Sáng kiến kinh nghiệm: Kinh nghiệm tổ chức quản lý và sử dụng phòng học bộ môn ở trường THCS Duy Minh-Duy Tiên-Hà Nam - Định Thị Xuyến

ghèo, các cơ sở giáo dục ở vùng nông thôn gặp rất nhiều khó khăn. Làm thế nào để huy động được ngân sách, đầu tư xây dựng phòng học bộ môn theo đúng tiêu chuẩn ở các trường THCS ở nông thôn, đã khiến nhà trường suy nghĩ tìm kiếm giải pháp.
Nhà trường đã tham mưu với Thường vụ Đảng uỷ xã để mọi người hiểu rõ vị trí, tầm quan trọng của PHBM trong việc nâng cao chất lượng dạy và học; tham mưu cho UBND xã trình Hội đồng nhân dân quyết định đầu tư ngân sách xây dựng cơ sở vật chất. Lập kế hoạch xây dựng các PHBM, gửi các tiêu chuẩn PHBM đến các thành viên trong hội đồng giáo dục của xã để mọi người cùng nghiên cứu và cho ý kiến tham mưu với lãnh đạo.
 Mời lãnh đạo địa phương, các thành viên trong hội đồng giáo dục đến trường khảo sát thực tế, đối chiếu với các tiêu chuẩn để xây dựng kế hoạch mua sắm, 
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - §inh ThÞ XuyÕn tr­êng THCS Duy Minh 
sửa chữa nâng cấp, xây mới phòng học bộ môn. Cùng với UBND xã huy động các nguồn lực tài chính, đẩy mạnh công tác xã hội hoá giáo dục, vận động các nhà tài trợ, huy động việc đóng góp của phụ huynh học sinh (PHHS) Giám sát việc xây dựng và hợp đồng mua các trang thiết bị đảm bảo đúng tiêu chuẩn, nhờ đó các PHBM của nhà trường đã đảm bảo đúng quy định, tuy một số thiết bị nghe nhìn chưa đầy đủ nhưng đã góp phần làm thay đổi cách dậy học để nâng cao chất lượng giáo dục. Đến nay nhà trường đã có các PHBM Tin học, Vật lý, hoá, sinh. Các  PHBM đã có đủ diện tích, bàn ghế, trang thiết bị theo quy định của mỗi bộ môn, các phòng học bộ môn được quản lý chặt chẽ, sử dụng có hiệu quả.
Các PHBM do phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn quản lý. Mỗi phòng có hai sổ tài sản ( 1 sổ do Phó hiệu trưởng quản lý, 1 sổ do cán bộ phụ trách PHBM quản lý). Hàng năm nhà trường tiến hành kiểm kê tài sản hai lần vào đầu năm và cuối năm, có biên bản lưu giữ.Việc tổ chức sắp xếp bàn ghế, thiết bị, kho lưu giữ đảm bảo khoa học, tiện cho việc sử dụng.
Cán bộ phụ trách công tác TBGD được giao trách nhiệm quản lý PHBM là các giáo viên có tinh thần trách nhiệm, có nghiệp vụ quản lý, hiểu biết và sử dụng thành thạo các thiết bị. Giáo viên phụ trách công tác TBGD chịu trách nhiệm trước nhà trường về quản lý tài sản, tham mưu mua sắm, sửa chữa các thiết bị dạy học.
2/ Sử dụng các phòng học bộ môn 
Hiệu quả sử dụng và khai thác thiết bị giáo dục (TBGD) nói chung, PHBM nói riêng phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Sự quan tâm của lãnh đạo nhà trường đối với việc đổi mới phương pháp dạy và học, đối với công tác tổ chức quản lý nghiệp vụ TBGD, khả năng và trình độ chuyên môn quản lý nghiệp vụ của cán bộ phụ trách TBGD,sự nhiệt tình và trách nhiệm của các giáo viên bộ môn, cách bố trí sắp xếp các thiết bị giáo dục của nhà trường, tổ chức sử dụng và khai thác hợp lý các TBGD  Để việc sử dụng các TBGD, PHBM có hiệu quả, nhà trường đã xây dựng một số quy định và giao trách nhiệm cho các thành viên như sau:
2.1Cấu trúc phòng thiết bị giáo dục, phòng học bộ môn
Để nâng cao chất lượng sử dụng và khai thác có hiệu quả các TBGD được trang bị, nhà trường phải bố trí, sắp xếp hợp lý, khoa học các phòng TBGD. Một số yếu tố cơ bản mang tính nguyên tắc tác động đến hiệu quả hoạt động của phòng TBGD ở trường THCS là: Phòng thiết bị giáo dục (TBGD) phải tuân theo một số nguyên tắc sau:
Nguyên tắc dễ tìm, dễ thấy, dễ lấy
Sắp xếp đồ dùng thiết bị theo nguyên tắc này, trước hết người quản lí PHBM phải đáp ứng được nhu cầu của giáo viên và học sinh khi cần sử dụng. Áp dụng linh hoạt các kiểu sắp xếp : Thấp ở ngoài, cao ở trong, bé ở ngoài, to ở trong. 
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - §inh ThÞ XuyÕn tr­êng THCS Duy Minh 
Những đồ vụn vặt có thể để trong khay như lực kế ống hay lò so lá tròn Nhà trường trang bị cho phòng TBGD tủ kính khung nhôm được chia ra nhiều ngăn để sắp xếp sẽ dễ dàng và thuận lợi.
Nếu thiết bị là các tranh vẽ , biểu bảng  cần được treo vào các giá tự thiết kế gắn trên tường hoặc giá treo theo từng phân môn. Tranh ảnh hiện nay được trang 
bị khá nhiều nên ngay từ đầu cũng cần được phân theo chương trình , theo học kỳ để dễ tìm, dễ lấy, tránh sự quá tải cho các loại giá treo.
Nguyên tắc ưu tiên.
Những đồ dùng thường xuyên phải dùng thì để tại vị trí dễ lấy nhất như xếp đặt ở phía ngoài, hoặc ở vị trí vừa tầm lấy.
Nguyên tắc sắp xếp theo từng chuyên môn.
Tức là phân theo khu vực ví dụ : môn lí ( lí 6,lí 7, lí 8,lí 9), Môn hóa ( Hóa 8,hóa 9)tạo điều kiện dễ tìm dễ thấy,dễ lấy và mang tính khoa học của việc sắp xếp.
Nguyên tắc an toàn.
Đó là vị trí để hoá chất độc hại, hoá chất dễ gây cháy nổ , đồ dùng dễ vỡ đều phải để nơi an toàn, nhất là an toàn về điện và chống cháy.
Phòng đồ dùng cần được trang bị bình chữa cháy và luôn ngăn ngừa hoả hạn bằng cách loại trừ nguy cơ chập điện và cháy nổ do hoá chất gây lên.
An toàn còn phải xét ở việc chống mối mọt, ẩm mốc cho vỏ gỗ đựng thiết bị.
An toàn đặc biệt với thiết bị quang học của kính hiển vi. Có thể bị hỏng ngay sau khi tiếp xúc với không khí ẩm. Vì vậy sau khi dùng, kính hiển vi phải được bảo quản ngay nhất là bảo quản trong hộp xốp, bọc thêm túi chống ẩm và cất trong tủ.An toàn còn đảm bảo yếu tố an ninh.
Nguyên tắc đảm bảo thẩm mỹ. 
Phòng thí nghiệm là nơi học thực hành của học sinh nên ngoài tiêu chuẩn về ánh sáng, thông gió thoáng mát thì trình bày đồ dùng hợp lí trên các giá, tủ đẹp cũng tạo nên tâm thế tốt cho việc học tập của học sinh.
Nguyên tắc có tên cho từng danh mục đồ dùng.
Thiết bị và dụng cụ đồ dùng dạy học nhất thiết phải ghi rõ tên và công dụng để giúp công tác bảo quản, không bị nhầm lẫn nhất là đối với các đồ dùng ,thiết bị mới của môn Hoá, lý, sinh vật và công nghệ. Đó cũng là tạo điều kiện dễ tìm, dễ lấy.
Nguyên tắc vào sổ và kí mượn trả.
Thiết bị và dụng cụ khi giáo viên sử dụng phải kí vào sổ theo dõi. Nếu coi thường công việc này sẽ dẫn đến thiết bị sẽ thất thoát, xếp đặt lộn xộn hậu quả mất nhiều công tìm kiếm ảnh hưởng tới các hoạt động tiếp theo .
2.2 Trách nhiệm của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên , học sinh khi sử dụng phòng học bộ môn
2.2.1 Trách nhiệm của phó hiệu trưởng chuyên môn:
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - §inh ThÞ XuyÕn tr­êng THCS Duy Minh 
Để việc sử dụng các PHBM có hiệu quả, nhà trường đã xây dựng một số quy định và giao trách nhiệm cho các thành viên như sau:
Sắp xếp thời khoá biểu các môn, lớp để các tiết học các môn Tin học, Vật lý, Hoá học, sinh vật được học ở các PHBM không trùng nhau.
Cùng với Ban giám hiệu, tổ chuyên môn, quản lý theo dõi, kiểm tra đánh giá việc giảng dạy của giáo viên, học tập của học sinh tại các PHBM .
2.2.2 Đối với giáo viên phụ trách bộ môn:
-Chuẩn bị nội dung các tiết dạy, chuẩn bị TBDH trước khi trống vào lớp. Đối với các tiết thí nghiệm thực hành giáo viên phải tiến hành thí nghiệm trước khi tổ chức lớp học.
-Tổ chức lớp học phân nhóm học tập, rèn luyện: Giáo viên yêu cầu các nhóm trưởng, nhóm phó đến PHBM cùng cô giáo chuẩn bị tiết học, các học sinh khác chuẩn bị sách vở, dụng cụ học tập, ngồi đúng vị trí quy định.
-Rèn luyện học sinh có ý thức, tác phong học tập trong các PHBM.
-Tổ chức các tiết dạy theo đúng đặc trưng bộ môn học quản lý hướng dẫn học sinh sử dụng TBHD đảm bảo kết quả, phát huy tính tích cực, tự giác, tìm hiểu kiến thức bài học tinh thần hợp tác hỗ trợ nhóm học tập của học sinh.
-Sau mỗi tiết học, giáo viên hướng dẫn học sinh thu dọn, sắp xếp lại đồ dùng, dụng cụ học tập, dọn vệ sinh đảm bảo PHBM an toàn, sạch sẽ.
-Cập nhật sổ sách mô tả sắp xếp khoa học và hệ thống các TBDH theo đúng chương trình môn học.
- Có kế hoạch kiểm tra định kỳ TBDH, các yêu cầu đảm bảo kỹ thuật, an toàn sử dụng trong PHBM để duy tu, bảo dưỡng hoặc đề xuất sửa chữa, mua sắm bổ sung.
-Tham gia học tập, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ.
2.2.3 Người cán bộ phụ trách phòng học bộ môn 
Đây là yếu tố tiên quyết hàng đầu của mỗi nhà trường khi muốn nâng cao chất lượng sử dụng và khai thác TBGD. Hiện nay ở các trường THCS, cán bộ chuyên trách phòng thí nghiệm là giáo viên bộ môn kiêm nhiệm. Do đó muốn đáp ứng yêu cầu quản lý và sử dụng có hiệu quả TBGD, người cán bộ phụ trách TBGD phải có một số tư chất sau đây:
Hiểu được kiến thức chuyên môn và kỹ năng quản lý nghiệp vụ công tác TBGD.Người phụ trách TBGD cần phải hiểu tầm quan trọng của công việc chuẩn bị thiết bị phục vụ cho dạy của thầy và học của trò trong một nhà trường. Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay đang thực hiện đổi mới nội dung và phương pháp dạy học, người cán bộ TBGD phải nắm chắc kiến thức chuyên môn, phương pháp dạy học có sử dụng các thiết bị giáo dục. Chúng ta chưa bàn đến 
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm - §inh ThÞ XuyÕn tr­êng THCS Duy Minh 
tâm lí của người làm công tác TBGD hoặc về vị trí của công việc này mà chỉ nói đến việc nếu quản lý TBGD tốt sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy và học. 
Có tinh thần, thái độ và trách nhiệm cao và với công việc quản lý nghiệp vụ thiết bị giáo dục của trường học. Vì vậy, phẩm chất bền bỉ, tỉ mỉ và cần cù làm việc, xây dựng tác phong làm việc khoa học là yếu tố thành công của người phụ trách phòng TBGD.Có tinh thần đoàn kết thân ái giữ đúng nguyên tắc xuất nhập các 
thiết bị thí nghiệm với thái độ ôn hoà khi chuẩn bị thiết bị giáo dục, đóng một vai trò quan trọng trong việc hoàn thành chất lượng các bài lên lớp.
2.2.4 Đối với học sinh:
-Thực hiện nghiêm túc nội quy PHBM, đảm bảo trật tự, không nô đủa nghịch làm hư hại tài sản.
- Có ý thức tự giác học tập, chuẩn bị đầy đủ sách vở, dụng cụ học tập theo hướng dẫn của giáo viên, các nhóm trực nhật phải đến sớm để phụ giúp giáo viên chuẩn bị và thu dọn sau mỗi tiết học; ghi chép đầy đủ nội dung tiến trình buổi học, mạnh dạn trao đổi thảo luận nhóm về những kiến thức trong bài học.
-Tổ chức thí nghiệm thực hành an toàn. Khi có sự cố xảy ra phải bình tĩnh theo hưỡng dẫn của giáo viên.
III/ Kết quả đạt được 
Từ cách quản lý và sử dụng đó, các PHBM của nhà trường luôn được khai thác có hiệu quả. Giáo viên có tinh thần trách nhiệm chuẩn bị giờ dạy, học sinh có ý thức giữ gìn vệ sinh, bảo quản đồ dùng, kỹ năng sử dụng các loại đồ dùng học tập đã được nâng lên.
Dạy học trong PHBM sẽ tạo ra không khí kh