Sáng kiến kinh nghiệm Một số bài tập bổ trợ và phương pháp huấn luyện nhảy xa ưỡn thân cho học sinh đội tuyển trường trung học cơ sở

một số học sinh còn coi thường môn học, vì thế kết quả đạt được chưa cao nếu không nói là còn thấp. Để giảng dạy tốt hơn nữa nội dung nhảy xa cho học sinh, cần phải nắm vững kĩ thuật, phương pháp giảng dạy, các bài tập bổ trợ, nắm chắc được đối tượng học sinh. Qua tham khảo tài liệu, học hỏi ở đồng nghiệp và đặc biệt là qua thực tế giảng dạy tại trường tôi đã áp dụng một số bài tập bổ trợ và phương pháp tập luyện và những bài tập, nhằm nâng cao kĩ thuật và thành tích nhảy xa của học sinh đội tuyển nhà trường cũng như của thị xã .
Trước khi áp dụng những bài tập và phương pháp mới, tôi đã chọn 10 học sinh trong đội tuyển điền kinh của trường để kiểm tra thành tích nhảy xa trước thực nghiệm; kết quả đạt được như sau: 
Bảng 1: KẾT QUẢ KIỂM TRA TRƯỚC THỰC NGHIỆM
TT
Họ và tên
Thành tích đạt được (cm)
1
Nguyễn Thế Cường
455
2
Nguyễn Văn Thìn
395
3
Vương Khánh Sơn
320
4
Đỗ Văn Quang
290
5
Nguyễn Duy Khương
390
6
Hoàng Thị Phương Thanh
345
7
Nguyễn Thị Cẩm Tú
330
8
Nguyễn Thị Anh Thơ
290
9
Phùng Thị Thơ
290
10
Trịnh Thị Linh Nhi
295
3.Các giải pháp và biện pháp thực hiện.
3.1. Nhiệm vụ
 Để giải quyết vấn đề đưa ra và tìm ra hệ thống các bài tập phát triển thể lực chung cho học sinh đặc biệt là sức nhanh, sức mạnh cho học sinh, từ đó tạo tiền đề để nâng cao thành tích trong thi đấu nội dung nhảy xa, tôi xác định phải giải quyết các nhiệm vụ đặt ra bao gồm:
	 Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu thực trạng học sinh trong tập luyện nội dung nhảy xa. Nghiên cứu các cơ sở căn cứ khi sử dụng cỏc phương pháp trong luyện tập thể dục thể thao cho học sinh .
	Nhiệm vụ 2: Nghiên cứu, lựa chọn và đánh giá hiệu quả qua một số bài tập phát triển thể lực, sức nhanh, sức mạnh cho học sinh hình thành kĩ năng, chiến thuật trong thi đấu và phương pháp huấn luyện. 
3.2. Phương pháp
 	Để giải quyết các nhiệm vụ nghiên cứu đã đặt ra cho đề tài tôi có sử dụng các phương pháp sau:
 - Phương pháp phân tích tổng hợp tài liệu 
 Phương pháp sử dụng để tổng hợp phần lí thuyết, lí luận, các tư liệu, các khái niệm có liên quan nhằm mở rộng kiến thức lí luận, tâm lí, tìm hiểu sâu về các bài tập, kĩ, chiến thuật và phương pháp huấn luyện môn nhảy xa cho học sinh trường THCS.
 - Phương pháp áp dụng lặp lại các bài tập : 
 Nhằm rèn luyện khả năng thể hiện lực lớn trong điều kiện động tác nhanh, mạnh để đạt thành tích cao nhất trong thi đấu.
 - Phương pháp thực nghiệm sư phạm:
 Mục đích của phương pháp này là chứng minh hiệu quả của việc ứng dụng của các bài tập rèn luyện sức nhanh, sức mạnh trong các giờ học nội khóa và ngoại khóa đối với việc nâng cao sức khỏe và phát triển thể lực chung của các em.
 - Phương pháp so sánh thống kê:
 Để xử lí số liệu và kiểm tra kết quả thực hiện nhiệm vụ
3.3. Tổ chức nghiên cứu 	 
- Đối tượng nghiên cứu: Học sinh đội tuyển điền kinh trường THCS A
- Thời gian nghiên cứu: SKKN được nghiên cứu từ tháng 9 năm 2014 đến tháng 1 năm 2015.
- Địa điểm nghiên cứu: Trường THCS A
4. Kết quả đạt được.
	Nhảy xa là môn thể thao không đòi hỏi nhiều về trang thiết bị tập luyện, kĩ thuật tương đối đơn giản, dễ phổ cập, phù hợp với mọi lứa tuổi, giới tính, do đó nhảy xa là một nội dung cơ bản trong chương trình giáo dục thể chất từ các trường phổ thông đến các trường Đại học, Cao đẳng. Thông qua giảng dạy và tập luyện môn nhảy xa sẽ phát triển sức nhanh, sức mạnh chân góp phần nâng cao thể chất cho học sinh, trang bị cho học sinh những kiến thức kĩ năng, kĩ xảo cần thiết trong cuộc sống, không những có lợi cho sức khỏe mà còn có lợi cho cả học tập, lao động sản xuất và bảo vệ tổ quốc Hình thức tập luyện rất phong phú, phương pháp tập rất đơn giản, nếu có ý thức giữ gìn và nâng cao sức khỏe ai cũng có thể tập được, nhưng để việc huấn luyện nội nhảy xa đạt kết quả cao, trong quá trình giảng dạy và huấn luyện cần phải xây dựng kế hoạch huấn luyện chi tiết, khoa học. Trong đó các yếu tố tạo nên sức mạnh, sức nhanh bao gồm: Năng lực của tuần hoàn, hô hấp và cơ khớp, khả năng duy trì hưng phấn của hệ thần kinh, sự tiết kiệm năng lượng của cơ thể, sự phối hợp giữa kĩ thuật động tác và ý trí. Nên trong huấn luyện cần sử dụng nhiều phương pháp, hình thức và các bài tập khác nhau để tập luyện phát triển thể lực chung, thể lực chuyên môn, kĩ thuật phối hợp các giai đoạn trong môn nhảy xa. Ngoài ra trong các buổi huấn luyện cần phải tạo ra không khí tập luyện thoải mái, thu hút gây hứng thú học tập cho học sinh, tránh gây căng thẳng ức chế trong tập luyện.
4.1. Khái niệm môn nhảy xa:
	Theo nội dung và tính chất hoạt động của các môn thể thao trong điền kinh, thì nhảy xa nằm trong nhóm các môn nhảy và thuộc loại hoạt động không có chu kì.
	Nhóm các môn nhảy bao gồm: nhảy xa, nhảy ba bước, nhảy cao ngoài ra người ta còn phân biệt các môn nhảy có đà khác với môn nhảy không có đà ( chỉ được dùng để tập luyện và kiểm tra thể lực )
	Có thể nói nhảy xa chính là hoạt động của con người dùng tốc độ chạy đà và sức bật của một chân để đưa cơ thể vượt qua một khoảng cách xa nhất. Khoảng cách được tính bằng mét (m) hoặc cm.
	* Nguyên lý kĩ thuật nhảy xa:
	Muốn đạt thành tích cao trong nhảy xa điều cơ bản là cần kéo dài giai đoạn bay, bằng cách nâng cao tốc độ chạy đà giậm nhảy nhanh, mạnh, tích cực.
	Quá trình bay trọng tâm cơ thể chuyển động trong một khoảng không gian nhất định. Quỹ đạo này được quyết định bằng các yếu tố chủ yếu: tốc độ bay ban đầu, góc độ bay, lực hút của trái đất do vậy khi tập luyện và thi đấu người tập cần tận dụng hết khả năng của mình một cách có hiệu quả, để tạo ra được một khoảng cách bay xa nhất.
	Quỹ đạo chuyển động của trọng tâm cơ thể trong lúc bay phụ thuộc vào tốc độ chạy đà, lực giậm nhảy và góc bay.
	Nhảy xa bao gồm nhiều động tác được liên kết lại với nhau, thành một kĩ thuật hoàn chỉnh. Để phân tích và giảng dạy, người ta chia kĩ thuật nhảy xa gồm 4 giai đoạn:
- Giai đoạn chạy đà.
-Giai đoạn giậm nhảy.
- Giai đoạn trên không.
- Giai đoạn tiếp đất
4.2. Chuẩn bị điều kiện cần thiết trong giảng dạy môn nhảy xa.
- Chuẩn bị tốt về sân bãi, dụng cụ.
 Ngoài những dụng cụ cần thiết cho nội dung bài học chính thì giáo viên cần chuẩn bị thêm một số dụng cụ học tập khác phong phú và đa dạng mới thu hút đựơc học sinh học tập, giảm thiểu thời gian chơi của học sinh như: cầu đá, dây nhảy...
- Chuẩn bị tốt về giáo án giảng dạy: Để giảng một giờ dạy đạt hiệu quả thì người giáo viên phải đầu tư suy nghĩ chuẩn bị tốt cho bài soạn theo hướng tích cực, chủ động. phải thể hiện rõ nội dung bài học, lượng vận động, thời gian từng nội dung, lồng ghép trò chơi nào, bài tập bổ trợ để tăng thể lực, nâng cao thành tích...
- Thực hiện đánh giá kiểm tra: Việc kiểm tra đánh giá phải theo chu kì luyện tập giúp học sinh phấn đấu trong học tập, thông qua đó giáo viên nắm được và điều chỉnh phương pháp giảng dạy cho phù hợp với từng học sinh.
- Tổ chức các trò chơi vận động, thi đấu trong luyện tập để khích lệ, động viên học sinh.
- Hướng dẫn học sinh tập luyện ngoài giờ, bài tập về nhà.
4.3. Một số bài tập áp dụng 	
4.3.1. Nguyên tắc lựa chọn các bài tập.
Để phát triển thể lực của học sinh và lựa chọn được các bài tập phù hợp với đối tượng nghiên cứu. Qua tham khảo các tài liệu, tôi xây dựng nguyên tắc lựa chọn các bài tập như sau:
- Dựa vào mục đích yêu cầu môn học. 
- Dựa vào nguyên tắc dạy học: phù hợp với sức khỏe của học sinh, tập từ nhẹ đến nặng dần, tập từ dễ đến khó từ đơn giản đến phức tạp, tập bằng các trò chơi vận động
- Lựa chọn bài tập cần vận dụng đa dạng các phương pháp tổ chức luyện tâp, phù hợp với các phương tiện giảng dạy sẵn có  
4.3.2. Nhóm bài tập để nắm vững kĩ thuật nhảy xa
Sau khi lựa chọn bài tập và tiến hành phỏng vấn các giáo viên và huấn luyện viên có chuyên môn trong lĩnh vực điền kinh. Chúng tôi đưa ra một số bài tập bổ trợ chuyên môn sau đây để đưa vào thực nghiệm.
*Các bài tập để nắm vững kĩ thuật chạy đà.
 1. Cho học sinh chạy từ 5 – 7 bước đà, chạy đà qua ván giậm nhảy vào hố cát để xác định chân giậm nhảy. Thực hiện 5 -7 lần
 2. Chạy đà: chạy đà có trọng lượng phụ ở thắt lưng ( 2-3 kg) chạy 2-3 lần. 
Chạy đà không có trọng lượng phụ ở thắt lưng 2-3 lần.
	3. Chạy đà kết hợp giậm nhảy, thực hiện 5-6 lần.
- Các bài tập để hoàn thiện chạy đà cần được thực hiện không có những căng thẳng thừa và có tính toán đến việc giậm nhảy lúc kết thúc đà.
* Các bài tập nắm vững kĩ thuật giậm nhảy
1. Chạy 4- 6 bước đà - giậm nhảy thực hiện kĩ thuật bước bộ trên không 
rơi xuống bằng chân lăng, thực hiện 5-10 lần.
2. Chạy 5-7 bước đà, giậm nhảy lên bục thực hiện bước bộ rơi xuống bằng 2 chân, thực hiện 5-10 lần.
3. Chạy 5-7 bước giậm nhảy qua xà ngang ở độ cao 70-80 cm, 90-100 cm, 110-120 cm. lặp lại trên mỗi độ cao 3-6 lần ( chú ý: không đổ vai về trước. Thực hiện với nhịp nhanh)
4. Chạy đà 5-7 bước và nhảy xa chạm tay hoặc đầu vào vật được treo trên cao. Làm 5-10 lần.
5. Tập các bài tập với tạ đòn có trọng lượng 15 – 20 kg. ( Ví dụ: tạ gánh trên vai đi bộ làm động tác duỗi chân giậm nhảy và nâng chân lăng đang co ở khớp gối lên cao 30-40cm )
*Các bài tập nắm vững kĩ thuật trên không.
 1. Chạy 5 -7 bước đà, giậm nhảy bước bộ bay qua giới hạn giữa hai đường cách nhau từ 180-220 cm rơi xuống đất trên chân lăng và tiếp tục chạy, thân trên giữ thẳng, thực hiện với nhịp trung bình. làm từ 5-10 lần.
	2.Chạy 7-9 bước đà giậm nhảy bước bộ vượt qua hai rào đặt cách nhau 90-100cm, làm 5-7 lần.
	3. Chạy đà 3-5 bước giậm nhảy vào bục giậm nhảy và thực hiện động tác trên không, làm 3-5 lần. Thực hiện với nhịp trung bình...
	- Khi thực hiện các bài tập cần chú ý thực hiện bước đầu tích cực và với biên độ rộng.
	*Các bài tập để nắm vững kĩ thuật tiếp đất.
	1. Đứng trên ghế thể dục cao cách mặt đất 100cm, làm động tác bật nhảy rơi người xuống hố cát tiếp đất bằng hai chân, làm 5-10 lần. Thực hiện với nhịp trung bình.
	2. Chạy 5-7 bước, giậm nhảy thực hiện động tác bước bộ và rơi xuống hố cát bằng hai chân, làm 5 lần.
* Các bài tập phát triển các tố chất tốc độ - sức nhanh, sức mạnh:
	1. Chạy nâng cao đùi 5-10 m, làm 3 lần, thực hiện với t