của học 
 sinh; kỹ năng tổ chức lớp học linh hoạt, áp dụng các PP/KTDHTC 
 vào dạy học nhằm hình thành phát triển tốt năng lực, phẩm chất học 
 sinh góp phần nâng cao chất lượng dạy học. Ngoài ra còn giúp 
 một số giáo viên thường lúng túng, mất bình bĩnh trước tập thể, 
 đám đông rèn kỹ năng kiềm chế, bình tĩnh, sử dụng ngôn ngôn ngữ, 
 giao tiếp tự tin hơn trong cuộc sống. Quan hệ giữa các đồng nghiệp 
 trở nên gần gũi, có sự thông cảm, gắn bó, chia sẻ khó khăn, sẵn 
 sàng giúp đỡ, lắng nghe, tôn trọng sự khác biệt, khiêm tốn học hỏi 
 lẫn nhau và cùng sống chân tình, cởi mở. II. XD kế hoạch và triển khai SHCM
1. Qui trình thực hiện SHCM theo NCBH: (4 bước cơ bản)
• Bước 1: Xác định mục tiêu, xây dựng kế hoạch bài học 
 nghiên cứu
• Bước 2. Tiến hành bài giảng minh họa (BGMH) và dự 
 giờ
• Bước 3: Suy ngẫm, thảo luận, chia sẻ về BGMH
• Bước 4: Áp dụng (vận dụng KQ SHCM vào dạy học) II. XD kế hoạch và triển khai SHCM
1. Xác định mục tiêu, xây dựng kế hoạch bài học nghiên cứu
- Đơn vị trường hoặc liên trường (đối với sinh hoạt chuyên môn theo cụm- liên 
 trường) phải có kế hoạch cụ thể cho SHCM dựa trên NCBH chung của toàn 
 trường hay từng tổ/khối chuyên môn riêng biệt (nên dựa trên số lượng thành 
 viên để tổ chức; đảm bảo không quá đông, hoặc quá ít người)
• Bố trí giáo viên dạy minh họa:
• Giáo viên để dạy minh họa do tự nguyện, hoặc do tổ/khối chuyên môn bố trí 
 của trường, hoặc trường khác trong cụm (SHCM liên trường). Ngoài việc giáo 
 viên tự nguyện dạy, việc bố trí giáo viên dạy minh họa thì nên chọn giáo viên 
 có năng lực thực hiện trước, cố gắng để tất cả giáo viên được dạy ít nhất là 
 một lần/năm.
• GV (DMH) cần xác định mục tiêu kiến thức và kỹ năng mà HS cần đạt được khi tiến 
 hành nghiên cứu (theo chuẩn KT-KN ở từng môn học), đảm bảo phù hợp vớ i triǹ h 
 đô ̣ củ a HS, năng lực chuyên môn củ a GV. Bài dạy cần phù hợp chủ đề chuyên môn 
 cần trao đổi, chia sẻ, vấn đề có vướng mắc cần làm sáng tỏ, hoặc là vấn đề mới 
 đang được áp dụng, ví dụ như dạy học lớp 1 (CT GDPT 2018) đưa thành tố tích 
 cực của mô hình trường học mới vào lớp học hiện hành; dạy học theo định hướng 
 phát triển năng lực, phẩm chất (CT GDPT 2006); sử dụng PP/KTDHTC; sử dụng 
 PPDH bàn tay nặn bột; Mĩ thuật (mới); Âm nhạc và HĐNGLL theo định hướng PT 
 NL, PC. II. XD kế hoạch và triển khai SHCM
 - GV XD kế hoạch của bà i hoc̣ nghiên cứ u, trao đổi với các thành viên trong tổ 
 để chỉnh sửa lại giáo án. Các GV trong tổ thả o luâṇ chi tiế t về thể loại bài học, nội 
 dung bài học, cá c phương pháp, phương tiện dạy học đaṭ hiêụ quả cao, cách tổ 
 chức dạy học phân hóa theo năng lực của HS, cách rèn kỹ năng, hướng dẫn HS 
 vận dụng kiến thức đã học để giải quyết tình huống thực tiễn... Dự kiến những
 thuận lợi, khó khăn của HS khi tham gia các hoạt động học tập và các tình huống 
 xảy ra và cách xử lý. (Lưu ý: Bước này là tham gia của cá nhóm/tổ - không chỉ là 
 của người dạy minh họa làm)
 2. Tiến hành bài giảng minh họa (BGMH) và dự giờ
 + Dạy minh họa: GV tiến hành dạy học theo thiết kế đã được tập thể XD. Đảm
 bảo HS hoàn toàn không được hướng dẫn trước về ND, KT bài học ngoài đồ
 dùng học tập cần chuẩn bị. Cần QS kỹ lưỡng việc học của HS, QS đến những
 khó khăn của từng HS để HD, giúp đỡ kịp thời, từ đó có giải pháp tốt nhất giúp
 mọi HS đều tham gia học tập và được học một cách thực sự. 
+ Người dự giờ: Không làm ảnh hưởng đến việc HT của HS; không gây khó khăn 
cho Gv dạy minh họa; phải tập trung vào việc học của HS, cách phản ứng của HS 
trong giờ học, cách làm việc nhóm, những khó khăn vướng mắc, QS tất cả đối 
tượng HS, không được “bỏ rơi” một HS nào. II. XD kế hoạch và triển khai SHCM
2. Tiến hành bài giảng minh họa (BGMH) và dự giờ
+ Người dự giờ: 
• Tập trung cao độ cho việc quan sát hoạt động như: kết quả, sản phẩm học 
 tập, sắc thái, biểu cảm, ngôn ngữ, âm lượng, tương tác, đánh giá của 
 học sinh với học sinh, giữa học sinh với giáo viên trong tiến trình học tập. 
• Việc tham gia vào quá trình học tập: tương tác HS-HS, HS-GV; sử dụng 
 ĐD, TB học tập; ngôn ngữ-giao tiếp-ứng xử; đánh giá kết quả của HS-HS; 
 những khó khăn học sinh gặp phải; sản phẩm học tập-hiệu quả. 
• Về hoạt động của GV: Tổ chức lớp học chung, nhóm, cá nhân (CNCN); 
 hướng dẫn (CNCN); quan sát lớp học; tư vấn, hỗ trợ học sinh (CNCN); 
 PP/KTDH; tương tác với HS; đánh giá kết quả; âm lượng, ngữ điệu giọng 
 nói; sắc thái và biểu cảm; kiến thức bài học, dặn dò và chuẩn bị cho bài học 
 sau 
• Người dự giờ có thể chụp ảnh, ghi âm, quay clip các hoạt động tại lớp học. 
 Để đảm bảo quan sát và theo kịp các hoạt động của lớp học người dự giờ 
 có thể vẽ sơ đồ chỗ ngồi của mỗi cá nhân/nhóm học sinh trong lớp học, tìm 
 kiếm vị trí dễ quan sát nhất. II. XD kế hoạch và triển khai SHCM
2. Tiến hành bài giảng minh họa (BGMH) và dự giờ
+ Người dự giờ: 
• Quá trình quan sát hoạt động dạy- học có thể áp dụng theo 2 phương án sau:
*) Quan sát chuyên sâu: phân cho mỗi giáo viên hoặc nhóm giáo viên quan sát
một hoặc một số nội dung, như giáo viên A/nhóm 1 quan sát về các mối tương
tác; giáo viên B/nhóm 2 quan sát về hoạt động, trao đổi, đánh giá của cá
nhân/nhóm học sinh; giáo viên C/nhóm 3 quan sát về quá trình hướng dẫn, tư vấn,
giúp đỡ, KTDH sử dụng Tuy nhiên, phương án này chỉ nên áp dụng ở những đơn
vị mới triển khai hoặc đang ít triển khai SHCM dựa trên NCBH, khi người dự giờ
chưa có thói quen, kỹ năng quan sát theo yêu cầu của sinh hoạt chuyên môn, sau đó 
không nên áp dụng.
*) Quan sát độc lập: mỗi cá nhân quan sát tích cực tất cả hoạt động lớp học một 
cách độc lập. Khi thảo luận, chia sẻ là những ý kiến từ minh chứng của cá nhân quan
sát được ở tất các hoạt động của lớp học. Hoạt động quan sát là vấn đề cốt lõi, nếu
quan sát không chi tiết, cụ thể thì sẽ không có tư liệu/minh chứng cho hoạt động chia
sẻ, thảo luận (ở bước tiếp theo). Do vậy, người tham gia dự giờ cần quan sát được 
 tối đa hoạt động, biểu cảm của học sinh, giáo viên trong giờ học. II. XD kế hoạch và triển khai SHCM
3. Phân tích bài học (Suy ngẫm, thảo luận, chia sẻ về BDMH):
Sau khi dự giờ dạy minh họa tổ chức thảo luận về hoạt động của trò-thầy trong tiết học.
Có 2 thành phần chủ chốt, đó là: Người điều hành/chủ trì phần thảo luận là đại diện 
BGH, hoặc TTCM, hoặc GV và người tham gia thảo luận là số CBQL, GV còn lại có 
tham gia dự giờ.
- Người chủ trì/điều hành: là người có khả năng dẫn dắt, có năng lực tổ chức, CM, 
linh hoạt và luôn biết xử lý tình huống phù hợp để hướng dẫn, dẫn dắt buổi thảo luận đi 
đúng chủ đề. Ngoài ra cần tạo bầu không khí thân thiện, tích cực để thảo luận có hiệu 
quả và tạo được mqh tốt trong tập thể tham gia thảo luận. Định hướng những nội dung 
cần trao đổi, chia sẻ; nhắc nhở nhẹ nhàng, tinh tế; không nên chốt lại, không nên nhắc
lại ý kiến phát biểu; gợi ý, dẫn dắt, khơi gợi để GV nói được ý chủ đạo của mình và đi 
vào trọng tâm. Xử lý một số tình huống một cách phù hợp, cương quyết, như kiểu: “ý 
kiến tôi trùng ý kiến vừa phát biểu” để lần sau/người sau không đưa ra vấn đề này mà 
cần có ý kiến của riêng mình. Khuyến khích tất cả GV phải đưa ra ý kiến, làm cho
người phát biểu nêu nguyên nhân và giải pháp khắc phục cho vấn đề đưa ra; tạo không 
khí vui vẻ, chia sẻ tích cực. II. XD kế hoạch và triển khai SHCM
3. Phân tích bài học (Suy ngẫm, thảo luận, chia sẻ về BDMH):
• Người tham gia thảo luận: Căn cứ vào mục tiêu bài học để thảo luận. Chú ý các 
 yêu cầu cần đạt về phẩm chất, năng lực trong CTGDPT để phân tích. Không 
 biến người dạy thành mục tiêu phê phán. 
• Ý kiến phân tích tập vào cốt lõi: Thái độ tham gia của học HS (nét mặt, biểu 
 cảm, ngôn ngữ cơ thể ); Năng lực tự học và giải quyết vấn đề: Mối quan hệ, 
 giao tiếp, hợ tác; Khả năng nhận thức của từng HS; chất lượng việc học; kết 
 cấu bài học; Gv điều chỉnh quá trình học tập; viueejc SD TBDH 
• Không áp đặt ý kiến cá nhân, kinh nghiệm chủ quan khi đưa ra nhận xét, sử 
 dụng các câu nói kiểu: “nếu là tôi, tôi sẽ ”, “đáng lẽ ra phải làm thế này ”. 
 Không phân tích, mổ xẻ, xoi mói những hạn chế của người dạy minh họa. 
 Người trao đổi xác định mình là người trong cuộc, là người tham gia thiết kế và 
 người dạy đang thực hiện theo thiết ké của mình. Tập trung phân tích việc học 
 của học sinh dựa trên các minh chứng cụ thể (ở Clip; hoặc thời điểm nào, HS 
 nào, sự việc gì diễn ra, đã giải quyết như thế nào ). Phân tính kết quả quan 
 sát bắt đầu từ hoạt động của học sinh và đặt ra những câu hỏi thắc mắc, như: 
 tại sao như thế? nguyên nhân?, cách khắc phục như thế nào?... Thái độ thảo 
 luận nhẹ nhàng, gần gũi, thân thiện, trách nhiệm và không đánh giá hoặc xếp 
 loại giờ dạy. II. XD kế hoạch và triển khai SHCM
• 4. Vận dụng kết quả SHCM vào dạy học hàng ngày 
• - Cán bộ quản lý nhà trường:
• + Đưa ra định hướng để giáo viên có thể áp dụng vào quá trình dạy học 
 hằng ngày;
• + Có thể thống nhất với giáo viên về một số vấn đề có thể áp dụng thực tế;
• + Theo dõi, giám sát việc áp dụng keetsd quả SHCM vào thực tế của giáo 
 viên trong dạy học hằng ngày.
• - Giáo viên: 
• + Chú động áp dụng kết quả tích cực và sáng kiến, bài học kinh nghiệm từ 
 bài dạy minh họa vào dạy học hằng ngày;
• + Tra đổi, chia sẻ với đồng nghiệp; 
• + Thảo luận cùng đồng nghiệp để điều chỉnh và cải tiến;
• + Chủ động xin tư vấn giúp đỡ từ CBQL, giáo viên cốt cán, đồng nghiệp. III. Một vài lưu ý
1. Xây dựng kế hoạch: Kế hoạch SHCM dựa trên NCBH của tổ, trường hay cụm 
trường cần cụ thể và phụ thuộc vào điều kiện như không gian lớp học, điều kiện
CSVC, tính thiết thực của từng nội dung, PP/KTDH... cho tự nguyện đăng ký hoặc
chọn người dạy, chọn môn học, bài dạy hoặc hoạt động giáo dục thiết thực.
2. Thiết kế bài dạy: cần có sự tham gia của tập thể, gắn vào đó là mọi thành viên 
 tham cùng chịu trách nhiệm về ý tưởng đã được đưa vào dạy học, cụ thể:
+ Mục tiêu: cần đảm bảo chuẩn KTKN bài học và phù hợp đối tượng học sinh lớp 
 học (có thể đưa ra mục tiêu cụ thể cho nhóm học sinh);
+ Chuẩn bị: Phương tiện (SMAT Tivi, cổng kết nối ), Đồ dùng dạy-học, học liệu 
 điện tử; chọn PP/KTDH phù hợp và một số ngữ liệu (nếu cần thiết);
+ Các hoạt động dạy học chủ yếu rõ ràng, rành mạch.
3. Người dạy: Cần thể hiện đúng ý tưởng thiết kế của nhóm (trừ tình huống mới 
 phát sinh). Người dạy mang tính tự nguyện và theo nhiệm vụ, không nên quá 
 áp đặt và miễn cưỡng và là thành viên chủ chốt trong thiết kế bài học.
Trước khi thảo luận: Nêu mục tiêu cần đạt của bài dạy, một số nội dung liên quan 
 như PPDH, chuẩn KTKN, sử dụng các đồ dùng TBDH, điểm hài lòng và chưa 
 hài lòng sau khi hoàn thành tiết dạy và mức độ đạt mục tiêu. III. Một vài lưu ý
4. Người dự giờ: Chọn vị trí tốt nhất để quan sát được biểu cảm, thái độ, kết quả, lắng 
 nghe chính xác trao đổi cá nhân, nhóm của HS và GV trong toàn bộ tiến trình dạy 
 học; tuyệt đối không làm ảnh hướng đến tâm lý người học, người dạy. Có thể vẽ 
 sơ đồ chỗ ngồi HS lớp học để tiện đánh dấu, ghi chép kết quả quan sát.
- Ghi chép, ghi hình: 
+ Mỗi giáo viên cần phải ghi chép được, hoặc dùng ký hiệu để ghi lại kết quả quan sát 
 lớp, HS, GV từng thời điểm, thời gian. Thời điểm nào, HS nào cần trợ giúp và 
 bạn/GV trợ giúp như thế nào, kết quả giúp đỡ? và tiến bộ của HS. Quan sát về 
 việc giao NV, tham gia của các thành viên trong nhóm/lớp, kết quả quan sát 
+ Ghi hình tiết học là minh chứng tốt nhất, hiệu quả nhất trong khi thảo luận. Hình ảnh 
 minh chứng có tính thuyết phục cao, khách quan đưa ra ý kiến nhận xét. Hình ảnh 
 từ clip được chiếu lên là cú hích có tác dụng rất lớn để phát huy điểm trội; những 
 vấn đề phải điều chỉnh, khắc phục sau khi đã xẩy ra trong tiết học (đơn giản như 
 một câu hỏi thiếu chính xác, một cử chỉ thiếu thân thiện ). Quá trình ghi hình cần 
 khách quan, hình ảnh và âm thanh cần thể hiện được đầy đủ các hoạt động (hoặc 
 một số HĐ cơ bản) của HS,GV. Quá trình ghi hình không làm ảnh hưởng hoặc gây 
 xáo trộn trong tiết học. III. Một vài lưu ý
• Để tổ chức một hoạt động SH chuyên đề có hiệu quả, yêu cầu bắt buộc 
 phải thiết kế được các HĐ một cách khoa học theo các bước sau:
• Bước 1: Công tác chuẩn bị
• - Dự kiến nội dung công việc, tiến trình hoạt động.
• - Dự kiến những phương tiện, thiết bị cần cho hoạt động.
• - Dự kiến nhiệm vụ của từng thành viên và thời gian hoàn thành công việc.
• Bước 2: Điều hành buổi sinh hoạt chuyên đề
• - Lựa chọn thời gian và tiến hành đúng theo thời gian đã chọn.
• - TTCM điều hành buổi sinh hoạt CĐ: XĐ rõ mục tiêu buổi SH, công bố 
 chương trình, cách triển khai, định hướng thảo luận rõ ràng; nêu rõ nguyên 
 tắc làm việc; khêu gợi các ý kiến phát biểu của đồng nghiệp; biết phân nhỏ 
 vấn đề thảo luận bằng những câu hỏi dẫn dắt hợp lý; lắng nghe, tôn trọng 
 các ý kiến phát biểu.
• - Các thành viên được phân công viết các chuyên đề báo cáo nội dung.
• Bước 3. Kết thúc buổi sinh hoạt chuyên đề
• - TTCM đánh giá những ưu điểm và tồn tại của CĐ, phương hướng triển 
 khai vận dụng kết quả của chuyên đề trong thực tế giảng dạy IV. Thực hành
• Xây dựng kế hoạch 01 buổi sinh hoạt 
 chuyên môn về nâng cao chất lượng dạy 
 học lớp 2 Lê Hữu Tân
Tháng 9-2020
 15