Sáng kiến kinh nghiệm - Khắc phục tiết dạy băng hình Sinh 7: Ở các Tiết 29
Thực trạng cơ sở vật chất thiết bị :
Bình Lãnh là một vùng quê nghèo nằm ở cánh tây của huyện Thăng Bình với 99% dân số là sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ và là một xã rất nghèo vì điều kiện sản xuất chưa thuận lợi (nhiều vùng còn phụ thuộc nước trời ). Giao thương buôn bán chưa được mở rộng do cách trở giao thông , Chính vì vậy mà nguồn lực xã hội hoá giáo dục rất hạn chế . Hơn 1/3 số học sinh trong trường được hưởng chế chế độ miễn giảm học phí do đó nguồn thu kinh phí trường quá ít, đóng góp của phụ huynh còn hạn chế nên đầu tư cho dạy học ít nhiều còn gặp khó khăn. Đã sang thế kỷ 21 rất nhiều nơi trường học được tầng hoá , xây dựng khang trang hiện đại, với nhiều phòng ốc tiện lợi phục vụ cho nhu cầu đổi mới phương pháp dạy học, vậy mà thầy trò trường chúng tôi còn phải học trong những căn phòng cũ kỹ được xây dựng từ năm 1980 hiện đã xuống cấp khá nặng , thêm vào đó là bàn ghế kích thước không phù hợp với học sinh khi thực hành các thí nghiệm mổ xẻ. Với điều kiện khó khăn như vậy thì lấy đâu ra kinh phí để xây dựng phòng học bộ môn giúp học sinh- giáo viên tiếp cận với phương pháp dạy học hiện đại
Trong những năm gần đây trường chúng tôi được Sở giáo dục , Phòng giáo dục đầu tư một số thiết bị dạy học nhưng chưa đầy đủ , với bộ môn sinh học thì chỉ có bộ thiết bị lớp 7 lớp 9 còn thiết bị lớp 6, 8 chưa có vì trường thiếu kinh phí .(có khi có được một ít tiền trường tổ chức đi mua ở công ty thiết bị Tỉnh thì thiết hị lại không có,chưa về ) Có được thiết bị hai khối 7, 9 nhưng chất lượng chưa cao và thiết bị chưa đồng bộ nên khó sử dụng . thêm vào đó do thiếu phòng ốc nên nhiều thiết bị (ở các môn khác nhau ) phải để chung với nhau do ảnh hưởng của hoá chất vì vậy tuổi thọ của thiết bị ngắn
Trên đây là những khó khăn về cơ sở vật chất của trường chúng tôi - một khó khăn nữa mà chúng tôi thấy còn, là do của cấp trên (Phòng, Sở, Bộ ) đó là : Trong phân phối chương trình sinh học lớp 7 ở các tiết 29, 47, 54 Bộ có qui định là thực hành xem băng hình về đời sống của sâu bọ, chim và thú vậy mà đến nay là năm thứ 4 của chương trình thay sách giáo khoa lớp 7 băng hình chưa có đến trường phổ thộng để thực hiện. Tuy nhiên nếu có băng hình chắc chúng tôi không biết sử dung thế nào vì sử dụng băng hình cần có ti vi và đầu chiếu VCD mà ở trường chúng tôi chỉ có một ti vi và một đầu chiếu VCD để ở phòng hội đồng nơi hội họp, nghỉ ngơi của của thầy cô sau tiết dạy , thành thử nếu có băng hình ( một số đĩa phần mềm sinh học : sinh vật rừng Việt Nam, thế giới loài vật , thực hành )nào đó có thể giới thiệu cho học sinh, chúng tôi đành chịu thôi !
ông thường một tiết học theo kiểu này chúng tôi cho học sinh trình bày các báo trong khoảng 30 phút thời gian còn lại cho học sinh nhận xét nghiên cứu sau đó ghi vào vở Sau mỗi tiết học thực hành báo cáo tập tính ở động vật chúng tôi bố trí cho lớp chuẩn bị phần thưởng để trao cho tất cả các nhóm nhằm khích lệ động viên để lần sau các em làm tốt hơn . Nguồn kinh phí khen thưởng thường rắt ít khoảng 3000 đ /nhóm , được trích từ tiền dùng để pho to bài kiểm tra 15 phút mà lớp thu từ đầu năm theo sự thoả thuận giữa nhà trường và phụ huynh là 1000 đ / em / năm với bộ môn sinh học Sau đây là một số báo cáo học sinh đã thực hiện trong các năm học qua a.Báo cáo về tập tính của kiến đất : +Kiến có kích thước nhỏ , màu hơi đen, thường sống thành đàn, làm tổ ở các mô đát cao và kín đáo như gốc cây, bụi tre. Kiến sống rất đoàn kết, khi một con phát hiện mồi nếu không tha nổi thì sẽ có thông tin loan báo cho đồng đội cùng nhau đến để tha về tổ, Khi đến thăm tổ kiến em thấy có rất nhiều mồi từ những dạng hạt nhỏ như tấm gạo đến thức ăn là xác động vật nhỏ như gián, ruồi Cách thông tin của kiến là : khi con kiến 1 phát hiện được mồi mà không tha nổi nó liền tìm đường về tổ để thông báo cho đồng bọn trên đường đi gặp con kiến nào nó cũng cọ đầu vào cà đôi râu trên đầu để thông báo cho các con kiến thứ 2, thứ 3 .. mà nó gặp . Những con kiến thứ 2, thứ 3. này lại thông báo tiếp tục cho các con thứ 4,thứ 5 cứ thé chúng thông báo cho nhau bằng cái cần ăng ten-râu ở trên đầu theo cấp độ tăng dần không biết chúng thông tin cho nhau những gì ! mà chỉ mươi phút sau dã có tới hàng trăm con kién to, nhỏ có tiến đến con mồi để khiêng về tổ nếu con mồi càng to thì chúng lại về tổ kêu thêm đội quân tiếp viện đến, cứ thế, cứ thế mặc dù con mồi ở cách xa con vật được thông báo chúng vấn tìm được đường đến như thể có một con mắt thần vậy . Đặc biệt kiến rất thích mỡ và đường ở đâu có là chúng rủ nhau tới liền . Những ngày mưa to gió lớn kiến rất ít khi đi ra khỏi tổ , nhưng nhưng những ngày nắng ráo thì kiến kại chăm chỉ tha mồi. Khi trời sắp mưa lớn kiến thường tha trứng lên chỗ cao ráo để cất hoặc vùi trứng vào nơi kín , ẩm mỗi khi có nắng hạn lâu dài . Ngoài ra kiến còn biết nuôi rệp sáp để hút dịch ngọt do rệp tiết ra làm nguồn thức ăn b.Báo cáo về tập tính của ong : ( Baìi viãút do hoüc sinh âaïnh vi tênh - do âoï coï sæû khaïc nhau vãö Font chæî ) 1 . ONG Ong laì loaìi cän truìng duy nháút coï thãø taûo ra thæïc àn cho con ngæåìi . Ong coï caïi buûng âàûc biãût goüi laì tuïi máût âãø dæû træî máût - cháút ngoüt láúy tæì hoa . Læåîi cuía chuïng daìi vaì räùng , coï chæïc nàng giäúng nhæ mäüt caïi äúng huït duìng âãø huït máût . Ong caïi coìn coï ngoìi âäüc duìng âãø tæû vãû . Ong säúng khàõp nåi trãn thãú giåïi træì Bàõc cæûc vaì Nam cæûc . Ong xáy täø trong caïc cáy räùng . Täø cuía chuïng chæïa âæûng caïc ä cæía hçnh luûc lán . Mäüt vaìi loaìi ong thç säúng thaình âaìn giäúng nhæ kiãún . Ong chuïa âeí træïng . Ong thåü xáy täø , chàm soïc træïng , kiãúm máût , thuû pháún vaì baío vãû täø . Ong âæûc seî giao phäúi våïi ong chuïa . 2 . TÁÛP ÂOAÌN ONG Ong säúng thaình mäüt táûp âoaìn chia laìm 3 nhoïm khaïc nhau : ong chuïa , ong thåü , vaì ong âæûc . Mäùi nhoïm coï mäüt nhiãûm vuû riãng . Ong chuïa laì con caïi låïn nháút vaì chuïng chè laìm mäùi viãûc laì âeí træïng . Ong thåü laìm ráút nhiãöu cäng viãûc : mäüt säú thç chàm soïc træïng , säú khaïc tçm thæïc àn räöi mang vãö täø . Ong thåü to nháút thç laìm nhiãûm vuû canh giæî täø . Ong âæûc chè säúng trong mäüt thåìi gian naìo âoï vaì giao phäúi våïi ong chuïa , chàóng bao láu thç ong âæûc chãút . 3 . CON ONG TÇM MÁÛT Trong mäüt täø ong , caïc con ong laìm viãûc ráút cáön máùn vaì yãn làûng , chè nghe tiãúng caïnh âáûp gioï vuì vuì , raìo raìo . Thãú maì chuïng ráút hiãøu nhau , hoaût âäüng luän nhëp nhaìng , nhæ trong mäüt nhaì maïy ráút âäng ngæåìi maì âáu váùn vaìo âáúy caí , mäùi ngæåìi mäüt viãûc , khäng hãö væåïng nhau , khäng bao giåì nháöm láùn . Mäüt cä ong thåü væìa måïi ra âåìi âaî bàõt âáöu laìm vãû sinh khu væûc cuía mçnh vaì caïc ngàn träúng khaïc . Räöi cä ta tråí thaình “ ngæåìi baío máùu “ trong mäüt vaìi ngaìy våïi caïc cäng viãûc nhæ : chàm soïc caïc áúu truìng , phán phäúi máût vaì pháún hoa . Sau âoï cä laûi laì “ ngæåìi giæî kho “ , coï nhiãûm vuû sàõp xãúp laûi thæïc àn dæû træî do caïc ong tiãúp pháøm âem vãö . Cä coìn coï khaí nàng taûo ra saïp âãø xáy dæûng täø cuía mçnh bàòng caïch duìng saïp âãø laìm ra nhæîng ngàn måïi âãø täø thãm khang trang vaì räüng raîi hån . Trong suäút thåìi gian âoï cä ong thåü khäng hãö råìi xa khoíi täø cuía mçnh , cä chè quan saït caïc ong tiãúp pháøm âem máût vãö , vaì räöi dáön dáön cä nháûn biãút âæåüc hãút moüi hæång vë máût cuía caïc loaìi hoa khaïc nhau . Qua mäüt giai âoaûn måïi , thç cä ta laûi coï mäüt cäng viãûc khaïc : âæïng gaïc åí chäù ra vaìo cuía täø ong . ÅÍ loaìi ong , khaïc våïi loaìi kiãún , khäng coï “ læûc læåüng vuî trang “ chuyãn nghiãûp âãø baío vãû täø chäúng laûi keí thuì . Cä ong thåü coï nhiãûm vuû kiãøm soaït âæåìng âi läúi laûi trong täø cuîng nhæ nháûn diãûn caïc “ âäöng täø “ cuía mçnh ; phaït hiãûn vaì chäúng laûi nhæîng keí xám nháûp “ báút håüp phaïp “ , âãø baío vãû “ an ninh “ cho täø cuía mçnh . Räöi vaìo mäüt ngaìy naìo âoï , khi âaî coï âæåüc nhiãöu kinh nghiãûm , âaî biãút hãút moüi âiãöu bê máût ngoïc ngaïch cuía täø , cä cuîng tråí thaình mäüt äng tiãúp pháøm nhæ cä thæåìng mong âåüi . Cä ta bàõt âáöu bay ra khoíi täø âi tçm kiãúm thæïc àn âem vãö nuäi dæåîng caïc áúu truìng “ vë “ ong chuïa vaì caïc cä ong thåü coìn treí khaïc chæa âæåüc pheïp ra khoíi täø . Nhæ váûy laì cä âaî råìi xa khoíi täø âæåüc máúy ngaìy räöi , vaì cä cuîng âaî bàõt âáöu huït máût hoa . Cä “ væìa laìm væìa hoüc “ , cäú bàõt chæåïc caïc cä ong khaïc âãø laìm sao huït âæåüc nhiãöu máût nháút trong mäùi chuyãún bay . Dé nhiãn cä cuîng coï nhiãöu keí thuì vaì caïc mäúi nguy hiãøm khaïc luän rçnh ráûp åí xung quanh . Cä ta phaíi hãút sæïc khän kheïo âãø traïnh neï vaì nãúu cáön cuîng kiãn quyãút ra tay dàòn màût keí thuì ... Saïng såïm häm âoï , trong gioï thoang thoaíng coï muìi hoa coí , tæì caïnh âäöng xa âæa laûi . Cä ong âaïnh håi , vaì khi biãút âæåüc muìi hoa tæì hæåïng naìo âæa âãún , caïch täø bao xa , cä liãön vuì bay âãún âoï . Quaí tháût âáy laì mäüt caïnh âäöng coí âang muìa nåí hoa . Khi cä ta âãún thç trãn caïnh âäöng coí naìy âaî coï nhiãöu âaìn ong khaïc âang say xæa huït máût . Cä láûp tæïc lao vaìo huït máût , âäöng thåìi láúy pháún hoa âàõp vaìo chán sau âãø laìm mäüt viãn troìn . Khi buûng âaî càng âáöy máût , chán âaî tréu nàûng pháún hoa , cä ta bay vãö . Cä cuîng phaíi dæìng laûi nhiãöu láön âãø láúy håi , vç “ chiãún låüi pháøm “ nàûng quaï . Âæåìng xa haìng kilämeït , coï khi phaïi qua säng , qua häö , qua nuïi ... , thãú maì cä khäng bë laûc bao giåì , cä váùn luän tçm laûi âæåüc täø áúm thán yãu cuía mçnh . Khi vãö âãún täø , caïc cä ong baío vãû chàûn cä laûi , ngæíi trãn mçnh cä vaì duìng ráu goî vaìo âáöu cä ta nhæ hoíi ràòng : Âàòng áúy tæì âáu vãö ? Coï nhiãöu máût vaì pháún hoa khäng ? Cä ta liãön nhaí ra mäüt gioüt máût âãø chiãu âaîi baûn beì , vaì thãú laì cä âæåüc pheïp vaìo täø khäng mäüt chuït khoï khàn gç . Trong täø cäng viãûc âang häöi kháøn træång , báûn räün , nhæng khäng läün xäün . Caïc cä ong thåü khaïc âãún bao quanh cä räöi thu nháûn máût vaì pháún hoa cuía cä mäüt caïch nhanh nheûn vaì näöng nhiãût . Mäüt säú ong tiãúp pháøm khaïc cuîng bao quanh cä ta , âaïnh håi , nãúm máût , duìng ráu vuäút ve ... Chuïng cuîng nháûn ra âæåüc âoï laì muìi hæång cuía hoa coí . Sau khi truäút hãút “ haình lê “ cä ong leo lãn màût täø vaì bàõt âáöu nhaíy muïa . Toaìn thán cuía cä rung maûnh . Räöi bàòng nhæîng âäüng taïc muïa , cä veî thaình hçnh nhæîng con säú 8 . Mäüt caïch nheû nhaìng cä ta quay troìn trãn chênh truûc thán cuía mçnh , maì váùn luän giæî nguyãn âæåüc hæåïng nháút âënh cuía thán mçnh so våïi hæåïng Màût tråìi . Trong mäüt phuït cä ta âaî muïa âi muïa laûi chè mäüt âiãûu muïa áúy caí thaíy 16 láön . Âiãûu muïa áúy nhæ muäún noïi lãn ràòng : “ Caïch âáy mäüt kilämeït , bay vãö hæåïng naìy so våïi Màût tråìi , caïc baûn seî tçm tháúy âæåüc caïnh âäöng hoa coí . “ Caïc cä ong khaïc hçnh nhæ âaî hiãøu âæåüc baûn muäún noïi gç . Cä ong cæï thãú maì tiãúp tuûc væìa bay væìa muïa khäng nghè âãø chè cho caïc cä ong måïi âãún biãút âæåüc nåi coï máût Thãú laì , caïc cä ong khi âáù hiãøu roî âæåüc nåi coï nguäön máût hoa , liãön cuìng nhau bay vãö hæåïng áúy ... 4 . ONG MÁÛT Nhæîng ngæåìi näng dán thæåìng xáy nhæîng caïi täø bàòng gäù cho ong máût . Sau âoï ong máût seî âãún vaì laìm täø . Täø ong träng giäúng nhæ mäüt càn phoìng våïi 6 màût . Ong máût laìm täø bàòng saïp ong maì chuïng láúy ra tæì buûng . Caïc phoìng trong täø ong duìng âãø âæûng træïng , ong con vaì máût . Ong thåü laìm ra máût ong tæì máût hoa . Khi chuïng láúy máût hoa , chuïng seî mang pháún hoa tæì hoa naìy sang hoa khaïc . Pháún hoa âoï chênh laì caïc tãú baìo cuía hoa âæûc . Nhæîng hoa âæåüc thuû pháún seî hçnh thaình nãn traïi vaì haût . Ngæåìi näng dán nuäi ong vç chuïng giuïp thuû pháún cho cáy traïi cuía hoü . Sau âoï , cáy àn traïi seî cho nhiãöu quaí . Ngæåìi näng dán cuîng thu caí máût ong næîa . 5 . QUAN HÃÛ CUÍA LOAÌI ONG Ong coï mäüt mäúi quan hãû ráút thán máût våïi loaìi kiãún . Hàòng ngaìy ong tiãút ra máût âãø cho kiãún àn . Vaì trong caïc sæû nguy hiãøm , kiãún sàông saìng xäng ra âãø baío vãû ong . Lã Troüng Nghéa Hoüc sinh låïp 73 biãn soaûn c.Báo cáo về tập tính của mối - xén tóc : c,1. Tập tính của mối : Quanh chúng ta có rất nhiều loại động vật với nhiều đặc điểm khác nhau. Và chắc hẳn, mối là loại động vật đã có mặt từ rất lâu, trước cả chúng ta. Chúng đã góp phần làm cân bằng sinh thái của rừng bằng cách ăn những thân gỗ chết . Các bạn có thể dễ dàng bắt gặp những đàn mối trong nhà mình . Cũng ở đây, họ hàng nhà mối có một môi trường sống lý tưởng với nhiệt độ nóng ẩm : vì vậy sinh sôi nảy nở
File đính kèm:
SKKN NHA-CHI TIET 29.doc
